iS-3-2019

Nr. 3 - 2019
GEZONDHEIDSMAGAZINE
Waarom natuurlijk middel veel veiliger
is om te stoppen met roken,
dan de e-sigaret
De tien geboden voor woelers in bed
Borstvoeding beschermt moeder en kind
SANA nr 66
1

Soepele spieren
en gewrichten?
CURCUMA
FORTE
Altijd vrij en
soepel bewegen!
Curcumine is een krachtige antioxidant,
die bijdraagt tot de soepelheid van de
gewrichten, spieren en pezen.
Curcuma forte is hoog gedoseerd voor een
snelle werking, die ook nog versterkt wordt
door toevoeging van zwarte peper.
Verpakking 90 stuks tabletten
cnk-bestelcode 2963-700
Meer info op www.fytobell.be
Gezonde kracht uit de natuur!
COLOFON
I-SANA MAGAZINE
Web-en Gezondheidsmagazine
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw
info@isana.be
www.isana.be
Redactieadres:
Wegvoeringstraat 66a
B-9230 Wetteren
redactie@isana.be
Uitgave:
Tweemaandelijks elektronisch
nummer
Verantwoordelijk uitgever:
Monique Kmita
Verantwoordelijke marketing,
promotie en advertenties België:
peter.adviesmedia@gmail.com
Verantwoordelijke regie Nederland:
Kees Martens
Hoofdredacteur:
Jan van Bercken
2 SANA nr 66 SANA nr 66 3
Art-Director:
Ellen Drenth
Artistiek advies:
Alvin Bamps
Documentatie & secretariaat:
Klaudia Pauwels
Abonnementen:
Losse nummers : € 3,20
Jaarabonnement: € 24,95
Copyright 2019
Alle in de advertenties en redactionele
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s
door derden aangeleverd, vallen onder
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,
instelling of dienst die aanlevert aan Advies
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de
rechten van die gegevens kan de uitgever niet
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties
kunnen zonder enige motivering worden
geweigerd.
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door
middel van druk, fotokopie of welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De inhoud
(teksten en advertenties) van I-sana is geen
medisch advies en kan een consult bij een
arts niet vervangen. Bij medische problemen
of twijfel moet altijd een geneesheer worden
geraadpleegd.
i-sana een uitgave
van Advies Media
Het zijn een beetje
rumoerige tijden
in vele domeinen:
de gezondheid, de
samenleving, de
opvoeding, de economie, de politiek,
de financiële wereld. Veel mensen
voelen er zich onzeker en onveilig
bij en weten niet goed meer wie of
wat ze kunnen vertrouwen en bij wie
ze zekerheid kunnen vinden. En de
maatregelen die genomen worden,
dienen als afleiding of helpen maar
half. Roken verbieden in de auto,
op scholen, op restaurant, terwijl
intussen tonnen cocaïne en heroïne
ingevoerd worden en vrij circuleren,
de gezondheid van duizenden
kapot maakt en de veiligheid
van miljoenen onzeker. Hoeveel
verkeersongevallen, aanslagen,
moorden worden niet “onder
invloed” gepleegd, wat door handige
advocaten aangegrepen wordt om
te pleiten voor een onweerstaanbare
drang. De maatschappij ervaart
dit als de straffeloosheid van het
kwaad en weerspiegelt dat in het
stemgedrag, wat goed besturen ook
weer bemoeilijkt.
Wie kiest nog de kant van het recht,
van de rechtvaardigheid, van het
belang van de mensen?
Zelfs de farmaceutische en
scheikundige industrie komen onder
druk, nadat gebleken is dat zij
grote verantwoordelijkheid dragen
voor de verslaving van miljoenen
mensen over de hele wereld: wat
voorgesteld werd als een eenvoudig
hoestsiroopje, was eigenlijk de
inleiding tot levensgevaarlijke
verslaving. We hebben het dan
nog niet over milieu dat door
de geldhonger van de industrie
beschadigd wordt: in één liter
smeltwater van het poolijs, meer
dan tienduizend microscopisch
Voorwoord
Gelukkig kunnen we op de
natuur nog vertrouwen
kleine deeltjes plastic, op een plaats
waar nooit plastic geproduceerd
werd. De wereld is één geheel
en geen enkele plaats ontsnapt
aan vervuiling: plastic in de
zeeën, onkruidverdelgers in
het zuidpoolgebied, schadelijke
chemicaliën in het vetweefsel
van zeedieren aan de polen,
kanker door scheikundige
onkruidverdelgers, longziekten in de
buurt van luchthavens, allergieën
bij baby’s in industriegebieden,
leukemie bij kinderen die onder
hoogspanningsmasten wonen en
dan hebben we het nog niet over
de radioactieve wolken die over
Europa trokken naar aanleiding van
ongevallen met het uittesten van
nucleaire wapens in Rusland.
En dan heb je nog de miljoenen
mensen die radeloos op de vlucht
zijn voor hun eigen leiders die niet
in staat zijn hun eigen land veilig te
houden en de mensen een waardig
bestaan te geven.
En bij ons: de zekerheden van
vroeger maken plaats voor onrust.
Er zijn al honderden gemeenten
waar geen huisdokter meer is,
de afbouw van onze sociale
verantwoordelijkheid.
Of toch, er is nog één zekerheid:
de natuurwetten veranderen niet
en zijn al duizenden jaren dezelfde.
Voor zover we die natuur ook
niet onomkeerbaar vernielen,
hebben we het geluk nog daarop
te kunnen rekenen. Gelukkig
zijn er ook mensen die zich in de
kennis verdiepen om de mensen
er beter van te laten worden.
Zoals Mességué ooit zei en Vogel
ooit schreef :”c’est la nature qui a
raison”, de natuur heeft altijd gelijk!
Jan van Bercken
Hoofdredacteur

NHOUD
Stoppen met roken is
06verstandig...
De tien geboden voor
22woelers in bed
Thee drinken:
34jonger worden
Lekker & gezond met
46i-Sana
Borstvoeding beschermt
12moeder en kind
Is drinkwater reukloos en
26smaakloos gif in ons glas?
36 BURN-OUT:
Van plankgas tot uitputting
Groene Vingers van Ivo
48Pauwels
Waarom het mediterrane
16dieet zo gezond is...
Aloë Vera: Om de schade
30door de zon te herstellen
Welk effect heeft alcohol
40op je geest en je lichaam?
Hoe verminder je de last
20van de menopauze?
Blaasonstekingen vooral bij
32vrouwen: Cranberry helpt!
Heilzame planten en hun
44toepassing
4 SANA nr 66 SANA nr 66 5

Xantipex is een veilig natuurlijk middel
dat helpt zonder risico
Stoppen met roken
is verstandig, maar
artsen waarschuwen
voor de e-sigaret
Iedereen is er intussen wel van overtuigd dat roken
bijzonder schadelijk is voor de gezondheid. Het verkort
het leven soms met tientallen jaren. Stoppen met
roken is voor de meeste rokers aartsmoeilijk. Vandaar
dat allerlei methodes om te stoppen aangeprezen
worden: van nicotinepleisters, tot hypnose en laatst is daar
een nieuwe hype bijgekomen: vapen oftewel de e-sigaret.
Het werd gepromoot als een onschuldige maar efficiënte
methode om te breken met tabak. Maar wat blijkt nu: wetenschappelijk
onderzoek toonde aan dat het even schadelijk is
als het roken zelf, en… er zijn al doden gevallen door de e-
sigaret. Niet onschuldig dus, maar wel zeer schadelijk.
Roken is niet alleen schadelijk,
het is ook verslavend, een drug
als het ware. En die drug kan je
voor de rest van je leven afhankelijk
maken zelfs op amper
een paar weken tijd. Dat komt
doordat nicotine rechtstreekse
invloed heeft op de dopamineproductie
en de hersenen
compleet van tabak afhankelijk
kan maken. Dan heb je meteen
ook alle risico’s vandien: kanker
van mond en slokdarm, maag
en darmen, prostaat, blaas,
longkanker, tot borstkanker toe,
naast risico’s op trombose en
hart- en vaatziekten.
Vooral mannen willen er mee
stoppen en wenden zich tot allerlei
middelen. Heel populair is
het vapen of de e-sigaret. Door
middel van een elektronische
ontsteking worden zowel nicotine
als allerlei smaakstoffen
verbrand. Het geeft zogenaamd
dezelfde kick als roken, maar
dan “zonder schadelijke stoffen”,
zo wordt het voorgesteld.
Dat is compleet onjuist gebleken.
Prof. Dr. Joos, longspecialist
en diensthoofd afdeling
longziekten van het UZ te Gent
waarschuwde er recent nog
voor: de e-sigaret of vapen is
absoluut niet onschadelijk, integendeel,
want je krijgt verbrande
stoffen binnen die even
gevaarlijk zijn als de sigaret zelf.
Wat blijkt daags na zijn interview:
een dode als gevolg van
de e-sigaret.
Gevaarlijk, zelfs voor
gezonde jongeren
Dr. Alessandra Caporale van
de university of Pennsylvania,
School of Medicine of
Philadelphia verklaarde dat
onderzoek had uitgewezen dat
na slechts enkele inhaleringen
van de elektronische sigaret ook
gezonde jonge mensen al tekenen
van een gestoorde bloedvatfunctie
vertoonden, zelfs
als de e-sigaret geen nicotine
bevatte. Een eerdere studie had
al aangetoond dat de e-sigaret
al resultaten vertoonde van
6 SANA nr 66 SANA nr 66 7

toenemende inflammatie, weefselschade
en oxidatieve stress
waarvan de negatieve kenmerken
zelfs na enkele trekjes optraden.
Dr. Caporale vermeldde
voorts dat onder de onderzochte
personen de bloedwaarden en
de tekenen op de bloedvaten
voor minstens drie uur gestoord
waren door enkele inhaleringen
van de e-sigaret.
Er werden 31 jongeren in een
proefpanel onderzocht door middel
van magnetische resonantie-techniek
(MRI). Het waren
gezonde jongeren die tevoren
nooit hadden gerookt. Ze hadden
gedurende amper drie
seconden 16 trekjes genomen
van de e-sigaret die nochtans
geen nicotine bevatte, maar
wel propyleenglycol, glycerol en
aroma’s. De resultaten waren
beangstigend: de bloedvatwaarden
waren aanzienlijk gestoord.
Als gevolg van de resultaten
van deze studie besliste prof.
Dr. Rahman van de university
of Rochester Medical Center om
een studie op langere termijn op
te zetten om de gevolgen van
de e-sigaret op lange termijn te
evalueren in functie van mogelijke
atherosclerose.
Ook longfunctie wordt
aangetast
Prof. Dr. Monica Webb Hooper
van de Case Western Reserve
University School of Medicine in
Cleveland, die ook onderzoek
naar kanker verricht besliste om
verder onderzoek te doen naar
de gevolgen van de e-sigaret op
longaandoeningen en kanker. Ze
was er niet gerust in welke gevolgen
de e-sigaret voor jonge
mensen op korte en middellange
termijn zal hebben. Veel artsen
vrezen dat de e-sigaret even
gevaarlijk zou kunnen zijn als de
gewone sigaret, mogelijks zelfs
riskanter, omdat vooral jonge
mensen al heel vroeg beginnen
met vapen. Het is een nieuwe
hype en staat chique.
Dr. Brozek Grzegorz van de Medische
universiteit van Silezië in
Krakau, Polen heeft de longcapaciteit,
de temperatuur van de
uitgeademde lucht en de kwaliteit
van de uitgeademde stoffen
zowel van rokers van tabak
als van rokers van de e-sigaret
onderzocht. De conclusie was
duidelijk: “Door de e-sigaret
wordt de hoeveelheid FeNO,
plus het luchtdebiet verlaagd,
en verhoogt de temperatuur in
de luchtwegen. De veranderingen
kunnen vergelijkbaar worden
geacht met het roken van
sigaretten van tabak”. Korte tijd
na het inhaleren van de e-sigaret
kunnen al meetbare veranderingen
in de longcapaciteit en
de kwaliteit van de uitgeademde
lucht worden waargenomen.
Dr. Krystal Cleven, longarts aan
het Montefiore Health System
adjunct-hoogleraar aan het
Albert Einstein College of Medicine
in New York City, vroeg
zich af of de e-sigaret niet even
gevaarlijk zou kunnen zijn als
het gewone roken, zowel voor
de luchtwegen als voor hart en
8 SANA nr 66 SANA nr 66 9

STOP
MET
ROKEN!
Xantipex mondspray
kan je helpen.
Advertentie
Advertentie
vaataandoeningen.
“We leren nog altijd bij over de
schadelijkheid van tabak zelf,
zegt ze… we zijn dus evenmin
gerust over de gevolgen van de
e-sigaret op langere termijn.
Veiliger alternatieven
Stoppen met roken is zeker
zinvol en laat zich al op korte
termijn voelen. Al drie weken
nadat een verstokte roker is
opgehouden met roken, kan
men al meetbare verbeteringen
vaststellen met betrekking tot
de cardiovasculaire gezondheid.
Met andere woorden het risico
op hart- en vaataandoeningen
en trombose vermindert al snel
na het stoppen met roken.
Men begint evenwel grote twijfels
aan te voeren over sommige
methodes zoals nicotine-substitutie
en de e-sigaret.
Daarom is het verstandiger gebruik
te maken van natuurlijke
middelen die het stoppen vergemakkelijken:
kruiden en
plantenextracten die invloed
hebben op het centrale zenuwstelsel
en die de drang naar
tabak helpen stillen.
Een tip: Xantipex van Fytobell,
dat de rookhonger helpt te
stillen en verkrijgbaar is in een
handige spray. Even onder de
tong sprayen en de rookhonger
ebt weg. Je kan die gemakkelijk
in een handtas of jaszak overal
meenemen. De eerste weken bij
het stoppen zijn de moeilijkste
en dan komt Xantipex zeker
van pas: veilig, doeltreffend en
geen nevenwerkingen. Probeer
te stoppen, maar doe het zonder
risico!
Jan van Bercken
Xantipex mondspray
is een volledig natuurlijk product dat een
gunstig effect heeft op de negatieve verschijnselen die
bij tabaksontwenning optreden. Zes werkzame planten
vormen samen dit unieke product. Het product vermindert
de ontwenningsverschijnselen, bederft de smaak van
tabak, ondersteunt het zenuwstelsel, en doet de behoefte
aan nicotine verminderen.
En dan is er natuurlijk ook het psychologisch effect van
het steeds bij zich hebben van een mondspray. Er is
natuurlijk motivering nodig: je moet wíllen stoppen met
roken. Maar Xantipex mondspray kan je over de
moeilijke momenten heen helpen.
Xantipex mondspray is in de apotheek verkrijgbaar met
cnk-bestelcode 3271-459
(of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.)
Voor meer info www.
10 SANA nr 66 SANA nr 66 11
.be

Minder allergie voor de baby en
kleinere kans op borstkanker voor
de moeder
Borstvoeding beschermt
moeder en kind
Zwanger worden en zwanger zijn: voor de toekomstige
moeder duikt nu een encyclopedie
vol vragen op. Het is niet altijd gemakkelijk
de bakerpraatjes van de echt goede raad te
scheiden. Maar één zaak is zeker: zwangerschap
is geen ziekte, integendeel. En borstvoeding is
best, zowel voor moeder als kind.
kinderen krijgen is de natuurlijkste
zaak van de wereld, waar
zelden iets mis mee gaat. En als
de moeder en ook de vader zich
een beetje voorbereiden, dan
mogen ze praktisch zeker zijn
van een schattige, welgevormde
en kerngezonde baby.
Borstvoeding ideaal voor
moeder en kind!
Baby’s die voldoende lang borstvoeding
krijgen, zijn gezonder,
zeuren minder, zijn aanhankelijker
aan de moeder en vooral
ze ontwikkelen minder ziekten.
Bovendien blijkt borstvoeding
ideaal te zijn om allergieën te
voorkomen. Vooral de eerste
zes maanden van het leven
van de baby kan die beter niet
met lichaamsvreemde eiwitten
in contact komen. Het is
ook gezonder voor de moeder:
ze herstelt sneller en ze krijgt
daardoor ook een betere bescherming
tegen borstkanker.
Dat men geen borstvoeding zou
geven omdat de borsten daardoor
minder mooi zouden worden
is eigenlijk onjuist en niet
erg ethisch ten opzichte van het
kind. Bovendien zal een vrouw
die zich nadien goed verzorgt,
Het mooiste in het leven van
een jonge vrouw is het krijgen
van een kind en hiermee geeft
ze tegelijk het mooiste geschenk
aan haar man: het vaderschap.
Ongetwijfeld gaan in de gedachten
van toekomstige moeders
allerlei vragen rondspoken dit
is ook het ideale moment voor
uitvinders van bakerpraatjes.
Want niets beroert meer het
leven van een vrouw in verwachting
dan de vreugde, maar
tegelijk ook de vrees voor het
onbekende. Maar het leven is
veel eenvoudiger dan dat en
12 SANA nr 66 SANA nr 66 13

een goede huidolie gebruikt en
koude douches op de borsten
toepast, dit weefsel snel kunnen
herstellen en weer over een
prachtig lichaam kunnen beschikken.
Men mag niet vergeten dat alle
voeding van de moeder uiteindelijk
invloed heeft op de kwaliteit
en de smaak van de moedermelk.
Daarom kan ze beter
spruitjes en kool laten staan
tijdens de lactatieperiode. Ook
voorzichtig zijn met alcohol:
liever totaal niets. Ook, koffie
kan de baby nerveuzer maken.
Tabak is helemaal uit den boze,
want de gechloreerde koolwaterstoffen
in tabaksrook komen
uiteindelijk ook bij de baby
terecht.
Als je eens dringend naar een
feestje moet waarop je zeker
gaat doorzakken, kan beter wat
moedermelk worden afgekolfd
zodat de baby geen overdaad
aan alcoholhoudende moedermelk
tot zich hoeft te nemen.
Sommige jonge moeders vragen
zich ook af of ze een baby
moeten wakker maken om te
eten. Een gynaecoloog vertelde
ons: „Normaal is dit niet nodig!
Als het een luie baby is, kan
je die ’s avonds rond 22 uur
nog eens aanleggen om op die
manier te voorkomen dat hij je
’s nachts zou wakker maken. Na
de geboorte is het normaal dat
de baby 7 tot 8-maal per etmaal
borstvoeding krijgt. Geleidelijk
aan zal dit verminderen tot vijfmaal
tegen dat ze drie maanden
oud zijn.
Als de baby ongeveer zes weken
is, breekt de lastigste periode
aan voor de vrouw, want dan wil
de baby ook midden in de nacht
eten. Maar als de moeder het
kind ’s avonds zo laat mogelijk
nog eten geeft, is de kans kleiner
dat ze in het holst van de
nacht wakker gemaakt wordt.
Maar als de baby ’s nachts acht
uur doorslaapt, dan hoef je
hem niet wakker te maken. De
bakerpraatjes dat de bloedsuikerspiegel
te laag zou komen als
het kind niet wakker gemaakt
wordt, slaan nergens op, want
na drie maanden heeft de baby
ook al wat vetreserves opgebouwd
waaruit hij kan putten,
de bloedsuikerspiegel is dan wel
normaal. Geleidelijk aan zal de
baby zijn biologische klok ontwikkelen
en die kan best gerespecteerd
worden. Dat merk
je pas goed als je een paar
kinderen in huis hebt rondlopen
en de overheid van zomertijd
naar wintertijd omschakelt.
Onze wekker wordt wel een uur
verzet, maar onze bioklok niet
en die van kinderen zeker niet,
ook niet tijdens de periode van
borstvoeding!
Voor de moeder breekt nu een
gelukkige en boeiende , maar
wel moeilijke tijd aan: die van
de opvoeding van het kind. Maar
daarvoor kan ze ongetwijfeld
een beroep doen op de „eeuwenoude”
ervaring van haar
eigen moeder en de familie.
Monique van Hasselt
14 SANA nr 66 SANA nr 66 15

Waarom het
mediterrane dieet zo
gezond is: Visolie en
vezels
Over vetten is decennialang gediscussieerd en
gepubliceerd. Eerst waren het de dierlijke vetten
uit vlees, vis en eieren, nadien waren het de
plantaardige vetten en nu wordt vooral het accent
gelegd op transvetten die gevaarlijk zijn, samen
met geraffineerde koolhydraten.
Dat laatste wordt door steeds meer onderzoeken en rapporten
ondersteund, terwijl het mediterrane dieet als gezond
wordt beschouwd. Maar waar moeten we nu voor opletten en
wat is wel een gezond vet?
Chips, koekjes, gebak, frieten...:
verborgen vetten zijn levensgevaarlijk
Een gedeelte van onze energie
mag en moet uit vet komen, maar
in onze huidige samenleving is dat
aandeel dubbel te groot. Bovendien
eten we meestal slechte vetten en
van een aantal producten weten
we niet eens dat er vet in zit. Men
kan gerust spreken dat de verborgen
vetten echte killers zijn. Deze
verborgen vetten zijn niet enkel
gevaarlijk vanwege hun aard, maar
omdat we ze niet zien, houden we
er geen rekening mee. Een groot
aantal van verpakte voedingsmiddelen
bevat verborgen vetten en
het zijn meestal transvetten en die
zijn echt gevaarlijk: chips, snoep,
chocolade, ijs, zoetigheden, koekjes,
gebak, pralines, hamburgers,
frieten, worst en zogenaamde
fijnkost, allerhande slaatjes, van
kipsla tot garnaalcoktails, kaaskroketten
en speculaas bij de koffie. De
meeste verborgen vetten zijn niet
herkenbaar en schadelijk. Ze kunnen
ook afkomstig zijn van slachtafval.
Ze zijn natuurlijk goedkoop,
maar soms ook giftig. Soms voegt
men er katoenzaadolie aan toe, een
toxische olie. Maar door de slachtafval
lopen we dubbel gevaar in geval
van een algehele contaminatie:
denk aan de dioxinecrisis. Deze verborgen
vetten zijn altijd bewerkt,
verhit, gehydrogeneerd, geraffineerd,
ontgeurd, gekleurd, en vaak
16 SANA nr 66 SANA nr 66 17

De beste zorgen uit de natuur!
Zuivere en natuurlijke
OMEGA 3 - VETZUREN
in grote familieverpakking!
NU IN AANBIEDING
Met € 20,00 korting
€ 79,00
Bestel veilig via
www.nutribell.be
Laat zuivere visolie uw gezondheid beschermen!
• Goed voor hart en vaten, tegen hoge cholesterol.
• Verbetert geheugen en concentratievermogen.
• Bevordert een positieve instelling, vermindert stress.
• Helpt de spieren en gewrichten soepel te houden.
• Helpt vroegtijdige veroudering en geheugenverlies te voorkomen.
• Ondersteunt de weerstand.
• Past in het dieet voor diabetici.
zijn ze ook nog geoxideerd door
onzorgvuldige bewaring en opslag.
Visolie is belangrijk
Deze verborgen vetten zijn trouwens
nooit dragers van EVZ (of Essentiële
VetZuren) die wel aanwezig
zijn in visolie en verse plantaardige
olie zoals olijfolie en lijnzaadolie.
Bewerkte producten, voorverpakte
fijnkost, slaatjes uit de speciaalzaak
moeten zoveel mogelijk geweerd
worden om verborgen vetten te
vermijden. Je kan met een kleine
moeite deze dingen zelf maken:
groenten snijden, olijfolie aan toevoegen,
kruiden, tomaatjes erbij,
eventueel wat mayonaise met verse
eieren en olijfolie en citroen en je
hebt een gezonde eerlijke en duidelijke
fijnkost die uw gezondheid
ondersteunt in de plaats van ondermijnt.
De kwaliteit van de vetten,
bepaalt voor een heel groot deel de
kwaliteit van de gezondheid van de
maatschappij.
Wat is dan de beste raad? Vermijd
geraffineerde koolhydraten en schakel
over op het mediterrane dieet:
veel groenten, fruit, verse slaatjes
die je zelf bereidt, weinig of geen
suiker en snoep, minder vlees en
zeker geen bereide vleeswaren of
charcuterie en ook geen rood vlees,
maar wel vis, vooral vette vis vanwege
de omega-3 vetzuren: zalm,
haring, makreel. En natuurlijk kun
je best van al ook een goed supplement
nemen op basis van Omega-3
vetzuren: bijvoorbeeld visolie van
Nutribell. Dan ben je goed bezig!
Jan van Gendt
Capsules met 1000 mg visolie. Bevat per capsule:
400 mg OMEGA 3 polyonverzadigde vetzuren
(250 mg EPA - 150 mg DHA), 10 mg vitamine E
(dl-alpha-to-coferrol acetaat). Streng gecontroleerd
op pcb’s, dioxines en zware metalen. Voor
kinderen van 3 tot 16 jaar is er een aangepaste
versie, namelijk Nutribell Junior.
1 CAPSULE BEVAT 1000 MG VISOLIE
Bevat een hoog gehalte aan OMEGA 3 polyonverzadigde
vetzuren EPA en DHA. Deze spelen een
belangrijke rol bij het gezond houden van het lichaam
doordat ze een gunstig effect hebben op onder
andere het hart en vaatstelsel, een goede cholesterol,
het hormonale stelsel, het afweersysteem, het
zenuwstelsel, de ogen, de huid en de lichaamscellen.
BESTELLEN OF INFO:
NUTRIBELL-DRENCO N.V.
Stationsstraat 110/b2 - 3570 Alken
Tel: 011/37.19.24 - Fax: 011/37.19.26
info@nutribell.be
www.nutribell.be
verkrijgbaar in de betere natuurwinkel
18 SANA nr 66 SANA nr 66 19

Bijnieren stimuleren, zet hormonen
weer in de pas
Hoe verminder je
de last van de
menopauze?
De meeste vrouwen zien met enige vertwijfeling
en in zekere zin zelfs hulpeloosheid de tijd van de
menopauze tegemoet, wisseljaren zoals ze populair
worden genoemd. Er treden allerlei veranderingen
op in het fysieke en psychische functioneren
van de vrouw. Ze krijgen emotionele break-downs,
hebben last van slapeloosheid, hitteopwellingen, spijsverteringsstoornissen,
hoofdpijn, snelle vermoeidheid, soms
osteoporose. Niet bij iedereen verlopen de problemen op
dezelfde manier en ze komen ook niet altijd op hetzelfde tijdstip.
Hoe kunnen ze zich, op het moment dat ze er last van
hebben, dan behelpen om deze moeilijke periode in het leven
van de vrouw te overbruggen of snel achter zich te laten?
Sommige artsen proberen door het
toedienen van oestrogene hormonen
de natuurlijke tekorten te
compenseren. Er zijn dames die
dergelijke behandelingen verdragen,
terwijl anderen er niet tegen
bestand zijn. Bovendien zijn er bij
sommigen ook nare gevolgen, zoals
een verhoogde kans op tumoren in
de borst.
Door de maandstonden verloor de
vrouw een hoeveelheid bloed en
in sommige natuurgeneeskunde
praktijken wordt door middel van
bloedafname dat natuurlijk proces
nagebootst: een bloedafname.
Daardoor elimineert het lichaam op
natuurlijke wijze toxines of gifstoffen
die in het lichaam achterblijven.
Bovendien wordt het bloed ook
vloeibaarder vanwege de vermindering
van het aantal rode bloedcellen,
eigenlijk een soort natuurlijke
aderlating. Maar er zijn natuurlijk
minder ingrijpende mogelijkheden,
zeker op natuurlijke basis.
Ze moeten uiteraard ook andere
maatregelen nemen om niet geestelijk
en emotioneel geïsoleerd te
geraken. Ze moeten weer naar
buiten komen met vernieuwde interesse.
Ze kunnen weer gaan studeren
nu de grote kinderen het huis
uit zijn en zich een vast programma
met sportieve bezigheden
inlassen.
Bovendien moet ze
nu meer dan ooit
op haar dieet letten
en werk maken van
smakelijke hapjes.
Op die manier
wordt de overgang
een verrijking met
nieuwe levenservaringen
die je ook
gelukkiger en meer
voldaan van het leven
kunnen maken.
Bijnieren stimuleren
Omdat de functie van de eierstokken
geleidelijk vermindert en nadien
wegvalt, hebben de meeste vrouwen
een onevenwicht in de hormonenbalans.
De bijnieren leveren ook
een hoeveelheid oestrogenen en
als die worden gestimuleerd om dat
te doen, kunnen heel wat klachten
worden opgevangen en achterwege
blijven. Een natuurlijk middel dat
de bijnieren stimuleert en waarbij
vrouwen veel minder klachten
ondervinden van de menopauze is
daarbij een grote hulp. Menobell
van Fytobell is een uitgelezen
natuurlijk preparaat dat de klachten
van de menopauze bij vrouwen
op natuurlijke wijze helpt verlichten.
Bovendien lopen ze niet het
risico dat door het toedienen van
kunstmatige hormonen, de balans
zou doorslaan en dat ze nadelige
effecten van de medicatie zouden
ondervinden. Uiteraard blijft ook
voor deze problemen
alle raad van kracht:
gezonde ontspanning,
normale goede beweging
zoals wandelen
en zwemmen, en een
blijvende interesse
behouden voor alles in
de natuur, de wereld
en de maatschappij,
met andere woorden,
creatief bezig blijven, is
een blijvende sleutel tot
geluk.
Jos van Landuyt
20 SANA nr 66 SANA nr 66 21

Advertentie
Hoe pak je slapeloosheid aan?
Schaapjes tellen helpt niet!
De tien geboden voor
woelers in bed
Ook al de schaapjes liggen tellen, zonder schaapherder
te zijn? De uren horen slaan op de toren, elke
auto die in de straat passeert gehoord? Slapeloosheid
treft iedereen wel eens en komt op alle leeftijden
voor. Maar wat doe je er aan?
Slapeloosheid heeft zelden met fysieke
klachten, maar meestal met emotionele
problemen te maken. Ziekte kan
natuurlijk ook aan de basis liggen van
slapeloosheid. Iemand die voortdurend
pijn heeft, zal een pijnstiller best kunnen
gebruiken om de slaap te vatten, maar
voor de rest moet de patiënt proberen
de oorzaak die aan de basis van het probleem
ligt, aan te pakken. De top tien
die slapelozen ter harte kunnen nemen,
kunnen hen daarbij helpen.
1. Stress is een veel voorkomende
oorzaak van slapeloosheid. Slapeloosheid
treft niet enkel vrouwen
in de menopauze of mannen in
de midlifecrisis, ze kunnen zelfs
kinderen het leven lastig maken. Je
merkt het vaak dat de dag voor een
schoolreis of voor een examen, het
kind onrustig is en moeilijker kan
inslapen. Baby’s hebben nooit last
met inslapen tenzij ze ziek zijn. Bij
slapeloosheid moet eerst de oorzaak
worden gezocht. Dat kan door na te
gaan vanaf welk moment of welke
gebeurtenis de patiënt last had met
slaapstoornissen. Slapeloosheid
kan trouwens op veel manieren
optreden: inslaapmoeilijkheden,
doorslaapmoeilijkheden, of te vroeg
ontwaken.
2. Als de menopauze aan de basis ligt
dan helpt Menobell, dan moet de
vrouw comfort vinden voor haar
22 SANA nr 66 SANA nr 66 23

De beste zorgen uit de natuur!
Uw online gezondheidsadviseur
GEHEEL
VERNIEUWDE SITE!
www.boverte.com
Advertentie
menopauzale problemen, de rest
volgt vanzelf.
3. Depressie is een heel populaire oorzaak
van slapeloosheid. Misschien
heb je het al bij jezelf bemerkt?
Misschien was je wat prikkelbaar,
neerslachtig, had je last van
onrustgevoelens, hebben zorgen
je dagen ontkleurd. In dat geval
helpt Hyperibell van Fytobell. Want
sint-janskruid, waaruit dit middel is
samengesteld, wordt al meer dan
2000 jaar gebruikt bij neerslachtigheid.
Het stimuleert de geestelijke
veerkracht en de gevoelens van
onrust nemen af. Het zenuwstelsel
herwint zijn oude spankracht en...
de slapeloosheid verdwijnt navenant.
4. Een geweldig middel bij zorgen
is... gewoon stappen. Marcheer je
problemen uit je sloffen. Hoe meer
je beweegt (liefst in de natuur), des
te beter. Ook bij zwangerschapsdepressie
is dit de aangewezen
methode. Stap de zorgen van je af!
5. De benen ijskoud natmaken, is een
andere methode. Is de slapeloosheid
toevallig en kan je niet meteen
een oorzaak vinden dan helpt het
wel als je meteen weer opstaat, de
onderbenen vanaf de knie natspuit
met ijskoud water, lichtjes afdept en
weer het bed inkruipt. Je slaapt gegarandeerd
binnen de vijf minuten.
6. Eet niet te laat ’s avonds. Veel mensen
verteren spijzen die ze te laat
hebben genoten, erg moeilijk en
een lastige spijsvertering houdt hen
gemakkelijk uit de slaap.
7. Vermijd uiteraard lawaai, want dat
is het meest storend voor iemand
die niet in slaap kan geraken. Hij of
zij luistert werkelijk naar alles en op
de duur werkt elk tikje zo irriterend
dat de slaap pas onder de morgen
zich over jou ontfermt.
8. Drink geen koffie of caffeïnehoudende
dranken zoals cola. Koffie
prikkelt het zenuwstelsel en houdt
je uit de slaap. In de plaats daarvan
kan een rustgevende kruidenthee
worden gebruikt: oranjebloesem.
Ook aftreksel van melisse, hop en
vooral valeriaan is kalmerend en
rustgevend.
9. Als je echt niet kan slapen wind je
er niet te zeer over op, dat maakt
het enkel nog moeilijker. Neem dan
een boek, begin te puzzelen, sta
op en ga tv-kijken, ga met de blote
voeten in het bedauwde gras stappen
als je een tuin hebt, en kom
pas daarna weer in bed. Denk niet
dat de wereld vergaat als je eens
een nachtje niet gemakkelijk hebt
kunnen slapen. ’s Anderendaags
lukt het zeker, desnoods nog een
dagje langer geduld oefenen en
vooral... grijp niet meteen naar de
slaappillen, want dan kom je pas in
grote problemen terecht.
10. Zorg voor een rustgevend ritueel
vooraleer je gaat slapen. Nog even
wat lezen, nog even naar muziek
luisteren, nog even een klein stapje
buiten in de tuin zetten... en het
bed in. En een goed kruidenpreparaat
op basis van Escholtzia geeft
je gegarandeerd een rustige en
herstellende slaap. Denk daarbij
aan Escholcin van Fytobell en je
slaapt als een roos.
Hans de Groot
BOVERTE is een moderne internetwinkel.
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd
en een goede service.
U koopt bij Boverte omdat…
• U toegang heeft tot een mooi assortiment van producten.
• U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt.
• U met korting op uw bestelling aankoopt.
• De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd.
• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft.
• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is.
Daarnaast kunt u 7 dagen per week
bij onze klantenservice terecht.
• Wij garant staan voor een optimale service.
• Wij u helder en duidelijk over
de producten informeren
via de website, per telefoon
en via e-mail.
24 SANA nr 66 e-mail: info@boverte.com - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48 SANA nr 66 25

Welk water is best voor je
gezondheid?
Is drinkwater reukloos
en smaakloos gif in
ons glas?
Volgens sommigen begint gezondheid op je bord,
volgens anderen in je glas. Wat er ook van zij,
zonder drinken kunnen we niet. Zonder lucht kun
je amper een paar minuutjes leven, zonder water
amper een paar dagen, terwijl je zonder voedsel
gemakkelijk een maand of zelfs twee maand voortkan. Water
is dus heel belangrijk. Maar zoals water je gezond kan maken,
kan het je ook ziek maken.
Drinkwater is voor bepaalde industriële
processen eigenlijk geen
goed water. Als water aan de
drinkwaternorm van de wet beantwoordt,
kan het zelfs niet dienen als
spoelwater voor auto’s, ze gaan dan
steevast roesten na één jaar. Een
stoomketel is met drinkwater al na
zes maanden kapot en een stoomstrijkijzer
houdt het amper één jaar
uit. Zuiver water is een vloeistof
waar enkel water in zit: H2O: twee
moleculen waterstof en één molecule
zuurstof en alles wat daarbij
komt is er teveel aan. Drinkwater
mag nog veel meer bevatten, vooral
calcium en magnesium en dan is
het lekker van smaak, want zuiver
water smaakt helemaal niet, is
slecht. Maar het is wel zuiver water.
Maar is wat de wet zegt goed voor
de gezondheid? De enorme reclamecampagnes
laten je zelfs geloven
dat je van water kan afslanken.
Sommige zouten in water zetten
inderdaad bepaalde processen in
gang, maar de vraag is of ze nog
gezond zijn.
Industrie veeleisender dan
gezondheid
Als de industrie gewoon drinkwater
zou gebruiken, dan kunnen
bepaalde scheikundige processen
gewoon niet correct plaats vinden.
Hun normen zijn veel strenger dan
die van volksgezondheid. Gelukkig
is de mens wel tegen een stootje
bestand. Voor de farmaceutische
industrie, de productie van microelektronica,
dialyse enz... is er
scheikundig perfect zuiver water
nodig. Voor menselijke consumptie
is dat niet geschikt, want drinkwater
is voor de industrie geen goed
water. Als een carwash dergelijk
water voor de auto’s gebruiken
zou, dan is die auto na één jaar al
doorgeroest. De mens kan kan de
mineralen in het drinkwater nog
benutten of althans elimineren,
maar voor de industrie zijn ze niet
gewenst en vaak erg hinderlijk en
zelfs nadelig.
Wat is dan goed drinkwater voor de
gezondheid van de mensen?
Daar kan men van mening over verschillen,
maar volgens de wet ligt
die norm vast. Goed drinkwater
beantwoordt dus aan de norm van
de wet. Er mogen om te beginnen
geen schadelijke stoffen in aanwezig
zijn. Dat zijn vooral zware
metalen zoals kwik, lood, cadmium
enz... en organische stoffen zoals
herbiciden, pesticiden, PCB’s enz...
die zelfs al in kleine hoeveelheden
schadelijk zijn. Daarbij zijn de dioxines
in water fel onderschat.
Aanvankelijk dacht men dat
ze enkel in vet oplosbaar
waren, maar ze zijn
er toch... want ook
de vissen vertonen
sporen van PCB’s.
Voordeel is wel
dat de afbraak van
dioxines in water
veel sneller plaats
vindt. De opnames
van dioxines
via water door de mens
is wel verwaarloosbaar,
maar uiteindelijk
hangt de
voedselketting
met
schakels
aan
elkaar
en zo
krijgen
we
26 SANA nr 66 SANA nr 66 27

Gezond water moet mineraalarm zijn
die dioxines toch via de vis op ons
bord. Dierlijke vetten en... de lucht
zijn dus onze grootste leveranciers
van dioxines. Het komt er op aan
het gehele milieu te saneren, of het
is allemaal zinloos. Wat baat het
enkel het varkensvlees schoon te
maken, als we de lucht en het water
blijven vervuilen. Vooral zoetwatervissen
zijn dus ook getroffen
door de dioxinecrisis, niet enkel als
gevolg van mogelijk besmet voedsel
maar ook via de accumulatie in het
milieu: van de lucht in het water, de
bodem en... de voedselketen. Op
die manier draagt de kwaliteit van
ons oppervlaktewater ook onrechtstreeks
bij tot de gezondheid via
alles wat op ons bord terecht komt.
Alles hangt natuurlijk af van de
hoeveelheid, zoals Paracelsus heeft
gezegd. Ons organisme heeft bijvoorbeeld
zout nodig, maar teveel
zout is dan weer schadelijk, veroorzaakt
hoge bloeddruk, hartgebreken,
aderverkalking, nierblokkages
enz... Een normaal gezond
mens heeft 2 liter water per dag
nodig om alle chemische processen
in het lichaam te kunnen laten functioneren.
Via de nieren kunnen op
die manier niet meer dan 50 ppm
nitraten worden geëlimineerd. Maar
om datzelfde proces tot een goed
einde te kunnen brengen via een
nierdialyse is viermaal meer water
nodig in het lichaam. De norm van
50 ppm nitraten gaat dus niet meer
op. Lagere normen zijn hier dus
nodig. Dit water moet dus aan veel
strengere normen beantwoorden en
gewoon drinkwater is dus ongeschikt
voor deze patiënten.
Wat is veilig drinkwater?
Over de veiligheid van drinkwater
zijn boeken vol geschreven, hele
wetteksten over ontworpen en herschreven.
Als we de reclame mogen
geloven dan is duur flessenwater
het enige dat geschikt is, deugt
kraantjeswater niet, worden we er
zelfs ziek van.
Maar ook hier ligt de deugd in het
midden.
De wetgever heeft natuurlijk de
gezondheid van de bevolking op het
oog, maar wordt ook beperkt door
de technische mogelijkheden. Als je
water uit het Albertkanaal oppompt
dat voor het grootste deel uit oppervlaktewater
bestaat, wat moeten
we ons daar bij voorstellen qua
veiligheid? Het is niet omdat vissen
in een bokaaltje er niet onmiddellijk
van dood gaan dat je gevoel van
veiligheid helemaal terecht is. Maar
dan kom je al gauw op het punt
van de technische haalbaarheid en
betaalbaarheid. Als je perfect zuiver
water wil dan kan dat technisch wel
gerealiseerd worden, maar enkel
op individuele basis en moet je
met omgekeerde osmose werken:
membraanfiltratie zodat alle PCB’s,
dioxines, metalen, alle pesticiden
en herbiciden, alle gehalogeneerde
koolwaterstoffen, chloor, bacteriën,
virussen, pyrogenen, kwik,
lood, cadmium, dus zware metalen,
verwijderd zijn. We weten dat water
dat door omgekeerde osmose gefilterd
werd, enkel nog water bevat
met enkele laag-moleculaire mineralen.
De voedingswaarde hiervan is
een punt van discussie.
Maar het standpunt van de gezondheid
is: Mineralen moet je halen uit
de voeding en niet uit het water.
Daarin zitten de mineralen in hun
natuurlijk milieu, met de juiste ballaststoffen,
goed gedoseerd en biologisch
opneembaar zonder belasting
voor een normaal organisme.
Mineralen moet je dus niet uit het
water halen, tenzij met een bepaalde
bedoeling, maar dan kies je ook
voor een specifieke soort water zoals
in bepaalde kuuroorden gebeurt.
Dan werk je ook doelbewust naar
een bepaalde therapie toe. Maar
normaal dient het drinkwater om
het lichaam te zuiveren, de nieren
aan het werk te zetten, afvalstoffen
mee te voeren en biologische processen
op gang te houden, niet om
voedingsstoffen aan te brengen.
Water met weinig mineralen is dus
best voor de gezondheid.
Kies je voor een tafelwater, zoek
dan een water met het minste mineralen
en een hoogste Ohmgetal:
bijvoorbeeld Mont Roucous, Volvic,
Spa Reine.
Water dat veel mineralen bevat, is
niet erg gezond. Ze kunnen wel bepaalde
dingen beloven en processen
activeren, maar op den duur zijn ze
toch niet aan te raden.
Hoe mineraalarmer een water is,
des te meer zouten kan het uit het
lichaam verwijderen. Met zouten
moet je trouwens bijzonder voorzichtig
zijn. Als je bij een patiënt
NaCl of gewoon een keukenzoutoplossing
inspuit, dan barsten de
cellen. Zouten moeten trouwens
organisch gebonden zijn (zoals in
groenten en fruit) en niet anorganisch
(zoals in water). Dus: liever
een mineraalarm water Volvic, Spa
Reine. Maar als men dan gerecycleerd
oppervlaktewater uit het
Albertkanaal gaat gebruiken als
drinkwater, er dan nog chloor aan
toevoegt, dan weet ge eigenlijk niet
meer wat er met de gezondheid
gebeurt.
Jan van Bercken
28 SANA nr 66 SANA nr 66 29

ALOË VERA:
Om de schade door de
zon te herstellen
We kunnen niet zonder de zon. Dankzij de zon is
er leven mogelijk op de planeet. Maar de zon kan
ook aardig veel schade aanrichten, vooral op de
onvoorbereide huid. Naast zonnebrand en kanker
kan de zon ook de huid verouderen. Wat meer is: de huid telt
elke beschadiging op en vergeet niets. Dat is zo al van in de
kinderjaren. Wees dus voorzichtig en als het een beetje te
veel is geweest, is er gelukkig de natuur die de schade helpt
te herstellen: Aloë Vera.
We worden er elk jaar voor gewaarschuwd,
maar toch gebeurt het
telkens weer opnieuw: zonnebrand
en dus een verouderde en geschonden
huid. Je kan de goede raad toch
maar beter ter harte nemen, want
huidkanker is de sterkst toegenomen
kanker van de jongste jaren:
meer dan 300 percent toegenomen
en dat is niet niks.
Als je er tijdig bij bent, is dat goed
te behandelen, maar je mag het
echt niet verwaarlozen. Bovendien
kan je beter in de schaduw blijven
dan rechtstreeks in de zon te zitten
en als je toch de zon opzoekt, kan
je beter bewegen in de zon dan
onbeweeglijk te blijven zitten.
En zoals met alles: de huid wordt
van binnenuit gevoed om te beginnen
en dat start aan tafel, met
goede en volwaardige voeding: vitamine
C, vitamine A resveratrol en
tal van andere antioxidanten. Dat
betekent dat we dagelijks voldoende
fruit en groenten moeten eten
en zo weinig mogelijk fantasiekost
en fastfood. Natuurlijk ook voldoende
water drinken, om gehydrateerd
te blijven.
En uiteraard als je in de zon gaat,
moet je smeren, liefst een zo hoog
mogelijke factor (50 bijvoorbeeld),
liefst uit de middagzon wegblijven
en de huid toch bedekt houden,
zeker voor kinderen; vergeet het
hoofddeksel niet en gebruik nadien
een verzorgende lotion of crème.
Vocht inbrengende crèmes zijn dan
te verkiezen, evenals crèmes die
herstellende kwaliteiten hebben.
Dat is bijvoorbeeld het geval met
Aloë Vera, een plant die de huid
voorziet van herstellende kracht
en hydrateert. Het vernieuwt de
huidcellen op een natuurlijke wijze
en dat is waar de huid een voorkeur
voor heeft.
Wil je een tip: denk dan aan Aloë
Vera-crème van Ellen Dee, omdat
het de huid herstelt, hydrateert en
respecteert en zoveel mogelijk de
schade van een al te intensief zonnebad
herstelt.
Aloë Vera van Ellen Dee wordt
uw partner na het zonnebad en een
zonovergoten zomer.
Monique van Hasselt
Aloë Vera Crème
Bij droge en gevoelige huid
De unieke formule van deze crème met de natuurlijke
en waardevolle actieve bestanddelen van aloë vera
is uitermate geschikt voor dagelijks gebruik, in het
bijzonder bij de droge en gevoelige huid.
De crème verzacht en zorgt voor een optimale vochtbalans,
waardoor de huid een frisse en gezonde
uitstraling krijgt.
Bovendien wordt ze toegepast bij een door de zon
beschadigde huid, striae en littekens.
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-390.
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter
kunnen helpen.
Voor meer info: www.ellendee.be
Potje 100 ml - Prijs € 5,95
Advertentie
30 SANA nr 66 SANA nr 66 31

Blaasontstekingen
vooral bij vrouwen:
Cranberry helpt !
Een blaasontsteking kan een oorzaak zijn van vage
buikklachten. Dergelijke aandoening kan bijzonder
pijnlijk zijn, waarbij de patiënt zich in de acute fase
zelfs van de pijn dubbel moet plooien. Vaak is hierbij
ook bloed in de urine aanwezig. Urineonderzoek bij de gynaecoloog
of de uroloog maakt het meteen duidelijk. Blaasontsteking
komt heel veel voor, maar er is gelukkig en gemakkelijk
en snel iets aan te doen.
Blaasontstekingen komen vaak
bij vrouwen voor, zelfs bij jonge
vrouwen. Ook bij pasgehuwde koppels
is het een bekend fenomeen.
Tijdens de huwelijksreis is dit een
frequent voorkomend probleem omdat
veelvuldig geslachtsverkeer het
opklimmen van de bacteriën via de
ureter naar de blaas er door in de
hand wordt gewerkt. De ureter bij
de vrouw is veel korter dan bij de man,
zodat gemakkelijker bacteriën uit de
schaamstreek kunnen opklimmen naar
de blaas.
Als de persoon in kwestie dan niet
voldoende drinkt, wordt de blaas niet
voldoende schoon gespoeld, krijgen kiemen
de kans zich te ontwikkelen en komt
het tot een ontsteking die heel lang kan
aanslepen. Sommigen reageren zelfs niet
meer op kuren met antibiotica. Dan helpt
enkel nog veel drinken, kamillethee,
rusten en warmtebehandelingen, terwijl
prikkelende spijzen moeten worden
vermeden.
Cranberry
Bij blaasontsteking helpt ook Cantharis
30K, een homeopathisch preparaat evenals
een product op basis van Cranberry.
Het werkt meestal beter dan antibiotica
omdat het goed wordt verdragen en
geen bijwerkingen heeft. Cranberry
plus van Fytobell is daarom een aangewezen
supplement, evenals Orthoren,
dat de nieren een zetje geeft.
Deze patiënten moeten ook meer op hun
kleding letten. Ze mogen vooral geen
koude voeten krijgen en moeten vooral
als de grond kouder wordt, zich beter
van de koude bodem isoleren met schoenen
met dikkere zolen. Ook de nieren
moeten warm worden ingepakt: geen
pulls of polo’s waarbij de rug telkens
bloot komt bij de minste beweging. Geen
koude dranken maar wel warme of lauwwarme
drankjes, over de dag verdeeld
zeker anderhalve tot twee liter vocht en
als het zeer heet is nog meer, tot het
dorstgevoel verdwenen is.
Een blaasontsteking brengt sommige
patiënten en zelfs sommige artsen nog in
verwarring omdat de tekenen vaak lijken
op die van appendicitis. Het is dus goed
van dit te laten onderzoeken door een
ervaren arts.
Jan de Groot
SUIKERVRIJ
o o k g e s c h i k t v o o r d i a b e t i c i
dills
dIgEStIVE MIntS
Zachtverfrissende muntjes
met essentiële oliën
uit kruiden en vruchten.
Maakt de dingen
verteerbaar!
Verkrijgbaar in de apotheek:
dills original
met CnK-bestelcode: 2161-149
dills ginger lime
met CnK-bestelcode: 3035-086
voor meer info:
www.dills.be
32 SANA nr 66 SANA nr 66 33
Advertentie

Helpt hartziekten en kanker
voorkomen
Thee drinken:
jonger worden
Zou de eeuwige discussie tussen thee- en koffiedrinkers
toch gewonnen kunnen worden door de theedrinkers?
De Engelsen hebben het bij het rechte eind: thee is lekker
(volgens sommigen helemaal niet), maar zeker gezond.
Om te beginnen is het geen gebrand product wat met koffie
als gevolg van het roosten wel het geval is en bovendien
bevat thee tannine en flavonoïden, krachtige antioxidanten
die zowel hart- en vaatziekten als kanker tegen gaan. Waar
wachten we op?
Tegenstanders van thee schermen
ermee als zou thee evenveel cafeïne
bevatten als koffie. Helemaal
niet! Er zijn trouwens verschillende
theesoorten zoals er koffiesoorten
zijn, maar globaal gezien bevat thee
slechts één derde tot één vierde
van de cafeïne van koffie. Trouwens
chocolade bevat ook een stof die
gelijkaardig is als cafeïne en wie
heeft daar al wakker van gelegen?
In België is thee drinken helemaal
niet populair. De gemiddelde Belg
drinkt per jaar ongeveer 30 kopjes
thee tegenover 630 kopjes koffie. In
Frankrijk en Duitsland worden gemiddeld
90 kopjes thee per persoon
verbruikt. Over de Engelsen zullen
we het niet hebben.
De traditie van thee drinken stamt
uit het oude China waar bij toeval
een keizer een kick kreeg nadat
een blaadje van een boom toevallig
in zijn warm water terecht kwam,
pittig smaakte, hem tegelijk ontspande,
maar ook een zweepslagje
gaf. Een wereldwijd gebruik was
geboren.
Uit recente studies is trouwens
gebleken dat theedrinkers eigenlijk
beter presteren, omdat ze zich
intenser concentreren.
In thee is theïne aanwezig, een
molecule die gelijkaardig is aan
die van cafeïne. Het verschil is wel
dat ze in de context van thee zacht
stimulerend werkt, niet brutaal is
en ook niet kortstondig, in tegen-
stelling tot wat de cafeïne in koffie
doet. Trouwens de theïne in thee zit
slechts voor ongeveer één vierde in
een kop thee in vergelijking met de
cafeïne in koffie.
Voor een kop koffie heb je bovendien
8 gram koffie nodig, en slechts
2 gram voor thee.
Uit onderzoek is gebleken dat koffiedrinken
verslavend en tegelijk
ongezond wordt als de 300 mg cafeïne
per dag wordt overschreden.
Dat wil zeggen dat je eigenlijk niet
méér dan vier kopjes per dag mag
drinken. Een theedrinker kan zich
derhalve acht kopjes veroorloven.
Naast het feit dat thee op die
manier zacht stimulerend inwerkt
zonder verslavend te zijn, noch gevaarlijk
gaat inwerken op hartritme
en bloeddruk, heeft thee ook het
grote voordeel dat het antioxidanten
bevat. Koffie eigenlijk ook. Dat
zijn stoffen die de strijd aanbinden
tegen de vrije radicalen die zowel
kanker als hartinfarcten in de hand
werken. Fruit en groenten zijn de
belangrijke leveranciers van antioxidanten,
evenals volkorenproducten.
De sterkste antioxidanten zijn de
vitamine C, A en E. Maar bioflavonoïden
en tannine zijn eveneens
nuttige antioxidanten en die zitten
ook in thee.
Verhinderen
verouderingsproces
Die antioxidanten verhinderen het
verouderingsproces in belangrijke
mate. Wie dus dagelijks voldoende
groenten en fruit eet en thee drinkt,
bewijst zijn gezondheid een uitstekende
dienst.
Volgens de scheikundige Paul Quinlan
helpt thee kanker te voorkomen.
Uit een Japans onderzoek is gebleken
dat thee de mogelijkheid van
borstkanker met 17 percent vermindert.
Uit dierproeven is bovendien
gebleken dat met het drinken van
thee de mogelijkheid van huidkanker
met niet minder dan 50 percent
wordt verkleind en de incidentie van
mondkanker met liefst 40 percent
vermindert. Zowel groene thee als
zwarte thee lijken wat dat betreft
op dezelfde lijn te zitten. Groene
thee is trouwens hetzelfde als de
zwarte thee, maar dan het ongefermenteerde
product.
Thee lijkt trouwens heel hoog te
scoren volgens de Amerikaanse onderzoeker
Ron Prior en zit daarmee
op dezelfde lijn als fruit. Bij fruit
zouden aardbeien het kampioenschap
van antioxidanten winnen: zij
steken met kop en schouders boven
andere fruitsoorten uit. Dus: als het
seizoen er is aardbeien eten zoveel
je lust en... in afwachting daarvan
dan maar thee drinken, maar om er
volledig effect van te hebben moet
je dan wel vier tot vijf kopjes per
dag drinken. Ook een leuke bezigheid
en zoals blijkt, nu ook al een
gezonde.
Jan van Bercken
34 SANA nr 66 SANA nr 66 35

Wat kan je doen als
je uitgeblust dreigt
te geraken?
BURN-OUT:
Van plankgas
tot uitputting
Burn-out: er zijn conferences over gemaakt,
boeken over geschreven en roddels over
verkocht: een half miljoen Belgen kampt met
burn-out, dat is zeven percent van de werkende
bevolking, een schrikbarend hoog getal.
En ook steeds meer jonge mensen, in alle sectoren,
zelfs jonge artsen! Wordt er gevraagd naar de oorzaak,
dan verwijzen de patiënten gewoonlijk naar de baas: te
hoge werkdruk, te weinig waardering en geen of weinig
feedback. Er is dus wel degelijk iets aan de hand, hoewel
werkgeversorganisaties de bedrijfsleiders inlichten
en aanzetten tot een andere aanpak: betrek de mensen
meer bij hun werk, zorg dat er een goede mix is tussen
werk en privé en biedt een luisterend oor en waardering.
Maar ook de werknemers kunnen wat doen om uit
de gevarenzone te blijven en van hun burn-out verlost
te geraken.
Niet iedereen die een druk werk
heeft wordt het slachtoffer van
depressie, te veel stress of
burn-out. Wel ziet men dat in
bepaalde beroepen, of liever in
bepaalde werkmilieus het aantal
personen dat het slachtoffer
werd van burn-out groter is,
met andere woorden, er is een
soort besmettelijkheid. Het kan
natuurlijk ook liggen aan de
mentaliteit van het bedrijf en
het klimaat van ongenoegen dat
over het algemeen doorgegeven
wordt. De Duitse psycholoog
Jörg Dengler heeft er onderzoek
naar gedaan en kwam tot de
conclusie dat sommige bedrijven
er collectief door getroffen worden.
Op die manier kunnen hele
afdelingen in gevaar komen,
omdat de ene na de andere
werknemer het laat afweten en
thuis zit met burn-out.
Wat is burn-out?
Als gevolg van jarenlange stress
en ongenoegen kan fysieke en
mentale uitputting volgen. Deze
werknemers klagen over hoofdpijn,
verstoring van de spijsvertering
en het slaappatroon,
soms zijn er hart-en vaatziekten
en hoge bloeddruk. Wie
met burn-out kampt heeft een
totaal gebrek aan motivering en
arbeidsvreugde, moet zich naar
zijn werk slepen. De werknemers
beginnen te roddelen, te
zeuren en te klagen, wat tot een
aanstekelig en collectief gedrag
kan leiden. Arbeidspsycholoog
De Witte van de Universiteit van
Leuven heeft al vastgesteld dat
daardoor een hele afdeling van
firma’s in gevaar kwam.
De druk om altijd meer te
presteren en de voortdurende
veranderingen en reorganisaties
36 SANA nr 66 SANA nr 66 37

in bedrijven, maakt dat mensen
zich onzeker voelen en het niet
meer prettig vinden om hun
taak te doen, die van langsom
meer onduidelijk is. Ze weten
ook niet altijd goed bij wie ze
terecht kunnen. Dat veroorzaakt
stress, oververmoeidheid,
slapeloosheid en zelfs kanker en
hart- en vaatziekten. Ook huidziekten,
maag- en darmziekten,
spierziekten, diabetes en een
verminderde immuniteit kunnen
er het gevolg van zijn.
Er komen langzaam maar zeker
gedragsveranderingen: men
gaat meer fouten maken, het
werkritme vertraagt, de concentratie
vermindert, men begint
kalmeermiddelen te gebruiken
en het wordt van kwaad tot erger:
slapeloosheid, agressiviteit,
woedeaanvallen, geïrriteerdheid.
Dat alles ook omdat het cortisolniveau
waar de bijnieren
verantwoordelijk voor zijn,
gestoord is. Bij het eerste type
is het cortisolniveau verhoogd
en bij het tweede type is dat
verlaagd. In het eerste geval
kan men wel nog presteren en
is in staat fysieke prestaties
te leveren: hardlopen, joggen,
fietsen. In het tweede geval is
men totaal uitgeblust. Sommigen
krijgen een minderwaardigheidsgevoel,
huilbuien, angsten,
woede, piekeren, uitputting. Dit
is een gevaarlijk moment omdat
sommigen daardoor geneigd zijn
naar drugs te grijpen of alcohol,
of weer beginnen roken.
Daar moet beslist iets aan
gedaan worden, want anders
dreigen hart- en vaatziekten,
kanker of snelle veroudering.
Welke tekenen?
Als je volgende tekenen bij
jezelf of iemand uit je omgeving
opmerkt, dan is er wellicht
burn-out in het spel en moet
ingegrepen worden:
• Verandering van het slaappatroon
of slapeloosheid
• Verregaande vermoeidheid
• Prikkelbaarheid en snel geïrriteerd
zijn
• Labiele emoties
• Onvermogen om te gaan
met lawaai en drukte
• Concentratieproblemen
• Geen initiatieven meer kunnen
nemen
• Totale afname van interesses
• Wegvallen van libido en zin
in seks.
Wat kan je doen?
Uiteraard is er begrip nodig voor
deze mensen, want het gaat
niet om plantrekkerij. Burn-out
is een ernstige ziekte en die
moet en kan behandeld worden.
Om te beginnen moet de voeding
worden aangepast:
• Geen alcohol en geen tabak
• Vermijd geraffineerde suikers
• Vermijd fastfood en fantasiekost.
• Gebruik volwaardige voeding
zoals groenten, vruchten,
noten, vis (vanwege de
Omega-3 vetzuren)
• Vermijd absoluut transvetten,
geoxideerde cholesterol,
geharde vetten en vrije
radicalen.
• Gebruik vitamines C, A en
E en B, maar dan in hun
natuurlijke vorm en niet de
synthetische.
• Gebruik voeding die rijk is
aan serotonine: amandelen,
noten, chocolade van minstens
85 percent, bananen
en ananas, geitenkaas.
• Gebruik groene thee vanwege
de antioxidanten, maar
vermijd koffie omdat dit
teveel cafeïne bevat, hoewel
koffie een gezonde drank is.
• Eet vette vis, zoals makreel,
zalm, haring, sardines.
• Ga dagelijks een wandeling
maken, maar forceer in het
begin niets.
• Bouw een goede verstandhouding
met je partner op:
seks is beslist gezond.
• Gebruik een natuurlijk middel
op basis van Ginkgo
Biloba, dat de doorbloeding
van de fijne haarvaten in de
hersenen bevordert. Ginkgosan
van Fytobell is daarvoor
ideaal.
• Gebruik een middel op basis
van Passiflora om de zenuwen
te bedaren, bijvoorbeeld
Passibell van Fytobell.
• Gebruik een goed supplement
op basis van Omega-3
vetzuren, dus visolie:
Nutribell visoliecapsules.
• Verhoog het zuurstofgehalte
in het bloed door diepe buikademhaling.
En als je weer aan het werk
gaat, praat erover met je overste
of baas. Wees er open en
eerlijk over, want overdruk
gecombineerd met gebrek aan
waardering is de echte vonk die
burn-out doet ontstaan.
Jan van Bercken
38 SANA nr 66 SANA nr 66 39

Welk effect
heeft alcohol
op je geest
en lichaam?
komt omdat alcohol het bewustzijn
beïnvloedt en daarom het gedrag
verandert. Als men alcohol heeft
gedronken, werkt het lichaam langzamer:
het concentratievermogen
neemt af en men reageert trager.
Daarom is het stom om alcohol te
drinken als je nog gaat rijden of
nog wilt sporten, leren of werken.
De werking van alcohol kan ook op
een andere manier verkeerd uitpakken:
men kan agressief worden en
dit merkt men bij hooliganisme op
voetbalwedstrijden.
Alcohol kan ook door jongeren gebruikt
worden om hun onzekerheid
te camoufleren, om een gevoel van
welbehagen te krijgen, om de stress
te verdringen en de fysiek rotte
verschijnselen van sociale onvaardigheden
te verdoezelen. Maar het
gevolg ervan is dat jongeren in deze
omstandigheden steeds weer naar
alcohol grijpen. De poort naar verslaving
staat open, want men kan
uiteindelijk niet meer zonder! Een
heel proces is op gang gekomen
en uiteindelijk loopt de gezondheid
gevaar.
Wat doet alcohol met je gezondheid
?
Als je alcohol drinkt, wordt het door
de dunne darm opgenomen in het
bloed. Op deze manier komt alcohol
overal in je lichaam en heeft het
invloed op onder meer de hersenen,
het hart en de lever. Direct nadat
je gedronken hebt, is de invloed op
de hersenen heel duidelijk: je praat
anders, je beweegt anders en je
reageert anders. Als je veel drinkt
neemt de kans op een black-out
toe. Je weet dan achteraf niet meer
wat er allemaal is gedaan en gezegd.
Hoe ben je thuis gekomen en
met wie ben je mee geweest? Als
je jarenlang teveel drinkt, kunnen
je hersenen blijvend beschadigd raken!
Het einde van het verhaal kan
zijn dat je bijvoorbeeld op je dertigste
of veertigste al last hebt van
zwaar geheugenverlies (dat noemt
men het Korsakov-syndroom). Ook
je maag kan er slecht tegen als je
teveel drinkt. De volgende dag heb
je dan zo’n zeurderig gevoel in de
buik. Als je regelmatig veel drinkt
en je maag echt aangetast raakt,
Alcohol is een sociaal aanvaarde drug. Toxicoloog
prof. Tytgat van de universiteit van Leuven zei
in een interview dat, mocht alcohol nu ontdekt
worden, het beslist zou verboden zijn. Dat zegt
iets over de schadelijkheid ervan. Lang werd gedacht
dat alcohol in dranken nuttig was voor de gezondheid
en hielp bij de preventie van hart- en vaatziekten. Niet dus.
Alcohol hebben we niet nodig en het is schadelijk, zelfs in
kleine hoeveelheden. Maar wat doet alcohol dan met je lichaam
en geest?
De meeste mensen drinken alcohol
omdat ze het lekker vinden bij het
eten bijvoorbeeld of omdat ze het
gezellig vinden dus op een feestje
of thuis. Uiteindelijk hoort het bij
sociaal contact en het drinken van
alcohol wordt al snel als een „social
act” beschouwd. Na de eerste
paar glazen alcohol voel je je
losser en vrijer en daarom leggen
veel mensen na iets gedronken te
hebben gemakkelijker contact. Dit
40 SANA nr 66 SANA nr 66 41

Ik ga op reis en neem mee...
Advertentie
dan is de kans op een maagbloeding
groot.
De meeste klachten door alcohol
komen pas later. Je staat er soms
versteld van hoe lang de lever het
uithoudt bij mensen die jarenlang
veel drinken. Maar als de huisarts
een levercirrose vaststelt, is er een
levensgevaarlijke situatie ontstaan.
De lever werkt dan nauwelijks meer
en alleen een levertransplantatie
kan dan misschien nog redding
brengen. Niet zelden ziet men na
jarenlange drankzucht een maagkwaal
ontstaan die uiteindelijk leidt
tot maagkanker, slokdarmkanker,
strottenhoofdkanker.
Als je alcohol drinkt, moet je vaker
naar het toilet en verlies je veel
vocht. Dat is een van de oorzaken
van de kater. Je voelt je de volgende
dag belabberd, je hebt koppijn
en een flinke nadorst. Dat kan
gecompenseerd worden door veel
water te drinken. Ook de combinatie
alcohol en blowen (hasj of weed
roken) kan de jongere behoorlijk
duur komen te staan. Alcohol met
XTC is riskant omdat zowel alcohol
als XTC uitdroogt. Ook kun je, als
het ene middel is uitgewerkt, last
krijgen van de (versterkte) werking
van het andere middel. Jongens
kunnen iets beter tegen alcohol dan
meisjes; dit komt omdat de verhouding
tussen vocht en vet bij mannen
anders is dan bij vrouwen.
Klachten door overdaad van
alcohol
Wie regelmatig veel drinkt kan dat
merken aan volgende klachten:
Dit kunnen lichamelijke klachten
zijn, zoals bijvoorbeeld maagstoornissen,
hoofdpijn, of trillende handen
vooral ‘s ochtends.
De klachten kunnen ook psychisch
van aard zijn, zoals gespannenheid
of somberheid.
Soms duurt het jaren voor iemand
problemen krijgt door te veel te
drinken.
Maar wist je dat een stevige drinker:
tweemaal zoveel kans loopt te overlijden
aan een hartkwaal
tweemaal zoveel kans loopt te overlijden
aan kanker
twaalfmaal zoveel kans loopt te
overlijden aan levercirrose
driemaal zoveel kans loopt om te
komen bij een auto-ongeluk?
Conclusie: laat de alcohol staan, als
je gezondheid je lief is!
Jan van Bercken
Operatie schone handen!
Ook op vakantie...
Maar ook
Travelbac
probiotische handgel
Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 3311-909 voor 30ml en 3311-917 voor 100ml.
Liever online bestellen? Veilig en snel via www.almed.be
42 SANA nr 66 SANA nr 66 43

Heilzame plantenextracten en hun toepassing
Plant van de maand
Algemeen
Achillea millefolium L. is een overblijvende
plant die 30 tot 70 centimeter
hoog kan worden. De plant behoort tot
de samengesteldbloemigen (Compositae)
en komt voor in bijna heel Europa,
West-Azië, Noord-Amerika en Australië.
De geslachtsnaam Achillea dankt de
plant aan de Griekse mythe waarin de
held Achilles de plant gebruikte bij de
Door Kees Martens
Kruidenkundige
Achillea millefolium L.
DUIZENDBLAD:
Bij verwondingen en slechte
spijsvertering
Er zijn weinig planten die zoveel betekend hebben in de geschiedenis,
het volksgeloof, tradities evenals de natuurgeneeskunde,
als het duizendblad oftewel Millefolium. De
geneeskracht bij verwondingen was al bekend bij de oude
Grieken en de legers, maar ook in de Middeleeuwen en zelfs
vandaag wordt duizendblad gebruikt om bloedingen te stelpen, de
bloedsomloop te verbeteren en de spijsvertering te bevorderen. Het is
een plant die gemakkelijk te herkennen is en in heel Europa voorkomt.
Heb je een verwonding tijdens het wandelen op vakantie, dan is er ongetwijfeld
duizendblad in je buurt waarmee je je kan behelpen. Duizendblad
moet daarom duizendmaal geprezen worden.
wond aan zijn hiel en om de bloedende
wonden van zijn soldaten te stelpen.
De soortnaam “millefolium” betekent “duizend
blaadjes” en verwijst naar de diep
ingesneden bladeren, waaraan de plant
ook zijn Nederlandse naam dankt.
Aangezien duizendblad wereldwijd veel
voorkomt, is het logisch dat je het gebruik
in de geschiedenis veel tegenkomt. Rond
2500 v.Chr. gebruikten de Sumeriërs de
plant al, onder meer tijdens oorlogen om
bloedende en slecht genezende wonden
te verzorgen. De toepassing bij snijwonden
is ook al eeuwenlang bekend bij
indianenstammen.
Duizendblad diende vroeger dus vooral
als eerste-hulpkruid om bloedingen te
stelpen en wordt in Engeland daarom wel
“bloedneus” (nosebleed) genoemd.
Maar vanwege de bittere smaak is de
plant ook bekend als ondersteuner van
de spijsvertering, ze bevordert o.a. de
maag- en darmwerking en werkt op de
galblaas.
Eigenschappen
De plant werkt kramp opheffend en heeft
een gunstig effect op maag en darmen.
Ook de nieren worden door duizendblad
geactiveerd. Maar het grootste effect
heeft de plant toch op het bloedvatenstelsel.
Vooral het sap van de plant werkt
gunstig bij vaataandoeningen, zoals
aambeien, spataderen, bloedaandrang
naar het hoofd en neusbloedingen. Verder
heeft de plant ontstekingsremmende
eigenschappen.
Verwerking
Het bovengrondse deel van de bloeiende
plant wordt in de periode juni tot september
verzameld en vers verwerkt.
Toepassing
Millefolium wordt vanouds toegepast bij
aambeien en spataders tijdens de zwangerschap.
Millefolium wordt om die reden
regelmatig gecombineerd met andere
planten die een effect op de bloedsomloop
hebben.
Om zelf te doen
Duizendbladthee bij spijsverteringsstoornissen:
Giet op 20 gram gesneden,
verse plant een kwart liter kokend water
en laat het geheel 10 minuten trekken.
Drink hiervan elke dag 1 tot 3 kopjes.
Duizendbladsap tegen kloven: Leg met
behulp van een kompres het sap van
de plant op de kloven. ‘s Morgens en ‘s
avonds het kompres vernieuwen.
Duizendbladcrème tegen gewrichtspijn
en spataders: Meng 15 gram vers
sap met een gelijke hoeveelheid vet en
wrijf hiermee ‘s morgens en ‘s avonds
de pijnlijke plekken in. De plekken goed
warm houden.
Duizendblad tegen bloedneus: Neem
een vers blad en steek dit in de neus om
de bloeding te stoppen.
Bewijs van trouw
Nog steeds heerst in afgelegen streken
van Groot Brittannië, het vasteland van
Europa en de Verenigde Staten een oud
bijgeloof. Men zegt dat als een meisje wil
weten of haar minnaar haar trouw is, zij
met een takje duizendblad onder de neus
moet kriebelen. Bij een trouwe minnaar
ontstaat een bloedneus.
Een oud volksrijmpje luidt: “Duizendblad,
duizendblad met je witte bloemen, als
mijn vriend me lief heeft, zal mijn neus
gaan bloeden.”
44 SANA nr 66 SANA nr 66 45

LEKKER
&
GEZOND
Voor 1 persoon
Ingrediënten:
• 1 middelgrote peer
• 1 soeplepel Stevabell (strooisuiker
uit de Steviaplant)
• 2 soeplepels citroensap
• 3 soeplepels sherry of sinaasappelsap
• een snuifje kaneel
• 1,5 soeplepel puddingpoeder
• 1,5 soeplepel chocolademelk
• 150 ml. melk
• wat slagroom om te versieren
Bereiding:
• Doe Stevabell, het citroensap
en de sherry of het sinaasappelsap
in een kleine steelpan.
• Voeg het snuifje kaneel toe. Zet
op een zeer laag vuur en laat de
Stevabell smelten. Roer af en
toe om zodanig dat het mengsel
niet aan de bodem gaat kleven.
• Voeg de geschilde peer toe.
Laat er het steeltje aan.
• Giet wat van de saus over
de peer en laat op een zacht
vuurtje gedurende 5 minuutjes
stoven. Neem van het vuur en
laat rusten.
• Mix in een kom de puddingpoeder
en de chocolademelk,
samen met een beetje melk tot
je een smeuïge massa bekomt.
Aan tafel met i-Sana
Peer met
chocoladesaus
• Warm de rest van de melk
op tot ze het kookpunt heeft
bereikt. Voeg nu wat kokende
melk aan het chocolademengsel
toe en mix tot alles goed door
elkaar is gemengd. Giet dan het
mengsel in de pan.
• Breng, onder voortdurend roeren,
voorzichtig aan de kook tot
het mengsel dik en smeuïg is.
• Haal de peer uit de steelpan
en zet ze op een bord. Giet de
chocoladesaus over de peer of
drapeer ze errond op het bord.
• Om te versieren kan je door de
chocoladesaus een heel klein
beetje slagroom mengen.
• Het kookvocht van de peer kan
je er eventueel afzonderlijk bij
serveren als extra sausje.
Smakelijk!
Mosselen met gelei
van tomaat en
basilicum
Voor 4 personen (3 mosselen
per persoon)
Dit lepelhapje is er eentje waar je
tafelgenoten ten zeerste zullen kunnen
van genieten en je hebt er zo
goed als geen werk aan. Een uiterst
interessante tip voor de feestjes, zo
lijkt ons.
Ingrediënten:
• 12 grote mosselen
• 2 vaste tomaten
• verse basilicum
• 1/2 sjalot
• 1/2 citroen
• 1/4 gelatineblaadje
• 2 theelepels sherry-azijn
• zout en peper
• grof zeezout
Bereiding:
• Tomaten ontvellen, pitjes verwijderen
en het sap apart houden.
Het vruchtvlees in kleine
blokjes snijden.
• De mosselen openen, het vocht
bewaren en de mosselen één
voor één met keukenpapier
afdrogen.
• Het gelatineblaadje laten weken.
• Het mosselnat, 8 cl. tomatensap
en enkele druppels citroensap
met peper en zout aan de kook
brengen. De gelatine laten
oplossen en het geheel laten
afkoelen tot een stroopachtige
massa.
• De tomatenblokjes mengen met
de sherry-azijn, de gesnipperde
sjalot, peper en zout en de fijngehakte
basilicum.
• In de mosselschelp een beetje
tomatenvruchtvlees plaatsen,
nadien de rauwe mossel erop
plaatsen en afwerken met de
stroopachtige gelei.
• Serveren op grof zeezout met
een takje dille.
Smakelijk!
46 SANA nr 66 SANA nr 66 47

De groene vingers
van
Ivo Pauwels
Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en
groen-journalist verzorgt een schitterende
rubriek in i-Sana.
DE OVERWELDIGENDE PRACHT
VAN DE NATUUR
Elk seizoen heeft zijn eigen schoonheid
De natuur is een eindeloze inspiratiebron.
Net op het ogenblik dat ik me afvraag
waar ik deze keer over zou schrijven, is
het oorlog in mijn tuin. Vanuit het raam
van mijn schrijfkamer zie ik het. Een
gekrakeel van jewelste. Kleine grijze
vogels scheren tussen de appelaars door
en maken gedruis met vleugelslagen,
gesnater, gepiep en gesnavel. Kleine
jachtvliegtuigjes zijn het. De natuur is
altijd mooi, in elk seizoen. Heerlijk om te
observeren en er van te genieten!
Voor ik goed begrijp wat er gebeurt, zie
ik de aanvaller, een prachtige Vlaamse
gaai, de metallieke blauwkleur op de
flank. Onder de massale aanval van het
klein grut lost hij tussen de verwelkte
narcissen een donzig hompje uit zijn
bek. Het strompelt en fladdert verder.
Vermoedelijk een nestvlieder, een jong
vogeltje, op pas geveerde vleugeltjes.
Het paniekerige geschetter en lawaai
slaat om in een triomfantelijk gesnoef. De
Vlaamse gaai vliegt naar een bloeiende
tak van de goudrenet. Tweemaal slaakt
hij een klagelijke kreet van verslagenheid.
Alsof hij niet begrijpt waarom het malse
hapje hem werd misgund. Wanneer ik
naar mijn fototoestel grijp in de hoop
nog een glimp van het tafereel vast te
leggen, vliegt hij traag en mistroostig op.
Van tussen het jonge Hostablad zie ik dat
nog een derde partij in deze tuinoorlog
geïnteresseerd is.
Met lenige lenderukken komt een
sluipende tankdivisie in beweging: Midas,
onze kater, is hopeloos te laat. Het kleine
grut heeft zich uit de voeten gemaakt. Het
donzig nestvliedertje huppelt doorheen
de tennisdraad naar het bosje van de
buren en gaat schuil in het gewemel
van struikentakken en onkruid. Poes
weet uit ervaring dat hij achter het nest
vist. Hij miauwt al even mismoedig als
de prachtig geverfde Vlaamse gaai.
Het is plotseling merkwaardig stil en de
bloemen ontvangen weer honderden
bijen. Onder de fruitbomen bloeien de
rozen en ontvouwen enkele tientallen
Hosta’s hun blad.
Langzamerhand wordt de schaduwtuin
weer een paradepaardje. De eerste
schoonheden komen er tot bloei: Uvalaria
met de knikkende citroengele bloemen,
de sierlijke halmen van de salomonszegel
en het veldje daslook waarvan de geur
me een hongermaag doet krijgen en de
witte bloemen de honger van het oog
stillen. Maar het mooiste spektakel vind
ik het majestueuze uitrollen van het
varenblad. De dans van de bladeren is
begonnen: het ingesneden blad van de
Astilbes waarlangs de grote bladeren van
de andere schaduwplanten nu dagelijks
groeien in grootte en in schoonheid.
Het moet niet onderdoen voor de lente
die dit jaar een beetje later was, ten
slotte, na een vroege aanhef, die was
wel knallend, en spectaculair waarin de
Japanse kerselaars en de appelaars bijna
gelijktijdig het hoogtepunt van hun bloei
bereiken, waarin na de warme, malse
dagen, de seringenkoppen geuren als
parfumflesjes uit oma’s jonge jaren.
De rode beukenhagen schieten vol
vuur en tegen die achtergrond zweeft
de citroenvlinder. Hij maakt gebruik
van de thermiek langs het hulstbosje
en gaat omhoog en uit het zicht. Het is
heerlijk in de natuur, een exploderende,
overweldigende pracht.
Jonge fietsers zigzaggen voorbij met
katachtige lenderukken, veel overmoedig
gesnater en een pedaaltred die veel
flandriens jaloers zou maken. Misschien
kan ik de jachtvliegtuigjes vragen na
de Vlaamse gaai ook de ijsheiligen en
“Medardus de gevaarlijke regenmaker”
uit de ochtendnevels te verjagen. Ik wens
ze na zoveel heerlijkheid onherroepelijk
naar “de hel”.
Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels
in zijn en vele andere tuinen aan het werk
zien.
48 SANA nr 66 SANA nr 66 49

Voor een ijzersterke
weerstand
Echinacea4
max
• Met vier verschillende extracten,
dus viermaal sterker.
• De superbooster voor uw immuniteit
in elk seizoen.
• Bij winterse indringers: EchinaceaMax4
helpt u er zo weer bovenop!
Dosering: 3 x 1 capsule per dag
EchinaceaMax4 van AlkPharma
is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met
CNK bestelcode: 3139-581
Verpakking: 60 capsules.
Rode zonnehoed
Katsklauw
PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158
Vlier
Lapacho
www.alkpharma.be
50 SANA nr 66