HISTORIA YA KANISA I DBT 2019 PRINT

Kufunguka kwa matengenezo ya kiprotestanti Scotland
Pale malkia aliependelea uprotestanti, Elizabeth Tudor, alipoingia madarakani Uingereza,
wakambizi waliokuwa Ujerimani waliamua kurudi nchini kwao. Knox aliamua kurudi
Scotland. Kabla hajaondoka, utawala wa Geneva ulimtaja kwa heshima kwa mchango
wake kwa uprotestanti. Nchini Scotland, hali ilikuwa tete kati ya malkia Maria wa Gise na
kuandamana kwa waprotestanti.
Baada ya siku chache kufika Scotland, Knox alihubiri mahubiri ya kuvutia katika mji wa
Perth kupinga kuabudu sanamu kwa wa katoliki. Mara baada ya kumaliza tu, maandamano
yaliibuka dhidi ya kanisa la Katoliki, na kusababisha kuharibiwa kwa sanamu,
madhabahu, na hekalu na mji wa Perth uliozungushwa na ukuta kuchimbwa chimbwa.
Maria wa Gise alituma jeshi kuzingira huo mji. Mazungumzo yalifikia makubaliano na
jeshi la waprotestanti ili kusitokee vita na jeshi la Ufaransa waliounganika na Malkia Maria
wa Gise. Lakini baada ya kuingia kwenye huo mji, malkia aliujaza na jeshi la wa Scot kwa
kudhaminiwa na Ufaransa. Jambo hili lilichukuliwa kama usaliti kwa upande wa baadhi ya
waheshimiwa waliounga mkono makubaliano kati ya waprotestanti na wanaomuunga
mkono Mary wa Gise, hivo waliamua kubadili msimamo wao na kuunga mkono
matengenezo ya uprotestanti
Kutokana na matatizo ya Perth, Knox alienda katika kanisa la mtakatifu Andrews, huko
alihubiri ujumbe wa moto uliosababisha athari kama kule Perth - maandamano na
kuvunjwa kwa mali ya kanisa. Jeshi la waprotestanti waliweza kuvamia miji kadhaa
Scotland, wakiungwa mkono na mahubiri ya Knox yenye nguvu. Waheshimiwa wa
kiprotestant, wakisaidiwa na jeshi, pia walivamia Edinburgh, mji mkuu wa Scotland.
Mwezi Julai 25, 1559, baada ya viongozi wa kiprotestant, waitwao mabwana wa
kusanyiko, kujitoa katika mji Edinburgh, na malkia waScotland, Maria wa Gise, kuahidi
uhuru wa dhamira.
Ila malkia alikuwa na mpango mwingine. Aliomba msaada kutoka jeshi la ufaransa.
Walipotua Leith, waprotestanti waliuvamia na kuuchukua tena mji Edinburgh na kumvua
cheo Maria wa Gise kwenye kuongoza Scotland. Baadhi ya waheshimiwa waliweza
kushawishi Uingereza kutuma wanajeshi kusaidia waprotestanti.
Kifo cha malkia kiongozi Maria wa Gise mwezi Juni 10, 1560, kilitengeneza njia ya
muafaka wenye amani. Julai 6 mwaka huo, makubaliano ya Edinburgh yalitiwa sahihi,
ambapo jeshi la majini la Ufaransa na jeshi la Uingereza walipaswa kuondoka Scotland,
hivyo kuimarisha mwendelezo wa kiprotestant. Julai 19, Knox aliongoza ibada ya shukrani
kwa ngazi ya taifa kwenye kanisa la mtakatifu Gilles mjini Edinburgh. Kuanzia Agosti, 1,
1560, bunge lilikutana kutoa mwongozo mpya juu ya dini inayotambulika kitaifa. Knox,
pamoja na wachungaji wengine, waliandaa mwongozo mpya wa imani ambao bunge
lilipitisha na rasmi kuanzisha matengenezo ya kiprotestant nchini humo. Baadhi ya mambo
yaliyokataliwa na waprotestanti ni:-
‣ Mamlaka ya papa nchini Scotland yaliondolewa
‣ Mafundisho na matendo yote yalio kinyume na uprotestanti yalikataliwa
‣ Kuabudu Maria kulikataliwa
55