Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S T E M L E S S O N P L A N S
A N D I M P L E M E N T A T I O N
S T E P S
Final Joint
Product Of The
SteMath Project
Prepared by Özlem Eren
F O R E W O R D
F A T M A T A T L I A D A L
SteMath eTwinning projesinde öğrencilerimiz ile günlük
hayat problemlerini nasıl modelliyebileceğimiz üzerinde
çalıştık. Bu süreçte projeye ortak olan, katkıda bulunan
öğretmen arkadaşlarıma ve öğrencilerimize , hiç bir zaman
desteğini esirgemeyen kurucularımız özlem eren ve murat
pazarcık hocalarımiza teşekkür ediyorum. Sevgiler.
A D R I A N A M A R I S
Mathematics is everywhere around us, we just need to see
and understand it. STEMATH is a way of revealing its
beauty, utility and power. Such a rich project, so many
enthusiastic teachers, creative students, beautiful math
problems, trans disciplinary learning scenarios, exchange of
good practices, great learning opportunities for both
teachers and students, a glorious virtual exhibition! One of
the most complex projects that I ever experienced. Thank
you, I was lucky to be part of this team!
A N A M A R I A , L A R A , P A T R I C I A ,
C A M E L I A , A N D R E I
We are here because we like mathematics. We enjoyed
solving problems in English and comparing our results with
the ones found by other European students. We needed to
ask older students for help on some problems and that was
interesting, too. We learnt a lot in this project and we hope
there will be other opportunities next year.
N İ H A L M A N A Y
Ögrenen bir öğretmen ve gayretli ögrencileriyle bu kitapta
bir boşluğu doldurabilmek mutluluk verici.kurucu ve
ortaklarımıza teşekkürlerimi sunarım.
S T E M L E S S O N P L A N
S T E M D E R S P L A N I
1
A HABITABLE WORLD -YAŞANABİLİR
BİR DÜNYA
P R E P A R I N G T H E P R O B L E M
Ö Z L E M E R E N / T O K İ Ş E H İ T İ S M A İ L T E T İ K A N A D O L U L İ S E S İ
Course T tle: Matemat k
Class level:
T me:
Determ nat on Of Problem Status:
Eco-fr endly cars are planned to be bu lt n order to g ve future generat ons a more l vable
world. 21 of these cars. tak ng nto account the requ rements of the century, t s a prerequ s te to
be as eco-fr endly as poss ble, to m n m ze the r sk of acc dents and to be able to surv ve poss ble
coll s ons w th the least amount of damage. Make the necessary work to des gn such a car.
S CIENCE
P R E P A R E D B Y
E L V A N İ N A N
B A N D I R M A B İ L S E M
By d v d ng students nto study groups, a research ass gnment s g ven wh ch ncludes what
k nd of stud es should be done n order to meet the need for env ronmentally fr endly fuels
and to decrease the foss l fuel sources n the future.In th s research, students are expected to
research espec ally on susta nable energy sources. When des gn ng veh cles that can be used
n the next world, they are asked to work on the mportance of correct fuel consumpt on
and alternat ve solut on suggest ons by evaluat ng access ble, rel able natural energy
sources for everyone who s env ronmentally fr endly.In order to leave a better planet for
future generat ons, 17 goals n Susta nable Development Goals are ntended to draw
attent on to the Global Goal. In th s study, t s among the expected behav ors to develop a
veh cle n accordance w th the pr nc ples of Art cles 7,12 and 13.
T ECHNOLOGY
P R E P A R E D B Y
Ö Z L E M A C A R
B A F R A F E N L İ S E S İ İ
Students are d v ded n two groups.Students are asked to study on the stat st cs of traff c
acc dents between 2015-2020(years can be changed) and create a graph c by substract ng
rat os of the factors that caused the acc dent.
In created graph c(chart), t s asked to be
focused on dr ver faults (carelessness, deal ng w th d fferent objects wh le dr v ng,speed
v olat ons, red l ght v olat ons etc.)
The groups are asked to prepare a presantafor and
perform t and whole cass w ll bra n-storm on t. ( f there are m stakes n sc ent f c language
you w ll nterfere) (sc ent f c l teracy)
acc dents?The quast ons are sem -conf gurated)
the dr ver fault?
What can be done to prevent dr ver m stake based
Are these sensors effect ve to decrease
For non-conf gurated probem,they can be asked to compare dr ver
faults between 1990-2000 and 2010-2020, and after that by ask ng them to a serach fort he
cause of the decrease of the dr ver faults,they can prov de them to reach the sensors.
sensors.
‘(After reach ng the sensors)
pedestr ons, l ghtn ng etc?
Both of the quest ons above take us to the
Wh ch sensors can be used to prevent car acc dents,speed v olat ons, h tt ng the
They are asked to search fort he work ng pr nc ples and
cod ng of these sensors.Then they can be asked to create exper ments to test these sensors.(
They can create a veh cle w th aurd n o or they can make a c rcu t to test them.
E
NGINEERING
P R E P A R E D B Y
A L E K S A N D R A B R M B O T A
S R E D N J A Š K O L A M A R K A N T U N A D E D O M I N I S A R A B , C R O A T I A
‘’Students w ll take n cons derat on other teams’ researches. They w ll research poss b l t es
that already ex st and f nd opt mal solut ons for our project. They w ll compare what already
ex sts w th the suggest ons of other team partners.The ma n goal s to f nd the most cost
effect ve solut on. After that they w ll draw plans for product on.
M ATHS
P R E P A R E D B Y
G Ü L T E N E R T E K İ N
O N H A L - O S M A N N U R İ H E K İ M O Ğ L U A N A D O L U L İ S E S İ
***1 Ocak 2020’de uygulanmaya başlanacak yen AB kuralları, üret len araçların karbon
em syonunun k lometre başına 95 gramı geçmes durumunda araba üret c ler ne sıkı
yaptırımlar uygulanmasını çer yor. Üret c ler bu sınırı geçt kler durumda, sattıkları toplam
araç sayısıyla, sınırın geç ld ğ her gram başına 95 euro le çarpılan mal yet ödemekle
yükümlü olacaklardır. Bu durum göz önüne alındığında karbon em syonunu etk leyen
değ şkenler bel rlenerek , matemat k modelleme sürec n n ön aşamasının gerçekleşt r lmes
; a) Bel rlenen değ şkenlere l şk n ver toplanması. b) Uygun yaklaşımlar kullanılarak
matemat ksel model n kurulması. ***Yapılacak olan araçta herhang b r kaza anında en az
hasarla kurtulab lmek ç n gerekl olan materyaller n bel rlenmes ve b r m mal yetler n n
hesaplanması ve karşılaştırılması.
5E
P R E P A R E D B Y
E L V A N İ N A N
B A N D I R M A B İ L S E M
Ö Z L E M A C A R
B A F R A F E N L İ S E S İ
A L E K S A N D R A B R M B O T A
S R E D N J A Š K O L A M A R K A N T U N A D E D O M I N I S A R A B , C R O A T I A
G Ü L T E N E R T E K İ N
O N H A L - O S M A N N U R İ H E K İ M O Ğ L U A N A D O L U L İ S E S İ
ENGAGE
Hava k rl l ğ n n hayatımız üzer nde pek çok olumsuz etk s var. Kentlerde hızlı nüfus artışı ve
buna paralel olarak artan motorlu taşıt kullanımı le yayılan egzoz gazları, kal tes z yakıtlar,
soba ve kalor ferler n uygun şek lde yakılmaması, olumsuz hava koşulları hava k rl l ğ n n
artmasına neden olan unsurlardan. *Çevre k rl l ğ le lg l
v deolarhttps://www.youtube.com/watch?v=KFDFbX4qh4whttps://www.youtube.com/watch?
v=BI2Ff0hHNWs zlet l r.*Çevrem zdek traf ğ n ve araçların hava k rl l ğ ne etk s üzer nde
konuşulur.Aşağıda ver len sorulara cevap aranır.*S ze göre hava k rl l ğ n n hayatımız
üzer nde olumsuz etk ler nelerd r? https://www.ment .com/c7asktw8yz
*Araç kullanımından kaynaklanan hava k rl l ğ n önlemek ç n neler yapılab l r?
https://www.ment .com/vxwypdprfv
Sonrasında somut b r çıktı ç n ment meter kullanılarak traf k kazaları ve çevre k rl l ğ le lg l
kel me balonları oluşturarak sebep har tası çıkarılır.
*Dünyada her yıl bel rl nedenlerle oluşan ölüm vakalarının sayısal ver ler olmadan başlık
hal nde sınıfta paylaşılır.
Öğrenc lerden tabloda sayısal ver ler n karşılarına tahm n ett kler ölümcül sebepler n
yüzdel k oranlarını yazmaları sten r
EXPLORE
Araç kullanımından kaynaklanan hava k rl l ğ ne etk eden faktörler üç kısımda
nceleyeb l r z.
1) Araçta kullanılan yakıt türünün etk s :Doğaya zarar vermeyen, çevre dostu otomob ller n en
öneml özell ğ karbond oks t gaz salınımının azaltılmış olması. Otomob ller n çevreye verd ğ
en büyük zarar karbon em syonu; çünkü egzozdan çıkan karbond oks t hava k rl l ğ n n en
büyük nedenler nden b r . Dolayısıyla fos l yakıt tüket m n azaltan, elektr kl ya da h br t
araçların çevre dostu olduğunu söyleyeb l r z. Çevre dostu araçların b r d ğer özell ğ yakıt
tasarrufu sağlıyor olması. Fos l yakıtlar, pahalı olmalarının yanı sıra, sınırlı ve tükenen b r
kaynak. Dolayısıyla dünyanın geleceğ ç n, yakıt tasarrufu sağlayan elektr kl ya da h br t
araçlar, oldukça değerl b r seç m. *Çevre dostu otomob ller ç n kullanılab lecek yakıt türü
ve kullanılma sebepler nelerd r?
a) Bel rlenen değ şkenlere l şk n ver toplanması.
b) Uygun yaklaşımlar kullanılarak matemat ksel model n kurulması.
*Yakıt tasarrufu ç n neler yapılab l r? Sorusuna cevap aranır.
a) Bel rlenen değ şkenlere l şk n ver toplanması.
b) Uygun yaklaşımlar kullanılarak matemat ksel model n kurulması.
*Yakıt türü ve em syon değerler le lg l ölçüm ver ler n yorumlamaa) Bel rlenen
değ şkenlere l şk n ver toplanması.
b) Uygun yaklaşımlar kullanılarak matemat ksel model n kurulması.
2) Aracın f z ksel özell kler n n etk s : Çevre dostu b r otomob lde kullanılan malzemeler kolay
bulunab l r, çevrec , düşük mal yetl ve güvenl olmalıdır. Otomob l üret m nde kullanılan
malzemeler nelerd r? Sorusuna cevap aranır.
*
Yapılacak olan araçta herhang b r kaza anında en az hasarla kurtulab lmek ç n gerekl olan
materyaller n bel rlenmes ve b r m mal yetler n n hesaplanması ve karşılaştırılması le lg l
matemat ksel modeller n kurdurulması.
3) Araç kullanıcısının davranışları:Anket, röportaj ver toplama çalışmalarının yapılması. Bu
konular hakkında sınıf gruplara ayrılarak araştırma yapılması, rapor ve sunu hazırlanması
sten r.
EXPLAIN
Her b r grubun b r öncek aşamadak çalışmalar sonucunda elde ett ğ ver ler, alınan kararlar,
gruplar arasında tartışılır ve öğretmen n yapacağı açıklamalarla en deal araçların ne
olduğuna karar ver l r. Yapılacak protot p araçta kullanılacak sensörler n kullanımı, devreye
bağlanması, kodlama yapımı, kullanım alanları hakkında sunum ve uygulamalar yapılır.
ELABORATE
Etk nl k 1) Otomob l terc h nedenler le lg l anket çalışması yapılır. Anket sonucuna göre
tasarlanacak araçlarda neler stend ğ araştırılıp, protot pe ekleme yapılır. (G r ş mc l k)
Etk nl k2) Hava k rl l ğ ne neden olan gazlar ve etk oranlarının sayısal ver ler başlıkları
karışık olarak sınıfta paylaşılır.
Öğrenc lerden tabloda sayısal ver ler n karşılarına tahm n ett kler hava k rl l ğ ne sebep olan
gazları ve oranları eşleşt rmeler sten r.
Etk nl k 3) Ver len araçların doğa dostu olup olmadığı karşılaştırmaları sten r.1 Ocak 2020’de
uygulanmaya başlanacak yen AB kuralları, üret len araçların karbon em syonunun k lometre
başına 95 gramı geçmes durumunda araba üret c ler ne sıkı yaptırımlar uygulanmasını
çer yorÜret c ler bu sınırı geçt kler durumda, sattıkları toplam araç sayısıyla, sınırın geç ld ğ
her gram başına 95 euro le çarpılan mal yet ödemekle yükümlü olacaklardır.
( kl mhaber.org) S z 500 araçlık b r f lo kurmak stersen z hang aracı terc h ederd n z?
Etk nl k 4)Enerj kaynaklarını karşılaştırıyoruz.
Hang enerj kaynağı kullanmayı terc h eders n z?
Etk nl k 5) Çevre dostu ve kaza r sk en az olan otomob l n özell kler le lg l kel me bulutu
oluşturma.
Etk nl k 6) Devre şemasının ç z lmes https://www.t nkercad.com/ dan onl ne devre şeması
oluşturma.
Etk nl k 7) Öğrenc lere sensörler n kullanımı le lg l kontrollü testler yaptırılması , testler
sonunda araçlarını oluşturmaları ve sensörler kodlamaları (öğrenc lere hang sensörler test
ett kler / seç len sensörü bel rleme sebepler / eled kler sensörler neden eled kler n
açıklamalarını sten r.)
Çevre dostu ve kaza r sk en az otomob ller ç n yakıt ve malzeme seç m yapılarak problem
cümles ne uygun araç protot p n n yapılası.
EVALUATE
1) Protot p n kr terlere uygun olup olmadığı test ed l r.
2) Hava k rl l ğ ne neden olan gazlar ve etk oranlarının sayısal ver ler n eşleşt rme yapınız
https://wordwall.net/resource/1538081
3) Kahoot le değerlend rme yapılır.
https://create.kahoot. t/share/5b623edb-6f2e-4992-8bca-621a89b78fd9
4) Öğrenc özdeğerlend rme formu doldurulur.
5) Puanlama anhtarına göre öğrenc çalışmaları değerlend r l r.
IMPLEMENTATION
STEPS
SEDAT SAMET A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
ENES A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
CEREN A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
CEREN A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
DISCUSSIONS IN
THE FORUM
SECTION
Çevre dostu otomob l ned r? Özell kler nelerd r?Doğaya zarar
vermeyen, çevre dostu otomob ller n en öneml özell ğ karbond oks t
gaz salınımının azaltılmış olması. Otomob ller n çevreye verd ğ en
büyük zarar karbon em syonu; çünkü egzozdan çıkan karbond oks t
hava k rl l ğ n n en büyük nedenler nden b r . Dolayısıyla fos l yakıt
tüket m n azaltan, elektr kl ya da h br t araçların çevre dostu olduğunu
söyleyeb l r z.Çevre dostu araçların b r d ğer özell ğ yakıt
tasarrufu sağlıyor olması. Fos l yakıtlar, pahalı olmalarının yanı sıra,
sınırlı ve tükenen b r kaynak. Dolayısıyla dünyanın geleceğ ç n, yakıt
tasarrufu sağlayan elektr kl ya da h br t araçlar, oldukça değerl b r
seç m.
GÜLTEN ERTEKİN
Çevre dostu ulaşım araçları:- fos l yakıtları
kullanmayan araçlardır.- yen leneb l r enerj
kullanan araçlardır.- kaynakları olab ld ğ nce
az ve en ver ml şek lde kullanır.
GÜLTEN ERTEKİN
yakıt tasarrufu ç n ne yapılab l r?1- İlk adım araçta gereks z yük
bulundurmamak. Karbon em syonunu azaltmak ç n ufak ama et k l b r
önlem. Rüzgar d renc azalıyor ve bu sayede yakıt tüket m
azaltılab l yor.2. k nc adım yolu uzatmamak ve rotayı önceden
bel rlemek. ve de kısa mesafeler ç n araç kullanmaktan vazgeç lmel . 3.
Yakıttan tasarruf etmen n puçlarından b r de last kler n basıncını
düzenl kontrol etmek. düşük last k basıncı en az %3 oranında yakıt
tüket m n arttırıyor. last k basıncı ayda ortalama %20 azalıyor.4.
Yüksek dev rde v tes değ şt r lmemel . bu sayede %8 oranında yakıt
tasarrufu yapılab l yor. hızı traf k akışına göre ayarlamak ve bekleme
konumundayken motoru durdurmak çevre dostu ulaşım ç n öneml .5.
Kl ma g b elektr kl aksesuarlar sadece gerekt ğ nde kullanılmalı. kl ma
yakıt tüket m n %10 la %25 artırıyor. çevre dostu ulaşım ç n
vazgeç lmez alışkanlıklardan b r de araca düzenl bakım yaptırmak.
GÜLTEN ERTEKİN
Çevrec olduğu kadar ucuz, güvenl , ancak sağlam gövdel otomob ller ç n
alternat f çözümler l stelemek stersek neler söyleyeb l r z?1. Öncel kle ger
dönüştürüleb l r yan çevrec parça yüzdes n n çok fazla olması, hatta
mümkünse, tüm parçalarının bu özell ğe sah p olmalı.2. Araçta kullanılacak
malzemeler n emsaller ne göre haf f, sağlam, ser üret me uygun, uzun ömürlü
ve çevrec olmalı.( Alüm nyum alaşımları, kompoz tler ve plast kler n alternat f
olarak havacılık sektöründe kullanıldığı b l nmekted r. Bu malzemeler
otomob llerde de kullanılab l r) 3. Karbonf ber ve ger dönüşümlü plast k
malzemeler kullanılmalı.4. Otonom sürüş teknoloj s ve yapay zekayla kend
kend ne sürüş sağlayan otomob l olmalı.5. Park problem n ortadan kaldıracak
şek lde konforu da gözardı etmeden küçük boyutlarda olmalı.
GÜLTEN ERTEKİN
1 Ocak 2020’de uygulanmaya başlayacak yen AB kuralları, üret len
araçların karbon em syonunun k lometre başına 95 gramı geçmes
durumunda araba üret c ler ne sıkı yaptırımlar uygulanmasını
çer yor. Üret c ler bu sınırı geçt kler durumda, sattıkları toplam
araç sayısıyla, sınırın geç ld ğ her gram başına 95 euro le çarpılan
mal yet ödemekle yükümlü.
GÜLTEN ERTEKİN
Araçlarda çevrec c hazların kullanıldığı b l n yor
bunların başında da çevre dostu motorlar gel yor.
Çevre dostu motorlar aracın gaz salınımını en düşük
sev yede tutuyor. Bu sayede çevre k rl l ğ n n
engellenmes amaçlanıyor. Özell kle p yasaya son
çıkan araç modeller n n heps nde bu çevre dostu
motorlar terc h ed l yor. Çevre dostu motorlar hava
k rl l ğ başta olmak üzere b rçok zararı engellerken
aracın performansını arttırmak ç n de oldukça
kullanışlı den leb l r.
AHMET EREN Ç.
Araç kullanımından kaynaklanan hava k rl l ğ n önlemekHava k rl l ğ n n
hayatımız üzer nde pek çok olumsuz etk s var. Kentlerde hızlı nüfus artışı ve
buna paralel olarak artan motorlu taşıt kullanımı le yayılan egzoz gazları,
kal tes z yakıtlar, soba ve kalor ferler n uygun şek lde yakılmaması, olumsuz
hava koşulları hava k rl l ğ n n artmasına neden olan unsurlardan. “Pek araç
kullanımından kaynaklanan hava k rl l ğ önlemek mümkün mü?”, “Araç
kullanımından kaynaklanan hava k rl l ğ n önlemek ç n neler yapılab l r?”
OĞUZ MERT C.
Tem z enerj ç n yakın mesafelerde b s klet kullanımı özend r lmeye
başlandı. Bunun dışında toplu taşıma kullanarak da karbon
salımının aza nd r lmes ne katkıda bulunab l yorsunuz. Kend
arabanızı kullanmayarak %20 oranında karbon ayak z n z
azaltab l yorsunuz.Şeh r dışına çıkarken de yakın mesafeler ç n uçak
yer ne tren veya otobüsün terc h ed lmes de oldukça öneml b r
oranda kazanım sağlıyor. Bütün bunlar k ş ler n b reysel çabaları
sonucunda yapılacak olan karbon salınımı azaltma yöntemler
olarak b l n yor. Bunun dışında daha büyük çaplı azaltmalar ç n de
çeş tl önlemler alınab l yor.
ÖMER GAZİ Ç.
KÜRESEL ISINMANIN YAPAY NEDENLERİ Fos l
Yakıtlar: Kömür, petrol ve doğalgaz dünyanın
bugünkü enerj ht yacının yaklaşık %75'l k
bölümünü sağlamaktadır. Yapılarında karbon ve
h drojen elementler n bulunduran bu fos l yakıtlar,
uzun süreçler çer s nde oluşmakta fakat çok çabuk
tüket lmekted r.
YUSUF A.
Karbon Ayak İz Ned r Karbon ayak z , nsanların kullandıkları ürünlerle ve
yaptıkları le çevreye, doğaya verd kler zarardır. Çeş tl hesaplamalar ve
ölçümler le bel rlenen bu zarar k ş den k ş ye değ ş kl k göstermekted r. Karbon
ayak z kend çer s nde 2’ye ayrılmaktadır. B r nc l ve k nc l ayak z olarak
ayrılan karbon ayak z , çevreye ver len zararın anlaşılması noktasında son
derece öneml d r. B r nc l olan ayak z gün çer s nde yapılan ulaşımlardan ya
da ev de kullanılan c hazlardan kaynaklanmaktadır. İk nc l olan se tüm yaşam
döngüsü boyunca doğaya ver len zararı tems l etmekted r. Karbon ayak z
hesaplama yöntem sayes nde ne kadar karbon z bırakıldığının öğren lmes
mümkündür.
AHMET T.
Araç Algılama Sensörler Teknoloj lerAraç algılama yeteneğ ; varlık
yönet m , kaynak tahs s , saha güvenl ğ ve traf k kontrolü ç n
öneml avantajlar sunar. Araç algılama uygulaması ç n doğru
teknoloj y bel rlemek zor olab l r. Görev , hedef boyutu, algılama
menz l , sensör montajı ve uygulamanın kapalı veya açık mekan
çer s nde olup olmadığı g b b rçok etken göz önünde tutulmalıdır.
ÖZLEM ACAR
B l m ayağında fos l yakıt yer n alacak d ğer
alternat fler steneb l r.. Aracı güneş enerj s tabanlı
ve ayrıca elektr kl b r h br t olarak düşeneb l r z.En
fazla karbon salınımı şeh r ç traf kte oluyor. Şeh r
ç nde örnek olark en fazla 50 km le g d leceğ n
düşünürsek 50km önces panelden güç alan
sonrasında p l le çalışan b r araç olab l r.
ÖZLEM ACAR
H br d s stemde debr yaj, tr ger kayışı, marş motoru, alternatör g b parçalar
bulunmadığından uzun vadede öneml bakım tasarrufu sağlar.Ayrıc Hybr d'ler
daha az aşındığı ç n yedek parça mal yetler n öneml ölçüde azaltır, bu da
daha fazla tasarruf sağlar.AB’dek b rçok büyük şeh r, AB’n n kl m açısından
nötr olma m syonunun b r parçası olarak Düşük Em syon Bölgeler ’n
tanıtmıştır.Yüksek em syonlu araçların bölgeye g rmes engellenmekte veya
ücretlend r lmekted r. Kend Kend n Şarj Eden düşük em syonlu araçlar
ücrets z g reb l r.
ÖZLEM ACAR
Susta nable energy sources are exper ment ng w th energy produced
to meet the need needed w thout putt ng energy sources at r sk.
Renewable energy sources also play the most mportant role n
meet ng cont nu ty and need.Energy s the most mportant
ngred ent for the development of a country. Th s s why renewable
energy sources are mportant,It s env ronmentally mportant
because t reduces foss l fuel use,It s of great mportance n the
development of nd genous resources,It s mportant because t
reduces external dependence,It s mportant because t compl es w th
nternat onal agreements,New jobs prov de employment and reduce
unemployment,It s mportant because t allows the use of electr c ty
to geograph cal areas where electr c ty s d ff cult to transport.
KORAY I.
The art f c al causes of global warm ng are foss l fuels: coal, o l and natural gas
prov de about 75% of the world's current energy needs. These foss l fuels, wh ch
conta n carbon and hydrogen elements n the r structures, are formed n long
processes but are consumed very qu ckly. W th today's Technology, half of ¾ of
these fuels collected n certa n parts of the world are mposs ble to remove,
wh le the other half s techn cally very expens ve to remove. Th s makes foss l
fuels non-renewable and l m ted. Greenhouse gases: greenhouse gases
format on: some of the Rays from The Sun are absorbed by the ozone layer and
the gases n the atmosphere. Some are reflected back from the l thosphere and
some from the clouds. The surface and troposphere are warmer than they
should be, as the Rays reach ng the earth are held back by water vapor and
other gases n the atmosphere, warm ng the Earth. Th s event resembles
greenhouses that are heated by The Sun's rays but do not let the heat ns de out;
th s s why t s called the natural greenhouse effect mportance of The
Greenhouse Effect: The Greenhouse Effect occurs naturally and plays an
mportant role on the cl mate.
NİDA ÖZKAN
Susta nable energy sources are exper ment ng w th energy produced to
meet the need needed w thout putt ng energy sources at r sk. Renewable
energy sources also play the most mportant role n meet ng cont nu ty
and need.Energy s the most mportant ngred ent for the development of
a country. Th s s why renewable energy sources are mportant,It s
env ronmentally mportant because t reduces foss l fuel use,It s of great
mportance n the development of nd genous resources,It s mportant
because t reduces external dependence,It s mportant because t
compl es w th nternat onal agreements,New jobs prov de employment
and reduce unemployment,It s mportant because t allows the use of
electr c ty to geograph cal areas where electr c ty s d ff cult to transport.
KORAY I.
Ben m hayal mdek gelecektek arabalar haf f ama dayanıklı
malzemelerden yapılmış, kaza önces nde devreye g ren arabaların
ön ve arkasında bulunan yastık g b yumuşak b r tabaka bulunan,
gönderd ğ n konuma gelme ya da anahtarında bulunan b r butonla
bulunduğun yere gelme özell ğ bulunan , sted ğ n zaman telefon ya
da anahtarından arabanın reng n değ şt reb leceğ n z b r
uygulaması olan, traf ğ n sıkışık olduğu yerlerde yerden
havalanarak uçma desteğ bulunan ve bunun g b daha b rçok
özell ğ olan arabalardır.
AHMET EREN Ç.
S T E M L E S S O N P L A N
S T E M D E R S P L A N I
2
CLIMATE CHANGE -İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
P R E P A R I N G T H E P R O B L E M
Ö Z L E M E R E N / T O K İ Ş E H İ T İ S M A İ L T E T İ K A N A D O L U L İ S E S İ
Lesson t tle: Matemat k
Class level:
T me:
Determ nat on Of Problem Status:
Death rates ncrease dur ng per ods of Normal summer temperatures and above-average heat
waves and extreme temperature values, but there s no l near relat onsh p between death rates and
temperature. Dur ng per ods when temperature changes are not h gh, the mortal ty rate s low.
Mortal ty rates are ncreas ng as temperatures move away from the comfort level.In th s context,
one of the most mportant effects of cl mate change on our health s due to weather changes. A
veh cle s ntended to be des gned to keep a r changes at a standard level. If you wanted to des gn
such a veh cle, How would you proceed?
S CIENCE
P R E P A R E D B Y
A D R I A N A M A R I S
” C O R I O L A N B R E D I C E A N U ” H I G H S C H O O L L U G O J , R O M A N I A
The class s d v ded n groups of 5-6 students. Each group researches one d sease affected by the
above average heat: h gh blood pressure, dehydrat on, nsolat on, sk n rash, edema, etc. Each
group prepares a presentat on on symptoms, mmed ate treatment and long-term consequences
on the human body.After the presentat ons, each group chooses one other d sease, presented by
the r colleagues, and mag nes a dev ce that can be connected to the veh cle, detect the llness and
prov de mmed ate rel ef to the s ck person. The group des gns the dev ce tak ng nto
cons derat on ts s ze, pr ce and effect veness. The students can ask for spec al sts' help, l ke
parents or relat ves, or the school can nv te sc ent sts to answer students¢ quest ons dur ng the r
des gn ng process.The groups w ll present the r des gned dev ces n front of the r schoolmates,
teachers and parents.
T
ECHNOLOGY
P R E P A R E D B Y
B A N U G Ü V E N
M E R A M A N A D O L U L İ S E S İ İ
F rst of all students make groups and each group chooses a country and researches the last 20
year’s max mum temperatures and mortal ty rate. After gather ng all the nformat on, they
prepare an Excel Chart and make a geogebra d agram w th the help of datas n the excel chart.
After th s They exam ne the geogebra graph c and try to f nd a correlat on between the heat
and mortal ty. In the second part of the technology act v t es, the teacher leads them to search
the technolog cal dev ces. Th s dev ce could measure the heat and f the heat s h gh,
automat cally starts a mach ne to lower the heat. The th rd part of the technology act v t es s
about to search what k nd of mach nes can lower the heat. If we want to bu ld one; wh ch
technolog es we need and how can we f nd cheaper and qual f ed technology? In the last part
of th s sect on, each group gathers all the nformat on they have and makes a presentat on by
us ng web 2.0 tools. And f nally groups make the r presentat ons to the classmates.
E NGINEERING
P R E P A R E D B Y
P A U L A A L M E I D A
A G R U P A M E N T O D E E S C O L A S D E S . M A R T I N H O D O P O R T O
The class s d v ded nto groups.The act v ty starts w th a research for temperature
ma ntenance systems n a veh cle.In a Padlet, each group wr tes ts conclus ons that nclude:
h stor cal perspect ve, types of refr gerat on, how they funct on, advantages and d sadvantages
for the Env ronment. In th s research, knowledge of the subject of Phys cs w ll be
ncluded.Then, and analyz ng the nformat on also collected n the Technology part, the
students deal ze the veh cle through the elaborat on of a project. Th s work w ll be presented
to the class w th a d g tal tool.They must outl ne the process that leads to refr gerat on, nd cate
the mater als needed and the cost.
M
ATHS
P R E P A R E D B Y
N İ H A L M A N A Y
M E H M E T U Z A L S O S Y A L B İ L İ M L E R L İ S E S İ
The calculat on of the energy needed n heat ng or cool ng systems var es depend ng on the
weather cond t ons.Therefore ts calculat on s more complex than other energy
consumpt ons.Students conduct research on th s subjectstudents try to calculate how much
energy they need to consume on average for each hour of heat ng or cool ngAccounts the cost
of the mater al requıred n the des gned mach ne
5E
P R E P A R E D B Y
A D R I A N A M A R I S
” C O R I O L A N B R E D I C E A N U ” H I G H S C H O O L L U G O J , R O M A N I A
B A N U G Ü V E N
M E R A M A N A D O L U L İ S E S İ
P A U L A A L M E I D A
A G R U P A M E N T O D E E S C O L A S D E S . M A R T I N H O D O P O R T O
N İ H A L M A N A Y
M E H M E T U Z A L S O S Y A L B İ L İ M L E R L İ S E S İ
ENGAGE
Earth's cl mate has changed naturally many t mes throughout the geolog cal h story. However,
after the ndustr al revolut on there ex sts a r s ng trend n temperature records due to
ncreas ng greenhouse effect, wh ch s resulted from foss l fuel em ss ons and other synthet c
greenhouse gasses em ss ons. Greenhouse effect changes heat capac ty of atmosphere that
causes temperature and prec p tat on anomal es and ult mately cl mate change. The effects of
cl mate change w ll be seen n ecosystems, n soc al and econom cal l fe and n land use.the
v deo below s shown to the studentshttps://www.nrdc.org/stor es/health- mpacts-cl matechangeso
students real ze that:How changes n Earth's atmosphere affect health
outcomesCl mate change's mpacts on nutr t on, m grat on, and nfect ous d seasesStrateg es
to m t gate and adapt to the health mpacts of cl mate change
EXPLORE
Teacher want them to make the groups of 5 or 6. Each group w ll search a d sease connected
w th heat;
1. H gh blood preasure
2. Dehydrat on
3. Insolat on
4. Sk n rash
5. Edema,e.t.c.
Students search the last 20 years mortal ty rate connected w th these d seases and heat and
make an excel chart and a geogebra graph c us ng the data n the r excel chart. They can use
th s v deo for f nd out what to do w th excel and geogebra together.
EXPLAIN
The sc ent sts from the Intergovernmental Panel on Cl mate Change (IPCC) assessed ex st ng
sc ence and presented ev dence of accelerat ng cl mate breakdown. The IPCC publ shed three
spec al reports on cl mate change w th a mandate from the UN Framework Convent on on
Cl mate Change (UNFCCC).These reports show:· Cl mate sc ence s clear; carbon pollut on s
lead ng to a mass ve ecolog cal and human tar an cr s s.· Devastat ng cl mate catastrophe
can be prevented by l m t ng global warm ng to 1.5°C.· Th s would requ re rap d, farreach
ng and unprecedented changes n all aspects of soc ety.Accord ng to th s report heat
ncreas ng s a very ser ous problem. So f we want to reduce the mortal ty connected w th the
heat we must des gn a mach ne wh ch can control the heat accord ng to the blood pressure,
heart rate, stress level, e.t.c. of a person. So Students w ll try to make a dev ce or mach ne to
control the heat, wh ch s connected to the person's health cond t ons.
ELABORATE
After the explanat on of the teacher, groups start to research for temperature ma ntenance
systems n a veh cle. What k nd of veh cle or mach ne can measure the heat around a people
then f necessary can reduce the temperature? Th s mach ne must have two parts; one s on the
human for measur ng the blood pressure, dehydrat on and the other part can control the heat
around the human. Mak ng such a dev ce needs ser ous calculat ons for that; each group uses
the excel charts and geogebra graph cs and prepares the t mel ne for each d sease. After
gather ng all the data they must program the dev ce accord ng to the data of each d sease. As a
personal part of the dev ce they can use a smart watch.
And they can use any cool ng system:
w th a remote control:
and make a connect on w th the smart watch.
EVALUATE
students prepare a presentat on that ncludes all of the r workthey br ng the r des gned dev ces
n to the classroomF nally, students open an exh b t on about the r work and the dev ces they
des gned.Also teacher can make a kahoot to assess them all.
IMPLEMENTATION
STEPS
SEDAT SAMET A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
DISCUSSIONS IN
THE FORUM
SECTION
Dear Partners what are your suggest ons
about our cl mate problem. I th nk we must
d sscus the 5 e's at the beg nn g.
BANU GÜVEN
ÖZLEM EREN
I th nk the stem plan should be wr tten f rst
and then I th nk we should all dec de
together for the 5e plan
Dear team members, f rst of all, congratulat ons on the f rst
part of the stem lesson plan. Now you can start prepar ng the
5e plan. So we want you to d scuss n th s sect on and dec de
wh ch d sc pl ne to complete n what t me frame. Please
remember to place them n our plan once you have made a
complete dec s on. S nce we are teachers of mathemat cs, I
th nk t would be appropr ate for us to use the d sc pl ne of
mathemat cs n the deepen ng Department. Of course,
d fferent deas can be cons dered. Good luck ...
ÖZLEM EREN
BANU GÜVEN
Dear partners Let's dec de a t me to d scuss what are
we plann ng to do to make our learn ng scenar o.
What about fr day 14:00 cet?
S T E M L E S S O N P L A N
S T E M D E R S P L A N I
3
HABİTATS RESİSTANT TO NATURAL
DİSASTERS - DOĞAL AFETLERE
DAYANIKLI YAŞAM ALANLARI
Ö Z L E M E R E N / T O K İ Ş E H İ T İ S M A İ L T E T İ K A N A D O L U L İ S E S İ
Ders n Adı: Matemat k
Sınıf sev yes : 10. sınıf
Süre: 18 saat
Problem Durumunun Bel rlenmes :
P R E P A R I N G T H E P R O B L E M
Türk ye'de son 119 yılda meydana gelen ve resm kayıtlara göre 86 b n 456 k ş n n hayatını
kaybett ğ depremler, yıkıcı etk y gözler önüne ser yor. Bel rt len tar hlerdek ver lere göre, her yıl
can kaybı ya da hasara neden olan 2 deprem meydana geld . Y ne stat st klere göre, büyüklükler
4.0 le 4.9 arasında her dört günde b r, 5.0 le 5.9 arasında ayda k , 7.0 le 7.9 arasında her altı yılda
b r ve 6.0 le 6.9 arasında her yıl k deprem meydana gelme olasılığı bulunuyor.“Deprem değ l b na
öldürür.” sözünden yola çıkarak deprem kuşağında bulunan ülkeler ç n b na tasarımı yapmak
st yoruz. Bu b nalar deprem yanında d ğer doğal afetlere karşı da önlem alınmış şek lde
planlanmalıdır. Bununla lg l yapılab lecek çalışmaları planlayınız.
S CIENCE
P R E P A R E D B Y
Ö Z L E M K A H R A M A N
B A B A E S K İ Ş E H İ T E R S A N Y E N İ C İ A N A D O L U L İ S E S İ
Preparat on: Students are nformed about the subject n advance and are prepared to attend the
lesson. Students research about the format on mechan sms of earthquakes and earthquakes
occurr ng n our country. If poss ble, an expert s nv ted to the lesson to nform the students or
collaborat on w th the Geography lesson teacher.Course Handl ng: A short v deo about the
earthquakes that occurred n our country s watched to attract the students to the subject. It s
d scussed about the earthquake r sk of our reg on and what consequences of a poss ble earthquake
and the ways to m n m ze the destruct ve effects of the earthquake. The students present the
nformat on they obta ned n the preparat on process to the subject n the classroom. Students are
nformed about the format on mechan sms of earthquakes, the theory of earthquake waves and the r
spread from the source to the earth, earthquake record ng nstruments and evaluat on of earthquake
records. Earthquake r sk map of our country s exam ned. The course ends w th answer ng the
evaluat on quest ons.
T
ECHNOLOGY
P R E P A R E D B Y
E S R A E K E R
K O Z A N Y U S U F B A Y S A L A N A D O L U L İ S E S İ
Öğrenc lerle yapılan Stem etk nl ğ nde öğrenc ler n araştırması gereken bölümler bel rlen r. Bu
bölümler öğrenc lere gruplar hal nde ş bölümü yaparak araştırması sten r.
1. Tar h boyunca günümüze kadar gelen b na ve yapıların yüzyıllar boyunca depremlerde tek
b r ç z k almadan nasıl ayakta kaldıkları araştırılır. Tar h yapıların hang teknoloj k yapılarla
desteklend ğ araştırılacaktır.
2. Günümüzde de deprem le yaşamayı öğrenm ş ülkeler n b naları nşa ederken kullandıkları
teknoloj k yapılar ve malzemeler araştırılır.
3. Depreme dayanıklı yapılar nşa ederken doğadan lham almak mümkün müdür?
Karıncaların ve arıların m l m şaşmayan yapıları doğal afetlere göre en az hasar alacak şek lde
nasıl tasarlanmıştır?
4. Depreme dayanıklı b naları nşa ederken hang tür malzemeler nasıl kullanılmalıdır?
E NGINEERING
P R E P A R E D B Y
F A D İ M E G Ü N A L
S İ V R İ H İ S A R F A H R İ K E S K İ N F E N L İ S E S İ
‘’Mühend sler, b r yapının depreme karşı tepk s n araştırmak ç n küçük veya tam ölçekl
modeller kullanırlar: b na b r depremde ne kadar güvenl olur ve nasıl y leşt r leb l r.
‘’Okulumuzda gerçekleşt receğ m z STEM ders yukarıdak f kre dayanmaktadır ve 2 etk nl k
çermekted r.ayrıca öğrenc ler n 3 tane de b na model tasarlamaları beklenmekted r.
Etk nl k 1 - Deprem Çalkalamalı Tablo
Öğrenc ler, b r deprem n b r yapı üzer ndek etk s n s müle eden b r deprem sallama masası
yapmaya davet ed l r. B r deprem n neden olduğu yer hareket n t treş m üreterek takl t eden
b r platformdur. Öğrenc ler “V brometre” uygulamasını kurarak ve çalıştırarak gerçek b r
s smograf yer ne akıllı telefon kullanarak t treş mler zleyeb l rler. ( V brometre, t treş m /
deprem yoğunluğunu ölçer.)
BÖLÜM A - TAHMİN
1. El n zle farklı kuvvet değerler ne etk yen masayı sallayın (daha güçlü kuvvetlere karşı daha
zayıf). Sallama masasının bu farklı güçlere nasıl tepk vereceğ n düşünüyorsunuz?
‘’2. Üst ahşap katmanı daha haf f b r karton tabakasıyla değ şt r r ve yukarıdak adımı
tekrarlarsak, sallama masasının davranışında ne değ şeceğ n düşünüyorsunuz?
a) sallama masası yukarıdak le aynı şek lde yanıt verecekt r
b) karton tabaka ahşap olandan daha hızlı hareket edecekt r.
c) karton tabaka ahşap olandan daha yavaş hareket edecekt r.
BÖLÜM B - DENEYİM
1. El n zle farklı kuvvet değerler ne etk yen masayı sallayın (daha güçlü kuvvetlere karşı daha
zayıf). 4 ölçüm yapın ve aşağıdak tabloyu doldurun.
1234S nyal genl ğ Grup arkadaşlarınızla yukarıdak ölçümler hakkında b r tartışma yapın ve
bunun neden olduğunu doğrulayın .
2. Üst ahşap tabakayı çok daha haf f b r kartonla değ şt r n ve yukarıdak adımı tekrarlayın.
Daha önce olduğu g b aynı kuvvetle hareket ederek, karton tabakanın hareket nde ne fark
görüyorsunuz? Bu neden oluyor? Grup arkadaşlarınızla tartışın.
BÖLÜM C - SONUÇLAR
F k rler n z tartışın ve A ve B adımlarından çıkanlarla karşılaştırın. Lütfen sonuçlarınızı yazın
……………………………………………
SONUÇ:Çalkalama masasının hareket Newton'un k nc hareket yasası le açıklanmaktadır
(Kuvvet = kütle ∙ vmes ,F = m ∙ a) . Kütle ne kadar küçük olursa, vme o kadar büyük olur. B r
kütleye etk eden kuvvet ne kadar büyük olursa kütlen n vmes de o kadar büyük olur, bu da
sallama masasının daha güçlü t treş mler anlamına gel r.
‘’Etk nl k 2 - Deprem çalışma model Öğrenc ler GEOMAG Paneller ,güçlü mıknatıslar g b
bas t malzemeler kullanarak kend model yapılarını nşa ederek deprem hasarına dayanacak
b naları nasıl tasarladığını ve nşa ett ğ n öğren rler. Her sefer nde farklı b na tasarımlarını
kullanarak 3 ç ft modelleme yapısı nşa etmeler sten r. Sallama masasında yapılandırarak
yapıların nasıl güçlend r leceğ n ve zayıf malzemeler n nasıl güçlend r leceğ n öğren rler.
Model 1 (çapraz takv ye tasarımı le model test etme)
Uzun manyet k çubukları kullanmak sadece b r blokun yapısını oluşturunuz. Çubukların d k
kalması ç n bükülmemes ç n alternat f yapılar oluşturunuz. (Model yapısı çapraz takv ye
tasarımı le desteklenmel d r. )D ğer yapıyı manyet k çubuklarla aynı şek lde nşa ederek lk
yapı le aynı yüksekl kte daha küçük çapraz destek blokları yapın.
Soru: İk yapıyı masaya koyar ve b r süre sallarsanız, sürekl olarak üzer ne b r kuvvet
uygularsanız, bu yapılardan hang s n n t treş me daha sab t kalacağını düşünüyorsunuz?
SONUÇ:Yapılan ncelemelerde, betonarme b naların güçlend r lmes nde çapraz çel k halat
elemanların kullanılmasının etk l olduğu, b naların deprem davranışlarının y leşt r lmes nde
olumlu katkılarının olab leceğ gözlenm şt r.
Model 2 : (ağırlık ekleyerek model test etme)
Manyet k çubukları kullanarak k aynı model kule nşa ed n (yaklaşık 20-30 cm
yüksekl ğ nde ve 6-10 cm boyutunda). İk nc yapının tepes ne yaklaşık 50gr (ver len) b r
ağırlık asın. İk yapıyı sallama masasına yerleşt r n ve s sm k davranışlarını test ed n.
Soru: İk model yapının s sm k performansı hakkında ne görüyorsunuz? B r depremde
hang s n n daha y davranacağını düşünüyorsunuz?
Bu akt v te, toplam yüksekl ğ 509,2 m olan 101 kat ve 4 bodrum katından oluşan TAIPEI 101
Gökdelen'e dayanmaktadır. Doğu Tayvan bölges nde yaygın olan tayfun rüzgarlarına ve
deprem sarsıntılarına dayanacak şek lde tasarlanmıştır. Gökdelen, b r deprem sırasında
b nanın hareket n telaf etmek ç n hareket eden, yaklaşık 800 ton ağırlığında büyük b r
sarkaç / büyük ayarlı damper le korunmaktadır.
Model 3 (yapılarının kon k geometr s n test etme)
GEOMAG mıknatıslarını kullanarak k model kule nşa ed n. İlk kule, yüksekl kte k kare
bloktan oluşmalı ve k nc s , res mde göster ld ğ g b kon k geometr y ben mseyen b r kon uç
bloğunda b tmel d r.Soru İk yapıyı masaya koyar ve b r süre sallarsanız, sürekl olarak üzer ne
b r kuvvet uygularsanız, bu yapılardan hang s n n t treş me daha sab t kalacağını
düşünüyorsunuz?:
Depremlere b r bütün olarak d renmek ç n b r b nanın s sm k davranışını y leşt rmek ç n,
mühend sler aşağıdak g b çeş tl yöntemler uygularlar:· düzenl tasarımlar yapmak,·
çapraz destekleme tekn ğ n tak p etmek,· kon k geometr ,· yapının üstüne ağırlık ekler.
Öğrenme hedefler Bu akt v telerden sonra öğrenc ler:
1. B l şsel Alan
- deprem ve s sm k dalgaların teması, doğası ve Newton yasaları neden yle b nalara
neden c dd hasar ver ld ğ le temasa geçmek.
- Çapraz destekleme ve kon k geometr g b b naları depreme dayanıklı hale get ren
faktörlerden bazılarını bel rlemek.
- b r model yapısını tems l ett ğ le karşılaştırmak.
- mühend sler n neden depremler ve b l m n topluma nasıl fayda sağlayab leceğ n
öğrenmes gerekt ğ n anlamak
M ATHS
P R E P A R E D B Y
M U R A T P A Z A R C I K
Ş E H İ T M E H M E T G Ü N E N Ç A N A D O L U L İ S E S İ
Deprem veya yer sarsıntıları evren n lk hazır olduğu zamandan ber kend n gösterm şt r.
Enerj b l m uzmanlarına göre aslında bu olay sadece dünyanın enerj s n boşaltma eylem d r.
Her yıl dünyada b nlerce nsan hayatını kaybetmekted r. Pek deprem ve matemat k arasında
b r l şk var mı? Varsa nasıl b r uzlaşma ç ndeler?Türk ye’de deprem s sm k ölçüm merkez
olarak Boğaz ç Ün vers tes ne bağlı Kand ll rasathanes öneml b r araştırma merkez olarak
jeoloj k olayları yakından tak p etmekted r. Deprem ş ddet , deprem der nl ğ , P ve S dalgaları,
magn tute g b ver sel raporlar çıkarmaktadır.B r deprem n gücü arttıkça yıkım gücü artar.
(B l nen b r durum)B r deprem yeryüzüne ne kadar yakın olursa yıkım gücü artar.Dalga
b ç m nde yayılan sarsıntıların yıkım etk s daha büyüktür.Çok zor olmayan bas t düzeyde b r
logar tma hesaplamasıdır. Bu hesaplamaların lk bulucusu Charles R chter’d r.
Bugün tüm deprem ş ddetler n R chter ölçeğ ne göre hesaplama yapıyoruz. Sorumuza gelel m
3-2=1 olacaktır. Bu şu anlama gel r 3 ş ddet ndek b r deprem 2 ş ddet ndek nden 10 kat daha
fazla ş ddette olacaktır. Aynı şek lde 6 ş ddet nde olan b r deprem 3 ş ddet nde olan b r
depremden 6-3=3 olacak ve 10.10.10= 1000 kat güçlü b r etk ye sah p olacaktır. Bu sonuçların
hesaplanması l se düzey nde b r logar tma hesabından başka b rşey değ ld r.Deprem
matemat ğ üstünde çalışan b rçok jeof z kç deprem n ne zaman olacağının b l nemeyeceğ n
söylüyor. Ayrıca b r deprem n b r yer vurma olasılığının gün geçt kçe artması gerek rken
çalışmalar sonucunda azaldığını gözlemlem şt r. B r bölgede deprem n olacağı y ne olasılık
kuramının yegane b r sonucundan başka b r şey değ l. Uzun zamandan ber deprem olmamış
bölgelerdek fay hatlarına bakılır, fay hatlarının kayaları sıkıştırdığının ver anal z çıkarılır ve
deprem n sıkışmaya bağlı olarak olup olmayacağı tahm n ed l r.
Cal forn a Ün vers tes nde deprem araştırmaları yapan k nsan (Lean Knopoff ve D d er
Sornette) b r bölgede depremler n ne denl olacağını araştırmışlar ve şayet bölgede beklenen
deprem olmuyorsa deprem n olma şansının azalacağını öne sürmüşlerd r.
Kullandıkları yöntem esk olasılıkların gelecekte gerçekleşen olasılıkları nasıl etk leyeceğ n
fade eden “Bayes Teorem ” le l şk lend rm şlerd r. Sornett’e göre b r deprem n yakın
zamanda olacağı geçm ş sarsıntıların ne yoğunlukta olacağına bağlıdır. Bu fade de olasılık
kuramıyla lg lenen nsanlar ç n dalgalanma fonks yonun yoğunluğuna eş tt r.Dolayısıyla b r
bölgede deprem yoğunluk fonks yonunun tablosunu çıkarmak ç n örneklem tablosunun gen ş
tutulması gerekecekt r.
5E
P R E P A R E D B Y
Ö Z L E M K A H R A M A N
B A B A E S K İ Ş E H İ T E R S A N Y E N İ C İ A N A D O L U L İ S E S İ
E S R A E K E R
K O Z A N Y U S U F B A Y S A L A N A D O L U L İ S E S İ
F A D İ M E G Ü N A L
F A H R İ K E S K İ N F E N L İ S E S İ
M U R A T P A Z A R C I K
Ş E H İ T M E H M E T G Ü N E N Ç A N A D O L U L İ S E S İ
F A T M A T A T L I A D A L
İ Z M İ T M E H M E T A K İ F E R S O Y K I Z A N A D O L U
İ M A M H A T İ P L İ S E S İ
ENGAGE
Deprem nsanlık tar h n n başlangıcından ber afet olarak kabul ed len b r jeoloj k harekett r.
Bu jeoloj k hareket n neden afet olarak kabul ed ld ğ n h ç merak ett n z m ? Deprem
haberler nde genell kle can kayıplarından bahsed l r pek bu can kayıpları nasıl oluşuyor? Bu
sorunun cevabını aşağıdak v deoyu zleyerek cevaplayalım
https://www.youtube.com/watch?v=9yK89JLFEhw&feature=youtu.be
EXPLORE
G r ş kısmında deprem değ l b na öldürür f kr oluşturuldu. Pek b nalar deprem anında neden
ölümcül b r yapıya dönüşür. B r b nanın depreme dayanıklı olduğunu nasıl anlarız. Bunu ç n
aşağıdak v deo öğrenc lere zlet ld .
https://www.youtube.com/watch?v=uscd 7OCrFk1. Grup Tar h b naların nasıl yıllar boyu
depreme dayanıklı yapılar olduğunu araştıracak
2. Grup günümüzde deprem le yaşamayı öğrenm ş ülkeler n nasıl depreme dayanıklı yapılar
yaptığını araştıracak
3. Grup:Depremden korumak ç n doğadak canlıların evler n nşa ed ş şekl f k r vereb l r m ?
4. Grup:Teknoloj n n gel şmes le depreme dayanıklı evler n nşasında kullanılan malzemeler
araştırılacakÖğrenc ler n yaptığı araştırmaları aşağıdak örnektek g b b r padlet hazırlayarak
sınıf arkadaşlarına sunmaları stenm şt r.
https://padlet.com/esraekersab rlar/nhh9nouazz k85ca
EXPLAIN
Öğrenc ler yaptıkları keş flerden sonra b r yapıyı yapmak ç n gerekl adımları araştırdılar. Ve
bulduklarını sınıfta arkadaşlarıyla aşağıdak şek lde paylaştılar. Har talar, b l nen fay
bölgeler n n özell kler nden yola çıkarak, söz konusu bölgey deprem r sk n n en fazla
olduǧu alandan en az olduǧu alana göre sıralar. Ancak geçm ş depremlerden elde ed len ver ler
ş ǧ nda haz rlanan bu har talar n her yen deprem sonras nda, bel rl zaman aralıklarında
yen lenmes gerek r. Yurdumuz beş ana deprem bölges ne ayrılmış olup deprem r sk beş nc
bölgeden b r nc bölgeye doǧru artmaktad r. Deprem bölgeler har tası d r fay har tası le
karş laşt r ld ǧ nda, deprem r sk en yüksek bölgeler olan ana faylar n b r nc derece
deprem bölges şekl nde şaretlend ǧ ne d kkat ed lmel d r. Söz konusu har ta depreme
dayan kl yap tasar m c n uyulmas gereken kurallar çeren “Deprem Bölgeler nde Yap lacak
B nalar Hakk nda Yönetmel k, 2007”de kullan lan har tad r.
Mühend sler, herhang b r b nan n tasarımında deprem r sk n bel rlemek amac yla bu
har tay esas almaktad r.
Örneǧ n, nşaat yap lacak alan n deprem özell kler n bel rlemek ç n deprem
bölgeler har tasına bak l r ve eǧer b r nc derece deprem bölges nde se, daha büyük
deprem kuvvet ne göre tasar m yap l r. Dolay s yla, farkl bolgelerde farkl
deprem büyüklükler görüldüǧünden, beş nc ya da b r nc derece deprem bölges nde
yer almas , b r b nan n depreme kars güvenl ǧ n deǧ şt rmeyecekt r. İnşaat
mühend sler b nalar , bulunduǧu bölgen n deprem dereces ne göre, deprem n
yaratacaǧ etk ler d kkate alarak tasar m yapar ve söz konusu tasarıma göre nşa
eder. Depreme dayanıklı yapılarda taşıyıcı s stem ya da malzemeden baǧ ms z olarak
bulunmas gereken baz temel özell kler vard r. Bunlar n yap n n gerek tasar m, gerek
üret m, gerekse kullanım aşamasında göz önünde bulundurulması ve korunmas gerek r.
B r yap da uyulmas gereken üç temel kuraldan söz ed leb l r: sürekl l k, dengel daǧ l m
ve y baǧlanmad r.
1.) Sürekl l k kuralı le vurgulanmak stenen, yap n n tas y c s stem nde, d ǧer b r
dey şle yük aktarma s stem nde bulunan elemanlar n yap boyunca kes nt ye
uǧramadan en üst noktadan en alt noktaya kadar devam etmes , tüm katlardak düşey
taşıyıcıların alt katlarda da ayn h zada bulunmas d r.
2.) Dengel daǧ l m kural , yap n n tas y c s stem n oluşturan elemanların planda
mümkün olduǧunca s metr k b r şek lde yerleşt r lmes n fade eder.
3.)İy baǧlanma kural se yap n n tas y c s stem n oluşturan düşey taşıyıcıların (kolon
veya perde) yatay elemanlar (k r ş) taraf ndan her k doǧrultuda uygun şek lde b rb rler ne
baǧlanmas n n saǧlanmas d r.Burada vurgulanmas gereken nokta, depreme dayan kl yap
tasar m n n b rb r ne baǧl b r kurallar z nc r n çerd ǧ ve bu z nc r n her b r halkasına
gereken önem n göster lmes gerekt ǧ d r. Aks b r durumda z nc r en zayıf halkasından
koparak şlev n y t receǧ ve d ǧer halkalar ç n yapılan çalışmaların, harcanan emeǧ n ve
ekonom k yatırımın boşa g deceǧ aç kt r. Ancak uzman b r mühend s ek b taraf ndan söz
konusu kurallara baǧl kalarak d ǧer etkenler n de doǧru b r şek lde ele alınması sonucunda
yap lacak tasar m, üret m ve bak m sonucunda depreme dayan kl yap elde
ed lecekt r. Konun matemat k ve geometr le alakası öğrenc lere şu şek lde anlatıldı.
Yapının Geometr s n n Önem
Deprem etk s alt nda yap n n davranışını etk leyen öneml b r nokta se yap n n plandak
ve düşeydek geometr s d r. Deprem yer hareket n n etk s alt nda yap n n davranış
özell kler n bel rleyen etken yap n n sah p olduǧu geometr d r.
2.Yapının deprem sırasında daha y davranmas ç n plan boyutlarının b rb r ne yak n olmas
ve mümkün olduǧunca s metr k olmas sten r. Planda kare, kareye yak n d kdörtgen ya da
da re kes tl b nalar n deprem s ras nda daha y davrandıǧı görülmüştür.
Plan geometr ler “L”, “H” ya da “T” şekl nde olan b nalar n deprem s ras nda köşe
bölgeler nde meydana geleb lecek aşırı kuvvetler neden le hasar görme olasılıkları
yüksekt r. Ancak uygulamada gerek mar durumundak parsel boyutlar n n düzgün b r
geometr ye sah p olmamas gerekse m mar düşüncelerden dolay deǧ ş k ve
olumsuz geometr lere sah p yap lar üret lmekted r. Bu durumlarda b nalar çeş tl
parçalara bölerek kare ve d kdörtgenlerden oluşan ayr b nalar hal ne get rmek y b r
çözümdür. Ancak bu noktada d kkat ed lmes gereken husus, ayr m n yap ld ǧ bölgede
deprem sırasında oluşab lecek çarpışmaların önlenmes ç n gerekl boşluǧun
b rak lmal d r. Bu boşluklar n oluşturulduǧu yerlere “d latasyon derz ” den r Son
yıllarda gel şen teknoloj ye paralel olarak üret len bazı araçlar, deprem s ras nda
meydana gelen t treş mler sönümleyerek b nalar n depremden daha az etk lenmes n
saǧlamaktad r. Genel olarak “yal t m s stem ” şekl nde adlandırılan bu araçlar
b nan n temel üstü sev yes ne yerleşt r lerek üst yapıya deprem etk ler n n azalt larak
aktar lmas n saǧlar
2.Yal t m s stemler son yıllarda ülkem zde de kullanılmaya başlanan teknoloj ler
aras ndad r. Yal t m s stemler farkl geometr de ve farkl malzemelerden
yap lab lmekted r. S stem n tasarımı, yan geometr s ve malzemes , b nan n türü,
büyüklüǧü ve b naya etk s beklenen deprem kuvvetler göz önünde bulundurularak
yap l r. Uygulamada en çok kullanılan yalıtıcı b r mler, elastomer yal t mc lar (kurşun
çek rdekl , yal n, yüksek sönümlü), düz ve eǧ ml yüzeyl sürtünmel yal t mc lar
(düzlem ve ya küresel yüzeyl , tek veya ç ft taraflı kızaklı), b lya yataklı yal t mc lar
(b lyalı kon k, daǧ n k b lyalı, çapraz doǧrusal b lya yataklı) ve yay-söndürme s stemler
(hel s çel k yay, v skoz söndürücüler) olarak sıralanab l r. Yalıtım s stemler n n yan nda,
özel üret lm ş araçlar yardımıyla da b nalar n deprem tehl kes azaltmaktad r.
Bunlar deprem s ras nda yap ya etk yen kuvvetler n yaratacaǧ enerj n n önceden bel rlenen
noktalarda sönümlenmes n amaçlar. Söz konusu araçlar n yap n n bel rl noktalar na bel rl
şek llerde yerleşt r lmes yle, depremde meydana gelen etk ler n o noktalarda karş lanmas
saǧlan r. Böylece yap n n d ǧer elemanlar na deprem etk ler n n let lmes engellenm ş
olur. Bu araçlardan baz lar h drol k sönümley c ler çeren ve özel olarak tasarlanıp üret lm ş
çel k çaprazlar d r.
DEPREMİN MATEMATİĞİ(R chter Ölçeğ ): 1930 yılında Charles R chter tarafından
gel şt rlm şt r ve dalga genl ğ n n logar tması olarak tanımlanır. D ğer tüm ölçekler R chter
ölçeğ temel alınarak gel şt r lm şt r.Deprem n büyüklüğünü bel rlemek amacı le güncel olarak
ML dışında dört yolla magn tüd hesaplanmaktadır:P ve S Dalgalarından ( body-wave
magn tude ( mb ) )mb = log10( A/T ) + Q( D,h )Burada A tanec k t treş mler n n (ground
mot on) genl ğ (m cron); T peryot (san ye); Q( D,h )düzeltme faktörü, ep santır le kayıtçı
arasındak uzaklığın ( D -derece ) ve odak der nl ğ n n ( h-k lometre ) fonks yonu.Yüzey
Dalgalarından ( surface-wave magn tude ( MS ))MS = log10 ( A/T ) + 1.66 log10 ( D ) +
3.30S sm k Momentten ( moment magn tude ( MW ) )MW = 2/3 log10( MO ) - 10.7 ( MO:
S sm k Moment )Deprem Dalgalarının kayıt süres ne bağlı büyüklük(durat on magn tude ( Md
))şekl nde hesaplanıyor. Logar tma konusun 12. sınıfta görünce daha detaylı şlemler
yapab l rs n z. Şu anda matemat ksel hesap mak neler le de şlemler hesaplamanız
mümkündür.Bununla lg l b r v deoyu aşağıdak l nkten öğrenc lere
zlet ld .https://tr.khanacademy.org/math/algebra2/exponent al-and-logar thm c-
funct ons/logar thm c-scale/v/r chter-scale
ELABORATE
‘’Mühend sler, b r yapının depreme karşı tepk s n araştırmak ç n küçük veya tam ölçekl
modeller kullanırlar: b na b r depremde ne kadar güvenl olur ve nasıl y leşt r leb l r.
‘’Gerçekleşt receğ m z STEM ders yukarıdak f kre dayanmaktadır ve 2 etk nl k çermekted r.
Etk nl k 1 - Deprem Çalkalamalı Tablo
Öğrenc ler, b r deprem n b r yapı üzer ndek etk s n s müle eden b r deprem sallama
masası yapmaya davet ed l r. B r deprem n neden olduğu yer hareket n t treş m üreterek
takl t eden b r platformdur. Öğrenc ler “V brometre” uygulamasını kurarak ve
çalıştırarak gerçek b r s smograf yer ne akıllı telefon kullanarak t treş mler zleyeb l rler.
( V brometre, t treş m / deprem yoğunluğunu ölçer.)
Gerekl malzemeler;
-2 mukavva ve ahşap plak ( yaklaşık 1 m2ölçüler nde)
-2 PVC boru
-2 düz elast k malzeme
BÖLÜM A - TAHMİN1.
Öğrenc lerden eller yle farklı kuvvet değerler ne etk yen masayı sallamaları sten r.
Sallama masasının bu farklı güçlere nasıl tepk vereceğ n düşündükler sorulur.
2. Üst ahşap katmanı daha haf f b r karton tabakasıyla değ şt r r ve yukarıdak adımı
tekrarlarsak, sallama masasının davranışında ne değ şeceğ n düşündükler sorulur.
BÖLÜM B – DENEYİM1.
Öğrenc lerden oluşturulan masayı eller yle farklı kuvvetler uygulayarak sallamaları ve
V brometre uygulaması le 4 ölçüm yaparak aşağıdak tabloyu doldurmaları sten r.
1234S nyal genl ğ Öğrenc lerden grup arkadaşlarıyla buldukları ölçümler hakkında b r
tartışma yapmaları ve b r sonuca varmaları beklen r.
2. Üst ahşap tabakayı çok daha haf f b r kartonla değ şt rmeler ve yukarıdak adımı
tekrarlamaları sten r.’’ Daha önce olduğu g b aynı kuvvetle hareket ederek, karton
tabakanın hareket nde ne fark görüyorsunuz? Bu neden oluyor? ‘’ soruları sorularak bu
soruları grup arkadaşlarıyla tartışmaları sten r.
3. TAHMİN ve DENEYİM kısımlarındak sonuçları karşılaştırarak sonuçları yazmaları
sten r. Etk nl k 1 tamamlandığında öğretmen öğrenc ler n sonuçlarına lave olarak şu
b lg ler ver r.
SONUÇ: Çalkalama masasının hareket Newton'un k nc hareket yasası le açıklanmaktadır
(Kuvvet = kütle ∙ vmes ,F = m ∙ a) . Kütle ne kadar küçük olursa, vme o kadar büyük olur. B r
kütleye etk eden kuvvet ne kadar büyük olursa kütlen n vmes de o kadar büyük olur, bu da
sallama masasının daha güçlü t treş mler anlamına gel r.
Etk nl k 2 - Deprem çalışma model Her sefer nde farklı b na tasarımlarını kullanarak 3 ç ft
modelleme yapısı nşa etmeler sten r. Sallama masasında yapılandırarak yapıların nasıl
güçlend r leceğ n ve zayıf malzemeler n nasıl güçlend r leceğ n öğren rler.
Model 1 (çapraz takv ye tasarımı le model test etme)
Öğrenc lerden uzun manyet k çubukları kullanarak sadece b r blokun yapısını oluşturmaları
sten r . Daha sonra çubukların d k kalması ç n bükülmemes ç n alternat f yapılar
oluşturmaları sten r. (D ğer yapıyı nşa ederken; manyet k çubuklarla aynı şek lde nşa
etmeler , lk yapı le aynı yüksekl kte olması ve daha küçük çapraz destek bloklarını da
kullanmaları tavs ye ed l r.)Aşağıdak sorunun cevabını gruplarında deneme yaparak veya
tartışarak cevaplamaları sten r.Soru: İk yapıyı masaya koyar ve b r süre sallarsanız, sürekl
olarak üzer ne b r kuvvet uygularsanız, bu yapılardan hang s n n t treş me daha sab t
kalacağını düşünüyorsunuz?
Model 2 : (ağırlık ekleyerek model test etme)
Öğrenc lerden manyet k çubukları kullanarak k aynı model kule nşa etmeler ve k nc
yapının tepes ne yaklaşık 50gr (ver len) b r ağırlık asmaları sten r. İk yapıyı sallama
masasına yerleşt rmeler ve s sm k davranışlarını test etmeler sten r.Aşağıdak sorunun
cevabını gruplarında deneme yaparak veya tartışarak cevaplamaları sten r.
Soru: İk model yapının s sm k performansı hakkında ne görüyorsunuz? B r depremde
hang s n n daha y davranacağını düşünüyorsunuz?
Model 3 (yapılarının kon k geometr s n test etme)Öğrenc lerden İlk kule; yüksekl kçe k
kare bloktan oluşan ve k nc s ; kon k geometr y ben mseyen b r kon uç bloğunda b ten
k model kule nşa etmeler sten r.Aşağıdak sorunun cevabını gruplarında deneme
yaparak veya tartışarak cevaplamaları sten r.
Soru İk yapıyı masaya koyar ve b r süre sallarsanız, sürekl olarak üzer ne b r kuvvet
uygularsanız, bu yapılardan hang s n n t treş me daha sab t kalacağını düşünüyorsunuz?
Etk nl k 2 b tt kten sonra öğretmen lave olarak şu b lg ler ver r. ·‘’ağırlık ekleyerek
model test etme model ’’, toplam yüksekl ğ 509,2 m olan 101 kat ve 4 bodrum katından
oluşan TAIPEI 101 Gökdelen'e dayanmaktadır. Doğu Tayvan bölges nde yaygın olan
tayfun rüzgarlarına ve deprem sarsıntılarına dayanacak şek lde tasarlanmıştır. Gökdelen,
b r deprem sırasında b nanın hareket n telaf etmek ç n hareket eden, yaklaşık 800 ton
ağırlığında büyük b r sarkaç / büyük ayarlı damper le korunmaktadır.
EVALUATE
Öğrenc lere ders sonunda aşağıdak değerlend rme ölçeğ uygulanır.B r nc kutudan başlayınız.
Okuduğunuz cümlen n doğru olduğunu düşünüyorsanız D, yanlış olduğunu düşünüyorsanız Y
harf n şaretley n z. Bu şek lde okları tak p ederek kapılardan b r nden çıkınız. Her doğru yanıt
b r puan değer nded r. Çıktığınız kapı sayısını öğretmen n zle paylaşarak kaç puan aldığınızı
öğren n z.
IMPLEMENTATION
STEPS
FURKAN D.
FAHRİ KESKİN FEN LİSESİ
Ard Germe Ned r?Ard germe; betonu çekme kuvvetler ne karşı kuvvetlend rmek ç n kullanılan
yüksek dayanımlı çel k halatların, beton dökümü şlem nden sonra ger lmes yöntem d r.
Ardgerme, aşağıdak şlem sırasına göre yapılır.Beton dökülmeden önce donatıların ç ne
koruyucu kılıflar yerleşt r l r.Beton dökülmes nden sonra, ard germe halatları koruyucu
kılıfların çer s ne sürülür.H drol k kr kolar kullanılarak, proje aşamasında hesaplanan basınç
kuvvetler altında çel k halatlar ger l r.Ger lme şlem n n ardından ard germe halatları
kes l r. Kılıflara daha önce yerleşt r len hortumlardan özel ç mento şerbet (grout) basınçla
yerleşt r l r.Günümüzde g tt kçe yaygınlaşan ard germe, b na döşemeler , köprü, otopark, s lo,
stadyum, AVM, su tankları, nükleer yapılar ve b rçok endüstr yel yapıda
kullanılmaktadır. Ardgermel s stemler, b rçok açıdan avantaj sağlar. Bunlardan
bazıları:Ardgerme yöntem kullanılarak çok büyük açıklıklar geç leb l r. Bu durum, m mar ve
mühend sler n ş n kolaylaştırarark, yapılması çok zor görünen farklı m mar ve estet k
geometr ye sah p projeler n hayata geç r lmes ne olanak sağlar.Ardgerme s stem le projedek
kolon ve k r ş sayısı azalır.Projede gereken beton ve dem r m ktarı azalacağından, kat zat
ağırlığı ve aynı zamanda toplam b na ağırlığı azalır.İnşaat süres kısalır.Ekonom k açıdan
öneml ölçüde avantaj sağlar.Toplam b na ağırlığı azaldığından, deprem sırasında yapıya
etk yen s sm k kuvvetler azalır. Bu sayede, yapı depreme karşı daha y b r performans
serg ler.Çel k ardgerme halatları kılıflar çer s nde grout le kaplandığından, herhang b r
korozyon problem oluşmaz.Ard germel s stemlerde seh mler kontrol altındadır.Betonda
çatlak oluşumu azalır.Yapının r j tl ğ artar.Ardgermel DöşemelerArdgermel döşemeler le
daha küçük betonarme kes tler ve çok büyük açıklıklı b na projeler yapılab l r. Böylece,
m marı açıdan çok farklı yapıların nşa ed leb l r.Projede kullanılacak kolon sayısı
azalacağından daha gen ş ve konforlu b nalar yapılab l r. Ard germe halatları kullanılan
projelerde döşeme kalınlıkları ve b na ağırlığı azalır. Yapım süres kısalır.Kullanılacak
malzeme azaldığından ekonom k açıdan avantaj sağlar.B na depremde daha y performans
serg ler. Döşeme sürekl l ğ sağlanır.Yüksek dayanımlı çel k halat kullanıldığından
döşemelerdek çatlaklar azalır.Yüksek donma ve çözülme dayanımından dolayı soğuk
bölgelerde y performans göster r.Ardgermel KöprülerArdgerme s stem n n
yaygınlaşmasından sonra b rçok köprü bu yöntemle nşa ed lmeye başlanmıştır.Ard germe,
köprülerde çok büyük açıklıkların geç lmes n ve k r ş sürekl l ğ sağlar. Bu yöntem le estek k
olarak farklı sanat yapıları yapılab l r.Köprü k r ş nde oluşab lecek çatlaklar azalır.Ardgerme
halatlar kılıflar çer s nde grout le korunduğu ç n korozyon ve dış etkenlere karşı d renc çok
yüksekt r.Kullanılacak kes tler azalacağından ekonom k olarak avantaj sağlar ve köprünün
deprem performansını artar.Ardgermel köprüler, geç c ek pmanlar kullanılmadan nşa
ed leb l r. Böylece, çevreye ve traf ğe olan etk ler azalır.
AYŞEGÜL S.
KOZAN YUSUF BAYSAL
ANADOLU LİSESİ
EYMEN FARUK
FAHRİ KESKİN FEN LİSESİ
EYMEN FARUK
FAHRİ KESKİN FEN LİSESİ
MURAT PAZARCIK
ŞEHİT MEHMET GÜNENÇ
ANADOLU LİSESİ
SUDE AYŞE A.
KOZAN YUSUF BAYSAL
ANADOLU LİSESİ
Yazımızda, depreme
dayanıklı b r yapının nasıl anlaşılacağına da r b lg ler 5 maddede derled k.
1. Duvarların Kal tes
Deprem anındak sarsıntıdan çıkan enerj n n b r kısmı duvarlar tarafından em leb l r.
Böylece olası b r deprem anında b nanın ayakta kalması ve yıkılması önleneb l r. B nadak
duvarlarda kullanılan malzemen n kal tes , duvarın kalınlığı ve uygulayıcının profesyonell ğ
yapının depreme dayanıklı olup olmadığını bel rleyen temel ölçütlerden b r s d r.
Yapıya a t projeye bakılarak duvarın kalınlığı, kullanılan malzemen n kal tes hakkında f k r
sah b olmak mümkündür. Ancak bazı nşaat f rmaları projede sunulanı uygulamak yer ne
daha az mal yetle yapıyı tamamlamak adına ucuz yapı malzemes terc h nde bulunab l r.
Tuğla ve örme duvarlar, haf f ve kal tel ytong tarzı duvar d ye göster leb l r. Bunları
anlayab lmek herkes tarafından mümkün değ ld r. Bu nedenle ev n z satın almadan önce
uzmanlara test ett rmek en doğru yoldur.
2. Temel n Kal te Durumu
B r ev n tüm yükünü temel ve kolonlar taşır. Bu nedenle temel n oldukça sağlam ve yen
mühend sl k s stemler ne göre atılması gerek yor. Hatta zem n etüt test ve
çalışmalarının da önceden yapılarak zem n n b na ç n uygun olup olmadığına
da r raporun alınması en öneml hususlardan b r d r. Bu tür denetleme ve
prosedürler zaman veya mal yet kaybı olduğu ç n bazı nşaat f rmaları
tarafından yapılmayab l r.
B nanın temel yle lg l b lg ve f k r sah b olab lmek ç n zem n katın kontrol ed lmes
öneml d r. Ev n zem n nde yer alan kat kolonlarının y ce ncelenmes lazımdır.
Bu kolonlarda herhang b r çatlak olması hal nde b r uzmana danışılmalıdır. Zem n
katın 3 metreden fazla yüksekl ğe sah p olması da doğru b r yapı planı
değ ld r. Ayrıca, zem n katının her yer n n duvar olması gerek yor. Dükkan ve
vesa re ç n yapı duvarları yıkılarak bölmeler n kullanılması b nanın depreme
karşı dayanıklı olmasını olumsuz etk l yor.
3. Yalıtım S stemler Kullanımı
Depreme dayanıklı konutların temel özell kler arasında yalıtım s stemler ne sah p olmaları
bulunuyor. Özell kle su yalıtımına yönel k b r önlem alınmayan b naların duvar, kolon ve
temeller g derek bozulmaya uğrar. Bu tür b nalar r sk altındadır. B na tes satındak suyun
betonlara ulaşması k myasal b r reaks yon başlatab l yor. Özell kle kullanılan betonun kal tes z
olduğu b nalarda suyun betonla buluşması daha da r skl b r durum fade ed yor. Zem n katın,
bodrumun ve taşıyıcı kolonların sürekl rutubetl olmasından ev n su yalıtımına sah p
olmadığını anlayab l rs n z.
4. Projedek Kat Planına Uyumluluk
Alacağınız yen ev n depreme dayanıklı olarak nşa ed l p ed lmed ğ n anlayab lmek ç n
projes n kontrol etmek oldukça öneml d r. Kat planına uygun şek lde nşa ed lmeyen b naların
depreme yönel k hasar görme ve yıkılma ht maller çok daha fazladır. Projedek kat sayısıyla,
b nanın gerçekte sah p olduğu kat sayısı arasındak farkın fazlalığı r skl d r.
Bununla beraber; kolonların boyutları ve kalınlıklarıyla aralarındak mesafen n de
karşılaştırılması gerek yor. Projen n kat planına uygun şek lde yapılmaması, zem n
kolonlarında da projeye uyulmaması g b b rtakım r skler barındırıyor.
5. Perde Beton ve Kolon S stem
Son dönemde yapılan konut projeler nde yen b r mühend sl k anlayışı olarak perde beton ve
kolon g b s stemler b naların depreme dayanıklılıklarını oldukça artırıyor. Esk yapılarda
bulunmasa da, yan nşa ed len yapılar ç n öneml b r depreme dayanıklılık uygulamasını
fade eden perde betonların projede yer alıp almadığı mutlaka kontrol ed lmes gerek yor.
Deprem anında tüm enerj ve yükü taşıyan perde beton ve kolonlar; deprem n ş ddet ne göre
hasar görmeden veya az b r hasarla depremden çıkmanızı sağlayab l yor. B nanın dış
taraflarına s metr k olarak nşa ed len ve aynı ebat, kalınlık ve güçte yapılan perde duvarlar
st nat görev görüyor d yeb l r z.
ÖZLEM KAHRAMAN
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
BURAK Ş.-UTKU CAN B.
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
ÖZLEM KAHRAMAN
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
ÖZLEM K.
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
ÖZLEM KAHRAMAN
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
HASANCAN D.
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
ÖZLEM KAHRAMAN
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
ÖZLEM KAHRAMAN
BABAESKİ ŞEHİT ERSAN YENİCİ
ANADOLU LİSESİ
SELİN O.
ŞEHİT MEHMET GÜNENÇ
ANADOLU LİSESİ
SELİN O.
ŞEHİT MEHMET GÜNENÇ
ANADOLU LİSESİ
MURAT PAZARCIK
ŞEHİT MEHMET GÜNENÇ
ANADOLU LİSESİ
MURAT PAZARCIK
ŞEHİT MEHMET GÜNENÇ
ANADOLU LİSESİ
İstanbul İl Marmara Kıyılarında Tsunam Kaynaklı R sk Araştırması
İstanbul İl Marmara Kıyıları Tsunam Modelleme, Hasar Göreb l rl k ve Tehl ke Anal z
Güncelleme Projes Raporu, ODTÜ İnşaat Mühend sl ğ Bölümü, Den z Mühend sl ğ Araştırma
Merkez ve ODTÜ Jeoloj Mühend sl ğ Bölümü, Uzaktan Algılama ve Coğraf B lg S stemler
Laboratuvarı tarafından, İstanbul Büyükşeh r Beled yes Deprem ve Zem n İnceleme
Müdürlüğü ç n hazırlanmıştır.Raporda sunulan çalışmalar, ) ver ed nme ve bu ver ler
bat metr k le topoğraf k ver ler n bel rlenmes nde kullanma, ) İstanbul l Marmara
kıyılarındak her lçe ç n b nalar, altyapı ve kıyı tes sler n ayrıntılı çeren yüksek çözünürlüklü
ver ler n hazırlanması, ) Marmara Den z ’nde oluşab lecek tsunam kaynaklarının
değerlend r lmes , her lçe ç n ayrı ayrı olmak üzere s sm k ya da s sm k olmayan tsunam
kaynaklarının saptanması, v) bu kaynaklara göre oluşacak tsunam ler n den zde hareketler ,
kıyılara gelene kadark değ ş mler , kıyılardak yükselmeler ve karadak baskın alanlarının lçe
ve mahalle bazında hesaplanması ve değerlend r lmes ,v) baskın alanlarındak b na, yapı, yol
g b metropol ten unsurları ve doğal (jeoloj , eğ m, kıyıya uzaklık, heyelan vb.) koşulları da göz
önüne alarak lçe ve mahalle bazlı yüksek çözünürlüklü hasar göreb l rl k dağılımlarının
çıkarılması, v ) her lçede tsunam afet ne bağlı r sk dağılımlarının yen b r yöntem olan
MeTHuVA kullanılarak hesaplanması konularını kapsamaktadır.Bu doğrultuda, İstanbul
genel nde yapılmış lk çalışma 2007 yılında İstanbul Büyükşeh r Beled yes Deprem ve Zem n
İnceleme Müdürlüğü (İBB-DEZİM) tarafından gerçekleşt r len; “İstanbul Kıyılarını
Etk leyeb lecek Tsunam Dalgaları İç n Benzet m ve Hasar Göreb l rl k Anal z Projes ”d r (İBB,
OYO, 2007). Bu proje sonuçları, gel şt r len yerleş me uygunluk har talarında altlık olarak
kullanılmış, b rçok altyapı ve üstyapı yatırımında da yön göster c olmuştur. Günümüze kadar
geçen dönemdeyse, sayısal modelleme araçlarında hem yazılım, hem de donanım
teknoloj ler nde öneml gel şmeler olmuş, bunların yanında ver toplama ve şleme
yöntemler nde de çok etk n ölçüm ve şleme araçları kullanılmaya başlamıştır. Gerek
ülkem zde gerekse dünyadak tüm bu b l msel ve teknoloj k gel şmeler doğrultusunda İBB-
DEZİM tarafından İstanbul’u etk lemes olası tsunam kaynaklı r sk ve r sk b leşenler n n tekrar
anal z ed lmes ve değerlend r lmes kararlaştırılmış böylel kle “İstanbul Marmara Kıyıları
Tsunam Modelleme, Hasar Göreb l rl k ve Tehl ke Anal z Güncelleme Projes ” ODTÜ
şb rl ğ yle hayata geç r lm şt r.Bu proje le daha yüksek çözünürlüklü ve daha ayrıntılı
sonuçlar elde etmek üzere en güncel ve en yüksek hassas yet/doğrulukla üret lm ş sayısal
yüksekl k model , b na ver s ve yol ağı ver s ayrıntılı olarak ver tabanına şlenm ş ve tsunam
sayısal modellemes nde g rd olarak kullanılmıştır. Bu ver tabanı tüm kullanım hakları
ODTÜ’de bulunan tsunam modelleme yazılımı NAMI DANCE GPU sürümü kullanılarak
anal zlere sokulmuştur. Marmara Den z ç n 42m ve her b r lçe ç n 5m, 7m ya da 10m
düzey nde, b nalar, yollar ve altyapı tes sler dâh l ed lerek tsunam sayısal modellemes ver
tabanı hazırlanmış ve her lçe ç n ayrı ayrı yapılan sayısal modellemeler le karar ver len kr t k
tsunam senaryoları kullanılarak NAMI DANCE yazılımı le yüksek çözünürlüklü benzet mler
gerçekleşt r lm şt r.
Proje kapsamında kullanılan bu çözünürlük sev yes , dünyada mega-kentler ç n yapılmış olan
tsunam modelleme, hasar göreb l rl k ve tehl ke anal z projeler arasında b r lk n tel ğ n
taşımaktadır. Bu proje le mevcut ver lere dayalı olası tsunam senaryolarını ve en ayrıntılı
ver lere dayalı olarak, lçe ve mahalle bazında yüksek çözünürlüklü benzet mlerle
gerçekleşt r lm ş; tsunam baskın alanlarında b na, yapı ve yol g b kentsel unsurlar le doğal
(jeoloj , eğ m, kıyıya uzaklık, heyelan vb.) koşulları göz önüne alarak y ne lçe ve mahalle bazlı
hasar göreb l rl k anal zler MeTHuVA yöntem yle yürütülmüştür.NAMI DANCE yazılımı,
tsunam oluşumu le tsunam n n den zdek ve karada yayılımını sayısal benzet m yöntem le
çözen sayısal b r modeld r. Bu yöntem, doğrusal olmayan uzun dalga denklemler n n,
başlangıç ve sınır koşullarına göre çözümüne dayanır. Yazılım, tsunam sayısal modeller n n
doğruluğu ve geçerl l ğ n n sınandığı uluslararası kıstas problemler b l msel çalıştaylarında
doğru ve geçerl olduğu saptanan modeller arasında yer almıştır (Lynett, 2017). NAMI DANCE
2017 sürümünün Graf k şlemc b r mler n n yardımı le yüksek çözünürlükte ve çok hızlı hesap
yapma kapas tes ne sah p GPU sürümü bu proje kapsamında kullanılmıştır.Tsunam Baskın
Har taları üret ld kten sonra, bu sonuçlar MeTHuVA yöntem nde g rd olarak kullanılmıştır.
MeTHuVA metodu (Şek l 7), hasar göreb l rl k anal zler nde k ana etken üzer nden yola
çıkmaktadır. Bunlar Mekânsal Hasar Göreb l rl k (MHG) ve Tahl ye Esnekl ğ (TE) ana
etkenler d r. MeTHuVA hasar göreb l rl k anal zler , bu k ana parametre ve bunların alt
parametreler n n Coğraf B lg S stemler (CBS) tabanlı Çok Ölçütlü Karar Verme Anal z
(ÇÖKA) yöntemler kullanılarak hesaplanmasıyla, proje kapsamında İstanbul l n n Marmara
Den z ’ne kıyısı bulunan tüm lçeler n ve İstanbul Boğazı’na kıyısı bulunan lçeler n n büyük
bölümüne uygulanmıştır.N ha ürün olarak her b r lçe ç n tsunam kaynaklı r sk har taları
elde ed lm ş, bu har talar kullanılarak karşılaştırmalar ve değerlend rmeler sunulmuştur.
Mevcut ver ler ve onlara bağlı olarak seç len ve g rd olarak kullanılan tsunam senaryoları da
doğal olarak bel rs zl kler çermekted r. Bu bel rs zl kler d kkate alınmış olsa da Marmara
Den z ’nde olası b r depremle meydana geleb lecek tsunam n n yer ve özell kler bu raporda
yer alanlardan farklı olab l r. Her lçe ç n den zaltı heyelanı kaynaklı tsunam ler n benzet m
sonuçları ncelend ğ nde, s sm k kaynaklı tsunam etk ler değerlend r lmes ne benzer şek lde,
Marmara Den z ’ne doğrudan kıyısı olan bütün lçelerde değ şken ama öneml boyutlarda
tsunam etk s olacağı görülmekted r. Kıyı uzunluğu ve bu alanların n speten düşük kotlu
olması neden yle S l vr lçes n n en fazla su baskınına maruz kalması beklenmel d r.
Büyükçekmece den zaltı heyelanı kaynaklı olası tsunam lerde su basma alanı yüksek olan
lçeler, S l vr ’ye ek olarak, Büyükçekmece, Bakırköy, Beyl kdüzü ve Avcılar lçeler d r. Bu
lçeler Kadıköy, Maltepe, Fat h ve Küçükçekmece lçeler tak p etmekted r. Yen kapı den zaltı
heyelanı kaynaklı olası tsunam lerde se su basma alanı yüksek olan lçeler sırası le Bakırköy,
Tuzla, Maltepe, Kadıköy, Fat h, Kartal ve Pend k lçeler olarak görüleb l r.Yaklaşan Tsunam
Bel rt ler ne ÖrneklerÇeş tl zamanlarda oluşmuş tsunam bel rt ler aşağıda
özetlenm şt r;Deprem n sarsıntısı h ssed leb l r.Büyük m ktarda gaz kabarcıkları, su üzer nde
görüleb l r, kaynaması b ç m nde de görüntü vereb l r.Den z suyu alışılmışın üstünde sıcak
olab l r.Su çürük yumurta (H drojen sülfür) yağ ya da petrol g b kokab l r.Den z suyu c ld
rahatsız edeb l r.Gök gürültüsüne benzer, jet uçağı ses , hel kopter, ıslık ses g b sesler
duyulab l r.Den z kıyıdan öneml b r m ktarda ger çek leb l r.Ufuk ç zg s nde kırmızı renkl b r
flaş ışık görüleb l r.Dalga yaklaşırken dalganın üst kısmında b r kızıllık görüleb l r.Eğer Den z
Kıyısındaysanız ve Zayıf Ş ddette B r Deprem H ssedersen zİlk fırsatta den z kıyısının
davranışına bakınız. Eğer den zde olağan dışı çek lme ya da lerleme görür sen z, tsunam
gelmes olasılığı çok yüksekt r. Bu durumda den z n davranışını zlemek yer ne den zden
uzaklara g d n z. Çünkü can kayıpların büyük b r bölümü bu sırada olmaktadır.İstanbul ç n
tsunam n n kıyılara gelme zamanı 5-10 dak ka arasındadır. Deprem n merkez ne bağlı olarak
CEREN A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
SEDAT SAMET A.
TOKİ ŞEHİT İSMAİL TETİK
ANADOLU LİSESİ
FATMA TATLI ADAL
İZMİT MEHMET AKİF ERSOY KIZ
ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ
FATMA TATLI ADAL
İZMİT MEHMET AKİF ERSOY KIZ
ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ
FATMA TATLI ADAL
İZMİT MEHMET AKİF ERSOY KIZ
ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ
FATMA TATLI ADAL
İZMİT MEHMET AKİF ERSOY KIZ
ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ
DISCUSSIONS IN
THE FORUM
SECTION
Sevg l grup arkadaşlarım. Aklınızda ne g b
f k rler var burdan payaşalım k aynı hedefe
doğru lerleyecek f k rler üretel m. B z m
okul mühend sl k kısmında olduğu ç n
f k rler n ze bağlı olarak b r materyal
tasarlamamız gerek yor.
ÖZLEM KAHRAMAN
FADİME GÜNAL
B z planın b l m kısmında olduğumuz ç n
S smoloj çalışacağız. Bu kapsamda
depremler n oluşum mekan zmalarını,
deprem dalgalarının teor s n ve kaynaktan
çıkarak yeryüzüne gelene kadar olan
yayılışını, deprem kayıt aletler n ve deprem
kayıtlarının değerlend r lmes n ele
alacağız.
B zler teknoloj kısmını dolduracağız.
Depreme ve d ğer afetlere dayanıklı evler
ç n teknoloj k gel şmeler tak p ed yoruz.
Araştırdığımız teknoloj k gel şmeler lg l
sayfada paylaşacağız.
ESRA EKER
AYŞEGÜL S.
Çel ğ n verd ğ kırılgan olmayan esnek yapı b nanın
ayakta kalmasını sağlıyor. İç nde yaşayanlara güven
ve huzur ver yor. Üstel k son derece güvenl Deprem
Konutlarının üret m ve kurulum süreler de çok kısa.
Modern üret m tes sler nde demonte c vatalı ve
geçmel s stemle kaynak kullanılmadan hazırlanan
evler kullanım yer ne kolayca sevk ed lerek 3 la 10
gün çer s nde kulllanıma hazır hale get r l yor. Uzun
yıllar kalıcı konut olarak güvenle kullanılıyo
Depreme dayanıklı b r yapının nasıl
anlaşılacağına da r b lg ler 5 maddede
vardır.1. Duvarların Kal tes 2. Temel n
Kal te Durumu3. Yalıtım S stemler
Kullanımı4. Projedek Kat Planına
Uyumluluk5. Perde Beton ve Kolon S stem
SUDE AYŞE A.
SİNEJAN S.
Japonya, depreme karşı önlem konusundak
araştırmalarını sürdürüyor. Japon A r Dansh n Systems
f rmasının gel şt rd ğ depreme karşı “havada duran ev”
projes de bunlardan b r ve üstel k uygulamaya geçt . Şu
anda Japonya’da yüzden fazla evde uygulanan s stem,
hava yastığı lkes ne dayanıyor. Deprem anında otomat k
olarak devreye g ren b r hava kompresörü, evle temel
arasında özel olarak tasarlanan boşluğu, çok kısa süre
ç nde hava le dolduruyor ve b na, sarsıntının enerj s n ,
hava boşluğu ç nde yok ederek ayakta kalıyor
Orta ve yüksek b nalarda duvarların ç nde boşluk bırakılarak metal
plakalar yerleşt r l yor bu plakalar sarsıntıyı yayarak b nanın tüm
bölümler n n aynı anda hareket etmes n sağlıyor. Orta
yüksekl ktek b naların temel nde Teflon kancalar da kullanılıyor.
Normal şartlar altında b na ağırlığı sayes nde zem nde sab t
duruyor b r deprem olduğunda se b na bu kancalar le b rl kte
kayıyor sarsıntı b t ncede tekrardan yer ne oturuyor.en gel şm ş
yöntem temelde tampon olarak sıvıların kullanılması. b r de
dayanıklı b na yapılmak sten yorsa bu b na yatay düzlemde
etk lenecek şek lde tasarlanmalıdır.
NİSANUR A.
Japonyada ayrıca depreme dayanıklı köpük
evlerde
yapılıyor.https://www.youtube.com/watch?
v=_B5mFWu5BR4
Aslında esk den M mar S nan eserler n
yaparken raylı s stem kullanırmış.
Günümüzde de bu s stemler bazen
kullanılmaktaaşağıdak v deo buna b r
örnekt r.https://www.youtube.com/watch?
v=J2eHCxB-K7s
HÜMA A.
ELİF T.
5 E Planını doldururken nasıl b r sıralama
yapalım. Herkes görüşler n buraya yazarsa
en güzel n seç p planı doldurab l r z.
FADİME GÜNAL
FADİME GÜNAL
Arkadaşlar ben görüşler m ve anlamadığım yerdek
sorularımı aşağıda bel rtmeye çalıştım.keşfetme : konuya
g rerken d kkat çekme v dyo zletme vb. olması güzel
olurdu. Bunları b l m kısmında yazmışız.Bunların
yanında mühend sl k kısmı etk nl kler de çocukların
keşfetmes ne uygun etk nl kler var. b rb r m z n
yaptıklarını harmanlayarak mı yapsak b lemed m.
görüşler n z merak ed yorum.açıklama :Teknoloj
kısmında araştırma ödevler var genel olarak.
araştırmaların sonucunda öğrenc ler paylaşım yaparlar
arkasından öğretmen açıklamalar yapab l r. ya da sınıf
sev yes ne göre matemat k kısmı da açıklama
olab l r.der nleşt rme: matemat k kısmında açıklama
yapılacak şek lde b r d l kullanılmış , aslında bu kısmın
açıklama mı der nleşt rme m olmasına karar vermek ç n
sınıf sev yes n seçmem z gerek r sanırım. 12. sınıflar le
çalışıyor olursak logar tm k şlemler yaptırarak , PISA'nın
depremle lg l sorularını çözdürerek konuyu
der nleşt reb l r z. ama 10. sınıfla çalışıyorsak
logar tmaya sadece açıklama yoluyla
değ neb l r z.değerlend rme: bu bölüm ç n
değerlend rme soruları mı hazırlamalıyız aslında çok
anlayamadım. Naç zane ben m görüşler m ve kafa
karışıklığım bu şek lde:)
Der nleşt rme kısmı yan matemat k b z m
okulda ama ben m çalıştığım grup 11. sınıf
öğrenc ler logar tma se 12 sınıf konusu o
yüzden b r soru çözümü yapmaktan z yade
açıklama yoluyla devam etmek daha
mantıklı .
Tamam o zaman matemat k kısmı
açıklamada olsun. D ğerler ç n görüşler n z
ned r hocam. ben de 10. sınıflarla çalıştım
bu arada
MURAT PAZARCIK
FADİME GÜNAL
S A Y
M U R A T P A Z A R C I K
Öğrencilik değişiyor x kuşağı y kuşağı z kuşağı gibi
deyimler girdi artık dilimize belki daha farklı harfler kodlar
girecek yaşamımıza. Öğrencileri bu şekilde değişirken
matematik müfredatı ortalama 4 yılda bir yenilenirken
öğretmenlerin kendisini yenilemesi kaçınılmazdır. Ben
mezun olduğumda bilgisayar destekli matematik öğretimi ya
da matematiksel modelleme dersleri almamıştım . Değişen
öğretim yöntemleri arasına STEM (Bilim-Teknoloji
Mühendislik-Matematik ) kelimesi girdi . Matematik kısmı
için matematiksel modelleme önemli olduğunu söyleyenler
oldu. Ama ben okulda öyle bir ders görmemiştim (projemizde
bu dersi gören öğretmenler de varmış sonradan öğrendim)
Özlem hocam bir proje hayalim var beraber kurucu olalım
dedi. Sen kenarda dur ben planladım tıkır tıkır işleyecek
dedi ama ben karışmadan durmadım onun işini daha da
zorlaştırdım . Gerçi o da kenarda dur derken kandırmış beni
ama olsun . Bu projeyle birlikte kendimizi geliştirmek için
akademisyenler den yardım istedik . Onlardan
öğrendiklerimizi derslerimize entegre etmeye çalıştık. 10
yerli 3 yabancı ortak ve ben çok güzel bir projeye katkı
sağladık . Araya salgın dönemi girdi buna rağmen canla
başla çalıştı proje için öğretmen arkadaşlarımız. Hatta kendi
aramızda bitmeyen proje diye eğlendik bile. Ama şu anda bu
proje için son söz yazıyorum. Benimle ve Özlem hocamla
birlikte bu öğrenme yoldaşlığında yanımızda olduğunuz için
hepinize teşekkür ediyorum. Sürç-i lisan ettik af ola …
Ö Z L E M E R E N
Bir hayal kurdum .... Yıllardır yapmaya çalıştığım
Matematik öğretmenliğinde bir yerlerde bir yanlışlık vardı.
Bir şeyler ters gidiyordu ama sorunun ne olduğunu hiç
anlayamıyordum. Öğrenciler ortaokuldan liseye büyük bir
matematik önyargısı ile geliyorlardı. Kendi adıma bu
önyargının nerden kaynaklandığını anlamak için çok
uğraştım. Zira benim bulmaca niyetine eğlenerek çözdüğüm
sorular onlar için birer eziyet sebebiydi. Hata nerdeydi...
Nerede yanlış yapıyorduk acaba ... Matematik kolay diyenler
vardı etrafta... Düşünüyordum matematik kolay bir ders
miydi? Bana göre matematik kolay bir ders değildi hatta zor
bile denebilirdi. Şimdi ismini hatırlamadığım bir matematkçi
matematik için dünyanın yaratılış dili diyordu... Nasıl kolay
olabilirdi ki ... O sırada Prof. Dr. Ali Nesin Hocamın bir sözü
denk geldi. Diyordu ki: "matematiğe kolay diyorlar
matematik kolay mı. hayır zor hatta çok zor. önemli olan
şey zoru sevebilmekte ..." ne kadar haklı bir cümleydi..
Mesele zoru sevebilmekti ... Ben nasıl sevmiştim
matematiği... Neydi matematiğe gönlümü düşüren şey...
Hayatımın her döneminde zoru sevdim. Bu muydu acaba
matematiği sevmemde ki sebep.... Geçmişe dönüp
düşünüyorum da ortaokulda hiç sevmezdim matematik
derslerini. Çok özel bir öğretmenim vardı aslında Rahmetle
ve saygıyla anıyorum. Ama ona rağmen liseye kadar hiç
sevmedim matematik derslerini... Halbu ki diğer derslerde
olmasa da matematik derslerinde başarılı bir öğrenci de
sayılırdım. Liseye geldiğimde matematik derslerinde
eğlenebileceğimi farkettim belki de ... Ondan sonra
matematik dersi çok önemli oldu hayatımda ki matematik
öğretmeni olmaya karar verdim... Ama şimdi ki çocuklar
diye tırnak içinde söylediğimiz çocuklar bizler gibi değil...
Hep bezmiş bıkmış önyargılarla bıkkınlıklarını
harmanlamış olarak geliyorlar bize kadar... Bunun sebepleri
nedir bu çok uzun bir tartışma konusu belki... Haddimi aşıp
bu tartışmaya girmek istemem... Ben ne yapabilirimden yola
çıkarak başladı maceram. Önce STEM diye bir şey duydum...
Çocuklara matematiğin nerelerde kullanılacağını
anlatabilmek için harika bir yaklaşımdı. Ama çok iyi
öğrenmem gerekiyordu. Okumalarım başladı Türkiye de
STEM ile ilgili yayınlanmış bütün kitap ve makaleleri edinip
okudum. Her okuduğum çalışmada şunu da şöyle
yapmalıyım diye karşıma bir şeyler çıkıyordu. Sonra
matematiksel modelleme ile tanıştım. Aslında ilk defa
duymuştum. Bir matematik öğretmeni olarak utanarak...
Onun üzerinde çalışmaya başladım. Ve işte bu proje o
çalışmalardan doğdu. Matematik öğretmenleri STEM i
derslerinde nasıl uygulayabilir fikriyle başladı. Matematiksel
Modelleme bunun anahtarıydı. Çünkü günlük yaşam
problemlerini matematik diline çevirmeyi anlatıyordu
bize...Ve bir plan hazırladım önce öğrencilerin günlük
yaşam problemlerini çözerken neler yapmaya çalıştığını
görmeliydim ki projemizin ilk dört beş ayını buna ayırdık.
Şimdi daha derine inmeliydik tamam başarmıştık... Günlük
yaşam problemerini matematik diline çevirebiliyordu
öğrencilerimiz... Daha somutlştırmalıydık. STEM
planlarımıza yoğunlaştık . Öğretmenler bunu nasıl
uygulamalı öğrenciye nasıl aktarmalıydı... Tek başıma değil
hayalime yarenlik eden 14 kişi hep birlikte kafa yorduk
bunun için... Ve itiraf ediyorum ki hayallerimin çok daha
ötesine geçti projemiz...