Taifas Literary Magazine no. 3, September, 2020

More documents

Recommendations

Info

32Taifas Literary Magazine no. 3, 2020, Septembermieszkańców miasta, a kronikarz takrelacjonuje ich tragiczny koniec: Cerkiew zaśw grodzie tym była bowiem murowana,wielka i przedziwna, błyszcząca pięknem, byłabowiem zbudowana z białych kamieniciosanych. I ta była pełna ludzi. Dach zaś w niejpokryty drzewem. Ten zapalił się i zgorzało wniej bez liku mnóstwo ludzi. Możnaprzypuszczać, że fragmenty murów tamtejświątyni wykorzystano przy budowie bazyliki.A potem padł Zamek, a jego obrońców –znowu zacytujmy kronikarza - Po wygnaniuzaś ich z grodu, posadzili ich Tatarzy na błoniuprzy Wiśle, i siedzieli dwa dni na błoniu, poczym jęli zabijać ichwszystkich – mężów iniewiasty, i niepozostał od nich nikt.Od Długosza wiemy,że pochowano ich wkościele i cmentarzuNP Marii.Z tego samegoźródła zacytujmy jeszcze jeden fragmentzawierający nieco więcej szczegółów: Mnisi zksiężmi i diakonami odprawiali nabożeństwo,odśpiewali Mszę świętą i przyjęli Komunięświętą, naprzód sami, potem szlachta z żonamii dziećmi i wszyscy od małego donajwiększego wyspowiadali się [...], gdyż byłomnogo narodu w grodzie. Potem zaś wyszli zgrodu ze świecami i kadzidłami [...], a płaczwielki i szlochanie; mężowie płakali żonswoich, matki dziatek, brat brata, a nie byłonikogo, kto by się zmiłował. A ustępujących zmiasta [...] jęli Tatarowie wszystkichmordować, mężów wespół z niewiasty, i niepozostała z nich żywa dusza".Historyczne zagadkiZ tym tragicznym epizodem wiąże siętrudna do rozwiązania historyczna zagadka,której bohaterem jest postać (kasztelana?)Piotra z Krępy i jego brata Zbigniewa. Rzecz wtym, iż jednym z późniejszych źródeł twierdzisię, że Sandomierz został zdobyty, a w innych,że poddany, które to pojęcia nie są wszakrównoznaczne. Według najstarszychprzekazów miasto zostało zdobytepodstępem. Według opisu zawartego wRoczniku świętokrzyskim (koniec XIV w) stałosię tak na skutek łatwowierności dowódcy,który uwierzywszy Tatarom i zgodziwszy sięna układy, wraz zbratem udał sięwrogiego obozu, gdzieobu wzięto w niewolę.Okoliczność tawpłynęłanaobrońców takdestrukcyjnie, żepoddali twierdzę.Natomiast z zapisówzawartych w tzw. Kronice wielkopolskiejwynika, że do poddania grodu namówiliobrońców, towarzyszący Tatarom książętaruscy, których wiarygodność miała opierać sięo bliskie pokrewieństwo z księciemBolesławem Wstydliwym.Przekazy polskie nie mogą być jednakpodstawą rekonstrukcji wydarzeń mającychmiejsce podczas drugiego najazdu. Tak danelekkomyślnych obrońców, jak informacja oposelstwie do Tatarów są niepewne. Podobniebyło z rolą Rusinów, którzy byli co najwyżejbiernym narzędziem agresorów. Podczaszdobywania Sandomierza nie było raczejmiejsca na poselstwa i układy. NajeźdźcyISSN 2458-0198 - ISSN-L 2458-0198TAIFAS LITERARY MAGAZINE
33Taifas Literary Magazine no. 3, 2020, Septemberdobrze wiedzieli, że pozostawienie nazapleczu silnego grodu z załogą może imutrudnić swobodne operowanie wewnątrzobcego kraju. Pozostawiając sprawęhistorykom powiedzmy jedynie, że sporydotyczące poddania lub zdobyciaSandomierza toczyły się całe wieki i dopiero wwieku XIX przyjęła się wersja o bohaterstwie iniezłomności Piotra z Krępy, który przedśmiercią pod murami miasta miał przekazaćsandomierzanom aby się nie poddawali. Apotem został ścięty, a jego nabitą na dzidęgłowę Tatarzy ku pognębieniuobrońców zatknęli podmurami.Takich sandomierskichzagadek, związanych ztatarskimi najazdami jestzresztą więcej. Kolejna dotyczyśmierci przeora klasztorudominikanów z kościoła św.Jakuba Sadsoka oraz jego 47braci, których Tatarzywymordowali podczasmodlitwy. Może zresztą nie tyleokoliczności ich śmierci, copóźniejszych następstw.Z treści jednego z cenniejszych zabytkówhistorycznego piśmiennictwa jaki jest PieśńSandomierzanina wynika, że uratowali z rzeziduchowni udali się do Rzymu i u papieżaBonifacego VIII wyjednali odpust dlasandomierskiej kolegiaty. W przekazieoryginalnym brzmi to tak: Bonifacjus, papieżmiły/Płaczliwymiprośbamiskłoniony/Wielkie odpusty tam jim jest dał:Jele dni do roka bywa/Tele lat Sędomirzodpustów miewa.Z przekazu tego wynika więc, że papieskayear I, no. 3, 2020, Septemberbulla miała nadawać odwiedzającymsandomierską kolegiatę w święto NajświętszejMarii Panny od Męczenników aż 366 latodpustu. I to właśnie napawa wątpliwościami.,bo pontyfikat Bonifacego VIII rozpoczął się 35lat później, co próbował poprawiać Długoszprzydając autorstwo bulli Aleksandrowi IV.Historycy kwestionują także liczbę latodpustu, której nie miała żadna zchrześcijańskich świątyń ówczesnego świata.Mimo tych wątpliwości na dzień męczennikówdo świątyni ściągały wielkie tłumy co – to jużDługosz – nie zdarza się wżadnym innych kościele wPolsce. Obecnie świętodominikańskich męczennikówobchodzone jest 2 czerwca ichociaż papieską bullę oodpustach historycy uznają zafałszywkę, zdaje się niewpływać na świadomośćwiernych, ale takie jest prawolegendy.Z kaźnią sandomierskichdominikanów wiąże się takżelegenda Salve Regina. Wedługtegoż przekazu, po śmierci zakonników,wyhodowany przez nich byk zerwał się zpostronka i rozjuszony popędził za idącymi kuKrakowowi Tatarami. Wedle jednej wersjigonił ich aż do stolicy, a według innej widząc,że ich nie dopędzi, z żalu po zamordowanychmnichach na krakowskim przedmieściu bykusypał kopytami kopiec i na szczycie któregowyrył napis Salve Regina. I chociaż w tymprzypadku udowodniono, że napis podwieńczącym kopiec krzyżem pojawił siędopiero w XIX wieku, z legendą nikt niepolemizuje. W tym kontekście przypomniećISSN 2458-0198 – ISSN-L 2458-0198
Page 1 and 2: 2 authors ... p. 2editorial ... p.
Page 3 and 4: 3Taifas Literary Magazine no. 3, 20
Page 31: 31Taifas Literary Magazine no. 3, 2

Taifas Literary Magazine no. 3, September, 2020

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?