ASA CREW VOL.16

ANIMAL

CONTENTS
ASA MEDIA DIRECTOR’S WORDS
UPDATES
4 Elephant Social Interaction Ground Pawarit Kongthong
10 The National Zoo Pawarit Kongthong
14 ASA CAN Talk at Architect’19 Nuttawadee Suttanan
INTERVIEW
20 Boonserm Premthada: Bangkok Project Studio Wasawat Rujirapoom
REVIEW
30 Living Between Scales: Surin Elephant World Winyu Ardrugsa, Ph.D.
40 Baan Cats 2018 Siriporn Dansakun
48 Cat Cafe Home Siriporn Dansakun
ROUNDTABLE TALK
58 Animals and Me ASA CREW Team
FEATURE
64 Animals in Traditional Architecture Assoc. Prof. Chatri Prakitnonthakan, Ph.D
ILLUSTRATION
74 Animals & Architecture Shayangkoon Ketpayak
ASA REGIONAL
80 Taksin: Tri-shawa Resort: A Pet-Friendly Hotel Kitti Chaowana
88 Lanna: Cafe + architecture = “Cafitecture” Asst. Prof. Rattapong Angkasith, Arch.D.
94 Esan: Back Home Pongpon Yuttharat
STUDIO VISIT
100 Tidtang Studio Wasawat Rujirapoom
INTERNATIONAL ARCHITECT
110 “Small Steps Forward”, said Arrhov Frick Nawanwaj Yudhanahas
WHAT ARCHITEC THINK
116 Elephant Tower Revisit Kisnaphol Wattanawanyo
USERS’ OPINION
122 Elephant Tower Pawarit Kongthong
ONE DAY WITH AN ARCHITECT
124 Extraordinary Everyday Pawarit Kongthong
BOOK
130 Engeki Quest: No Name Cats in Thonburi Wichit Horyingsawad
VISUAL ESSAY
132 Dusit Zoo Glass House Pawarit Kongthong
แรงบันดาลใจ​ของสถาปนิก​ศิลปิน​และนักออกแบบ​
บ่อยครั้งที่ได้มาจากสิ่งรอบๆตัว​วารสารอาษาครูเล่มนี้ได้
นําพาท่านผู้อ่านเข้าไปเรียนรู้วิธีคิด​และแรงบันดาลใจ​
การค้นหารูปแบบสถาปัตยกรรม​และศิลปะ​ในอีกแง่มุม
หนึ่ง​ถือเป็นการรวมรวมจัดกลุ่มเนื้อหาของวารสาร
อาษาครู​ที่สะท้อนแนวคิดการออกแบบที่มีความชัดเจน
น่าสนใจ​และมีค่ากับการรวมรวบมากทีเดียวครับ
ผศ.ดร. กมล จิราพงษ์
บรรณาธิการบริหาร
Architects, artists and designers often draw
inspiration from things around them. Bringing
together a number of distinctive and interesting
design concepts, this issue of ASA Crew explores
the thought processes and inspiration that have
given rise to many brilliant artistic and architectural
creations.
Asst. Prof. Kamon Jirapong Ph.D.
Managing Editor
Cover Photo: Bangkok Project Studio
1
Animal

EDITOR’S WORDS
วารสารอาษาครู (ASA Crew) ฉบับนี้ว่าด้วยเรื่องความ
สัมพันธ์ของการออกแบบสถาปัตยกรรมและ “สัตว์” ทั้ง
ในความหมายของการออกแบบเพื่อการใช้สอยและการ
ออกแบบเชิงสัญลักษณ์ ภายในเล่มมีการเล่าถึงการ
ออกแบบบ้านพักอาศัยที่เจ้าของใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับแมว
อย่างใกล้ชิด การวิเคราะห์พฤติกรรม “ผู้ใช้สอย” จึง
หมายความรวมถึงทั้งคนและสัตว์ รวมถึงโครงการเพื่อการ
เรียนรู้ช้างที่จังหวัดสุรินทร์ สําหรับคอลัมน์ Round Table
เราได้นั่งจับเข่าพูดคุยกับสัตวแพทย์และสถาปนิก ในหัวข้อ
การออกแบบเพื่อการเรียนรู้สัตว์ ส่วนคอลัมน์ Feature
พูดถึงความหมายเชิงสัญลักษณ์ของสัตว์ต่างๆ ที่แทรกตัว
อยู่ในองค์ประกอบของสถาปัตยกรรมไทยส่วนต่างๆ
ผศ.ดร.สุพิชชา โตวิวิชญ์
บรรณาธิการ
This issue explores the relationship between
architectural design and “animals”. Different
projects are reviewed in terms of functional and
symbolic design, including a residential space
where humans and their cats live together, and an
elephant learning center in Surin province.
For the Round Table column, we sat down with
a veterinarian and an architect to talk about what
architectural design can teach us about animals.
Finally, the Feature column focuses on the
meaning and symbolism of animals in Thai
architecture.
Asst. Prof. Supitcha Tovivich Ph.D.
Editor-in-Chief
Photo: Bangkok Project Studio
ASACrew 16 2 3 Animal

UPDATE
โครงการออกแบบ
พื ้นที่เลี้ยงช้างแบบเปิด
Elephant Social
Interaction Ground
Text: ปวริศ คงทอง / Pawarit Kongthong
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
Photo: Creative Crews
ผู้ออกแบบ: Creative Crews
เจ้าของโครงการ: ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย
ในพระอุปถัมภ์ฯ
ระยะเวลา: 2017-2021
ที่ตั้ง: ลำปาง
สถานะ: อยู่ระหว่างพัฒนาแบบ
พื้นที่โครงการ: 24,000 ตร.ม.
Collaborators: Wor Consultant
Co.,Ltd./ EXM Consultant Co., Ltd.
Architect: Creative Crews
Owner: National Elephant Institute
Construction Period: 2017-2021
Location : Lampang
Status: Design development
Area: 24,000 square meters
Collaborators : Wor Consultant
Co.,Ltd. / EXM Consultant Co., Ltd.
ASACrew 16 4 5
Animal

ซ้าย 1:การกั้นส่วนเลี้ยงช้าง
ด้วยรูปร่างธรรมชาติร่วมกับ
การจัดแลนด์สเคปช่วยในการ
สร้างสภาวะที่คล้ายกับที่อยู่
ตามป่าของช้าง
The partitioning of the
elephant ground using
natural forms and
landscaping is an attempt
to recreate the animals’
natural habitat.
ซ้าย 2: การจัดกลุ่มของช้าง
และควาญเพื่อลดปัญหาที่เกิด
จากการเกษียณตัวของควาญช้าง
The grouping together of
elephants and mahouts
aims to minimize the
animals’ stress in the
event that a mahout
retires from the job.
ซ้าย 3: การใช้ระดับของพื้น
ดินแทนรั้วกั้นช่วยสร้างสภาวะ
ที่เป็นธรรมชาติ กั้นส่วนของ
ช้างแต่ละกลุ่มและพื้นที่ส่วน
สังเกตการณ์ของควาญ
The use of different
ground levels instead of
fencing creates a more
natural terrain, enabling
each group of elephants
to be separate while
providing observation
spaces for the mahouts.
บริษัท Creative Crews ร่วมกับศูนย์อนุรักษ์
ช้างไทย ในพระอุปถัมภ์ฯ ได้เสนอแนวคิด
การแก้ปัญหาด้วยปฏิสัมพันธ์ทางสังคม โดย
เปลี่ยนจากระบบความสัมพันธ์เชิงเดี่ยวที่ใช้
อยู่แต่เดิมเป็นระบบควาญช้าง 3 คนต่อช้าง
5 เชือกแทน ระบบนี้จะช่วยลดความเครียดที่
เกิดกับช้างจากการเปลี่ยนควาญ เนื่องจาก
เมื่อมีควาญคนหนึ่งในกลุ่มออกจากงานก็จะ
ยังมีควาญที่เหลือในกลุ่มคอยช่วยเหลือและ
สร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างช้างกับควาญใหม่
อย่างไรก็ดีความสัมพันธ์ระหว่างช้างกับช้างก็
ยังเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วง เนื่องจากช้างอาจ
ทําร้ายกันเองจนถึงแก่ชีวิตได้ และในส่วนนี้
เองที่การออกแบบสามารถเข้ามาแก้ปัญหา
และพัฒนาคุณภาพชีวิตของช้างในศูนย์
อนุรักษ์ได้ โดยผังของโครงการนี้จะแบ่งพื้นที่
ปฏิสัมพันธ์ของช้างออกเป็น 4 ส่วนเพื่อช่วย
ในการจัดกลุ่มของช้าง มีพื้นที่ส่วนสังเกตการณ์
ที่ออกแบบมาให้ควาญช้างสามารถสอดส่อง
พฤติกรรมของช้างแต่ละกลุ่มได้ โดยที่ไม่
รบกวนการเข้าสังคมของช้าง นอกจากนี้ยังมี
พื้นที่ส่วนสังเกตการณ์สําหรับบุคคลภายนอก
ที่แยกออกมาอีกระดับหนึ่งด้วย
In collaboration with the National
Elephant Institute, Creative Crews has
proposed a solution that offers a new
type of social interaction. At its core is
the idea that the one mahout, one
elephant relationship be changed to a
new ratio of three mahouts per five
elephants. This new system would help
relieve the elephant’s stress if one of
the carers leaves while the remaining
two carers will be able to facilitate a
relationship between the animals and
the new replacement mahout. Nevertheless,
there is still a major issue
concerning the relationships among the
elephants themselves and the possibility
that the animals can end up hurting
or killing each other when they are kept
in the same confined area. This is
where design is brought in to provide
solutions that help solve these issues
and develop a better quality of life for
the elephants kept in the institution.
The project’s spatial program divides
โครงการพื้นที่เลี้ยงช้างแบบเปิดนี้ เป็นผลงานออกแบบ
จากบริษัท Creative Crews ที่พยายามหาทางจัดการกับ
ระบบของพื้นที่เลี้ยงช้างในปัจจุบัน ซึ่งอาจจะไม่ตอบโจทย์
ด้านความเป็นอยู่ของช้างและควาญช้างที่เปลี่ยนแปลงไป
จากในอดีต ด้วยบริบทปัจจุบันที่มีความเปลี่ยนแปลงอย่าง
มากเกี่ยวกับช้างและการเลี้ยงช้าง อย่างเช่นการออก
กฎหมายควบคุมการตัดไม้และความก้าวหน้าของ
นวัตกรรมต่างๆ ได้ทําให้บทบาทด้านการใช้แรงงานของ
ช้างลดความสําคัญลง และทําให้รายได้ของควาญช้างลด
ลงตามไปด้วย ซึ่งโดยทั่วไปแล้วช้างและควาญช้างนั้นมี
ความสัมพันธ์กันแบบช้างหนึ่งเชือกต่อควาญช้างหนึ่งคน
ตลอดชีวิต ซึ่งความสัมพันธ์เชิงเดี่ยวนี้เองที่เพิ่ม
ความเครียดและความเสี่ยงต่อชีวิตของช้างทุกครั้งที่มีการ
เปลี่ยนควาญอันเนื่องมาจากสภาพของบริบทที่
เปลี่ยนแปลงตามที่กล่าวไว้เบื้องต้น
For this elephant project, architecture firm Creative
Crews attempts to figure out the most efficient way
to manage a space where these majestic animals
can live under the best possible care. Thailand has
seen promising improvements in the well-being and
quality of life of elephants, both as a result of laws
that strictly regulate deforestation and the advent
of modern technology that has reduced the need
for them to perform manual labor.
Normally, an elephant is cared by one mahout
for life. If there’s a change of its keeper such a
relationship can end up having a negative effect
on the animal’s mental state. However, due to the
aforementioned situation, which has had a big
impact on the mahouts’ way of life and income,
such a scenario is becoming harder to avoid.
พื้นที่ส่วนปฏิสัมพันธ์ของช้างแบ่งออกเป็น 4 ส่วนเพื่อจัดกลุ่มช้าง
Divided into four sections, the space where the elephants
interact automatically separates them into different
groups.
the space where elephants are able to
interact into four different zones, which
are used to categorize the elephant
population. An observation area is
designed for the elephant keepers to
observe the behavior of the animals
under their care without disturbing
their socializing activities. The design
also includes an observation area for
visitors.
ASACrew 16 6
7 Animal

แนวคิดหลักในการออกแบบศูนย์เลี้ยงช้างแบบเปิดนี้คือการพัฒนาพื้นที่อยู่อาศัยของช้างให้มี
ความเป็นธรรมชาติเพิ่มขึ้น โดยจําลองรูปแบบโครงข่ายต้นไม้ที่เกิดจากการสานตัวกันของกิ่ง
ก้านและรากของต้นไม้ในเขตป่าทึบ ในส่วนนี้การใช้เสาโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็กที่มีกระบะ
ต้นไม้อยู่ข้างบนจะถูกนํามาใช้แทนการสร้างโรงช้างหรือศาลาให้ร่มเงาในอดีต โดยมีส่วนที่เป็น
ชายคาโครงเหล็กกล่องต่อเนื่องจากกระบะต้นไม้คอนกรีตเพื่อให้ต้นไม้สามารถเติบโตไปตาม
แกนเหล็กได้ และสานตัวกับต้นไม้จากเสาข้างเคียงจนเป็นเหมือนกับร่มเงาไม้ในป่าธรรมชาติ
ซึ่งร่มเงานี้มีความจําเป็นกับช้างเนื่องจากช้างไม่สามารถทนกับแดดร้อนตลอดทั้งวันได้
พื้นที่เลี้ยงช้างถูกออกแบบให้
ใกล้เคียงที่อยู่ตามธรรมชาติ
มากที่สุดเท่าที่จะทําได้
The elephant ground is
designed to simulate the
animals’ natural habitat as
much as possible.
ต้นไม้เทียมที่ประกอบด้วยเสา
คอนกรีตเสริมเหล็ก เหล็ก
กล่อง และไม้เลื้อย ถูกนํามา
ใช้แทนศาลากันแดดหรือโรง
ช้างแบบเดิม
Instead of an ordinary
shed, a canopy of artificial
trees reinforced by
concrete columns, steel
tubes and climbing plants
allows the animals to rest
and shelter from the sun.
The concept of this elephant sanctuary grew out of an intention to create a more
natural living space for the animals. The design simulates a network of trees and
interwoven stems and roots commonly found in the deep rainforest. The reinforced
concrete columns with tree pots at the top create shaded areas where the elephants
can sleep and rest. The eaves are connected to the concrete tree pots, allowing
the trees to grow along the axes of the steel structure, entangle themselves with
the adjacent trees, and create natural masses of interconnected foliage that
provide shade and shelter similar to that found in natural forests. This shade will
be crucial to the elephants’ well-being since they are not able to tolerate heat
from the sun throughout the day.
ASACrew 16 8
9 Animal

UPDATE
สวนสัตว์แห่งชาติ
The National Zoo
Text: ปวริศ คงทอง / Pawarit Kongthong
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
เจ้าของโครงการ: องค์การสวนสัตว์ในพระ
บรมราชูปถัมภ์
ที่ตั้ง: คลอง 6 ธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี
สถานะ: อยู่ระหว่างการออกแบบโปรแกรม
พื้นที่โครงการ: 300 ไร่
Owner: The Zoological Park Organization
Under The Royal Patronage of H.M. The King
Location: Klong Hok, Thanyaburi,
Pathum Thani Province
Status: Program development
Area: 118.6 acres
เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560 พลเอก
ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ได้นํา
คณะเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ์ บดินทรเทพย-
วรางกูร เพื่อรับพระราชทานโฉนดที่ดินใน
พระปรมาภิไธย เพื่อใช้ในกิจการของราชการ
รวมถึงโฉนดที่ดินบริเวณ คลอง 6 ธัญบุรี
จํานวน 300 ไร่ เพื่อที่จะใช้สนองแผนการ
ย้ายสวนสัตว์ดุสิต ด้วยเหตุที่สวนสัตว์ดุสิตมี
พื้นที่คับแคบ ไม่สอดคล้องกับจํานวนสัตว์จัด
แสดง และแออัดจากผู้เข้าชมจํานวนมาก
โดยแนวความคิดของการอออกแบบสวนสัตว์
ในปัจจุบันได้เปลี่ยนจากสถานที่เพื่อการพัก
ผ่อน และเพื่อความสนุกสนาน มาเป็นแหล่ง
ที่ส่งเสริมการศึกษาเรียนรู้ งานวิจัย และงาน
ด้านอนุรักษ์ ทั้งยังมีการนําเสนอแนวคิดเรื่อง
“ความหลากหลายทางชีวภาพ” ในระบบนิเวศ
ต่าง ๆ นอกจากนี้สวนสัตว์ยังได้เปลี่ยนสภาพ
จาก โรงเก็บสัตว์แปลกๆ ในกรง มาเป็นพื้นที่
เลี้ยงสัตว์ที่มีการจําลองสภาพแวดล้อมที่เหมาะ
สมกับสัตว์แต่ละชนิด โดยให้ความสําคัญกับ
สวัสดิภาพของสัตว์ มีพันธกิจในการเป็นแหล่ง
อนุรักษ์และเป็นสถานที่ศึกษาวิจัยสัตว์
On 30th November 2017, Thailand’s
Prime Minister, General Prayuth
Chan-ocha, led a team of staff to meet
with His Majesty King Maha Vajiralongkorn
Bodindradebayavarangkun to
ceremoniously receive the allotted
118.6 acres of land in Klong Hok of
Pathum Thani’s Thanyaburi district that
has been designated as the site of the
relocated Dusit Zoo. With the comparatively
small old site no longer able to accommodate
the large animal population and
visitors, plans to relocate the zoo were
set in action.
Plans have been developed for the new
zoo to offer recreational and educational
experiences while also promoting
wild-animal related studies, research
and conservation initiatives. The new zoo
also proposes a concept of biodiversity
that encourages different types of
ecosystems. Instead of the old zoo’s
caged spaces the plan is to create a
sanctuary like environment that better
simulates each animal’s natural habitat.
With one of the new zoo’s missions
being to serve as an animal conservation
and research center, emphasis is
also being put on the improvement of
the animals’ well-being.
บน: ส่วนหนึ่งของขั้นตอนการ
คิดโปรแกรมการออกแบบ
Top: The development
process for the new zoo’s
design.
ล่าง: ที่ตั้งของสวนสัตว์แห่งใหม่
Bottom: The location of
the new zoo.
ASACrew 16 10
11 Animal

The design of the architecture and
landscape architecture centers upon
the creation of a mixed species
environment that is less controlling and
confining for the animals. The activity
based design will create an ecosystem
of flooded grassland and biological
diversity. Animals will be categorized
according to their natural habitats,
resulting in the division of the master
plan into 11 different zones: Asian
Flooded Grassland, Asian Mixed
Forest-Grassland, Asian Moist Evergreen
Forest and Dry Evergreen Forest,
Asian Mountainous Region, African Rain
Forest, African Flooded Grassland,
African Grassland, Australian Tropical
Forest, South American Rain Forest,
South American Forest-Grassland and
South American Grassland- Hillside.
environmental conservation. The
project is currently in the research and
development stage during which all of
the possibilities will be explored before
the next stage of the design process is
carried out. Ideas for the zoning and
management of the collections of
animals are also being developed.
These will then be used in the design
development process and help influence
the decision about which consultants
and collaborators are the most suitable
for the project.
The project is geared towards five
objectives. The first one is to design
ในการออกแบบอาคารและภูมิทัศน์โดยรอบ
เน้นการออกแบบเพื่อให้สัตว์อยู่ร่วมกัน
(Mixed-species) และการไม่บงการสัตว์ จึง
จะมีการคํานึงถึงกิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรม
สัตว์ตามธรรมชาติ (Activity-based design)
แนวคิดหลักคือการนําเสนอภาพจําของระบบ
นิเวศทุ่งน้ํา​และความหลากหลายทางชีวภาพ
มีการจําแนกชนิดของสัตว์จัดแสดงตามถิ่นที่
อยู่ต่างๆ ออกเป็นจํานวน 11 ส่วนจัดแสดง
ได้แก่ ทุ่งน้ําในเอเชีย ป่าเบญจพรรณต่อทุ่ง
หญ้าในเอเชีย ป่าดิบแล้ง-ป่าดิบชื้นในเอเชีย
โขดหินในเอเชีย ป่าดิบในแอฟริกา ทุ่งน้ําใน
แอฟริกา ทุ่งหญ้าในแอฟริกา ป่าเขตร้อนใน
ออสเตรเลีย ป่าดิบในอเมริกาใต้ ป่าต่อทุ่งใน
อเมริกาใต้ และทุ่ง-เนินเขาในอเมริกาใต้
โครงการนี้มีเป้าหมายหลัก 5 ข้อ อันดับแรก
คือ เป็นการสร้างสวนสัตว์เฉลิมพระเกียรติ
เป็นแหล่งเรียนรู้ศาสตร์พระราชา (เนื่องจาก
ที่ดินที่จะเป็นที่ตั้งโครงการนี้เป็นที่ดิน
พระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว)
สองเรื่องของความทันสมัยและแทนความ
เป็นไทยเข้าไปในงานออกแบบสวนสัตว์
สามต้องบรรลุพันธกิจขององค์การสวนสัตว์
และเป็นไปตามมาตรฐานสากล สี่วางผัง
ออกแบบเพื่อผู้ใช้ทุกกลุ่ม โดยมี 3 ผู้ใช้งาน
หลัก เจ้าหน้าที่ สัตว์ และผู้เยี่ยมชม
อย่างสุดท้ายคือ เป็นโครงการต้นแบบของ
การอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
ปัจจุบันโครงการสวนสัตว์ใหม่ยังอยู่ในขั้น
ตอนของการศึกษาโปรแกรมเพื่อการออกแบบ
และความเป็นไปได้อยู่ ซึ่งในตอนนี้ได้มี
การกําหนดแนวทางของการจัดโซนและ
คอลเลคชันสัตว์ว่าต้องการให้ส่วนไหนสัตว์
ตัวใดเป็นตัวเด่น ตอนนี้ทางคณะศึกษากําลัง
อยู่ในช่วงของการนําไปสู่การสรุปขั้นแรกเพื่อ
การออกแบบ เพื่อที่จะนําไปจัดหาที่ปรึกษา
และผู้ออกแบบสวนสัตว์ในขั้นตอนต่อไป
ภาพจําลองทัศนียภาพระบบ
นิเวศแบบทุ่งน้ําเพื่อประกอบ
การสร้างโปรแกรมการ
ออกแบบ
A perspective image
simulating the landscape
and ecosystem of flooded
grassland that has been
created as part of the new
zoo’s design development.
and construct a zoo that serves as a
learning center about His Majesty the
King’s philosophy and honors his
contribution (the land where the new
zoo is located was donated by His
Majesty). The second objective involves
the incorporation of modern technology
and integration of Thai identity as a
part of the design of the zoo. The third
objective revolves around the zoo’s
operation, which aims to achieve the
missions set out by the Zoological Park
Organization as well as to meet global
standards. The fourth objective entails
the design of a spatial program that
accommodates three main groups of
users: the staffs, animals and visitors.
Lastly, the new zoo is expected to serve
as a model for natural resource and
ASACrew 16 12
13 Animal

UPDATE
ASA CAN Talk at Architect’19:
เมื ่อน้ำาและเมืองคือเรื ่องของเราทุกคน
Water and City: Everybody’s Matter
Text: ณัฐวดี สัตนันท์ / Nuttawadee. Suttanan
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
“กรุงเทพฯ + บ้าน + เมือง + น้ํา​(Bangkok
City + Water)” คือหัวข้อการเสวนาในงาน
สถาปนิก’62 ที่ ASA CAN หรือกรรมาธิการ
สถาปนิกเพื่อสังคมและเมือง (ASA Community
Act Network) เป็นผู้จัดขึ้น ด้วยจุดมุ่ง
หมายในการเชิญชวนทุกคนมาร่วมแลก
เปลี่ยน ร่วมผลักดัน ร่วมหาทางร่วมมืออย่าง
เป็นกันเอง ในสถานการณ์เรื่อง “น้ํา” ของ
กรุงเทพมหานครในปัจจุบัน เมืองที่เคยได้ชื่อ
ว่าเป็น “เวนิสตะวันออก” ที่ทุกวันนี้ถูกแทนที่
ด้วยถนนไปทั่วทุกพื้นที่ ร่วมกับวิทยากรหลาก
หลายแขนง ประกอบด้วย 1) ดร.รอยล จิตรดอน
กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิอุทกพัฒน์ ใน
พระบรมราชูปถัมภ์ 2) อาจารย์สุรจิต ชิรเวทย์
ประชาคมคนรักแม่กลอง กลุ่มประชาคมที่
ดูแลเรื่องการรักษาและการอยู่กับน้ํา​อดีต
สมาชิกวุฒิสภาและอดีตประธานหอการค้า
สมุทรสงคราม 3) คุณลุงชวน ชูจันทร์
ประธานวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตร
ตลาดน้ําคลองลัดมะยม 4) คุณยศพล
บุญสม ภูมิสถาปนิกจากบริษัท SHMA และ
กลุ่มเพื่อนแม่น้ํา​5) คุณอาสา ทองมนูชาติ
ตัวแทนจากสํานักการวางผังและพัฒนาเมือง
กรุงเทพมหานคร
บทสนทนาในวงเสวนาเริ่มต้นจากคุณลุงชวน
ชูจันทร์ ตัวแทนจากภาคประชาชนจากฝั่ง
ธนบุรี เล่าเรื่องความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นใน
ฐานะคนที่อยู่กับน้ํามาตั้งแต่เกิด จากเดิมที่
คนกรุงเทพเคยอยู่กับน้ํา​สายน้ําเป็นเหมือน
ส่วนหนึ่งของชีวิต ปัจจุบันเมื่อเมืองขยายตัว
ไปเรื่อยๆ ชุมชนที่อยู่กับน้ําก็เกิดความ
เปลี่ยนแปลง คนไม่ได้มีการใส่ใจและเข้าใจ
เรื่อง “น้ํา” อย่างแท้จริงและทําให้การใช้ชีวิต
For Architect Expo ’19, ASA CAN (ASA
Community Act Network) held a discussion
titled ‘Bangkok City + Water’ at this year’s
ASA CAN Talk platform. Academics were
invited to share their views, address
issues and find mutual solutions to
Bangkok’s current water situation. Once
known as the ‘Venice of the East’, the city
faces a situation whereby its waterways
have been replaced by roads as a result
of poorly planned urban development.
ASA CAN Talk welcomed academics from
different fields of study, including Dr.
Royol Jitdon, Committee member and
Secretary of The Water Foundation of
Thailand Under Royal Patronage of H.M.
the King; Surajit Chirawate, a former
member of the senate, former President
of Samutsongkram Chamber of Commerce,
and President of Prachakom
Konlux Maeklong Club, the civil society
group whose operations revolves around
water conservation and promotion of
sustainable coexistence between
humans and water; Chuan Choojan,
President of Agricultural Tourism
Community Enterprise of Klong Lad
Mayom Floating Market; Yossaphol
Boonsom, landscape architect of SHMA
and a representative from Friends of the
River; and ASA Thongmanuchart, a
representative from the Department of
City Planning and Urban Development,
Bangkok Metropolitan Administration.
ขวา: อาจารย์สุรจิต ชิรเวทย์
ประชาคมคนรักแม่กลอง เล่า
เรื่องการตั้งถิ่นฐานของ
กรุงเทพเปรียบเทียบกับการ
ตั้งถิ่นของแม่กลอง
Right: Surajit Chirawate,
President of the
Prachakom Konlux
Maeklong Club, discusses
a comparative settlement
pattern between the
people of Bangkok and
Mae Klong.
ASACrew 16 14
15 Animal

ซ้าย: อาจารย์สุรจิต ชิรเวทย์
ประชาคมคนรักแม่กลอง
Left: Surajit Chirawate,
President of the
Prachakom Konlux
Maeklong Club.
ขวา: ดร.รอยล จิตรดอนน
กรรมการและเลขาธิการ
มูลนิธิอุทกพัฒน์ ในพระบรม
ราชูปถัมภ์
Right: Dr. Royol Jitdon,
Committee member and
Secretary of The Water
Foundation of Thailand
Under Royal Patronage of
H.M. the King.
“กรุงเทพฯ + บ้าน + เมือง +
น้ํา” การเสวนาในงาน
สถาปนิก’62 โดยกรรมธิการ
สถาปนิกเพื่อสังคมและเมือง
(ASA Community Act
Network)
“Bangkok City+Water”, one
of the talks held as a part
of Architect’19 by ASA CAN
(ASA Community Act
Network).
The conversation began with Chuan Choojan, who spoke as a representative of
Thonburi. He shared the changes he has witnessed first-hand as a resident of a
waterfront community and expressed his view that water used to be an integral of
the people of Bangkok’s way of life before urbanization brought drastic changes to
local waterside communities. As they adapt to the new urban fabric and life, people
no longer have knowledge about or awareness of the importance of water. Bangkok’s
waterways have become heavily polluted and its inhabitants afraid of water. For
Choojan, agricultural tourism is a way of promoting his belief in the importance of
water as an integral part of the city and people’s way of life. In his view the country is
reaching a turning point and as long as we put our minds to it, everyone can be a part
of the change. “There are still many good things left to salvage and we can make the
change happen,” he said.
กับน้ําเปลี่ยนแปลงไป กรุงเทพฯกลายเป็น
เมืองที่คนกลัวน้ํา​น้ําที่เคยใสสะอาดก็เต็มไป
ด้วยขยะสารพิษ ในส่วนของคุณลุง คุณลุง
เลือกที่จะทําการท่องเที่ยวเชิงเกษตร เพื่อหวัง
ว่าสักวันน้ําจะกลับมาดี เหมือนในวันเก่า
เพราะ “เราเคยอยู่ร่วมกับน้ําได้เป็นอย่างดี”
ลุงชวนมองว่าในวันนี้ ประเทศเรามาถึงจุด
เปลี่ยนและเราทุกคนมีส่วนที่จะสร้างการ
เปลี่ยนแปลงทั้งนั้น เพียงแค่เราทุกคนช่วยกัน
จริง ๆ “ยังมีอะไรที่ดีอยู่ ที่ยังพอขับเคลื่อนได้”
อาจารย์สุรจิต ชิรเวทย์ เล่าต่อจากลุงชวนใน
เรื่องการตั้งถิ่นฐานของกรุงเทพฯ เปรียบเทียบ
กับการตั้งถิ่นฐานของแม่กลอง ในฐานะคนแม่
กลอง รวมถึงเรื่องการบริหารจัดการน้ําทั้งเรื่อง
การสร้างเขื่อนระบบปิดล้อมคลองในกรุงเทพฯ
การปักเขตลําประโดง และประตูน้ํา​ที่สะท้อน
ภาพการจัดการน้ําในปัจจุบันที่เต็มไปด้วย
ความไม่เข้าใจถึงธรรมชาติของน้ําได้เห็นภาพที่
ชัดเจนขึ้น ดังนั้นสิ่งสําคัญคือเราต้องรู้วิธีการ
จัดการน้ําที่ดี และผังเมืองต้องคํานึงถึงผังน้ํา
เพราะแท้ที่จริงแล้ว เราเป็นชาวน้ํา​เมื่อถึงหน้า
น้ําหลากก็ต้องพร้อมจะให้น้ําผ่านได้ อย่าไป
กั้นสู้น้ํา​เพราะการอยู่ร่วมกับน้ํานั้นเป็นทาง
เลือกที่ดีกว่า
หลังจากนั้น ดร.รอยล จิตรดอน จากมูลนิธิ
อุทกพัฒน์ในพระบรมราชูปถัมภ์ กล่าวเสริม
ว่าทุกอย่างเป็นผลมาจากการจัดการผังเมือง
เพราะในอดีตนั้นผังเมืองสุโขทัย และผังเมือง
อยุธยา เป็นผังเมืองแบบตารางสี่เหลี่ยมที่มี
การเชื่อมกับน้ํา​มีคลองระบายน้ําและการขุด
คลอง นั่นคือคนในอดีตมีวิถีชีวิตแบบ “อยู่กับ
น้ํา” ดังเช่นที่ลุงชวนเคยเล่าไปในตอนต้น
การตั้งถิ่นฐานของเราจึงถูกกระจายไปตาม
คลองต่างๆ มีการเชื่อมคลองจากที่ต่างๆ และ
แม้จะมีการตัดถนนเพิ่มมาในสมัยรัชกาลที่ 5
แต่เราก็ยังมีคลองเชื่อมอยู่ ถึงวันนี้เราล้มเหลว
ทั้งถนนทั้งน้ํา​เราเดินทางวันละ 40 กิโล
หมู่บ้านจํานวน 700 หมู่บ้านตั้งอยู่ที่นนทบุรี
แต่ต้องขับรถไปทํางานย่านสีลม เพราะเราล้ม
เหลวเรื่องผังเมือง และเราไม่ได้โตหรือเรียนรู้
จากประวัติศาสตร์ เราไม่ได้โตจากจุดแข็งของ
เราเลย
ยศพล บุญสม ในฐานะตัวแทนคนที่โตมากับ
เมือง เล่าว่าเหตุการณ์หนึ่งที่ทําให้เขารู้สึกว่า
ความสัมพันธ์เรื่องน้ํากับคนเมืองขาดสะบั้น
คือเมื่อมีโอกาสได้ไปลงพื้นที่ช่วยน้ําท่วมที่
อยุธยา เมื่อตอนน้ําท่วมใหญ่ปี 2554 วิธีคิด
ของคนเมืองคือน้ําท่วมในครั้งนี้คืออุทกภัย
และเราจะไปช่วยเขา แต่เมื่อไปถึงอยุธยา
เขาพบคุณลุงพายเรือแจว ที่ไม่ได้เดือดร้อน
อะไรกับการที่ถนนใช้การไม่ได้ เพราะสําหรับ
เขา น้ําท่วมไม่ใช่ภัยพิบัติ น้ําท่วมก็คือน้ําท่วม
จากเหตุการณ์นั้นทําให้ยศพลได้เรียนรู้ว่า
ทัศนคติเรื่องน้ําของคนเมืองไม่ได้เพียงเปลี่ยน
จากอดีต แต่เป็นการพลิกจากหน้ามือไปหลังมือ
ในปัจจุบัน เราไม่ได้มองว่าน้ําเป็นมิตร แต่
Surajit Chirawate took the stage to talk about settlement patterns in Bangkok
compared to those of Mae Klong. A Mae Klong resident, he explained that the
construction of water barrier systems and water gates, which interrupt the flow of
waterways in Bangkok, including the demarcation of smaller waterways, are
indicative of the current approach to water management and show no true
understanding of the nature of water. What the city needs is a suitable water
management plan while urban planning schemes need to factor in waterways. He
pointed out that Bangkok will always be a city of water and argued that when the
rainy season comes we should let the water pass through instead of blocking it and
trying to fight off its arrival. “Finding a way to coexist is the best alternative,” he said.
Dr. Royol Jitdon from The Water Foundation of Thailand added that everything
has resulted from the city’s problematic urban planning. The Kingdom’s previous
capitals, such as Sukhothai and Ayutthaya ,were built in a gridiron plan with a
network of connected waterways including water distribution canals. People in
the past lived ‘with’ water, with settlements coexisting alongside canal routes
that were all linked together. Even when urban development during the reign of
ASACrew 16 16
17 Animal

วิทยากรหลากหลายแขนงที่มา
ร่วมคุยและแลกเปลี่ยนความรู้
ในสถานการณ์เรื่อง “น้ํา”
ของกรุงเทพมหานครใน
ปัจจุบัน
Speakers from different
professions and
disciplines join the discussion
and exchange their
views and knowledge on
Bangkok’s water
management.
King Rama V began to include road construction,
the city was still largely connected by canals.
However, the city of Bangkok has subsequently
suffered due to its poorly planned and developed
waterway and roadway system. A majority of
people have to commute 40 kilometers a day,
some from their homes in housing estates located
in Nonthaburi or suburbs on the outskirts of
ASA Thongmanuchart, a representative from the
Department of City Planning and Urban Development,
Bangkok Metropolitan Administration,
joined the conversation with an interesting
update on how the city’s urban development plan
is now putting more emphasis on the environment,
including the conservation of disaster prevention
areas, water drainage system management, and
Bangkok, to their offices in CBDs such as Silom,
proper maintenance of canals and waterways.
all because urban planning is a complete failure.
“Urban planning is a matter of public interest, and
We did not grow or learn from our history or our
everyone should be involved in the development
strong points.
of the city planning simply because the city
belongs to all of us.”
Bangkok native Yossaphol Boonsom recalled an
incident that made him realize that the relationship
The lesson learnt from this discussion was that
between the city’s inhabitants and water has
human attitudes towards nature affect our way of
become completely disconnected. During the
life and the physicality of the city. One thing we all
floods of 2014 he was volunteering in Ayutthaya.
have to accept is that few people nowadays have a
มองว่าน้ําเป็นภัย เลยต้องป้องกัน ดังนั้นเรา
ไม่ได้เปลี่ยนแค่กายภาพ แต่เราเปลี่ยนวิธีคิด
ต่อน้ํา​​“คนเมืองมองน้ําเป็นกายภาพ ไม่ได้
มองเป็นจิตวิญญาณ ที่จะต้องเข้าใจน้ํา​สิ่งนี้
กําลังเป็นภัยคุกคมของเมือง ซึ่งเกิดจากคน
เมืองที่มองการพัฒนาแม่น้ําอย่างไม่เข้าใจราก”
อาสา ทองมนูชาติ ตัวแทนจากสํานักการวาง
ผังและพัฒนาเมือง กรุงเทพมหานคร กล่าว
เสริมจากวิทยากรท่านอื่นๆ ในเรื่องของการ
ปรับปรุงผังเมืองรวมฉบับที่ห้า ที่พยายามให้
ความสําคัญกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ทั้งการ
รักษาพื้นที่ป้องกันภัยพิบัติ รวมทั้งการระบาย
น้ํา​การดูแลรักษาคูคลอง อาสาอธิบายเพิ่มว่า
ผังเมืองเป็นเรื่องของประโยชน์สาธารณะและ
ชวนทุกคนมาร่วมกันให้ความเห็นเรื่องการ
พัฒนาผังเมืองรวม เพราะ “ผังเมืองไม่ใช่ของ
ใครคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นของพวกเราทุกคน”
สิ่งที่ได้เรียนรู้จากวงเสวนาวันนี้ อาจจะกล่าว
ได้ว่าทัศนคติต่อธรรมชาติ ส่งผลต่อวิถีชีวิตที่
เราอยู่ และกายภาพของเมือง สิ่งหนึ่งที่ต้อง
ยอมรับคือเมื่อเทียบกับอดีตความเข้าใจเรื่อง
น้ําของคนส่วนมากนั้น น้อยจนแทบจะเลือน
หายไป และ “น้ํา” ไม่ได้ถูกมองเป็นส่วนหนึ่ง
ของวิถีชีวิตของเราอีกต่อไป ดังนั้นแม้ในวันนี้
เราจะย้อนอดีตไปไม่ได้ แต่ว่าเราทุกคน
สามารถทําวันข้างหน้าไม่ให้เสียหายไปกว่านี้
ได้ ด้วยการช่วยกันหาวิธีประยุกต์วิธีแนวคิด
สมัยใหม่ผสานกับภูมิปัญญาดั้งเดิม โดยเรียน
รู้บทเรียนจากอดีต และสิ่งสําคัญคือเราต้องรู้
วิธีการอยู่ร่วมกับน้ําอย่างหลากหลายมิติ ท้าย
ที่สุดคําพูดปิดท้ายของยศพลอาจจะแทนใจ
หลายๆคน ได้เป็นอย่างดี “เราได้เรียนรู้ว่าคน
ที่รู้ดีที่สุดไม่ใช่นักออกแบบ คนที่รู้จริงที่สุด
ไม่ใช่สถาปนิก คนที่อยู่ในชุมชน ในพื้นที่
ปราชญ์ชาวบ้าน คือคนที่รู้จริงว่าวิถีแต่ละท้อง
ถิ่นคืออะไร และแม้ว่าวันนี้เราจะมีภาระอัน
หนักอึ้ง แต่ถ้าเรามีความหวัง มันก็จะค่อย
เปลี่ยนแปลงไปทีละเล็กละน้อย”
Someone who’s lived in the city all his life, he
considered the floods a natural disaster and
promptly volunteered in the affected areas. But
once he reached Ayutthaya, he came across an
uncle paddling his boat, unperturbed by the fact
the roads were all flooded. “For him, flood wasn’t a
disaster. It was just a flood.” From this encounter
he learnt that the attitude of people towards
water has shifted entirely. Water is seen not as a
friend but a threat, which explains attempts to
protect the city from its so-called invasion. It isn’t
just about how we see water physically, it’s also
the way we think about it. “City people see only
the physicality of it not the spiritual aspect that
needs to be understood at a deeper level. Water is
a threat because city people look at the development
of waterways without any true understanding
of their roots.”
true understanding of the nature of water and its
relationship with the city, and that this is because
water has been excluded from most people’s way
of life. And while we can’t bring back the past,
what we can do is find ways to prevent the
present and the future from being damaged even
further. One of the ways we can do this is by
integrating new approaches and modern
technologies with local wisdom. It’s important
that we learn from past lessons, that we remain
aware and properly educated about the many
ways in which humans can live with water.
Yossaphol’s closing comment resonated with
what many people now feel: “We have come to
learn that the people who know best are neither
designers nor architects but the those who really
live in the communities, the local scholars who
have a deep and comprehensive knowledge and
understanding of the local way of life. We face a
heavy burden and challenging obstacles, but as
long as we keep our hope up the change will
eventually happen.”
ASACrew 16 18
19 Animal

INTERVIEW
Boonserm Premthada:
Bangkok Project Studio
กล่าวได้ว่า ณ เวลานี้ คงไม่มีใครไม่รู้จักชื่อ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ บุญเสริม เปรมธาดา
และ Bangkok Project Studio ซึ่งไม่ได้เพียง
เป็นที่รู้จักในวงการสถาปัตยกรรมไทยเท่านั้น
หากแต่เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก รางวัล Royal
Academy Dorfman Award และรางวัล
ศิลปาธร สาขาสถาปัตยกรรม พ.ศ. 2562
เป็นรางวัลระดับสากลและระดับประเทศ ที่
อาจารย์เพิ่งได้รับทั้ง 2 รางวัลภายในเดือน
เดียวกันนั้น น่าจะเป็นเครื่องยืนยันได้เป็น
อย่างดี
At this moment in time, Boonserm
Premthada of Bangkok Project Studio
is widely recognized not just within
Thailand’s architecture scene but the
international arena. That he received
both the globally renowned Royal
Academy Doftman Award and Thailand’s
prestigious Silpathorn Award (in the
Architecture category) in the same
month in 2019 is evidence of this.
_จุดเริ่มต้นของความคิดในแบบของอาจารย์
บุญเสริม
ผลงานของอาจารย์บุญเสริมล้วนเริ่ม
จาก ‘จิตวิญญาณในงานสถาปัตยกรรม’
(Spirituality of Architecture) ซึ่งความ
เข้าใจด้าน Spirituality ในโลกนี้มีหลายอย่าง
แต่ในแบบของอาจารย์บุญเสริมจะเป็นเรื่อง
ของ ‘ผัสสะ’ (Sense) ทั้ง 6 ได้แก่ รูป รส
กลิ่น เสียง กาย และจิต ซึ่งเป็นพื้นฐานของ
มนุษย์ที่จะรับรู้สิ่งต่างๆ นํามาใช้เป็นพื้นฐาน
ในการออกแบบ ทําให้นามธรรมเป็นรูปธรรม
หากจะจํากัดความให้แคบลง เนื่องจาก
อาจารย์มีพื้นฐานและความถนัดทางด้านการ
ก่อสร้างมาก่อน จึงเน้นลึกลงไปในเรื่องของ
วัสดุและโครงสร้างที่มีความเป็นเนื้อแท้ ดิบ
หยาบ ไม่สมบูรณ์แบบ ทั้งจากธรรมชาติและ
ที่ถูกทําโดยมือมนุษย์ ทําให้เกิดเป็นสิ่งที่ไม่
คาดคิด สร้างความประหลาดใจแก่ผู้คนได้
เสมอๆ “ผมมักจะเลือกใช้วัสดุท้องถิ่น เช่น
อิฐและไม้ ผสมผสานกับวัสดุทางอุตสาหกรรม
เช่น เหล็ก ที่มีขนาดมาตรฐานตายตัว มี
ความยืดหยุ่นน้อย เมื่อนํามาประกอบกับวัสดุ
ท้องถิ่น ที่มีความยืดหยุ่นมากกว่า ก็จะเกิด
ความสมดุล”
What he refers to as the ‘spirituality
of architecture’ is at the genesis of
Premthada’s ideas. His spiritual
understanding of the world encompasses
the six senses (vision, hearing,
taste, smell, touch and spirit), the
fundamental sensory receptors that
enable human to experience. These
senses have been utilized in the design
of his architecture, which materializes
the abstract into the tangible.
To be more specific about this definition,
Premthada’s background knowledge
and expertise in construction mean
that his designs explore the true
essences of materials and structures;
in his work the raw aesthetics of nature
and handmade creations lead to
unexpected and surprising results. “I’ve
always been drawn to local materials,
such as red bricks and wood, and other
simple construction materials, such as
steel, whose definite standardized
sizes, when combined with the flexibility
Text: วสวัตติ์ รุจิระภูมิ / Wasawat Rujirapoom
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
Photo: Bangkok Project Studio
Photo Portrait: Feaw Vintage
of natural materials, create a wellbalanced
outcome,” he explains.
ASACrew 16 20
21 Animal

_กระบวนการทางานของความคิด
“ปกติการทํางานที่ดีต้องเริ่มจากโปรแกรมที่ชัดเจนก่อน
ซึ่งความชัดเจนนั้นจะเกิดขึ้นจากการค้นคว้าวิจัย เมื่อ
เข้าใจเป็นอย่างดีแล้ว จึงเข้าสู่การกําหนดโปรแกรมการใช้
งาน ซึ่งไม่ได้บ่งบอกว่าเป็นอาคารประเภทไหน หากแต่
เป็นการสร้างทางออกให้มีการใช้งานให้มีความหลากหลาย
มากขึ้น” อาจารย์บุญเสริมเล่าถึงกระบวนการทํางานของ
ตนเองอย่างสังเขป และเนื่องจากอาจารย์มีพื้นฐานจาก
การเรียนเรื่อง renovation อาคารมาก่อน โดยส่วนใหญ่
อาคารในอดีตมีการใช้งานที่ชัดเจนและตายตัว เมื่อถึงเวลา
ปัจจุบันที่อยากให้อาคารนั้นยังคงมีชีวิตอยู่ จึงถูกปรับ
เปลี่ยนการใช้งาน และมักจะถูกรื้อย้ายพื้นที่ภายในออกไป
ทั้งหมด แล้วค่อยสร้างขึ้นมาใหม่ เหมือนเป็นการสร้าง
สถาปัตยกรรมซ้อนสถาปัตยกรรม ซึ่งกลายเป็นข้อจํากัด
หนึ่ง จึงเกิดการตั้งคําถามถึงสถาปัตยกรรมกับการใช้งาน
เมื่อมีโอกาสจึงสนใจทดลองสร้างอาคารที่สามารถมีการใช้
งานได้หลายๆแบบ ขึ้นอยู่กับพฤติกรรมของคนที่จะเข้ามา
ใช้งาน หลายคนอาจมองว่าผลงานของอาจารย์ คิดได้
อย่างอิสระ แต่จริงๆแล้ว ทุกงานล้วนมีข้อจํากัดจากทาง
ด้านกฎหมาย งบประมาณ แรงงาน และความสามารถ
ของช่างก่อสร้าง รวมถึงเวลาด้วย แต่ข้อจํากัดเหล่านี้ล้วน
แล้วแต่เป็นโอกาสที่จะพัฒนางานให้ก้าวหน้าขึ้น
“วิธีคิดของผมไม่ได้คิดเป็นเส้นตรงอย่างที่หลายคนมัก
เข้าใจ หากแต่เป็นวิธีคิดแบบเกลียว ที่หมุนวนแล้วค่อยๆ
ดิ่งลึกลงไป เป็นการคิดทบทวนตัวเองเสมอ เวลากลับมาดู
ผลงานที่ผ่านมา งานส่วนไหนที่ยังไม่ลึกพอ ก็จะย้อนกลับ
มาทบทวนอย่างเชื่อมโยงกัน ระหว่างวัสดุ โครงสร้าง
บรรยากาศ และความรู้สึก”
บน: The Wine Ayutthaya
หนึ่งในผลงานที่มีชื่อเสียงของ
อ.บุญเสริม
The Wine Ayutthaya, one
of Professor Premthada’s
most renowned works.
ล่าง: โครงการโลกของช้าง
จ.สุรินทร์ ที่ อ.บุญเสริมนํา
เสนอผ่านความสัมพันธ์
ระหว่าง คน ช้างและ
สถาปัตยกรรม
Elephant World, the
project that Professor
Premthada materializes
from the relationship
between humans,
elephants and
architecture.
_The Thought Process
Premthada explains of his process: “Normally,
a good work process begins with a good program.
To have great understanding and clarity in a
program requires a great deal of research and
study. Once everything is understood, then it’s a
matter of developing and determining the functional
program. There isn’t a specific process for a
particular type of building, but it’s more about
creating a solution that offers more diverse
functionalities.”
With a background in building renovation, he is
aware that most buildings in the past were
constructed with definitive functionalities. For
these buildings to continue to exist, these
functionalities have to be adapted and the interior
space stripped down and rebuilt. It’s pretty much
like building a new architectural creation on top of
the existing one, which eventually becomes a form
of limitation.
This situation has led to him raising questions
about architecture and its function. When he is
given the chance, he experiments by designing
buildings whose different functionalities are
varied and determined by the behaviors of users.
While his works are celebrated for their experimental
qualities and creative freedom, they all
come with numerous limitations – be it legal
restrictions, budget, labor, the skills of the
builders, as well as time. However, Premthada
believes these limitations are in fact opportunities.
“My thought process isn’t as linear as many
understand, but more of a spiral. It goes around
and dives down, is constantly revised and recontemplated.
When I look back at the works I
have done, I often think about revisiting the parts
that I think could be deeper, and about contemplating
different connections between materials,
structures, ambience and feelings all over again.”
ASACrew 16 22
23 Animal

_ตัวตนของอาจารย์บุญเสริม
ครูคนแรกของอาจารย์บุญเสริมคือคุณพ่อซึ่ง
เป็นช่างไม้ จึงถูกสอนให้อยู่กับสัดส่วนจริง
1:1 มาตั้งแต่เด็ก ทําให้เปิดความเข้าใจในมิติ
และจินตนาการของสัดส่วนซึ่งมีความแตก
ต่างกัน จากนั้นเข้าสู่กระบวนการเรียนหลัก
การของช่าง ทําความเข้าใจช่างที่จะทํางาน
ด้วย เครื่องมือ รวมถึงวิธีการก่อสร้าง จาก
วิทยาลัยเทคโนโลยีและอาชีวศึกษา วิทยาเขต
อุเทนถวาย ส่วนการศึกษาระดับปริญญาตรีที่
คณะมัณฑนศิลป์ สาขาวิชาการออกแบบ
ภายใน มหาวิทยาลัยศิลปากร นั้นสอนให้มี
ความละเอียดอ่อน สุนทรียภาพ และเข้าใจ
ความเป็นมนุษย์ ส่วนการศึกษาต่อที่
หลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย สอนให้รู้จักหลักการ ทฤษฎีใน
ระดับสากล สอนวิธีคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์
ความเป็นเหตุเป็นผล หลังจากได้เรียนรู้ทุก
อย่างหมดแล้ว เมื่อเข้าสู่การทํางานก็เกิดข้อ
สงสัยขึ้นกับตัวเองว่า การสร้าง
สถาปัตยกรรมน่าจะมีทางอื่น นอกจากหลัก
การและทฤษฎีที่เรียนมา จึงเริ่มหันมาสนใจ
สถาปัตยกรรมที่ถูกสร้างขึ้นจากคนที่ไม่ใช่
สถาปนิก อีกจุดเปลี่ยนสําคัญของชีวิตที่สุด
ของอาจารย์บุญเสริมคือ ช่วงวิกฤตเศรษฐกิจ
ต้มยํากุ้งในปี 2540 ซึ่งก่อนหน้านั้นอาจารย์
บุญเสริมเป็นพนักงานบริษัท ที่เน้นการ
ออกแบบให้สวย ถูกใจคนอื่นเป็นจุดสําคัญ
เมื่อเกิดวิกฤตที่ทําให้ประเทศย่ําแย่มาก ทําให้
เปลี่ยนมุมมอง ย้อนกลับมาดูสิ่งรอบตัวที่มี ที่
สามารถทําเองได้ ด้วยแรงงานและคนของเรา
แต่ยังคงประสานเอาเทคโนโลยีมาช่วยให้
ทํางานได้ง่ายขึ้น ประหยัด และสมดุลกับ
แรงงาน
ซ้าย/ขวาบน: สถาบันกันตนา
หนึ่งในโครงการที่ อ.บุญเสริม
ส่งเข้าประกวด Royal
Academy.
Kantana Institute, one of
the projects Professor
Premthada included as a
part of his presentation to
Royal Academy’s
international jury.
ซ้ายล่าง: The Chapel พาวิล
เลียน ที่เกิดจากการประสาน
กันของ “บล็อกแก้ว” และ
“ไม้ยางนา”
The Chapel, a pavilion
resulting from the
beautifully intertwined
materiality of glass blocks
and yang na wood.
_Who is Boonserm Premthada?
Premthada’s first teacher was his father,
a professional carpenter who taught
him all about scale and proportion. It
was a childhood upbringing that opened
and broadened his understanding of
the many dimensions that go into
building things.
At Rajamangala University of Technology
Tawan-ok (Uthenthawai), he learned
the theoretical aspects of it all, about
how to work with skilled builders, the
tools, the construction methods, etc.
Being a student at the Interior Design
Department of the Faculty of Decorative
Art, Silpakorn University taught him
about the aesthetics and delicateness
of design while also giving him an
understanding of human nature. Later,
the Master of Architecture program at
the Faculty of Architecture, Chulalongkorn
University, offered him a deeper
understanding of theories and principles
at a more universal level. He also
learned to think differently, to analyze,
synthesize and rationalize.
Having learned these important
theoretical lessons, Premthada began
his professional practice and soon
started to question the methods of
architecture. He began looking beyond
what he had learnt at schools and
universities, and his interest gravitated
towards works of architecture created
by people who are not architects. The
1997 Tom Yum Goong economic crisis
that hit Thailand and the construction
industry to the core was a turning point
in his life. Working as an employee in a
private company, the designs he was
producing aimed to create visual
impact to please potential clients. The
financial crisis, however, changed his
perspective. It made him look back to
the things that can be found and made
locally using the skills, resources and
labor of local people. However, he still
believed that technology should be
used to allow work processes to be
carried out more efficiently with
greater cost effectiveness and labor
productivity.
ASACrew 16 24
25 Animal

ภาพบรรยากาศการรับรางวัล
Royal Academy Dorfman
Awards ร่วมกับคณะ
กรรมการและผู้เข้าร่วม
ประกวด
Professor Premthada at
the Royal Academy
Dorfman Award with the
jury and other finalists.
บรรยากาศการนําเสนอผลงานรอบสุดท้าย
ค่อนข้างเคร่งเครียด ผู้เข้ารอบสุดท้ายคนอื่นๆ
ได้แก่ Fernanda Canales สถาปนิกชาว
เม็กซิโก Alice Casey และ Cian Deegan
แห่ง TAKA Architects ประเทศไอร์แลนด์
และ Mariam Kamara จาก Atelier Masomi
ประเทศไนเจอร์ ทุกคนล้วนเตรียมตัวกันมา
อย่างดี ผมเองได้เห็นมุมมอง ทัศนคติ และ
เรียนรู้จากคนอื่นๆ ทั้งผู้เข้าแข่งขัน รวมถึง
คนใน Royal Academy of Arts (RA) ด้วย
Premthada recalls the atmosphere at
the final presentation being quite
tense. “Other finalists, from Mexican
architect Fernanda Canales, Alice
Casey and Cian Deegan of Ireland’s
TAKA Architects to Mariam Kamara of
Atelier Masomi from Niger, were very
well prepared. I learned a lot about their
visions and attitudes, and not just of
the contestants but the people at the
_เล่าถึงรางวัลที่เคยได้รับและประสบการณ์ของการ
ประกวด Royal Academy
ปัจจุบันอาจารย์บุญเสริมได้รับรางวัลแล้วกว่า 14 รายการ
ทั้งในประเภทผลงาน และประเภทบุคคล อย่างเช่น
รางวัล Global Award for Sustainable Architecture
2018, Royal Academy Dorfman Award และรางวัล
ศิลปาธร สาขาสถาปัตยกรรม ประจําพ.ศ.2562 โดย
รางวัลศิลปาธร ถือเป็นรางวัลที่ได้รับในประเทศไทยรางวัล
แรก “เป็นรางวัลที่ดีใจมาก”หลายๆ รางวัลที่ได้รับ
เป็นการถูกเสนอชื่อโดยคนอื่น ทราบอีกทีก็เมื่อเข้ารอบ
หรือได้รางวัลแล้ว ยกตัวอย่างเช่นรางวัล Global Award
for Sustainable Architecture 2018 รวมถึงรางวัลศิลปาธร
และ Royal Academy Dorfman Award ก็เช่นกัน ซึ่ง
ถือว่าเป็นเกียรติต่อตัวเอง ต่อวงการสถาปัตยกรรมใน
ประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งRoyal Academy
Dorfman Award เป็นรางวัลของThe Royal Academy
of Arts ถือเป็นสถาบันสูงสุดทางด้านศิลปะแห่งประเทศ
อังกฤษที่ก่อตั้งมากว่า 250ปี เป็นรางวัลที่สําคัญรางวัล
หนึ่งในชีวิต
_Awards and credentials
When it comes to awards and credentials,
Premthada has won over 14 awards so far, both for
his projects and as an individual practitioner, from
the Global Award for Sustainable Architecture 2018
to The Royal Academy Doftman Award and Silpathorn
Award in the Architecture category (his
first award from a Thai institute). “I’m very happy
with all the awards I’ve been given,” he says. “Many
of them were nominated by other people and I
didn’t have a clue about it until I was informed that I
had been selected as the finalists or that I had
actually won. It’s the same with the Silpathorn
Award and The Royal Academy Doftman Award.
They are such tremendous honors, both for
Thailand’s architecture community and myself.
They’re some of my greatest achievements.”
ผลงานที่อาจารย์บุญเสริมส่งไปนําเสนอ มี 2
โครงการ คือ สถาบันกันตนา และโครงการ
โลกของช้าง จ.สุรินทร์ และอีกหนึ่งการศึกษา
วิจัย เกี่ยวกับเสียงในสถาปัตยกรรมที่ทําด้วย
อิฐ ซึ่งเกี่ยวข้องกับตัวอาจารย์เองด้วย การนํา
เสนอผลงานเป็นไปตามลําดับชีวิตและผลงาน
ของอาจารย์ เสมือนการก้าวกระโดดที่ต้องย่อ
ตัวก่อนที่จะกระโดด เพื่อให้ไปได้ไกลขึ้น โดย
นําเสนอผลงานชิ้นแรกที่เป็นจุดเริ่มต้น ข้าม
ไปสู่ผลงานล่าสุดที่ทําอยู่ปัจจุบัน และการ
ค้นคว้าวิจัยเพื่อช่วยทบทวน ค้นหาคําตอบ
เพื่อให้เข้าใจในตนเองมากขึ้น นอกจากนี้
เนื่องจากอาจารย์มีปัญหาทางการได้ยิน หูข้าง
ขวาไม่ได้ยินเสียงเลยและข้างซ้ายสามารถ
ได้ยินเพียง 30% เฉพาะเสียงโทนต่ําเท่านั้น
ซึ่งสิ่งที่ดูเหมือนข้อจํากัดนี้กลับกลายไปเป็น
ส่วนหนึ่งในการที่อาจารย์บุญเสริมได้สร้าง
เสียงในงานสถาปัตยกรรม โดยที่ตัวเองก็ไม่
เคยทราบมาก่อน การค้นพบเกิดจากหลังจาก
ที่ Solano Benitez สถาปนิกชาวปารากวัย
เข้ามาเยี่ยมชมสถาบันกันตนา แล้วได้ยิน
เสียงในงานสถาปัตยกรรม ประกอบกับคํา
แนะนําของคุณอั๋น ฉัตรพงษ์ ชื่นฤดีมล แห่ง
CHAT Architects อาจารย์บุญเสริมจึงเริ่ม
ต้นศึกษาวิจัยเรื่องนี้ ในการนําเสนองาน
อาจารย์บุญเสริมได้เริ่มต้นด้วยประโยคเปิด
ขึ้นว่า “This is my story telling what I do
for my beloved country.” โดยไม่ได้นํา
เสนอผลงานสถาปัตยกรรมโดยตรง แต่
เป็นการเล่าถึงการเรียนรู้ความเป็นมนุษย์ผ่าน
สถาบันกันตนา วิถีชีวิตที่เกิดขึ้นในงาน
Royal Academy of Arts as well.”
The two projects Premthada included
in the presentation were Kantana
Institute, Elephant World in Thailand’s
Surin province, and a research project on
noise in architecture. The presentation
was closely tied to Premthada himself
as an architect while the works were
presented in chronological order,
corresponding with his life and
evolving body of work. It showed how
one has to bend the knee in order to
leap higher. The first work he presented
marks the beginning of his ensuing
architectural creations and research,
which are all a part of his attempt
to find answers that allow him to
understand himself more. Premthada
lives with a hearing impairment (he is
completely deaf in his right ear while
his hearing in his left ear is limited to
only 30%, with only tones in a lower
register audible), and this physical
limitation has become a part of his
intuitive attempt to unknowingly create
voices in his architecture. This discovery
took place after Solano Benitez, a
Paraguayan architect who travelled to
Thailand to visit Kantana Institute,
made an observation about the voices
he heard from his architecture.
ASACrew 16 26
27 Animal

สถาปัตยกรรม ปรากฎการณ์ ปฏิสัมพันธ์
ของสถาปัตยกรรมใน Scale ของช้างและคน
ก่อนที่จะจบด้วยหน้าสุดท้ายที่ขึ้นประโยคไว้
ว่า “Now,I did my love of Architecture
for my beloved country” เป็นการจบ
การนําเสนอผ่านประโยคที่แสดงความรักที่มี
ต่อสถาปัตยกรรม อาจารย์บุญเสริมกล่าวว่า
“Royal Academy of Arts (RA) ไม่ได้หา
สถาปนิกที่เก่งหรือดีที่สุด หากแต่มองหา
สถาปนิกที่มีตัวตนเป็นแบบอย่าง สามารถส่ง
ผ่านความรู้ได้ และเป็นแรงบันดาลให้แก่
สถาปนิกรุ่นใหม่ในอนาคต ซึ่งการส่งผ่าน
ความรู้ที่ดีที่สุดในแบบของผมคือการสร้าง
สถาปัตยกรรมจริงให้ผู้คนได้เข้ามาใช้และ
เรียนรู้ผ่านตัวสถาปัตยกรรมเอง”
ผศ.บุญเสริม เปรมธาดา ก่อตั้งบริษัท
Bangkok Project Studio ด้วยความมุ่งมั่น
และความเชื่อที่ว่า ยังมีการทํางาน
สถาปัตยกรรมในแบบอื่นๆอีก และรางวัลที่
อาจารย์ได้รับในระดับสากล สามารถรับรอง
ได้เป็นอย่างดีว่า ผลงานของอาจารย์บุญเสริม
เป็นงานที่แปลกใหม่ ไม่ใช่เพียงในประเทศ
ไทยไม่เคยมี หากแต่ทั่วโลกก็ไม่เคยเห็นมา
ก่อนเช่นกัน
Following the suggestion of Chatphong
Chuenruedeemon of CHAT Architects,
Premthada began researching this
matter.
In his presentation, he started off with
a statement: “This is my story telling
what I do for my lovely country.” Instead
of delivering the presentation of his
works, the Thai architect talked about
the lives conceived as a part of his
architecture, and the interactions
between spaces and users (human and
elephants). He ended the presentation
with a text slide: “Now, I did my love of
Architecture for my beloved country”.
Premthada believes that the Royal
Academy of Arts wasn’t looking for the
most talented architect but “someone
with a substantial character who can be
a role model and relays knowledge and
experience as well as inspires future
generations of architects.” He adds:
“The best possible thing I can do to pass
on my knowledge is to create architecture
that people can use and learn from.”
ภาพบรรยากาศการนําเสนอ
ผลงานของ อ.บุญเสริมในการ
ประกวด Royal Academy
Dorfman Awards
Professor Premthada
gives his presentation for
the Royal Academy
Dorfman Award.
Assistant Professor Boonserm
Premthada founded Bangkok Project
Studio out of determination and a belief
that there are other possibilities for
how architecture can be created. The
international awards he has received
have proven his status as a pioneer.
What he is doing and creating is
unprecedented – something that
neither Thailand nor the world has
ever witnessed.
ASACrew 16 28
29 Animal

REVIEW
ในความสัมพันธ์ระหว่างขนาด: โลกของช้าง จ.สุรินทร์
Living Between Scales: Surin Elephant World
Text: อ.ดร. วิญญู อาจรักษา / Winyu Ardrugsa, Ph.D.
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
Photo: Bangkok Project Studio
ASACrew 16 30
31 Animal

สภาพแวดล้อมและองค์ประกอบต่างๆ ในเมืองมักถูก
กําหนดให้มีขนาดที่สอดคล้องไปกับร่างกายมนุษย์และ
กิจกรรมที่เราคุ้นเคย แต่ในบริบทซึ่งเราดํารงชีวิตอยู่ร่วม
กับสัตว์ การสร้างสรรค์งานสถาปัตยกรรมต้องคํานึงถึงสิ่ง
มีชีวิตต่างขนาดกัน ความท้าทายในการออกแบบความ
เชื่อมโยงนี้อาจก่อให้เกิดรูปแบบทางสถาปัตยกรรมและ
ประสบการณ์ที่ช่วยให้เราตระหนักถึงความสัมพันธ์
ระหว่าง คน สัตว์ และสภาพแวดล้อมที่ต่างออกไป ใน
กรณีของช้างซึ่งเป็นสัตว์ใหญ่ที่มีความผูกพันกับสังคมไทย
มาอย่างยาวนาน การพัฒนาปรับปรุงศูนย์คชศึกษา หรือ
Elephant Study Center ที่ จ.สุรินทร์ โดยสํานักงาน
Bangkok Project Studio ของ ผศ.บุญเสริม เปรมธาดา
ได้ก่อให้เกิดงานสถาปัตยกรรมที่สะท้อนถึงปรากฏการณ์
ดังกล่าว
ปัจจุบันศูนย์คชศึกษาได้รับการประชาสัมพันธ์ภายใต้ชื่อ
ใหม่ว่า “โลกของช้าง จ.สุรินทร์” หรือ “Surin Elephant
World” ตามแนวคิดขององค์การบริหารส่วนจังหวัด
สุรินทร์ โดยสอดคล้องกับโครงการนําช้างคืนถิ่นของ
รัฐบาลและการพัฒนาการท่องเที่ยวเพื่อชุมชนหมู่บ้านช้าง
บ้านตากลางของชาวกูย ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่ตั้งถิ่นฐาน
ในบริเวณนี้มานานหลายร้อยปี ชาวกูยมีความเชี่ยวชาญ
ด้านการคล้อง เลี้ยง และฝึกสอนช้าง รวมถึงมีวิถีชีวิตและ
ประเพณีที่ผูกพันกับช้างตั้งแต่เกิดจนตาย ปัจจุบันมีช้าง
ในชุมชนมากกว่า 200 เชือก โดยในหมู่บ้านยังมีวัด
สุสาน ศาลา และป่าของช้างโดยเฉพาะ ในส่วนของบ้าน
พักอาศัย พื้นที่สําหรับช้างซึ่งอยู่ภายใต้ชายคาสูงโปร่งที่ยื่น
จากตัวเรือนสะท้อนถึงความผูกพันกับช้างดั่งสมาชิกใน
ครอบครัว
การพัฒนาโครงการโลกของช้างเริ่มต้นในพ.ศ. 2558 บน
เนื้อที่ราว 300 ไร่จากพื้นที่กว่า 3,500 ไร่ของหมู่บ้านช้าง
บ้านตากลาง ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสําคัญของ
จ.สุรินทร์ อยู่แล้ว โดยประกอบด้วยอาคารพิพิธภัณฑ์หลัก
พิพิธภัณฑ์โรงช้างสําคัญ พิพิธภัณฑ์วิถีชีวิตชาวกูย ลาน
การแสดง พื้นที่เลี้ยงช้าง และร้านค้า ในส่วนของสิ่ง
ก่อสร้างใหม่ซึ่งออกแบบโดย Bangkok Project Studio
นั้นประกอบด้วย อาคารลานแสดงช้าง หอชมทิวทัศน์
พิพิธภัณฑ์ และซุ้มกําแพงทางเข้าโครงการ ปัจจุบัน
อาคารทั้งหมดยังอยู่ระหว่างการก่อสร้าง มีเพียงอาคาร
สองหลังแรกเท่านั้นที่ก่อสร้างใกล้แล้วเสร็จ โดยสถาปนิก
อธิบายถึงแนวคิดหลักในการออกแบบงานสถาปัตยกรรม
Urban environments are typically created so that
they correspond physically with the scale of
human bodies and the activities they engage in.
However, in contexts where human beings and
animals cohabit, architecture must consider their
significantly different physical features. One of the
challenges of designing such an architectural
typology and experience is doing so originally, in a
manner that helps us consider the relationship
between human beings, animals and the environment
from an entirely different aspect. The design of
the Elephant Study Center in Surin province –
a project focused on this majestic animal with a
long and revered role in Thai history, and conceived
by Assistant Professor Boonserm Premthada of
Bangkok Project Studio – is one such attempt.
Titled Surin Elephant World, the project follows
the Surin Provincial Administrative Organization
and government’s bring home the elephant policy,
and also the tourism development scheme for
Baan Ta Klang, an elephant village inhabited by the
Kuy people, an ethnic group that settled in this
region centuries ago. The Kuy possess generations
of wisdom when it comes to capturing, raising and
training elephants, as their entire way of life and
traditions revolve around the wild creatures. With
an elephant population of over 200, their village
houses an elephant temple, an elephant cemetery,
corrals and open woodland. It is common for the
home of a Kuy family to have a high-roofed annex
which serves as a living space for the elephants
and reflects the family-like connection between
them and the animal.
The development of Surin Elephant World project
began in 2015 on 118 acres of land within the vast
1,384 acres of Baan Ta Klang elephant village, one
of the most notable tourist attractions in Surin
province. The center comprises a main museum
building, the Museum of Royal Elephants, Museum
of Kuy Tribe, the Elephant Stadium, a showground
แหล่งการเรียนรู้วิถีชีวิตของ
ชาวกูยและช้าง จ.สุรินทร์ ได้
รับการปรับปรุงใหม่ผ่านงาน
สถาปัตยกรรมหลายชิ้นโดย
Bangkok Project Studio
After the major
refurbishment and
addition of new structures
designed by Bangkok
Project Studio, the
curated content at the
learning centre now
provides visitors with
knowledge and
understanding of the Kuy
people, elephants and
their way of life.
หอชมทิวทัศน์อิฐเป็นภูมิ
สัญลักษณ์ใหม่ของทั้ง
โครงการและชุมชน
The brick Observation
Tower stands tall as the
new landmark of the
project and the local
community.
ASACrew 16 32
33 Animal

อาคารลานแสดงช้างซึ่งมีผืน
หลังคาและเนินดินที่นั่งเป็น
องค์ประกอบหลักในการ
กําหนดที่ว่าง
The elephant activity
ground’s key spatial
elements are an expansive
roof structure and sloped
seating program.
Here the configuration of the panels
leaves a series of cavities, making the
roof airy and well ventilated. Additionally,
the architect has added a number of
openings to the roof to allow Yang Na
trees to grow through them and provide
ในโครงการนี้ว่าเป็นเรื่องของ “ขนาด” ซึ่งได้คํานึงถึง
ความสัมพันธ์และความแตกต่างระหว่างคนและช้าง โดย
บางส่วนเป็นการใช้พื้นที่แยกกันและบางส่วนก็รวมกัน
ในส่วนของการออกแบบอาคารลานแสดงช้าง หรือ
Elephant Stadium สถาปนิกเปรียบว่าเป็นการสร้าง
สนามเด็กเล่นให้กับช้าง โดยปรับใช้รูปทรงหลังคาจั่วจาก
บ้านของชาวกูยให้ขยายครอบคลุมพื้นที่ขนาด 70x100 ม.
เอาไว้ จากนั้นจึงคว้านหลังคาส่วนที่อยู่เหนือลานการ
แสดงออก และเหลือไว้เฉพาะส่วนหลังคาโดยรอบที่ลอย
อยู่เหนือพื้นที่ของผู้ชมราว 7 ม. ด้วยเป็นฉากหลังให้กับ
การปรากฏตัวของช้างและเป็นองค์ประกอบหลักในการ
กําหนดที่ว่าง สถาปนิกจึงออกแบบให้ผืนหลังคามีมวล
และดูหนัก โดยปูกระเบื้องดินเผาขนาด 16x27 ซม.ด้าน
บนและใช้ไม้เนื้อแข็งกว้าง 4 นิ้ว ตีปิดโครงสร้างหลังคาที่
มีความหนาประมาณ 1.5 ม. เอาไว้ อย่างไรก็ตาม การ
ตีไม้แบบเว้นร่องช่วยให้ผืนหลังคามีความโปร่งพอที่ลมจะ
พัดผ่านเพื่อช่วยในการระบายความร้อนได้ นอกจากนี้
สถาปนิกยังเจาะช่องบนผืนหลังคาตามจุดต่างๆ โดยรอบ
เพื่อให้ต้นยางนาสามารถทะลุช่องเหล่านั้นขึ้นไปให้ร่มเงา
กับอาคารได้ ในด้านโครงสร้าง หลังคาผืนใหญ่นี้มีเสา
หน้าตัดขนาด 30x50 ซม. เรียงอยู่แนวรอบนอกเพียง 2
แนว โดยช่วยรองรับหลังคาซึ่งมีระยะยื่นออกสู่ลานแสดง
ราว 10 ม. สิ่งที่น่าแปลกใจเมื่อแรกเห็นอาคารลานแสดง
ช้างนี้คือลักษณะที่กลมกลืนไปกับอาคารโดยรอบ แต่เมื่อ
เราเข้าสู่ภายในจะพบการแปลงหลังคาจั่วธรรมดาให้เป็น
องค์ประกอบที่แตกต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง
and shop. Bangkok Project Studio was assigned
to oversee the design of the stadium, observation
tower, museum, shop, box office and main
entrance. All the buildings are currently under
construction with only the first two structures
nearing completion. The architect explains that
scale has been adopted as the core concept of
the architectural design, and that it put great
emphasis on the relationship between human
beings and elephants as well as their different
physical features. Some of the functional
spaces are intended to be shared by the two
species while others are not.
The elephant stadium is referred to as the
elephant playground. Stretching across the 70x100
meter space, this structure takes inspiration from
the gabled roofs of the Kuy’s homes. The roof
structure extends over the outdoor ground, leaving
only the circumference protruding seven meters
above where audiences will sit. So that the roof
serves as a setting for the elephants and the main
feature of the entire space, the architect designed
the structure to appear as a solid heavy mass.
The top of the structure is cladded with 16x27 cm
centimeter ceramic tiles with four-inch wide
timber panels covering the 1.5-meter-thick roof.
shade. Structurally, this massive roof is
supported only by two rows of columns
with each column designed to have
30x50cm section. These columns are
designed to support the weight of the
cantilevered part extending 10 meters
from the roof structure above the
stadium ground.
The first surprise the stadium design
offers is how well it blends physically
with the surroundings. Then, once you
step inside, the transformation from a
normal gable roof to an entirely
different composition becomes very
discernable.
The space for visitors is realized into a
spatial program that integrates the
physical elements of freeform slopes.
One side of this inclined landscape is
open for elephants to enter and exit.
The slopes run up and down in physical
coherence with the circumference of
the roof, defining the perimeter of the
showground. The slopes at the outer
row of columns are designed to posses
a well-calculated steepness, functioning
ขวาบน: โครงสร้างหลังคาถูก
ห่อหุ้มด้วยแผ่นไม้ตีเว้นร่อง
เพื่อสร้างผืนหลังคาที่ดูมีมวล
และน้ําหนัก
Right-Top: Featuring wood
panel cladding and
intentional spaces
between each piece, the
mass and volume of the
roof structures are
created naturally.
ขวาล่าง: ผืนหลังคายื่นและ
เนินดินรูปทรงอิสระปะทะกัน
ในจุดต่างๆ สร้างมุมมองที่
หลากหลาย
Right-Bottom: The
cantilevered roof and
visually clashing slopes
lend diverse and
interesting perspectives
to the space.
ASACrew 16 34
35 Animal

โครงสร้างของหอชมทิวทัศน์
อิฐเป็นตัวกําหนดการปิดล้อม
และความโปร่งในระดับต่างๆ
The brick Observation
Tower offers various levels
of enclosure and
openness.
สําหรับพื้นที่ของผู้เข้าชม สถาปนิกออกแบบ
เป็นเนินซึ่งมีรูปทรงอิสระ โดยวางอยู่บนผังที่
เปิดด้านหนึ่งสําหรับการเข้าออกของช้าง
เนินดินนี้วิ่งขึ้นลงล้อไปกับแนวหลังคาและช่วย
โอบล้อมลานการแสดงเอาไว้ โดยในฝั่งซึ่งอยู่
ระหว่างช่วงเสาริมนอก ความสูงชันของตัว
เนินสร้างการเปลี่ยนผ่านจากด้านนอกสู่ด้าน
ใน สําหรับฝั่งซึ่งหันสู่ลานตรงกลางนั้น
สถาปนิกกําหนดความลาดชันไว้ที่ประมาณ
1:2 โดยม้านั่งคอนกรีตถูกวางเรียงต่อกันไป
ฝั่งละ 3 ถึง 6 แถว และมีทางลาดหรือบันได
ต่อกันเป็นทอดๆ นอกจากนี้ยังมีกระถาง
ต้นไม้คอนกรีตแทรกตามจุดต่างๆ ราว 50
กระถางซึ่งช่วยสร้างความแข็งแรงให้กับตัว
เนิน ในขณะที่หินบะซอลต์สีเทาดําทั้งเล็กและ
ใหญ่ช่วยยึดหน้าดินเอาไว้ อาคารหลังนี้มี
ความน่าสนใจในเชิงสุนทรียภาพที่ต่างออกไป
จากทั้งลานแสดงช้างและอาคารสนามกีฬา
ทั่วไป ปริมาตรของที่ว่างโล่งซึ่งเกิดการปะทะ
กันระหว่างผืนหลังคาและตัวเนิน ระหว่าง
กลุ่มต้นไม้และแนวเสา ดูจะทําให้ผู้เข้าชมรับ
รู้ได้ถึงความยิ่งใหญ่ของช้าง สถาปัตยกรรม
และธรรมชาติ
จากอาคารลานแสดงช้าง เราสามารถมองเห็น
หอชมทิวทัศน์อิฐ หรือ Brick Observation
Tower ได้ผ่านช่องโล่งของผืนหลังคา โดย
เป็นสิ่งก่อสร้างที่โดดเด่นที่สุดในโครงการด้วย
ความสูงเกือบ 23 ม. ตัวหอคอยนี้มีผังคล้าย
กับหยดน้ํา​โดยสถาปนิกวางให้ด้านยาวเอียง
รับมุมมองจากทางเข้าหลักของโครงการ ผนัง
ด้านนอกของอาคารมีลักษณะเป็นโครงสร้าง
เสาและคานโปร่ง ซึ่งผิวของโครง สร้างนี้ถูก
หุ้มด้วยอิฐดินเผาขนาด 15x30x5 ซม. โดย
ตามแบบนั้นสถาปนิกกําหนดให้การก่ออิฐทํา
หน้าที่เป็นทั้งแม่แบบและส่วนประสานเข้ากับ
เนื้อคอนกรีต โครงสร้างเสาและคานนี้สานต่อ
กันเป็นลวดลายห่อหุ้มที่ว่างด้านในที่แตกต่าง
กัน 2 รูปแบบ ซึ่งต่อสลับกันเป็นจังหวะขึ้นไป
และค่อยๆ ยื่นหายไปสู่ท้องฟ้าในชั้นบนสุด
ทั้งนี้ แม้ว่าจุดประสงค์เดิมของโครงการจะ
ต้องการเพียงเพื่อสร้างจุดหมายตา แต่
as a transition space between the
inside and outside of the stadium.
The side of the inclined landscape
facing the center of the showground is
designed to have a 1:2 slope gradient
with 3-6 rows of concrete benches
situated on each side. An inclined
walkway and series of steps are
provided to grant access into the
stadium. Scattered sporadically are
over 50 concrete containers, which
help keep the slopes grounded and
solid. Dark gray basalt gravel covers the
surface of the soil to keep the ground
intact and clean. The building is
interesting as it exudes a different type
of aesthetics to an ordinary elephant
showground. This is owing to the sheer
volume of void created by the way the
masses of the roof and slopes come
together, how the trees and columns
align, and how it manages to accentuate
the majestic presence of these great
animals, the architecture and nature
all at once.
From the elephant stadium, one can see
the brick observation tower through the
openings on the roof. With a height of
almost 23 meters, this building is the
project’s most visually distinctive
structure. Designed to have a dropletshaped
floor plan, the tower is
positioned with the longer side angled
to meet visitors entering from the main
entrance. The exterior wall reveals airy
and ventilated structural details such as
interwoven columns and beams cladded
with 15x30x5 cm red bricks, which serve
as both the molding and bonding agent
of the concrete.
The columns and beams are inter-
ASACrew 16 36
37 Animal

laced and created into two different patterns,
The entrance and museum are also parts of the
connected in an interval sequence that gradually
program where the relationship between human
encloses the hollow space inside the tower before
and elephants is reconfigured. The brick walls
they pierce upward as if the top part was disap-
resemble a terraced pyramid with two of the
pearing into the sky. Even though the original
walls serving as the gate – a transition space
objective was for the building to serve as the
from the human scale to elephant scale.
project’s landmark, the architect has added the
Meanwhile, various corners of the museum
functionality of an observation tower. With
building, which is spread across 3.5-acres of
visitors granted access
land, are left open so that elephants can enter
to the upper levels (the tower is intended to be a
and be a part of the exhibition’s program.
shelter in case of emergencies), it will offer not
just a comprehensive view but also a better
With Surin Elephant World, Bangkok Project
understanding of the project and its surrounding
Studio are delivering an exemplary work of
community and context.
architecture that will serve users from very two
different species, each with their own distinct
With this concept, the architect is attempting
body proportions and behaviors. Such a concept
to slow down the visitors’ pace when inside the
has dictated the openness and enclosure of
building. The spatial layout isn’t designed for
space, the expansion and reduction of compositions,
visitors to reach the top within the shortest
the use of industrial and local materials, the
amount of time, but rather to take their time
construction details that are both delicately
สถาปนิกได้เพิ่มการใช้สอยเป็นสถานที่ชมทิวทัศน์ที่เรา
สามารถเดินขึ้นไปด้านบนได้ (รวมถึงเป็นพื้นที่หลบภัยใน
กรณีฉุกเฉิน) ซึ่งจะช่วยให้ผู้เยี่ยมชมมีความเข้าใจใน
โครงการ ชุมชน และบริบทโดยรอบมากขึ้น
ด้วยแนวคิดนี้สถาปนิกจึงพยายามชะลอการเคลื่อนที่ในตัว
อาคาร โดยไม่ได้ออกแบบนําผู้เยี่ยมชมไปยังด้านบนให้เร็ว
ที่สุด แต่สามารถใช้เวลาในการเดินและชมทิวทัศน์ ซึ่งองค์
ประกอบที่ช่วยสร้างประสบการณ์นี้ คือช่องโล่งจํานวนมาก
ในโครงสร้างผนังที่เราเลือกมองออกมายังพื้นที่ด้านนอกได้
นอกจากนี้ความแตกต่างของโครงขนาด 30x50 ซม. และ
50x50 ซม. ก็สร้างบรรยากาศที่แตกต่างกันไปในแต่ละชั้น
โดยเมื่อเดินไปตามแนวผนัง บางชั้นจะมีความโปร่งที่เห็น
ทิวทัศน์ภายนอกได้ ในขณะที่บางชั้นจะมีเพียงแสงที่ลอด
ผ่านเข้ามา องค์ประกอบอีกชิ้นที่มีส่วนสําคัญต่อการรับรู้
คือบันได ซึ่งแต่ละชุดนั้นถูกวางพาดสลับทิศกันไปมาทําให้
การเดินมีมุมมองที่หลากหลายและมีระยะเวลาที่ทอดนาน
ออกไป โดยปกติแล้วอาคารหอสังเกตการณ์มักจะเป็นสิ่ง
ก่อสร้างที่ตั้งอยู่อย่างเป็นอิสระ แต่หอชมทิวทัศน์อิฐนี้กลับ
สร้างการปิดล้อมโดยคํานึงถึงการรับรู้ของคนที่อยู่ภายในที่
อ้างอิงไปยังกลุ่มช้างที่อยู่ภายนอกได้อย่างลึกซึ้ง
นอกจากอาคารลานแสดงช้างและหอชมทิวทัศน์แล้ว ทาง
เข้าโครงการและพิพิธภัณฑ์ก็เป็นอีกส่วนที่ความสัมพันธ์
ระหว่างคนกับช้างถูกจัดวางใหม่ โดยกําแพงอิฐซึ่งมีรูปทรง
สอบขึ้นคล้ายพีระมิดขั้นบันได 2 กําแพงทําหน้าที่เป็นประตู
และจุดเปลี่ยนเชิงขนาดจากคนสู่ช้าง ในขณะที่ตัวพิพิธภัณฑ์
ซึ่งแผ่ออกบนที่ดินกว่า 9 ไร่ได้เปิดแนวกําแพงอิฐตามมุม
ต่างๆ เพื่อให้ช้างเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการจัดแสดง กล่าว
ได้ว่าผลงานทั้งหมดของ Bangkok Project Studio ใน
โครงการโลกของช้าง จ.สุรินทร์ นี้เป็นตัวอย่างของการสร้าง
สถาปัตยกรรมเพื่อรองรับผู้ใช้งานที่มีสายพันธุ์ต่างกันซึ่ง
เกี่ยวข้องทั้งกับการกําหนดที่ว่างแบบโปร่งหรือปิดล้อม การ
ขยายหรือย่อสัดส่วนองค์ประกอบต่างๆ การเลือกใช้วัสดุ
อุตสาหกรรมและท้องถิ่น และการก่อสร้างที่มีทั้งความ
ละเอียดและหยาบ รวมถึงการปล่อยให้ธรรมชาติเข้ามามี
บทบาทในตัวสถาปัตยกรรม ซึ่งสถาปนิกสามารถประมวล
เอาประเด็นเหล่านี้มาสร้างสถานการณ์ที่วางเราไว้ในความ
สัมพันธ์ระหว่างคน สัตว์ และสภาพแวดล้อม ที่ทั้งคุ้นเคย
และก็แปลกแยกไปพร้อมๆกัน
walking up and appreciating the view. The copious
cavities on the brick wall will help create such an
experience as they allow visitors to see outside
from various points of the tower. The difference of
size between the structural components (30x50cm
and 50x50cm) creates a different atmosphere on
each of the floors. Walking along the wall of the
ascending tower, one experiences plenty of access
to views outside on some floors while on others
only a limited amount of natural light finds its way
in through the cavities. The stairways play a
significant part in creating the overall experience.
Each stairway is connected to another in a series
of unpredictable directions and configurations,
causing the walk to be extended while granting
diverse perspectives of the space and the view.
While most observation towers tend to be situated
independently, the brick observation tower here
offers a sense of enclosure, and so connects our
human perceptions and experiences of being
inside to that of the elephants, which are now
living in the more open space outside.
executed and idiosyncratically raw, and the
manner in which the work embraces nature as
an integral part of its existence. The architects
appear to have masterfully processed all of these
issues and elements. On completion Surin
Elephant World will offer an experience that
explores the relationship between humans,
animals and the environment, and feels familiar
and disorientating all at the same time.
Project Name: Surin Elephant World
Owner: Surin Provincial Administrative
Organization
Location: Ta Klang Elephant Village, Krapho,
Tha Tum District, Surin
Area: Elephant Stadium 7,000 Square Meters
Brick Observation Tower 350 Square Meters
Year of completion: Under construction
2015 – Present
Architect: Bangkok Project Studio
ASACrew 16 38
39 Animal

REVIEW
Baan Cats 2018
หลากหลายมุมเหม่อกลางอากาศกับ
การกลับมารักกันใหม่ของหมู่แมว
Baan Cats 2018 คือส่วนต่อ
เติมหน้าบ้านเพื่อแก้ปัญหา
การใช้งานให้เจ้าของบ้าน และ
แก้ปัญหาความแออัดของ
ประชากรแมว
Baan Cats 2018 was added
to a private residence to
help resolve the issue of
overpopulation by the
house owners’ pet cats.
Text: สิริพร ด่านสกุล / Siriporn Dansakun
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
Photo: ปวริสร์ เสถียรสถิตกุล / Pawarit Sathiansathidkul
การเลี้ยงแมวในบ้านกําลังเป็นที่นิยม เพราะไม่รบกวน
เพื่อนบ้าน ลดการเกิดอุบัติเหตุ และป้องกันการติดโรค
แต่บางครั้งก็ทําให้แมวเครียด วิธีจัดการไม่ให้แมวมีปัญหา
ดังกล่าว แบบที่คุณณัฐวุฒิ มัชฌิมา จาก Mutchima
Studio สร้างสรรค์เพื่อแก้ปัญหาคือการสร้างสเปซที่แมว
จะไม่เบื่อนั่นเอง
Baan Cats 2018 คือส่วนต่อเติมหน้าบ้านของครอบครัว
ที่มีพ่อแม่สูงวัยกับลูกสาววัยรุ่น เป็นพื้นที่ 2 ชั้นที่เชื่อมต่อ
ห้องนั่งเล่นที่ชั้น 1 และห้องนอนในชั้น 2 มีการแก้ปัญหา
การใช้งานของเจ้าของบ้านให้สะดวกขึ้น โดยหมาจะใช้
พื้นที่ซ้อนทับกับคนในชั้นหนึ่ง ส่วนแมวจะอยู่ทั้ง 2 ชั้น
สถาปนิกมีความตั้งใจจะออกแบบพื้นที่เรียบง่ายเหมือนอยู่
บ้านต่างจังหวัดอย่างไทยๆ บ้านที่วัยรุ่นก็อยู่สบาย และ
แก้ปัญหาให้กับหมู่แมวที่เริ่มมีประชากรแออัดได้รู้สึก
ปลอดโปร่งขึ้น
เนื่องจากแมวก็เหมือนคน ที่มีลักษณะนิสัยที่แตกต่างกัน
ไป สถาปนิกจึงเริ่มต้นจากการทําความรู้จักประชากรแมว
ในบ้าน โดยการเข้าไปสังเกต และตั้งกล้องวิดิโอไว้
ประมาณ 5 วัน แล้วให้เจ้าของบ้านส่งวิดิโอกลับมา เพื่อ
ศึกษาพฤติกรรมของแมวและลักษณะนิสัยของแมวแต่ละ
ตัว ที่บ้างก็ชอบนอน ชอบคน มีโลกส่วนตัวสูง และบ้างก็
ชอบแกล้งผู้อื่น จนเป็นสีสันของบ้าน ก่อนนําข้อมูลมา
ออกแบบพื้นที่ที่ตอบรับพฤติกรรมเดิมๆ แต่ให้ความรู้สึก
For many cat owners, raising cats indoors is a
growing trend. Nevertheless, while this approach
reduces the risk of their pet disturbing or upsetting
the neighbors, as well as being exposed to
accidents and disease, it can potentially be
stressful. Nuttawoot Mutchima of Mutchima
Studio has come up with a solution to this problem
with Baan Cats 2018 – a space specifically created
so that domesticated felines can stay physically
and mentally healthy.
Baan Cats 2018 is essentially an annex of a home
for a family of four, comprised of a middle-aged
couple and their two teenage daughters. The
two-story structure connects to the living area on
the first floor and the sleeping quarters on the
second floor. The space is designed to provide a
solution and greater convenience for the owners
and their pets. With the dogs sharing the ground
floor space with other members of the family, the
cats’ living area is situated on the second floor of
the new annex. The architect intended to design a
simple living space with a vibe similar to that found
in a rural home, all while still catering to the
preferences and lifestyles of young members of
the family and serving as a space where the
ASACrew 16 40
41 Animal

floor. The architect determined the
coordinates that correspond with the
cats’ routines before designing a series
of elevated walkways for them. Based
on the theory that the further people
have to walk the more stressed they
become, whereas cats relieve stress by
moving around more, the architect
designed a living space that shortens
walking distances for the human
members of the family while extending
them for the felines.
ใหม่แก่แมว
ขั้นตอนการออกแบบเริ่มจากแก้ไขกิจกรรมของคนในส่วน
ซักล้าง ตากผ้า และจอดรถในชั้น 1 ให้ใช้งานง่ายขึ้น และ
สร้างพื้นที่อิสระในชั้น 2 ต่อมาจึงกําหนดพิกัดพฤติกรรม
เดิมของแมว ยกให้สูงขึ้นเป็นทางเดินเหนือศีรษะเพื่อแยก
ทางสัญจรแมวออกจากคน เน้นการลดระยะการเดินของ
คน แต่เพิ่มระยะการเดินของแมว เพราะคนจะเครียดเมื่อ
เดินมากแต่แมวจะเครียดเมื่อเดินน้อย
“เรารักษาพิกัดเดิมที่แมวชอบแล้วยกระดับเป็นทางเดิน
ลอยฟ้าเลียบผนังโปร่งของเหล็กฉีก กําหนดพิกัดความสูง
ให้เห็นวิวให้มากขึ้น แล้วปรับแบบตามข้อจํากัดทาง
โครงสร้าง กฎหมายและสิ่งแวดล้อม” สถาปนิกอธิบาย
การกําหนดความสูงและสัดส่วน “ความห่างของชั้นคือ
ระยะกระโดดและความยาวของชั้นคือระยะทางเดิน ซึ่งมา
จากการสังเกตพฤติกรรม ความกว้างของทางเดินมาจาก
แมวตัวใหญ่ที่สุด เพื่อให้ได้ชั้นที่แคบที่สุดเท่าที่แมวจะยัง
อยู่สบายแต่ไม่ทําให้คนอึดอัด ส่วนเชื่อมชั้นเล่นระดับเพื่อ
ให้รู้สึกเหมือนขึ้นเนิน ส่วนที่แยกจากกันเพื่อให้เขาได้ย่อ
และกระโดดตามนิสัยของเขา”
growing number of cats under their care can live
in a more comfortable, open space.
Cats are like humans in that each of them has
their own characters. Wanting to know more
about them, the architect had a video camera
installed to observe their behaviors over five days.
After receiving the video file, the architect began
studying the characteristics of each cat. He found
that while some cats like to lie around and are
very private, others are very active and playful.
Using this information he designed a living space
which aims to accommodate these behaviors and
routines while offering a sense of discovery for
the cats. The design process began with the
improvement of the service areas (laundry and
parking space on the first floor), by making them
more convenient for the family to use. The open
and more flexible space is located on the second
ASACrew 16 42
การออกแบบเน้นให้คนเดิน
ระยะสั้นลง แต่ให้แมวเดินได้
ระยะมากขึ้น
The design shortens the
human inhabitants’
walkways while extending
the cats’ routes.
“We elevated the area where the cats
like to hang out to create an elevated
walkway that runs along the airy
expanded metal wall whose height has
been raised to offer a better view,”
explains the architect. “A few other
adjustments were also made to comply
with structural limitations, building
laws and the house’s surrounding
environment.” The space between
shelves is within cat jumping range
whereas the length is the cats’ walking
distance. The width of the walkway was
calculated based on the size of the
family’s largest cat so that it is physically
comfortable for all of them. “The
varying levels of the shelves are
designed to create a slope-like route
while the unconnected walkway is
designed to encourage the cats to
jump, bend their legs and lower their
bodies, which are their instinctive
natural movements.”
สถาปนิกแกะรอยพิกัดเดิมที่
แมวชอบทํา​มายกระดับขึ้น
เป็นทางเดินลอยฟ้าเลียบผนัง
สูงหกเมตร
The architect retraced the
cats’ routes and favorite
corners when designing
the walkway, which is
elevated six meters above
ground and flows along the
house’s walls.
43 Animal

“แมวเป็นสัตว์แนวดิ่ง”สถาปนิกพูดถึงเหล่า
แมวในบ้าน “เแมวแต่ละตัวชอบความสูงต่าง
กัน ทั้งเพื่ออยู่ นอน และพิกัดเหม่อมอง”
โลกสามมิติที่ลอยกลางอากาศนี้ซ้อนทับอยู่ใน
มวลอากาศของคน เป็นโลกที่แมวจะปฎิสัมพันธ์
กันเอง นั่งเคียงกัน เดินไปเรื่อยๆ เล่นด้วยกัน
เหม่อมอง และนอนอืด ทางเดินล้อมรอบบ้าน
ทําให้แมวสามารถย้ายทิศที่อยู่ได้อิสระ เลือก
เหม่อในพิกัดไหนก็ได้ การไม่เชื่อมต่อของทาง
เดินทําให้เลือกทางขึ้นตรงไหนก็ได้ เปลี่ยน
เส้นทางเดินได้ทุกวัน และผนังที่ล้อมไปด้วย
เหล็กฉีกก็สร้างตําแหน่งชมวิวอิสระให้เลือกวิว
เปลี่ยนวิวได้เรื่อยๆ สถาปนิกจงใจสร้างพื้นที่
เรียบง่ายที่สุดที่สร้างพิกัดหลากหลายให้แมว
ได้เลือกตลอดเวลาเพราะเป็นบ้านที่หมู่แมว
อาศัยอยู่ทุกวัน
ทางเดินลอยฟ้ารูปตัวยูเปิด
โอกาสให้แมวทํากิจกรรมร่วม
กัน เมื่ออยากส่วนตัวก็แยกไป
เลือกมุมเหม่อและนอนอืดได้
หลายพิกัด
The U-shaped elevated
walkway enables the cats
to interact while
connecting to more
secluded corners where
they can relax and lounge
around.
“นิสัยเบื้องต้นที่แมวมีคือ การยืนเฉยๆ แล้ว
มองวิวภายนอก ชอบความเป็นส่วนตัว ชอบ
นอนเล่นในที่ต่างๆ การซุกคือการเล่น แต่การ
นอนคือสิ่งที่แมวชอบทํา” สถาปนิกสรุปผล
การทดลองของเขา การเหม่อมองวิวเป็น
กุญแจสําคัญที่สถาปนิกค้นพบ และดูเหมือน
หลักการนี้จะตรงกับหลักจิตวิทยาแมวบ้านทั่ว
โลก แมวบ้านที่ไม่ได้ออกนอกบ้านจะชอบ
มองวิว เขาอยากมีมุมส่วนตัวที่สามารถหยุด
พักและเหม่อมองนานเท่าไหร่ก็ได้ ตะแกรง
เหล็กในบ้านหลังนี้เปิดมุมมอง กรองแดด
และลมอ่อนๆให้เข้ามาสัมผัสแมว เกิดเป็น
พื้นที่ชมวิวในอุดมคติ สําหรับแมว สัตว์ที่ชอบ
กลิ่นของลมในแต่ละวัน
Cats are vertical creatures believes the
architect. “Each cat has its own
preferred height when it comes to
The walkway around the house allows
the cats to roam freely. They can sit
absent-mindedly wherever they wish.
ตะแกรงเหล็กเปิดมุมมองที่
กว้าง กรองแดด และลม
อ่อนๆให้เข้ามาสัมผัสแมว
เกิดเป็นพื้นที่ชมวิวในอุดมคติ
The steel mesh sheets
creates an ideal
observation space for the
cats by opening the space
up to give a wider
perspective, filtering
sunlight and allowing cool
breezes to flow through.
where they like to chill, sleep and look
The disconnected points in the walkway
at the view.” This three-dimensional
allows the animals to hop on and hop
elevated world coexists alongside the
off it whenever they want, offering
humans’ own living space. It’s a world
greater variations to their daily walking
where cats can interact, sit together,
routes. The expanded steel wall gives
walk side-by-side, look or lie around.
them different vantage points to enjoy
views of the outside. It was the architect’s
intention to create the simplest
space whilst maximizing flexibility for
the animals when it comes to their daily
living space.
ASACrew 16 44
45 Animal

“เมื่อต่อเติมเสร็จ พื้นที่ของแมวเพิ่มขึ้น แมวก็
จะก้าวร้าวน้อยลง ไม่แสดงอาการเจ้าถิ่นใส่
กัน แล้วก็พากันออกมานอน และเจ้าของบ้าน
ก็เริ่มเก็บแมวมาเลี้ยงเพิ่มขึ้น (ยิ้ม)”
สถาปนิกกล่าวถึงผลการออกแบบของเขา
แมวมีกฎของเขาเอง การอยู่ร่วมกันของแมว
จะมีการกําหนดพฤติกรรม และสถานที่ ตาม
ช่วงจังหวะเวลาของวัน หากประชากรหนา
แน่น เขาจะข่วนพื้นที่เพื่อเป็นสัญญะสร้าง
อํานาจ Baan Cats 2018 จึงเป็นเหมือน
การเพิ่มพื้นผิวทางการใช้งานเพื่อลดความ
หนาแน่นประชากรแมว ใช้มุมมองและพื้นที่
เหม่อลอยในการกํากับพิกัด เพิ่มตัวเลือกใน
การใช้พื้นที่อย่างอิสระ สร้างสีสันให้กับทุกวัน
เพื่อลดความเครียดและสร้างความสุขให้
ประชากรแมว และทุกชีวิตที่อยู่ร่วมกัน
his design. “They’ve become less
possessive of their territory. They all
spend time lying around next to each
other and the owners have adopted
more cats as a result.”
Cats have their own rules. There are
patterns of behaviors that dictate how
they live together and the spaces they
use at different times of day. If the
population in a certain area gets too
crowded, cats tend to scratch the
surface of the space they live in to
assert their power. By increasing
functional surfaces and distributing the
cat population by providing greater
access to the outside environment,
Baan Cats 2018 has solved this problem
and allowed for a more flexible and
dynamic use of the living space.
Ultimately, it has helped relieve stress
for every family member, humans and
felines alike.
อ้างอิง: “แนวคิดบ้านสัดว์เลี้ยง” www.nakaura-kenchiku.jp
จากพื้นที่เดิมบนพื้นระนาบ สู่
พื้นที่ทางเดินลอยฟ้าและมุม
เหม่อกลางอากาศที่หลาก
หลาย ทําให้หมู่แมวผ่อนคลาย
และกลับมารักกันมากขึ้น
From the horizontal plane
of the floor to the elevated
walkway with various
spaces and corners
designed to accommodate
their daily routines and
behaviors, the new
addition makes the cats
feel more at ease among
each other.
ขั้นที่ไม่ต่อเนื่องกันทําให้แมว
แต่ละตัวเลือกทางขึ้นลงเองได้
อิสระ และมีพฤติกรรมที่ไม่ซ้ํา
กันในแต่ละวัน
The disconnected shelves
diversifies the spatial
program and interactions,
and permits the cats to
choose their own routes.
“One of the fundamental characteristics
of cats is to stand still and just sort of
stare out at the view. They love to lie
around at their favorite spots. Hiding is
like playing to them, but sleeping is what
they love to do most.” The key finding
from the architect’s behavioral research
was that cats like to observe. Domestic
cats all around the world, especially
those raised indoors, love to have their
own private spot where they can spend
as much time as they want staring
outside. The expanded steel wall in this
project does not only offer better
access to the view but also filters the
sunlight and allows soft breezes to flow
through, creating an ideal observation
point for those cats that enjoy the feel
of the air wafting around them.
“Once the addition was done there was a
bigger space for the cats and they
naturally became less aggressive,” said
the smiling architect of the outcome of
Project Name: Baan cats 2018
Owner: Khun Ple
Location: Bangkok Thailand
Area: 95 sq.m
Year of completion: 2018
Architect: mutchimastudio
Interior: mutchimastudio
ASACrew 16 46
47 Animal

REVIEW
Cat Cafe Home
รีฟอร์มวิถีชีวิตด้วยสัดส่วนของเพื ่อน
ร่วมชีวิตและจังหวะในการเข้าหากัน
“ในโลกปั จจุบันสัตว์เลี้ยงอยู่ในที่ร่มมากขึ ้น มีการ
แบ่งปั นพื ้นที่กับผู้เลี้ยง มีวิถีชีวิตสอดคล้องกับ
มนุษย์ในชายคาเดียวกัน แต่สัตว์เลี้ยงหลายตัวต้อง
อยู่ในสถาปั ตยกรรมที่มนุษย์เลือกเพื ่อมนุษย์ “
Text: สิริพร ด่านสกุล / Siriporn Dansakun
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
Photo: พร เลาหสุขเกษม / Ponn Laohasukkasem (Ponna Studio)
MVRDV เคยกล่าวว่า “ในโลกปัจจุบันสัตว์
เลี้ยงอยู่ในที่ร่มมากขึ้น มีการแบ่งปันพื้นที่กับ
ผู้เลี้ยง มีวิถีชีวิตสอดคล้องกับมนุษย์ในชายคา
เดียวกัน แต่สัตว์เลี้ยงหลายตัวต้องอยู่ใน
สถาปัตยกรรมที่มนุษย์เลือกเพื่อมนุษย์” หาก
การรีฟอร์มบ้านคือการรีฟอร์มวิถีชีวิต บ้าน
Cat Cafe Home โดยคุณพร เลาหสุขเกษม
ก็เป็นการรีฟอร์มที่เปลี่ยนวิถีชีวิตที่เคยปรับ
ตามสถาปัตยกรรม...สู่วิถีชีวิตที่ปรับตาม
แนวคิดของการอยู่ร่วมกันของคนและแมว
Cat Cafe Home เป็นบ้านของคุณหมอสามี
ภรรยาและแมว 3 ตัว เจ้าของบ้านได้ไป
สัมผัสคาเฟ่แมวแล้วใฝ่ฝันอยากได้บ้านแบบ
นั้น การรีฟอร์มจึงเกิดขึ้นในส่วนห้องทาน
อาหาร ห้องนั่งเล่น และพื้นที่หลังบ้าน โดยมี
พื้นที่ของคนและแมวสอดคล้องกันไปแบบมี
สัดส่วนเฉพาะแบบ
Architecture and design firm MVRDV
once said: “A large proportion of dogs
live indoors, their lives interwoven with
their family’s lifestyles. We humans live
harmoniously together with our dogs
under one roof. There is no such a thing
as architecture for dogs; dogs live in
people’s architecture, and according to
the owners’ choices.” If restructuring a
house is the same as restructuring a
life, Cat Café Home, a project by Ponn
Laohasukkasem, reflects the transformation
of architecture so it corresponds
better with two lives: humans and their
cats.
หมู่แมวกับพื้นที่ในบ้าน ที่มี
สัดส่วนเหมาะสมกับพวกเขา
โดยเฉพาะ
The cats at home in a
living space specifically
designed for their physical
proportions and behaviors.
ASACrew 16 48
49 Animal

“วิธีคิดเริ่มจาก พฤติกรรมของคนและแมวที่
ซ้อนทับกันเป็นสองเลเยอร์” สถาปนิกกล่าว
เนื่องจากแมวเองก็มีงานประจําวันของเขา
หนึ่งในนั้นคือการเดินสํารวจอาณาบริเวณ
(territory) หากอาณาจักรของเขามีสิ่ง
กีดขวาง แมวจะเกิดความเครียด การ
ออกแบบทางเดินเป็นอาณาจักรแมวที่
เคลื่อนไหวได้สามมิติ ในพิกัดและวัสดุที่ลด
อุบัติเหตุ จึงเป็นการบรรเทาความเครียดให้
แมวไปโดยปริยาย
Cat Café Home is a residence owned by a
doctor couple and their three cats. The
owners always dreamed of having a
house with a space and ambience
similar to that found in the cat cafés they
visited. With this desire driving the brief,
the architect came up with a design that
transforms the dining room, living room
and area at the back of the house into
spaces where specific scales and ratios
are used to determine how humans and
cats interact.
ซ้าย: สเปซตามสัดส่วนของ
แมวที่แทรกซึมในสเปซที่อยู่
อาศัยของคน
Left: The space was
designed so that the cats’
scale is an integrated part
of the humans’ living area.
ขวา: วงจรทางเดินของแมวที่
กําหนดความสูงและพิกัดตาม
จังหวะการเข้าหาคนที่เหมาะสม
Right: The height and
dimensions of the cat’s
main walking route is
designed to enable
physical contact and
interaction with their
human owners.
“It starts with the idea of two superimposed
layers of behavior, one belonging
to the humans and the other to the cats,”
said the architect. With the cats having
their own routine, and one in particular
being quite territorial if something or
someone gets in the way on inside their
space, they are prone to stress. Designing
a walkway that serves as a three-dimensional
sanctuary that the cats can move around
freely in, but within designated coordinates
and on materials that are less likely to
cause accidents, would help a great deal
in relieving that stress.
ASACrew 16 50
51 Animal

“It starts with the living room. I divided
the spaces into those that are shared
and those that are used separately by
determining the coordinates and
developing a layout that accommodates
the activities of both the humans and
the cats. The cats’ route is then created
in a cycle. But with the kitchen area
being restricted, that cycle isn’t always
completed.” From the dining space of
the owners and the cats to the walkways,
each space has been designed so
that the activities of the humans and
the felines can take place alongside
each other. This approach to the spatial
design resulted in a series of functional
spaces. While certain areas are
separated, there are also common
areas where activities take place more
freely.
”เราเริ่มจากห้องนั่งเล่น แบ่งพื้นที่ส่วนที่ใช้
ร่วมกันกับส่วนที่แยกกันใช้ วางพิกัดกิจกรรม
ของคนและแมว แล้วสร้างเส้นทางของแมว
เป็นวงจร แต่วงจรในครัวควรถูกกํากับ วงจร
ของแมวจึงไม่สมบูรณ์ตลอดเวลา” สถาปนิก
กําหนดกิจกรรมคนและแมวให้สอดคล้องกัน
ไป ที่ทานอาหารของคนก็จะมีที่ทานอาหาร
ของแมว ทางเดินของคนวางคู่ทางเดินของ
แมว กิจกรรมจะอยู่คู่กันไปในโซนเดียวกัน มี
การแยกพื้นที่ตามสัดส่วน และส่วนที่ไม่แยก
แม้ไม่ทํากิจกรรมพร้อมกัน แต่ความหมาย
ของพื้นที่สําหรับทุกฝ่ายจะเป็นไปในแนวทาง
เดียวกัน
ซ้าย: สถาปนิกกําหนดพิกัด
กิจกรรมของคนและแมวให้
สอดคล้องกัน ทําให้ความ
หมายของพื้นที่ต่อคนและแมว
เป็นเรื่องราวเดียวกัน
Left: The architect
ensured that the cats’ and
owners’ activities can
coincide, facilitated the
coexistence of two types
of living spaces.
ขวา: มีการแยกเป็นพื้นที่ใช้
งานที่ซ้อนทับกัน และพื้นที่ใช้
งานที่แยกสัดส่วนเฉพาะ เพื่อ
คนและเพื่อแมว
Right: The spatial program
is divided betwen spaces
where cats’ and humans’
living activities overlap
and more private corners
for both the animal and
human dwellers.
ASACrew 16 52
53 Animal

The height of the cats’ walkway was
determined by studying the way cats
tend to approach humans. “This space
is about cohabitation. Everyone should
feel relaxed. Being unknowingly
approached or jumped at from behind
or from the above, even by their own
cats, can make the owners feel quite
startled and feel a bit too cautious and
stressful. So how both the humans and
the animals approach each other is
site, the cats were allowed to walk
around and interact with the space and
the designed scales. We observed to
see whether they were satisfied with
the plan. If there were certain tunnels
they wouldn’t want to walk through, the
design team would adjust the scale to
best accommodate their preferences
and behaviors.”
The cat walks and cat steps create a
ซ้าย 1: พิกัดของแมวคํานึงถึง
จังหวะการเข้าหาคนเป็นหลัก
สถาปนิกกําหนดเส้นทางแมว
ให้ต่ํากว่าศีรษะคนในทุก
ท่วงท่าในจุดพักผ่อน และยก
ทางเดินแมวให้สูงในบริเวณ
ทางสัญจรของคน
Left 1: Much thought was
given to the way cats
approach their owners. In
the living area the height
of the cats’ walkway is
designed to be lower than
the human inhabitants’
head level. When the
walkway passes beyond
where humans are it is
elevated higher.
something I put a lot of thought into.”
The architect designed the cats’ route
to be lower than the owners’ head level.
Be the owners are sitting in the dining
area, relaxing in the living area or
walking up and down the stairs, the
cats’ walkways are elevated to be
series of walkways with different
variations. Their scale was calculated
based on the cats’ body size, allowing
them to stand and stretch vertically and
horizontally from their heads to the tip
of their tails. The controlled height
naturally allows for visual interactions,
and with the cats and humans able to
ซ้าย 2: บ้านหลังนี้ คํานวน
แคทวอล์ค แคททรู และ
แคทสเต็ป จากสัดส่วนของ
แมว ทําให้แมวยืนแล้วยืดหาง
จนสุดได้
Left 2: The design of the
catwalks and cat steps
takes into account the
cats’ body proportions,
allowing them to fully
stretch their bodies and
tails.
higher than head level tends to be in
approach each other in a gentle
that area. This approach delivers a
manner, the animals now feel more
layout that separates the living spaces
comfortable entering the owners’ living
between the humans and animals while
space during their everyday activities.
providing flexible enough access for
everyone to share the common areas.
It also allows all the humans and cats to
feel comfortable and safe whenever
สําหรับการกําหนดความสูงของเส้นทางแมว สถาปนิก
อ้างอิงจากจังหวะที่แมวเข้าหาคนเป็นหลัก “พื้นที่นี้
เป็นการอยู่ร่วมกัน ทุกฝ่ายควรได้ผ่อนคลาย การเข้าถึง
คนแบบกระโจนจากข้างหลังหรือข้างบนจะทําให้คนตกใจ
หรือต้องคอยระวัง ซึ่งมันเครียด เราจึงคํานึงการเข้าถึงกัน
และกันเป็นอย่างมาก” สถาปนิกกําหนดเส้นทางของแมว
ให้ต่ํากว่าศีรษะคนในแต่ละท่วงท่า ในที่ทานอาหาร ที่นั่ง
เล่น และจังหวะลงบันได และยกทางเดินแมวให้สูงกว่า
ศีรษะคนบริเวณทางสัญจรของคน หลักการนี้เป็นการ
ออกแบบพื้นที่แยกกันอยู่ ที่เปิดโอกาสให้ย้ายตําแหน่งมา
อยู่รวมกันได้ตลอดเวลาด้วยการเข้าถึงกันที่อีกฝ่ายก็อุ่นใจ
อีกสิ่งที่สถาปนิกให้ความสําคัญ คือ สัดส่วนของพื้นที่แมว
ทั้งจังหวะกระโดดของบันได ความกว้างที่อยู่สบาย ขนาด
ของช่องที่อยากซุก ขนาดของรูที่อยากลอด แน่นอนว่าการ
คํานวนสัดส่วนนั้นเป็นหลักการของมนุษย์ แต่สถาปนิกก็
หาวิธีทดสอบสมมติฐานด้วยการ...ให้แมวเป็นผู้ตรวจงาน
“เราให้แมวมาตรวจงานระหว่างก่อสร้างหลายครั้ง เรา
ออกแบบโดยคํานวณจากขนาดแมวไว้แล้ว ระหว่างตรวจ
งาน แมวก็ขึ้นไปเล่นให้เราดู ผลคือ สัดส่วนเป็นที่พอใจ
ของแมว แต่ยังมีบางรูที่แมวไม่ลอด ทีมออกแบบจึงปรับ
สัดส่วน ให้พอดีตามการมาตรวจงานของแมว”
บ้านหลังนี้ ประยุกต์ แคทวอล์ค แคททรู และ แคทสเต็ป
ให้เป็นทางเดินแมวที่หลากหลาย โดยคํานวนสัดส่วนจาก
ขนาดของแมวจนทําให้แมวสามารถยืนแล้วยืดหางจนสุดได้
การกํากับความสูงทําให้เกิดปฎิสัมพันธ์ทางตาโดยปริยาย
และเมื่อจังหวะในการเข้าถึงกันถูกออกแบบอย่างอ่อนโยน
แมวก็จะลงมาทํากิจกรรมร่วมกับคนอย่างธรรมชาติ
they come into contact.
Another priority was the cats’ living
area, which encompasses factors such
as its size, the jumping range between
steps, and the size of tunnels the cats
feel most comfortable using. Scale was
calculated primarily by using the human
body’s proportions and preferences.
The architect, however, tested the
layout by giving the cats the role of
inspectors. “We let the cats visit the
site a number of times. We design by
doing the calculation based on the cats’
body proportions. When we were at the
ทดสอบสมมติฐานด้วยการให้
แมวเป็นผู้ตรวจงาน
Testing the hypothesis as
cats inspect the site.
ASACrew 16 54
55 Animal

ซ้าย: ห้องหลังบ้านเป็นพื้นที่
อาบแดดอ่อนๆของแมว
เอื้อให้แสงและบรรยากาศ
ภายนอกเข้ามาปรับสมดุลทาง
ธรรมชาติของแมว
Left: The room offers a
good sunbathing space for
the cats. The ample
presence of natural light
and outside surroundings
helps keep the
domesticated cats’ natural
behaviors in balance.
ขวา: แมวไทยจะมีสีขนแบบ
หนึ่งในอุณภูมิร้อน และ
เปลี่ยนเป็นอีกสีหนึ่งใน
อุณหภูมิเย็น
Right: Thai cats’ hair is
one color in high
temperatures and
changes in cooler
temperatures.
In addition to a design that puts great
thought into how functional spaces are
accessed, the room at the back of the
house now also allows the cats to bask
in warm sunlight. “Cats never have
problem with indoor air, but natural
light and outside surrounding do have
an effect on the animals’ instinctive
natures. The three cats are Thai cats so
they need to be exposed to both high
and low temperatures because their
hair color will be of a certain color
during low temperatures and another
color when the temperature is higher,”
explained the architect.
Japanese designer Kenya Hara once
said: “People build the environment
based on human proportion, from
chairs, tables, doors, steps…to homes
and cities. Animals have to adjust to the
built environment, which is based
almost entirely from the human scale.”
With Cat Café Home, however, the
architect has adjusted the dimension of
functional spaces and, in doing so,
brought the twin worlds of humans and
cats together in the most gentle and
thoughtful manner.
นอกจากการออกแบบที่คํานึงถึงสัดส่วนและ
การเข้าถึงกันและกันแล้วนั้น ห้องหลังบ้าน
ยังเป็นพื้นที่อาบแดดอ่อนๆของแมวอีกด้วย
”แมวไม่เคยมีปัญหาเรื่องอากาศในบ้าน แต่
แสงและบรรยากาศของภายนอกจะมีผลต่อ
ธรรมชาติแมว แมวบ้านนี้เป็นแมวไทยจึง
จําเป็นต้องสัมผัสกับความร้อนและความเย็น
เพราะสีขนจะเป็นสีหนึ่งในอุณหภูมิที่เย็น แล้ว
จะเปลี่ยนเป็นอีกสีหนึ่งเมื่ออุณหภูมิร้อน”
สถาปนิกเล่าถึงห้องอาบแดดแมว
Kenya Hara กล่าวไว้ว่า “คนสร้างสิ่ง
แวดล้อมขึ้นโดยอ้างอิงจากสัดส่วนมนุษย์
ตั้งแต่เก้าอี้ โต๊ะ ประตู บันได …บ้าน ต่อ
เนื่องไปจนถึงเมือง และสัตว์เลี้ยงก็ต้องปรับ
ตัวให้เข้ากับสภาวะแวดล้อมที่สร้างไว้ตามพื้น
ฐานของสัดส่วนมนุษย์” แต่ใน Cat Café
Home หลังนี้ สถาปนิกพยายามที่จะปรับมิติ
ของสเปสขึ้นใหม่ เพื่อผสานโลกของมนุษย์
กับโลกของแมว ให้อยู่ร่วมกันอย่างอ่อนโยน
Project Name: Cat Cafe Home
Owner: Mallika Techolarn
Location: Bangkok Thailand
Area: 75 spare metre
Year of completion: 2016
Architect: Ponna Studio
Interior: Ponna Studio :Ponn Laohasukkasem,
Pimrada Nochid, Charwanchon
ASACrew 16 56
57 Animal

ROUNDTABLE TALK
Animals and Me
การออกแบบสภาพแวดล้อม
เพื ่อการเรียนรู้สัตว์
ผู้ใช้ในมุมมองของคนทั่วไปหรือเจ้าของ
โครงการ บางทีจะเน้นทางด้านผู้ชมค่อน
ข้างเยอะ แต่ในฐานะคนที่ทำสวนสัตว์กัน
จริงๆ จะเข้าใจว่าน้าหนักที่ต้องเท่าๆกัน
เลย หรืออาจจะเยอะกว่าด้วยซ้า ก็คือผู้ใช้
ที่เป็นสัตว์ เพราะเค้าเป็นผู้ใช้สอยที่อยู่
ตลอด 24 ชั่วโมง
Text: ASA CREW Team
Photo: ชนิภา เต็มพร้อม / Chanipa Temprom
ASACrew 16 58
ซ้าย: คุณยงชัย อุตระ
กลาง: ดร.ฉมาวงศ์ สุริยจันทร์
ขวา: ผศ.ดร.สุพิชชา โตวิวิชญ์
การออกแบบสวนสัตว์ที่มีผู้ใช้สอยอาคารเป็นทั้งมนุษย์
และสัตว์นั้นเป็นเรื่องที่น่าสนุกที่เราอาจจะไม่ค่อยได้พูด
ถึงกันสักเท่าไร ASA CREW มีโอกาสได้นั่งพูดคุยกับผู้
เชี่ยวชาญสองท่าน ได้แก่ คุณยงชัย อุตระ สัตวแพทย์
และผู้ช่วยผู้อํานวยการ สํานักอนุรักษ์และวิจัย องค์การ
สวนสัตว์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ และอาจารย์ ดร.ฉมาวงศ์
สุริยจันทร์ อาจารย์ประจําภาควิชาภูมิสถาปัตยกรรม
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ
อนุกรรมการด้านวิชาการและกายภาพองค์การสวนสัตว์
ในพระบรมราชูปถัมภ์เกี่ยวกับแนวโน้มการออกแบบ
สภาพแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้สัตว์
_ตอนนี้รูปแบบของโครงการสวนสัตว์ต่างๆ ที่มีใน
ประเทศไทยมีลักษณะใดบ้างคะ
คุณยงชัย: ในประเทศไทยถ้าเฉพาะขององค์การสวนสัตว์
มี 7 แห่ง และของเอกชนที่มีขนาดใหญ่ มีประมาณ
2 แห่ง อย่างของซาฟารีเวิลด์นี่จุดดึงดูดลูกค้าคือโชว์
ส่วนขององค์การสวนสัตว์จะเน้นส่วนแสดง นอกจาก
นี้ก็มีสวนนก ที่มีขนาดใหญ่หน่อยก็จะมีที่จังหวัดชัยนาท
ตอนนี้เทรนด์การทํากรงนกใหญ่ขนาด 3-5 ไร่ นี้ค่อยๆ
น้อยลง เพราะจัดคอลเลคชันนกที่จะปล่อยยากมาก
อย่างแรกคือคนต้องเห็นนกได้ชัด อย่างที่สองคือสีต้อง
สวยแล้วโดยส่วนใหญ่นกบ้านเราจะสีเขียวๆเทาๆ ไม่ค่อย
มีสีสดสะดุดตา อย่างที่สามคือนกต้องไม่ทะเลาะกัน
ครับ เพราะว่านกบางพวกมันเป็นนกกินเนื้อ หรือนกบาง
พวกพอมันจับคู่ผสมพันธุ์ปุ๊บ มันจะมีเขตของมัน ถ้าใคร
ไปยุ่งกับเมียมัน มันตีตายเลย ส่วนอควาเรียมจะมีจํานวน
เยอะกว่า เพราะรายได้ดีครับมีทั้งแบบน้ำจืดและน้ำเค็ม
59 Animal

_ฟังคุณหมอแล้วรู้สึกว่ามีรายละเอียดที่ต้องคำนึงถึง
ตอนออกแบบเยอะเหมือนกันสถาปนิกและภูมิสถาปนิก
จะต้องมีความรู้พื้นฐานอะไรบ้างคะ
คุณยงชัย: ขั้นแรกเจ้าของโครงการต้องกําหนด requirement
ให้สถาปนิกก่อน แต่ทีนี้ปัญหาที่มักจะเกิดขึ้นคือ
เจ้าของโครงการเองก็ไม่มีความรู้ แล้วพอสถาปนิกก็ไม่รู้
ด้วย มันก็เลยได้แค่สวนสวยๆ ออกมามองจากคน
ภายนอกก็คือจัดสวนสวยจังเลย แล้วก็มีตัวอะไรไม่รู้วิ่งไป
วิ่งมาคือมีแค่สวนและสัตว์จริงๆ (ยิ้ม) ซึ่งเวลาให้อาหาร
เราต้องโยนเข้าไปข้างหน้า แต่เวลาที่สัตว์มันป่วย ที่เรา
ต้องชั่งน้ำหนักหรือฉีดยาสัตว์ เราจะไม่สามารถทําได้
อ.ฉมาวงศ์: ผมก็มองเห็นปัญหาเดียวกันครับ เพราะผม
มองว่าสัตว์แต่ละชนิด มันก็เหมือนกับผู้ใช้โครงการ ซึ่ง
เวลาเราทําการออกแบบก็ต้องศึกษาให้ลึกซึ้งถ้าเราไม่
เข้าใจความต้องการของสัตว์ ไม่เข้าใจพฤติกรรม เราจะ
ไม่สามารถออกแบบได้ตอบสนองความต้องการของ
เค้า อย่างที่คุณหมอพูดเรื่องปัญหาที่จะเกิดขึ้น จาก
ประสบการณ์มีนิสิตทําวิทยานิพนธ์ บางคนจะจับเฉพาะ
ทางไปเลย เช่นบางคนดูเรื่องนกกระเรียน บางคนดูเรื่อง
วัวแดง ล่าสุดที่ผมเป็นที่ปรึกษาดูแค่เรื่องลิงอย่างเดียว
พบว่าสังคมของลิงมันก็ซับซ้อนมาก นี่คือแค่ลิงชนิดเดียว
นะครับ แล้วคือสวนสัตว์มันรวมตั้งไม่รู้กี่ชนิด ประเด็น
หลักคือเราต้องเข้าใจผู้ใช้ เพราะว่าผู้ใช้ในมุมมองของคน
ทั่วไปหรือเจ้าของโครงการ บางทีจะเน้นทางด้านผู้ชมค่อน
ข้างเยอะ แต่ในฐานะคนที่ทําสวนสัตว์กันจริงๆ จะเข้าใจ
ว่าน้ำหนักที่ต้องเท่าๆกันเลย หรืออาจจะเยอะกว่าด้วยซ้ำ
ก็คือผู้ใช้ที่เป็นสัตว์ เพราะเค้าเป็นผู้ใช้สอยที่อยู่ตลอด
24 ชั่วโมง แล้วเค้าคือต้นทางของการที่โครงการจะออก
มาดีหรือไม่ดี เพราะฉะนั้นเรื่องพฤติกรรมของสัตว์ต่างๆ
ถือว่าเป็นอันดับแรกที่ต้องเข้าใจที่สุด
E
D
E
E
E
R
D
Y
D
D = Den
คอกกักสัตว์
E = Exhibition
ส่วนแสดง
Y = Exercise Yard
พื้นที่ออกกําลัง
R = Rest Way
เส้นทางบริการเพื่อ
ชั่งนํ้ำหนักหรือฉีดยา
Y
D
_องค์ประกอบของการออกแบบส่วนแสดง
สัตว์ที่ดีควรประกอบด้วยอะไรบ้างคะ
คุณยงชัย: อยากให้ดูภาพประกอบ ส่วน E
ในภาพนี้คือ Exhibition หรือส่วนแสดง แรก
เริ่มเลยเราจัดให้สัตว์อยู่ในคอกกัก (D=Den)
สี่เหลี่ยม ปล่อยมันวิ่งไปวิ่งมาอยู่ในนั้น เวลา
ให้อาหารก็โยนให้มันกิน อย่างที่กล่าวไปคือ
ลักษณะนี้สัตว์อาจจะไม่ได้พักผ่อนเลย และ
เข้าไปดูแลรักษาสัตว์ได้ยาก รูปแบบต่อมามี
การพัฒนาเพิ่มรายละเอียด เช่น แยกส่วน
คอกกักออกจากส่วนแสดง เพื่อให้สัตว์มีที่พัก
เมื่อเวลาที่สัตว์มีลูกแล้วอาจเริ่มทะเลาะกับพ่อ
กับแม่ ก็ต้องทําคอกเพิ่มขึ้น หรือบางทีเวลา
ที่สัตว์ป่วย ซึ่งสวนสัตว์จะมีกฎว่าสัตว์ที่ไม่
สมบูรณ์ ป่วย หรือชรา ห้ามแสดงให้คนดู
เราก็ต้องมี exercise yard เพิ่มไว้ข้างหลัง
ด้วย เอาไว้ในกรณีที่มันป่วย หรือมันแก่ หลัง
จากนั้นเรามีปัญหาว่าเมื่อต้องรักษาพยาบาล
สัตว์ หรืออยากชั่งน้ำหนัก แล้วต้องวางยา
สลบทุกครั้ง การออกแบบต่อมาจึงเพิ่มส่วนที่
เรียกว่า rest way เข้าไป ซึ่งเป็นคล้ายๆ ทาง
เดินที่เชื่อมต่อระหว่างคอกกักกับส่วนแสดง
ซึ่งจะมีระบบเป็น platform ชั่งน้ำหนัก ทําให้
สะดวกมากขึ้น
อ.ฉมาวงศ์: ส่วนแสดงนี่ ผมว่าเป็นอะไรที่
ค่อนข้างจะซับซ้อน เวลาจะออกแบบจริงๆ ก็
ต้องได้ข้อมูลจากคุณหมอหรือผู้เชี่ยวชาญบอก
คือเราทํางานร่วมกันนะครับ คือเมื่อเราได้
รับ space requirement มาจากทางสวนสัตว์
ผู้ออกแบบ ก็นํามาจัดให้มันถูกที่ถูกทาง ให้
สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม อย่างทางด้าน
ภูมิสถาปัตยกรรมเราจะช่วยดูทิศทาง แดด
ลม พืชพรรณ วัสดุ shape รวมถึง form
และการออกแบบต่างๆ ให้มันสวยงาม
สําหรับคนดูและไม่เป็นอันตรายต่อสัตว์
ASACrew 16 60
61 Animal

_แล้วถ้าองค์ประกอบของสวนสัตว์ทั้งหมด
เลย มันมีอะไรที่สำคัญๆบ้างคะ ปัจจุบันผู้
ชมจะต้องการอะไรบ้างจากการชมสวนสัตว์
อ.ฉมาวงศ์: ย้อนอดีตสักนิดหนึ่งแล้วกันนะ
ครับ ตอนแรกจะเน้นการจับสัตว์เข้ามาอยู่ใน
กรง แล้วก็เอาคนมาดูเพื่อให้หวนระลึกถึง
ธรรมชาติมันเริ่มมาจากตั้งแต่ในวังของ
กษัตริย์ แล้วพัฒนาการมันก็ดีขึ้นมาเรื่อยๆ
มีการจัดพื้นที่ให้ใหญ่ขึ้น ถัดมาเมื่อพื้นที่ใหญ่
ขึ้นแล้วก็ค่อยๆ มีการออกแบบปรับแต่งสภาพ
แวดล้อมให้เหมือนกับถิ่นที่สัตว์เคยอยู่ มีการ
เพิ่มต้นไม้และบ่อน้ำ เพื่อให้สัตว์ได้แสดง
พฤติกรรมทางธรรมชาติออกมา นักออกแบบ
ต้องคิดว่าสัตว์บางชนิดใช้เวลา 70-80% ใน
การหาอาหาร ถ้าเราไปโยนให้มันก็จะไม่ได้
ออกกําลังกาย ก็ต้องออกแบบให้เอาอาหาร
ไปซ่อนบนพุ่มไม้ หรือใต้หญ้าแห้งให้มันใช้
ชีวิตคล้ายกับอยู่ในธรรมชาติ จนมาถึงแนว
โน้มล่าสุดจะใช้คําว่า landscape immersion
คือ พยาม blend ทั้งเรื่องของการใช้
ชีวิตของสัตว์และการชมของผู้คนให้มันเป็น
ธรรมชาติมากที่สุด ให้มันเหมือนกับสภาพ
แวดล้อมจริงมากที่สุด ถ้าจะพูดในภาพใหญ่
สวนสัตว์สมัยก่อนเรามองว่ามันเป็นแค่
ประเภทหนึ่งของ theme park มี พัฒนาการ
จากที่เคยให้ความสําคัญไปที่คนดูเป็นหลัก ก็
มาเพิ่มน้ำหนักให้ทางสัตว์ ล่าสุดที่ผมทํางาน
ร่วมกับคุณหมอและคณะทํางานขององค์การ
สวนสัตว์ ได้พยายามเอานโยบายขององค์
การฯ เข้ามาซึ่งมันสอดคล้องกับสากลนะ
ครับ ว่าสวนสัตว์ต้องเป็นทั้งแหล่งเรียนรู้
ที่พักผ่อนหย่อนใจ และที่อนุรักษ์และวิจัย
คุณยงชัย: เพิ่มเติมในส่วนของคนดูแลสัตว์
นะครับ ในสวนสัตว์ขนาดใหญ่จะทํา​service
way ไว้เป็น วงแหวนรอบๆ เพื่อให้เข้าถึงได้
จากทางด้านหลังโดยที่ไม่รบกวนผู้ชมด้าน
หน้า นอกจากนี้ต้องการคลังอาหาร(commissary)
เมื่ออาหารแห้งและอาหารสดเข้ามาจะ
ตรวจนับ วัดชั่ง เก็บ และจ่ายออกจากตรง
นั้น แล้วก็มีโรงพยาบาลสัตว์
อ.ฉมาวงศ์: ในส่วนที่จะเป็นจุดพักจุดหมายตา
ที่จอดรถ ที่ขายตั๋ว อันนั้นคือตามมาตรฐานของ
การออกแบบสวนสาธารณะหรือ theme park
ทั่วไปว่ามันต้องมีในทุกระยะเท่าไรซึ่งทางคุณ
หมอเองก็มีการเก็บข้อมูลที่น่าสนใจเช่นบางที
ตามมาตรฐานจะบอกว่าคนอาจจะเดินได้
300 เมตร ถึงจะต้องมีจุดพัก แต่คุณหมอบอก
ว่าถ้าที่เขาดินต้องใช้ระยะ200 เมตร เพราะ
เด็กเป็น user หลัก ทางองค์การสวนสัตว์มี
ข้อมูลต่างๆ แล้วเอามาแชร์กัน คุณหมอเคยเล่า
ว่าส่วนจัดแสดงหนึ่ง บางคนใช้เวลาแค่ 22
วินาที เท่านั้นเอง ซึ่งก็จะเป็นข้อมูลที่น่าสนใจว่า
นักออกแบบต้องทํายังไงให้เค้าอยู่ชมได้นาน
มากกว่านั้น
_คิดว่าความยากของการออกแบบสวนสัตว์
คืออะไรคะ ทั้งในส่วนของนักออกแบบและ
สำหรับสัตวแพทย์
คุณยงชัย: งบประมาณไม่เคยพอ สวนสัตว์ที่
ประเทศโปแลนด์แค่อาคารสําหรับสัตว์จาก
ทวีป Africa อาคารเดียวก็ 3,000 ล้านแล้ว
ของเราส่วนแสดงได้งบประมาณแค่ 10 ล้าน
ถ้าเทียบกับต่างประเทศเป็นได้แค่ค่าแบบของ
เรารวมค่าออกแบบและค่าก่อสร้างด้วย คุณว่า
อันไหนมันจะดีกว่ากันอย่างที่บอกว่ามันก็จะมี
แต่หน้าบ้านสวยๆไง ไม่มีหลังบ้าน
อ.ฉมาวงศ์: : ผมว่าความยากคือเป้าหมายหนึ่ง
ที่อยากให้คนเปลี่ยนพฤติกรรม คือให้คนเข้ามา
“อิน” กับสัตว์ อยากเป็นส่วนร่วมของการช่วย
เหลือไม่ว่าทางใดทางหนึ่ง สวนสัตว์ควรจะมี
ความยืดหยุ่นหรือว่าเปิดโอกาสให้ประชาชน
ทั่วไปเข้ามามีส่วนร่วมเยอะๆ ทํายังไงให้ดึงการมี
ส่วนร่วมเข้ามาใช้ในการบริหารจัดการ รวมถึง
การออกแบบ เพราะว่าหลายๆที่แม้แต่องค์การ
สวนสัตว์ เป้าหมายหลักคือให้ประชาชนมีจิต
สํานึกที่ดี แต่บางทีมาครั้งเดียวมันก็อาจจะไม่ได้
เกิดขึ้น มันเป็นทั้งการดีไซน์กายภาพ และดีไซน์
กระบวนการ ผมว่าถ้าทําตรงนั้นให้มันเกิดขึ้น
ได้ ก็จะ win-win ทั้งสองฝ่าย ประชาชนได้เกิด
ความเข้าใจที่ดี กลับมาเยี่ยมชมบ่อยๆ หลายที่
คือคนส่วนใหญ่จะไปแค่ช่วงเป็นเด็ก
ASACrew 16 62
63 Animal

FEATURE
สิงสาราสัตว์ในสถาปัตยกรรมไทย
Animals in Traditional
Thai Architecture
Text: รศ.ดร. ชาตรี ประกิตนนทการ / Assoc. Prof. Chatri Prakitnonthakan, Ph.D.
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
If one looks closely at the details of traditional Thai architecture, a link between architectural elements
and the physical features and symbolic meaning of certain animals is clearly apparent. Such references
can be found in everything from decorative details to the concepts that dictate architectural styles and
forms. Thai artisans and builders have created a wealth of terminology related to physical features or
characteristics of animals. It isn’t overstatement to say that animals, both real and mythical, have been a
significant source of inspiration in traditional Thai architecture.
The use of animals in Thai architecture can be roughly divided into two categories. The first is terminology
in which certain architectural and structural compositions are named or inspired by animals; the second
is the direct use of animals as an integral part of the creation of architectural forms and styles.
ASACrew 16 64
ค้างคาวในเรือนไทยประเพณี
อ้างอิง: หนังสือสรรพสัตว์ใน
งานสถาปัตยกรรมไทย
A piece of wood connecting
the rafters and a projecting
wooden peg, the kang kao
is an important structural
element of traditional Thai
houses.
สถาปัตยกรรมไทยประเพณีหากเรามองดูในรายละเอียดอย่างจริงจังจะพบว่ามีเป็นจํานวนมากที่ถูกสร้างสรรค์ขึ้นโดย
อาศัยแหล่งอ้างอิงทางความคิดที่เกี่ยวข้องกับสรรพสัตว์นานาชนิด เริ่มตั้งแต่องค์ประกอบตกแต่งอาคารไปจนถึงระดับที่
ให้แนวคิดต่อการกําหนดรูปทางสถาปัตยกรรม แม้กระทั่งการเรียกชื่อโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมของช่างไทยในอดีต
ที่หากไล่เรียงดูก็จะเห็นเช่นกันว่ามีไม่น้อยที่ถูกนิยามขึ้นโดยอ้างอิงกับรูปร่างหรือลักษณะเฉพาะของสัตว์ ซึ่งคงจะไม่เกิน
เลยไปนักหากจะกล่าวว่า สถาปัตยกรรมไทยในด้านหนึ่งถูกออกแบบขึ้นจากแรงบันดาลใจที่มาจากสิงสาราสัตว์ต่างๆ ทั้ง
ที่มีอยู่จริงตามธรรมชาติและในจินตนาการ เราสามารถแบ่งสิงสาราสัตว์ที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับงานสถาปัตยกรรมไทยได้
กว้างๆ เป็น 2 ประเภท คือ ความเกี่ยวข้องในฐานะที่ถูกใช้เป็นชื่อเรียกองค์ประกอบและโครงสร้างทางสถาปัตยกรรม
ไทย กับความเกี่ยวข้องโดยตรงที่เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างสรรค์รูปแบบทางสถาปัตยกรรม
ชื่อโครงสร้างและองค์ประกอบทาง
สถาปัตยกรรมจากสิงสาราสัตว์
1
กระบวนการก่อสร้างของช่างไทยในอดีตไม่ว่า
จะเป็น “งานช่างชาวบ้าน” หรือ “งานช่าง
หลวง” ชื่อเรียกอาคาร โครงสร้าง และองค์
ประกอบต่างๆ มักถูกกําหนดขึ้นโดยอิงกับสิ่ง
แวดล้อมรอบๆ ตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งจาก
สรรพสัตว์ต่างๆ หากช่างพิจารณาเห็นว่าองค์
ประกอบหรือโครงสร้างใดมีลักษณะคล้ายหรือ
เหมือนกับสัตว์ประเภทใดก็มักจะตั้งชื่อองค์
ประกอบหรือโครงสร้างนั้นด้วยชื่อของสัตว์
ประเภทนั้นๆ ในแง่หนึ่งนับว่าเป็นความชาญ
ฉลาดของช่าง เพราะการตั้งชื่อโดยอิงกับสัตว์
เหล่านี้ช่วยให้เกิดความเข้าใจร่วมกันในหมู่
ช่างได้ง่ายขึ้นและสะดวกต่อการสื่อสารต่อ
ผู้คนในวงกว้าง ตัวอย่างที่คุ้นเคยกันดีแม้
กระทั่งในกลุ่มช่างทั่วไปในปัจจุบันก็เช่น
อกไก่, สันตะเข้, กระเบื้องหน้าวัว, หลังคา
ปีกนก และ เดือยหางเหยี่ยว เป็นต้น ส่วนที่
เป็นศัพท์ช่างเฉพาะทางสถาปัตยกรรมไทย
ประเพณีก็พบชื่อเรียกเกี่ยวกับสัตว์เป็นจํานวน
มาก เช่น หางหงส์, ช่อฟ้าปากนก, ช่อฟ้า
ปากปลา, ซุ้มรังไก่, ไม้ข้างควาย, กบทู, บัว
ปากปลิง, ค้างคาว, ผีเสื้อ และช่องกบ เป็นต้น
Local builders or royal artisans have
often given buildings, structures and
architectural elements names that
were closely associated with the
surrounding environment, particularly
animals. The physical resemblances
between certain parts or structural
typologies of buildings and animals or
their body parts led local builders and
artisans to come up with this terminology.
The emergence of these terms reflects
a certain artisanal brilliance because
their creation has helped foster mutual
understanding and communication
between professionals as well as the
general public.
Some of the well-known terms include
‘ok kai’ (chicken breast roof ridge); ‘san
ta-kae’ (crocodile ridge hip rafter), ‘kra
bueng na wua’ (cow face tiles); ‘lang ka
peek nok’ (bird wing roof); and ‘doei hang
yeu’ (falcon tail dowel). More specific
vocabulary used exclusively in traditional
Thai architecture and associated with
1 เนื้อหาในหัวข้อนี้เป็นการสรุปความจาก สมใจ นิ่มเล็ก, สรรพสัตว์ในงานสถาปัตยกรรมไทย (กรุงเทพฯ: มติชน, 2557).
65 Animal

การตั้งชื่อเหล่านี้มิได้เกิดขึ้นอย่างไม่มีหลักเกณฑ์ แต่ทั้งหมดล้วนเป็นชื่อที่ต้องสัมพันธ์กับสัตว์ประเภทนั้นๆ อย่างชัดเจน
เช่น “ช่อฟ้าปากนก” ที่มีรูปทรงเหมือนปากของนก หรือ “ค้างคาว” ในเรือนไทยที่เป็นไม้ยึด “จันทันระเบียง” เข้ากับ
“เต้า” ซึ่งเมื่อยึดเข้าด้วยกันแล้ว ไม้ยึดตัวนี้จะมองดูคล้ายกับค้างคาวที่กําลังห้อยหัวเวลานอน เป็นต้น
บางครั้งชื่อเรียกก็เกิดขึ้นจากการเทียบเคียงตําแหน่งขององค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมกับธรรมชาติของสัตว์นั้นๆ
ตัวอย่างเช่น “ลายผีเสื้อ” กับ “ลายค้างคาว” ซึ่งลวดลายทั้งสองชนิดนี้มีรูปทรงที่คล้ายกันแต่ตั้งอยู่คนละตําแหน่งกันและ
เป็นสาเหตุที่ทําให้ชื่อเรียกแตกต่างกัน โดยลายผีเสื้อจะเป็นลายปูนปั้นส่วนที่อยู่ใต้หลบสันหลังคาซึ่งใช้ตกแต่งภายนอก
อาคาร ส่วนลายค้างคาวจะทําประดับลายฝ้าเพดานภายในอาคาร ดังนั้นการเรียกชื่อลวดลายทั้งสองจึงยึดตามธรรมชาติ
ของสัตว์ทั้งสองชนิด คือ ค้างคาวเป็นสัตว์อาศัยในที่มืดจึงถูกนําไปเรียกลวดลายที่ประดับบนฝ้าภายในอาคารซึ่งจะอยู่ใน
ตําแหน่งที่มืดคล้ายกัน ส่วนผีเสื้อเป็นแมลงและอาศัยอยู่ในที่แจ้งจึงถูกนําไปเรียกลวดลายที่ประดับกลางแจ้ง
ภาพเปรียบเทียบลายค้างคาว (ซ้าย) กับลายผีเสื้อ (ขวา)
Comparative section drawings of the kang kao and
phisuer patterns.
อ้างอิง: หนังสือสรรพสัตว์ในงานสถาปัตยกรรมไทย
animal body parts includes ‘hang hong’ (a type of
a protruding wooden peg to secure the structure
swan tail-like roof ornamentation); ‘chor fah pak
of a traditional Thai house. This particular piece
nok’ and ‘chor fah pak pla’ (bird’s beak gable apex
resembles a bat when sleeping upside down.
and fish mouth gable apex, respectively); ‘soom
rang kai’ (chicken nest arch); and ‘mai kang kwai’
Some of the names originated because of a
(directly translates to ‘wood by the buffalo’; a piece
similarity between the position in which a certain
of wood used to secure materials to the roof).
architectural composition is constructed and the
natural habitat of the animal this particular part is
Others include ‘kob tu’ (frog roof ridge for a ruean
named after. For example, the butterfly and bat
khruang phuk, a traditional Thai house built out of
simple, lightweight materials using tying techniques);
‘bua pak pling’ (literal translation: ‘leech mouth
ornamental moulding’); ‘kang kao’ (a piece
of wood connecting the rafters and a projecting
wooden peg named after the Thai for bat); ‘phi
suer’ (butterfly dowels); and ‘chong kob’ (frog
cavity, a term used to refer to the void of a cased
opening).
These names didn’t appear out of nowhere, but
originated from tangible connections between the
architectural elements and the animals they were
named after. For example, the ‘chor fah pak nok’ or
bird’s beak gable apex refers to the resemblance
pattern contain similar details but are located at
different parts of the structure. Hence the
different names. While butterfly refers to the
exterior concrete ornament positioned underneath
the ridge of a roof, the bat pattern is used as a
decorative element on the interior ceiling. The
names of the two patterns refer to the different
natures and living environment of the two animals.
Since bats are nocturnal creatures, the animal is
used to name the ornamental detail of the interior
decoration element situated in a darker part of the
building. Butterflies, on the other hand, are
insects whose natural habitat is open, outdoor
spaces, which explains why it is used to name the
decorative pattern of an outdoor architectural
สิงสาราสัตว์กับการสร้างความหมายเชิงสัญลักษณ์ใน
งานสถาปัตยกรรมไทย
เป็นที่รับรู้ทั่วไปว่า สถาปัตยกรรมมิใช่สิ่งที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อ
มุ่งหวังประโยชน์ใช้สอยทางกายภาพเพียงอย่างเดียว แต่
ประโยชน์ใช้สอยในแง่ของการทําหน้าที่เป็นสัญลักษณ์ใน
เชิงอุดมคติบางอย่างนั้นคือเป้าหมายที่สําคัญมากประการ
หนึ่งของการสร้างงานสถาปัตยกรรม และแน่นอนงาน
สถาปัตยกรรมไทยประเพณีก็หลีกไม่พ้นธรรมชาติข้อนี้
เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสถาปัตยกรรมทางศาสนาที่
อาจกล่าวได้ว่าล้วนแล้วแต่ถูกออกแบบขึ้นเพื่อเป้าหมายใน
การจําลองพื้นที่ในอุดมคติอย่างใดอย่างหนึ่งเสมอ ไม่ว่าจะ
เป็น เขาพระสุเมรุ, สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ หรือ ชมพูทวีป ซึ่ง
การจําลองพื้นที่ดังกล่าวจะไม่มีทางสมบูรณ์ได้เลยหากขาด
ซึ่งองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมที่เกี่ยวข้องกับสิงสาราสัตว์
Animals and Symbolic Meanings in
Thai Architecture
Architecture does not only serve functional
purposes it can also be used to symbolically
represent a particular ideology. The latter is one of
the most important reasons behind the conception
of certain types of architecture. Thai traditional
Thai architecture is no different. Notably, religious
architecture is designed and constructed to
simulate an ideal place; Mount Meru, for example,
the highest level of heaven, or the terrestrial world
of Jambudvīpa. The simulation of these mythical
places would not be complete without animal-inspired
architectural elements.
between the apex’s shape and the beak of a bird.
element.
‘Kang kao’ is a wooden piece that joins the rafter to
ASACrew 16 66
67 Animal

พื้นที่พุทธาวาสของวัดไทยในอดีตคือพื้นที่ที่
มักถูกสร้างขึ้นโดยมุ่งหวังที่จะให้มีสถานะเป็น
สัญลักษณ์ของ “เขาพระสุเมรุ” ตามคติพุทธ
ศาสนาให้ปรากฏเป็นรูปธรรม รูปแบบทาง
สถาปัตยกรรมที่นิยมใช้ในการสื่อความหมาย
นี้คือการสร้าง “พระปรางค์” ที่เป็นสัญลักษณ์
ของภูเขาขึ้นเป็นหลักประธานของวัดโดยล้อม
รอบด้วยพระปรางค์ทิศและพระระเบียงที่สื่อ
ความหมายถึง “เขาสัตตบริภัณฑ์” ที่โอบล้อม
เขาพระสุเมรุ และสิ่งสําคัญที่มักจะขาดไม่ได้
เลยคือการสร้างสัญลักษณ์ของป่าหิมพานต์ที่
อยู่ใต้ฐานเขาพระสุเมรุ ซึ่งสัญลักษณ์ในส่วนนี้
จะถูกสร้างขึ้นผ่านองค์ประกอบทาง
สถาปัตยกรรมที่สัมพันธ์กับสัตว์หิมพานต์
ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการทํา​“ชั้นฐานสิงห์”,
“ชั้นฐานครุฑแบก”, ชั้นฐานยักษ์แบก” หรือ
การสร้างศิลปกรรมรูปสัตว์หิมพานต์ขึ้นมาตั้ง
เรียงรายอยู่ด้วยรอบฐานพระปรางค์ประธาน
เป็นต้น และเพื่อความสมบูรณ์ทางความ
หมาย วัดบางแห่ง (เช่น วัดอรุณราชวราราม)
จึงได้ออกแบบประติมากรรมที่ตั้งอยู่ในชั้น
เรือนธาตุของพระปรางค์ให้เป็นรูปพระอินทร์
ทรงช้างเอราวัณ เพื่อสื่อสารโดยตรงถึงสวรรค์
ชั้นดาวดึงส์บนยอดเขาพระสุเมรุ
พระเมรุมาศ เป็นตัวอย่างที่แสดงให้เห็น
ชัดเจนถึงความสําคัญของสิงสาราสัตว์ที่เข้ามา
เติมเต็มความหมายอันสมบูรณ์ให้แก่งาน
สถาปัตยกรรม พระเมรุมาศคือสถาปัตยกรรม
ที่สร้างขึ้นเพื่อใช้ในการถวายพระเพลิง
พระบรมศพพระมหากษัตริย์ ซึ่งในอีกความ
หมายหนึ่งก็คือการทําหน้าที่เป็นสัญลักษณ์ใน
การส่งเสด็จพระมหากษัตริย์ในฐานะสมมติ-
เทพ (พระอินทร์) กลับเขาพระสุเมรุ ด้วย
เหตุนี้พระเมรุมาศจึงจําเป็นอย่างยิ่งที่จะต้อง
ถูกออกแบบให้สื่อความหมายของการเป็นเขา
พระสุเมรุให้ชัดเจนที่สุด ซึ่งในส่วนนี้ไม่มีองค์
ประกอบใดที่จะทําหน้าที่ดีที่สุดมากไปกว่ารูป
ประดับจําลองสัตว์ในป่าหิมพานต์ที่จะถูกสร้าง
ขึ้นมากมายและนํามาตั้งโดยรอบพระเมรุมาศ
ไม่ว่าจะเป็น ช้าง, สิงห์, หงส์, กินรี, ราชสีห์
In the past, the built structures inside
the perimeter of Thai temples were
primarily constructed to serve as a
tangible representation of Mount Meru,
the most sacred place in Buddhist
cosmology. The architectural elements
popularly used to symbolize this
mythical mountain range from prang,
a chedi-like structure, to the cloister
(a roofed passage extending from the
ordination hall) constructed around the
principle Buddha statue situated at the
center of a temple, representing the
seven seas and seven mountain walls
(Sattaboriphan Mountains) surrounding
Mount Meru.
One of the most important and wellknown
places in Buddhist cosmology is
the imaginary woodland situated at the
foot of Mount Meru. The symbolic
representation of the forest is created
through different architectural elements
inspired by the mythical creatures
living in the legendary sanctuary.
For example, the lion-shaped pedestal,
the garuda pedestal, the giant pedestal.
Himavanta creatures are also
turned into sculptures, which are
placed around the pedestal on which
the principle Buddha statue is situated.
When they want the symbolism to be
even more complete and elaborate,
some temples (Wat Arun Ratchawararam
for example) construct sculptures
of Indra god riding the Erawan elephant
and mount them to the pedestal of the
principle Buddha sculpture to represent
Tavatimsa Heaven at the top of
Mount Meru.
บน: พระอินทร์ทรงช้าง
เอราวัณในเรือนธาตุพระ
ปรางค์วัดอรุณฯ
Top: One of four sculptures
of the god Indra riding the
elephant Erawan, located
on the second terrace of
Wat Arun Ratchawararam’s
central prang.
ล่าง: ฐานลิงแบกและกินรี
พระปรางค์วัดอรุณฯ
Bottom: Sculptures of
mythological monkeys and
kinnaree creatures occupy
the base of Wat Arun
Ratchawararam’s central
prang.
อ้างอิง: หนังสือคติสัญลักษณ์
และการออกแบบวัดอรุณ
ราชวราราม
หรือคชสีห์ เป็นต้น ในภาพวาดบันทึกเหตุการณ์พระราช
พิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระเพทราชาในสมัยอยุธยา
แสดงให้เห็นริ้วกระบวนอัญเชิญพระบรมศพที่นําขบวนด้วย
หุ่นรูปสัตว์หิมพานต์ขนาดใหญ่มากถึง 18 ตัว สิ่งนี้เป็นอีก
หนึ่งตัวอย่างที่แสดงให้เห็นถึงการทํางานร่วมกันระหว่าง
งานสถาปัตยกรรมกับองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมที่
เกี่ยวข้องกับสัตว์ในการสร้างความหมายของเขาพระสุเมรุ
ให้เกิดขึ้น หากขาดซึ่งรูปสัญลักษณ์ของสัตว์หิมพานต์เหล่า
นี้ เขาพระสุเมรุย่อมไม่อาจสมบูรณ์ได้
Constructed for the cremation ceremony of a king,
the Royal Crematorium perfectly illustrates the
significance of animal representations in traditional
Thai architecture. It symbolizes the ceremonious
departure of the king as the god-like entity (Indra)
who returns to the heavenly realm of Mount Meru.
With this being the case, the Royal Crematorium is
designed to best represent the sacred Mount Meru.
The creatures of Himavanta Forest are a crucial
component of this architecture that purports to be
an ideal representation of this mythical place.
A great number of sculptures of elephants, lions,
swans, kinnaree (a half-bird half-woman creature),
kochasee (a hybrid creature with the body of a lion
and the head of an elephant), etc., are all present. In
the drawings created to document the cremation
ceremony of King Phetracha during the Ayutthaya
period were details of the funeral march led by 18
massive sculptures from Himavanta Forest. This
evidence exemplifies the long history of integrating
animal-inspired architectural features in order to
help bring the Mount Meru cosmology into reality.
Without the presence of these creatures, the ideal
Mount Meru could never be completed.
2 ดูรายละเอียดเพิ่มใน Barend J. Terwiel, “Two Scrolls Depicting Phra
Phetracha’s Funeral Procession in 1704 and the Riddle of their Creation,”
The Journal of Siam Society. Vol 104 (2016): 79-94.
ASACrew 16 68
69 Animal

ตําราภาพสัตว์หิมพานต์
สําหรับผูกหุ่นแห่พระบรมศพ
ครั้งรัชกาลที่ 3
A handbook depicting the
creatures of the Himavanta
Forest, created for the
funeral procession of King
Rama 3.
อ้างอิง: หนังสือจิตรกรรมภาพ
สัตว์หิมพานต์ พระวิหารหลวง
วัดสุทัศน์เทพวราราม
นอกจากการใช้รูปสัตว์เข้ามาในงาน
สถาปัตยกรรมเพื่อสร้างพื้นที่ในอุดมคติตามที่
กล่าวไป รูปสัตว์หิมพานต์ยังถูกใช้ในบริบท
อื่นๆ อีกหลายอย่าง เช่น การใช้รูปทรง
พญานาคออกแบบขึ้นเป็น “สะพานนาค” ใน
ปราสาทหินของวัฒนธรรมเขมรที่มีเป้าหมาย
เพื่อเป็นสัญลักษณ์ในการเปลี่ยนผ่านจากโลก
มนุษย์เข้าสู่พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของพระเจ้า, การ
ใช้ตัว “มอม” ในวัฒนธรรมภาคเหนือ หรือ
“มกร” ในวัฒนธรมอีสาน มาออกแบบเป็น
ราวบันไดก่อนเข้าโบสถ์ในฐานะสัตว์ศักดิ์สิทธิ์
ที่คอยป้องกันรักษาสิ่งชั่วร้ายไม่ให้ย่างกราย
เข้าไปในโบสถ์ หรือแม้กระทั่งการสร้าง
สถาปัตยกรรมขึ้นเป็นรูปสัตว์ทั้งตัวอาคารก็
เป็นสิ่งที่พบเห็นได้เช่นกันในหลายพื้นที่ เช่น
กรณีการสร้างเมรุรูป “นกหัสดีลิงค์” (นกที่มี
รูปร่างเหมือนช้าง) ตามธรรมเนียมเจ้าเมือง
ในภาคอีสานที่เมื่อถึงแก่กรรมแล้วมักจัดงาน
ศพเป็นการใหญ่โตมโหฬารและทําเมรุเป็นรูป
นกหัสดีลิงค์3
As well as its important role in architectural
representations of Mount Meru
and other mythical places, animal
imagery also appears in other contexts.
For example, the shape of the mythical
‘naga’ dragon is incorporated in the
design of the ‘Naga Bridge’ of Khmer
stone castles to symbolize the transition
from earthly world to spiritual realm,
while the use of a creature called ‘mom’
or ‘makorn’ in the design of stairway
balusters leading up to ordination halls
in North and Northeastern Thailand
follows the belief that such creatures
possess the power to repel evil forces
from entering sacred grounds.
3 ประทับใจ สิกขา, นกหัสดีลิงค์ (อุบลราชธานี: โรงพิมพ์
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 2556).
ASACrew 16 70
71 Animal

สิ่งที่อธิบายมาโดยสังเขปทั้งหมดข้างต้นเป็น
เพียงตัวอย่างบางส่วนที่สะท้อนให้เห็นถึง
บทบาทหน้าที่ของสรรพสัตว์ต่างๆ (ทั้งที่มีอยู่
จริงและในจินตนาการ) ที่มีต่อการสร้างสรรค์
งานสถาปัตยกรรมไทยทั้งในมิติเชิงช่างและ
มิติทางสัญลักษณ์ การทํางานร่วมกันดังกล่าว
ได้เข้าช่วยก่อรูปสิ่งที่เรียกว่างานสถาปัตยกรรม
ไทยประเพณีให้เกิดขึ้น และหลายส่วนก็ยัง
สืบทอดต่อเนื่องมาจนถึงงานสถาปัตยกรรมใน
สังคมไทยปัจจุบัน
Animal-inspired architecture can be
seen across the country, such as in the
cremation hall built in the shape of a
‘hassadeeling’ bird (a bird with the body
of an elephant), which is one of the
ancient traditions carried out as a part
of the elaborate funeral of kings in the
Isaan region. The aforementioned
examples represent only a fraction of
how animals (both real and mythical)
have influenced traditional Thai
architecture either in the form of
ornamental details or through symbolic
meaning. Such influence has contributed
to many of the conventions of traditional
Thai architecture that have come into
being and been inherited by different
periods and generations, and it is still
discernible in much architecture
designed and constructed today.
ปราสาทนกหัสดีลิงค์สําหรับพระเถระชั้นผู้ใหญ่ของล้านนา
ASACrew 16 72
A cremation hall in the shape of Hassadeeling (a bird with
the body of an elephant), built for the funeral of a Phra
Tera (a revered, senior Buddhist monk who attains ten or
more years in the monkhood) in the Lanna region.
อ้างอิง: หนังสือ สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ
ตัวมอม วัดบุปผาราม เชียงใหม่
A statue of a mythical creature known as a mom on a
stairway at Bupharam temple in Chiang Mai, Thailand.
อ้างอิง: พระมหาจิรศักดิ์ เวปไซด์วัดบุปผาราม
73 Animal

ILLUSTRATION
สัตว์และสถาปัตยกรรม
Animals & Architecture
Illustrator: ชยางกูร เกตุพยัคฆ์ / Shayangkoon Ketpayak
ASACrew 16 74
พิพิธภัณฑ์ช้างเอราวัณ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ
พิพิธภัณฑ์ช้างเอราวัณ เป็นประติมากรรมลอยตัวรูปช้างสามเศียร
ที่เกิดจากความต้องการที่จะรักษาของโบราณที่คุณเล็ก วิริยะพันธุ์
ได้สะสมไว้ รวมไปถึงรูปเคารพศักดิ ์สิทธิ์ เพื่อให้เป็นมรดกของไทย
โดยเก็บรักษาไว้ภายในอาคารพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ซึ่งออกแบบ โดย
คุณเล็ก วิริยะพันธุ์เอง สร้างขึ้นเมื่อวันที่13 กรกฎาคม พ.ศ. 2537
อ้างอิง: https://e23ozk.wordpress.com/2011/12/14/ประวัติ
ความเป็นมา-พิพิธ/
75 Animal

ASACrew 16 76
มังกร วัดสามพราน (พุทโธภาวนา) อ.สามพราน จ.นครปฐม
มังกรพันหลัก อาคารสูง 16 ชั้นนี้คือตึก 108 เกจิอาจารย์ การ
ใช้สอยคือกุฏิที่พักของพระสงฆ์ โดดเด่นด้วยมังกรสีเขียวพันรอบตัว
อาคารตั้งแต่ฐานไปจนกระทั่งยอดตึก ความพิเศษยิ่งกว่านั้นคือเรา
สามารถเดินภายในลําตัวของมังกรนี้ไปจนถึงดาดฟ้าได้อีกด้วย โดย
วัดแห่งนี้สร้างขึ้นจากแนวคิดของนางสาวสุดาภรณ์ ชุ ้นสามพราน
ตั้งแต่ปี พ.ศ.2526 และแต่งตั้งขึ้นเป็นวัดสามพรานเมื่อวันที่ 16
กันยายน พ.ศ. 2528 เป็นต้นมา
อ้างอิง: https://www.talontiew.com/wat-sampran-dragon-temple/
https://thailandhere.blogspot.com/2015/07/wat-sampran-dragon-temple-in-nakorn.html
อุทยานมังกรสวรรค์ อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี
อุทยานมังกรสวรรค์ ตั้งอยู่ภายในบริเวณศาลเจ้าพ่อหลักเมือง
สุพรรณบุรี ก่อตั้งขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองความสัมพันธ์ทางการฑูต
ไทย-จีน ครบรอบ 20 ปี นําเสนอเรื่องราวความเป็นมาของชาวจีน
ในประเทศไทย รวมไปถึงประวัติศาสตร์ และอารยธรรมจีนอีกด้วย
สร้างขึ้นจากแนวคิดของนายบรรหาร ศิลปอาชา ในปีพ.ศ. 2539
อ้างอิง: http://www.suphan.biz/dragonmuseum.htm
77 Animal

พิพิธภัณฑ์พญาคันคาก อ.เมือง จ.ยโสธร
พิพิธภัณฑ์พญาคันคาก พิพิธภัณฑ์รูปคางคกยักษ์สูงกว่า 19 เมตร
สูงเทียบเท่าตึก 5 ชั้น ตั้งตระหง่านอยู่ริมแม่น้ําโขง ภายในจัด
แสดงเรื่องราวเกี่ยวกับคางคกมากกว่า 500 สายพันธุ์ ตํานานบุญ
บั้งไฟ แลนด์มาร์คแห่งใหม่ของจังหวัดยโสธร
อ้างอิง: http://travel.trueid.net/detail/Yb4qd0o4ODG
ASACrew 16 78
79 Animal

ASA REGIONAL: TAKSIN
ตรีชวารีสอร์ท: ที่พักรักสัตว์เลี้ยง
Tri-shawa Resort:
A Pet-Friendly Hotel
Text: กิตติ เชาวนะ / Kitti Chaowana
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
Photo: ทรงพันธุ์ จันทร์ทอง / Songpan Janthong
ชุมชนคลองวาฬ อําเภอเมือง จังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์ อาจดูไม่คุ้นชินกับคนทั่วไป
มากนัก แต่สําหรับกลุ่มคนรักสัตว์เลี้ยง
ชุมชนคลองวาฬ เป็นหนึ่งในสถานที่สําคัญที่
เป็นหมุดหมายสําหรับการเดินทางเพื่อพัก
ผ่อนร่วมกับเพื่อนซี้สี่ขา ไม่ว่าจะเป็นน้องหมา
น้องแมว หรือสมาชิกในครอบครัวสายพันธุ์
อื่นๆ และหนึ่งในเป้าหมายที่พร้อมรองรับ
ครอบครัวคนรักสัตว์เลี้ยงอันดับต้นๆ ของ
เมืองไทยก็อยู่ที่นี่เช่นกัน “ได้เวลาพาลูกรัก
ออกจากห้องสี่เหลี่ยม แล้วไปเดินเล่นริมทะเล
สร้างความทรงจําดีๆ ร่วมกันแล้วล่ะ”
คําเชื้อเชิญในเวปไซต์ของรีสอร์ทซึ่งมีที่มาของ
ชื่อมาจากพันธุ์ไม้พุ่มเตี้ย “ตรีชวา (Justicia
betonica L.)” ดอกเป็นช่อขาวสวย รออวด
โฉมต้อนรับตั้งแต่ทางเข้ารีสอร์ท ที่มีการ
วางตัวอาคารโดยเว้นที่ว่างส่วนกลางเพื่อเป็น
ทางเดินหลัก สนามหญ้า และจัดสวนตลอด
แนวอาคารไปจนถึงร้านอาหาร สระว่ายนํ้ำ
และพื้นที่พักผ่อนริมทะเล ด้วยขนาดที่พัก
จํานวน 33 ยูนิต ที่ดูอบอุ่น เป็นกันเอง
สําหรับการพักผ่อนของครอบครัว คู่รัก และ
กลุ่มคนรักสัตว์ ซึ่งถือว่าน้องๆ “สัตว์เลี้ยงเป็น
ส่วนหนึ่งของครอบครัว”
When it comes to tourist attractions,
the Klong Wan community in Prachuab
Khiri Khan’s Amphoe Mueng District
may be less famous than other parts of
the coastal province. Yet the community
is home to a hotel that has grown to
become one of the best loved destinations
for families wanting to spend their
holiday with their non-human family
members be they dogs, cats or animals
of other species.
This renowned pet-friendly hotel
operates its business with great joy and
passion. “It’s about time to take your
pets out of a square room. Let’s run
along the beach and make some good
memories together,” declares the
resort’s website.
พื้นที่สําหรับครอบครัวและ
สมาชิกตัวน้อย
Humans and their pets are
welcome at the resort.
ASACrew 16 80
81 Animal

การออกแบบเพื ่อทุกคน (Universal Design) ในอีกมิติ ยิ่งเมื ่อได้ฟัง
เสียงน้องหมา น้องแมว และเพื ่อนซี้สี่ขา ซึ ่งเป็นสมาชิกที่สำคัญของ
แต่ละครอบครัว แต่กลับมีข้อจำกัดในการเดินทาง ท่องเที่ยว พักผ่อน
ในที่ต่างๆ ค่อนข้างมาก การเปิดพื ้นที่เพื ่อรองรับสมาชิกตัวน้อย ตอบ
รับกับความหลากหลายทุกคนร่วมกัน (Inclusive Design) จึงเป็น
แนวทางหนึ ่งในการสร้าง “สมดุล” ที่ดีในสังคม
สนามหญ้าเพื่อใช้เวลาร่วมกัน
Guests spend time
together on the lawn.
ห้องพักบรรยากาศอบอุ่น
วางตัวขนานไปกับสวนกลาง
โครงการ
Each room has a warm
atmosphere and sits
parallel to the central
garden.
สิ่งที่ได้เห็น รับรู้และรู้สึกได้อย่างชัดเจนคือ
รีสอร์ทแห่งนี้มีการออกแบบที่เคารพธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อมมาก มีการจัดวางอาคารโดย
เว้นที่ว่างไว้เพื่อให้ต้นไม้เดิมอยู่ร่วมกับสิ่ง
แวดล้อมใหม่ที่ออกแบบอย่างเรียบง่าย อีกทั้ง
มีการออกแบบภูมิทัศน์และจัดสวนที่ลงตัวใน
ทุกรายละเอียด ทั้งความหลากหลายของพืช
พรรณระดับต่างๆ ที่ถูกจัดวางได้อย่างลงตัว
มีการแสดงรายละเอียดชื่อวิทยาศาสตร์ของ
พืชพันธุ์ให้ศึกษาได้เลยทีเดียว ทราบมาว่าเป้า
หมายแรกของรีสอร์ทคือต้องการออกแบบ
พื้นที่พักผ่อนที่ดีเพื่อครอบครัวที่อบอุ่น ซึ่ง
ถือว่าเป็นการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal
Design) ในอีกมิติ ยิ่งเมื่อได้ฟังเสียงน้องหมา
น้องแมว และเพื่อนซี้สี่ขา ซึ่งเป็นสมาชิกที่
สําคัญของแต่ละครอบครัว แต่กลับมีข้อจํากัด
ในการเดินทาง ท่องเที่ยว พักผ่อน ในที่ต่างๆ
ค่อนข้างมาก การเปิดพื้นที่เพื่อรองรับสมาชิก
ตัวน้อย ตอบรับกับความหลากหลายทุกคน
ร่วมกัน (Inclusive Design) จึงเป็นแนวทาง
หนึ่งในการสร้าง “สมดุล” ที่ดีในสังคม ใน
รีสอร์ทนี้เราจึงเห็นกิจกรรมที่หลากหลายทั้ง
ภาพการพักผ่อนของครอบครัว การพาน้อง
หมาวิ่งเล่นชายหาด มีมื้ออาหารบาร์บีคิว
สําหรับน้องหมา มีกิจกรรมเรียนรู้การทํา
ไอศครีม แพนเค้ก ป๊อปคอนสําหรับเด็กๆ
หรือการฉายหนังริมหาดที่ดูโรแมนติกสําหรับ
Tri-Shawa takes its name from the
Justicia betonica L. plant, which is
known for its distinctive and beautiful
white foliage. The luscious plant
welcomes visitors at the entrance of
the resort. The resort’s masterplan is
designed to offer a space in the middle
that functions as the common area and
main walkway. The green grass of the
yard as well as the garden have paths
that lead to the restaurant, pool and
beachfront area. Housing 33 units, the
resort is private and friendly with a
lovely warm atmosphere that makes it
an ideal spot for families, couples and
animal lovers who consider their pets
a part of the family.
The resort is designed with incredible
respect for nature and the environment.
The buildings were arranged so as not
to disturb existing trees on the property.
The structures are simple in form while
the landscape architecture is designed
to offer a diverse array of plants. Their
scientific and common names are even
provided for those curious to know
more.
ASACrew 16 82
83 Animal

Tri-Shawa is the first pet-friendly hotel
in Klong Wan and all of Thailand. It can
be credited with having set in motion
changes in society both at the local and
national level. Its presence has inspired
several other hotel properties to adjust
their services to cater to pet lovers and
their animal companions. As a result,
the industry is witnessing the growth of
another promising group of customers
and gradually acknowledging the
changing status of animals in modern
families how they have become
important members of the family who
also require love and attention.
Nonetheless, it is never easy to create
สวนส่วนกลางของโครงการทอดตัวยาวจากล็อปบี้ถึงชายหาด
The central garden flows from the lobby to the beach.
ที่นี่ถือว่าเป็นที่พักที่แรกของคลองวาฬและแห่งแรกๆ
ของเมืองไทยที่เริ่มรับรองครอบครัวกลุ่มคนรักสัตว์
(Pet-Friendly Hotel) ที่สามารถสร้างการขับเคลื่อน
สร้างความเปลี่ยนในสังคมทั้งในระดับพื้นที่และภาพรวม
ทําให้ที่พักอีกหลายๆ แห่งเริ่มปรับตัวรองรับครอบครัว
เพื่อนซี้สี่ขามากขึ้นอย่างก้าวกระโดด เราได้เห็นการ
เติบโตของกลุ่มลูกค้าสําคัญอีกกลุ่ม เริ่มเห็นมุมมองความ
คิดเรื่องการเลี้ยงสัตว์ที่เปลี่ยนจากการเป็นเพื่อนเล่น หรือ
งานอดิเรกในบ้าน เป็นสมาชิกที่สําคัญในครอบครัว ที่เรา
ให้ความรักและการดูแลเอาใจใส่อย่างใกล้ชิด
แต่อย่างไรก็ดี ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยที่จะสร้างสภาพแวดล้อม
และการบริการที่สามารถรองรับลูกค้าทุกกลุ่ม เพราะ
ความต้องการที่หลากหลาย รวมถึงลูกค้าส่วนหนึ่งอาจยัง
ไม่รู้สึกปลอดภัยมากนักเมื่อต้องอยู่ร่วมกับเพื่อนสี่ขา ทาง
รีสอร์ทจึงแบ่งโซนพื้นที่ห้องพักที่รองรับน้องๆ ไว้ ซึ่งใน
ห้องกลุ่มนี้จะมีที่นอนน้องหมา น้องแมว เครื่องฟอก
อากาศ และการดูแลความสะอาดเป็นพิเศษ รวมทั้งมี
การเตรียมความพร้อม สิ่งอํานวยความสะดวกส่วนอื่นๆ
เช่น พื้นที่อาบนํ้ำ ในขณะที่ต้องมีการจํากัดพื้นที่บางส่วน
เพื่อลดการรบกวนกับลูกค้ากลุ่มอื่น เช่น ร้านอาหารหลัก
และโซนสระว่ายนํ้ำ เป็นต้น
The owners say the initial intention was for the
resort to offer family-friendly accommodation,
which allowed the concept of Universal Design to
be adopted as an integral part of it. Being able to
hear the sounds of the resort’s guest pets and see
them being treated as an actual member of a
family, in contrast to most hotels in Thailand,
which still prohibit animals from their premises,
leaves one hopeful about the future of establishments
such as Tri Shawa. Opening its space up to little
creatures and embracing the notion of inclusive
design is an admirable mindset that will ultimately
bring greater balance to society. At the resort, all
kinds of family activities take place. People enjoy
walking on the beach with their dogs, while the
hotel offers barbecue dinners for the four-legged
creatures. Children also have fun learning how to
make ice-cream and popcorn. At night, an outdoor
cinema on the beach is set up for everyone,
attracting especially couples.
the kind of environment and service
that can accommodate all types of
guests due to their incredible diversity
of demands, not to mention the fact
that there are still people who feel
unsafe around animals. The resort
solves the latter issue by providing an
animal-friendly zone in each unit that
includes a bed for the animal and an air
purifier. These units are given extra
maintenance and cleaning. Other
facilities are also provided for the
animals, such as shower areas.
Meanwhile, some common areas, such
as the main restaurants and swimming
pool, are still restricted to stop pets
disturbing other guests.
พื้นที่เอื้อต่อการดูแลเอาใจใส่
เพื่อนซี้สี่ขา
A cat enjoys a stroll with
its owner.
พื้นที่เอื้อต่อการดูแลเอาใจใส่
เพื่อนซี้สี่ขา
A dog and owner enjoy the
outdoor living area.
ASACrew 16 84
85 Animal

ห้องพักแสนสบายสําหรับ
สมาชิกตัวน้อย
Rooms are dog-friendly as
well as comfortable.
พนักงานที่นี่ค่อยๆ เรียนรู้ และเข้าใจลูกค้า
กลุ่มสัตว์เลี้ยงมากขึ้นเรื่อยๆ มีเรื่องเล่าความ
ประทับใจของโรงแรมมากมาย โดยเฉพาะ
เรื่องความน่ารักของลูกค้ากลุ่มใหม่นี้ “เคยมี
เคส น้องแมว น้องหมา น้องกระต่าย กับนก
แก้วมาคอร์ มาพร้อมๆ กัน...สนุกสนานมาก
ต้องดูแลกันใกล้ชิดมากทีเดียว”
แม้ในเมืองไทยยังไม่มีมาตรฐาน Pet-Friendly
Hotel ที่ชัดเจน แต่การเติบโตที่เห็นได้ชัดของ
ลูกค้ากลุ่มนี้ซึ่งอาจเกิดจากรูปแบบและ
โครงสร้างสังคมและครอบครัวที่เปลี่ยนแปลง
ไปในปัจจุบัน หรือเหตุผลอื่นๆ สามารถสร้าง
ความเปลี่ยนแปลงที่โดดเด่น ชัดเจน ในคลอง
วาฬได้ แต่หากจะทําให้เห็นภาพความ
เปลี่ยนแปลงที่สมบูรณ์มากขึ้นยังจําเป็นต้อง
ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานทั้งในระดับ
ประเทศและท้องถิ่นเพื่อช่วยเปิด “พื้นที่
สาธารณะสําหรับทุกคน” ใหม่นี้ สร้างเป็น
Pet-Friendly Community สนับสนุนด้านการ
ท่องเที่ยวอีกกลุ่มที่สามารถช่วยเศรษฐกิจ
ชุมชนได้แน่นอน
As the staff here learn to understand
more about their new clientele, the
number of memorable stories grow as
the hotel welcomes more non-human
yet incredibly lovely visitors. “We have
had cats, dogs, a rabbit and a macaw all
under one roof at the same time. It took
a lot of effort to take care of everyone,
but it was a lot of fun.”
While Thailand still lacks official
standards for the operation of
pet-friendly hotels, the growth of this
particular group of clients (the result
of changing social and family structures,
and, for that matter, several other
factors) can bring a significant change
to the Klong Wan community. And for
the change to be more sustainable,
support on both a local and national
scale are very much needed for the
development of ‘public space for all’.
Pet-friendly communities have the
potential to open new doors and to
create new possibilities for tourism
that can only end up helping local
economies in the long run.
ASACrew 16 86
87 Animal

ASA REGIONAL: LANNA
สถาปัตยกรรมร้านกาแฟ
Cafe + Architecture =
“Cafitecture”
Text & Photo: ผศ.ดร.รัฐพงษ์ อังกสิทธิ์ / Asst.Prof. Rattapong Angkasith, Arch.D.
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
นักเรียนสถาปัตย์ที่เกิดมาในช่วงของ Generation
X (เกิดระหว่างปี 1960-1980) และ
เติบโตมาในช่วงรอยต่อของยุค analog กับยุค
digital ดั่งเช่นผู้เขียนส่วนใหญ่มักจะคุ้นเคย
กับการเรียนการสอนสถาปัตยกรรมในพื้น
ฐานที่ว่า สถาปัตยกรรมถูกออกแบบมาเพื่อ
ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้หลักโดยตรง
มีโปรแกรมการใช้งานที่แน่นอน ไม่ซับซ้อน
อาทิเช่น เป็นสถาปัตยกรรมเพื่อพักอาศัย
(residential) หรือเป็นสถาปัตยกรรมเพื่อการ
พาณิชย์ (commercial) หรือเป็น
สถาปัตยกรรมเพื่อการทํางาน (office)
เป็นต้น เพื่อให้งานออกแบบต้องสามารถตอบ
สนองต่อความต้องการใหม่ๆ ของผู้ใช้ที่มาก
ขึ้น ตามกระแสของโลกที่เปลี่ยนไปพร้อมกับ
สภาพสังคม เศรษฐกิจและเทคโนโลยีในยุค
ปลายของ Generation Y (เกิดระหว่างปี
1980-1990) จนไปถึงรุ่นของ Generation M
(เกิดระหว่างปี 1981-1996) ก่อให้เกิดกลุ่มผู้
ใช้งานกลุ่มใหม่ที่มีแนวคิดต่างไปจากคนรุ่น
Generation X หรือแม้กระทั่งคนรุ่น Baby
Booomer (เกิดระหว่างปี 1940-1960) ส่ง
ผลทําให้ขอบเขตการใช้งานเดิมๆของ
สถาปัตยกรรมเปลี่ยนไปจากการใช้งานที่
ตายตัว เกิดสถาปัตยกรรมและพื้นที่ชนิดใหม่
เช่น maker space, fabrication lab,
co-working space, co-sharing office,
co-creative space เป็นต้น
THE BARISTRO AT PING RIVER
ASACrew 16 88
89 Animal

Born between 1960 and 1980, the
‘Generation X’ architecture students
grew up in the transition period
between analog and digital, and, like
myself, are familiar with the architecture
school of thought that aims primarily to
fulfill users’ functional demands. We
were taught that architecture, be it
residential, commercial or office, has a
functional program that is definite and
uncomplicated. Such an approach
allows design to fully respond to users’
diverse range of demands.
However, due to changing trends
dictated by social, economic and
technological progress, new groups of
consumers have emerged, including
Millennials, or Generation Y. They
possess different mindsets from
Generation X and Baby Boomers (the
post-war generation born between 1940
and 1960), causing perceptions of
architecture to shift. What was once
definite has become fluid as new types
of architecture and space are conceived
in the form of maker space, fabrication
lab, co-working space, co-sharing
office, co-creative space, and so on.
ซ้ายล่าง: Ristr8to Lab
ขวาบน: Little Shelter
ในอดีตร้านกาแฟอาจอยู่ในรูปแบบรถเข็นที่มีเก้าอี้และโต๊ะ
พับ 2-3 ตัว หรือไม่มีเก้าอี้และโต๊ะเลย ส่วนใหญ่มักจะตั้ง
อยู่ในชุมชนหรือบริเวณที่มีคนพลุกพล่าน ส่วนใหญ่เรามัก
จะสั่งกาแฟพร้อมกับอาหารเช้าเช่นขนมปังปิ้ง หรือไข่ลวก
เพื่อรับประทานพร้อมกาแฟก่อนไปทํางานเสมอ หรือมี
พื้นที่ขนาดใหญ่ขึ้น เป็นร้านห้องแถวไม้หรือปูนอยู่ในตลาด
พื้นที่ของร้านกาแฟมักทําหน้าที่เป็นแหล่งพบปะสังสรรค์
ของคนในท้องถิ่นเพื่อแลกเปลี่ยนข่าวสารทั้งด้านเศรฐกิจ
สังคม และเรื่องสัพเพเหระต่างๆ เสมือนเป็นศาลา
ประชาคมประจําหมู่บ้าน จนต่อมาเมื่อความนิยมในการ
ดื่มกาแฟเพิ่มขึ้น การดื่มกาแฟชนิดพิเศษ (specialty
coffee) ที่คั่วบด จากเมล็ดพันธุ์ที่ดี ผ่านการเลือกสรร
ผ่านการชงของผู้ชง (Barista) ที่เข้าใจในเมล็ดพันธุ์และ
แหล่งที่มา และส่วนสําคัญอีกประเด็นคือการต้องการพื้นที่
ส่วนตัว ที่จะหลีกหนีออกจากพื้นที่เดิมๆเริ่มมีมากขึ้นใน
สังคมเมือง ร้านกาแฟจึงถูกออกแบบพื้นที่ใหม่และวาง
ตําแหน่งในตลาดผู้บริโภคให้เป็นเหมือนสถานที่ระหว่าง
บ้านและสถานที่ทํางานหรือโรงเรียน ที่เรียกว่าสถานที่
In the past, a coffee shop in Thailand was simply a
food cart with a couple of folding chairs so that
customers could sit down while enjoying a quick
cup of coffee. Some were stand-alone kiosks with
no seating whatsoever. These establishments can
be found in local communities or bustling locations
with a large number of passersby. Most of the
time, people would order a cup of coffee with
toast and a poached egg as a fast breakfast before
setting off to work. The bigger establishments
operated in wooden or concrete shophouses
found in local community markets. These places
functioned as unofficial community centers where
locals could meet and discuss their views on
current events, from the economy to social events
and news, including miscellaneous banter and
casual conversations about their everyday lives.
ASACrew 16 90
91 Animal

However, as coffee drinking has
Chiang Mai, particularly popular
become a lifestyle and cafés become a
commercial districts attracting both
culture, we have witnessed a growing
tourists and locals, is an interesting
interest in gourmet coffee roasted and
case study for how café space has
ground from meticulously selected
evolved. Only 1.3 kilometers long,
beans by experts, or baristas, whose
famous Nimmanhaemin Road houses
extensive understanding and knowledge
over 50 cafés. The lifecycle of this
extend to the origins and species as
area’s establishments has become
well as the art of making coffee. In the
incredibly dynamic, with new ones
meantime, particularly in urban society,
emerging and some of the old ones
consumers’ demand for private space
dying almost on a monthly basis. The
and a more personalized experience
spatial layout of most of them is similar
has grown. Coffee shops have been
to that mentioned earlier vis a vis mixed
redesigned and repositioned to serve
function spaces.
as something that in between home,
workplace or even school so called
These cafés also serve as backdrops for
third places.
social media enthusiasts who enjoy
snapping photos and sharing them
These spaces have become a destination
among friends and followers. The
for those who wish to take a break from
development of café culture will no doubt
work, while away their lunch break or
continue and it is always fun to observe
don’t feel like going home just yet. They
in which direction the globalized world
แห่งที่ 3 (the third place) นั่นเอง พื้นที่
แห่งนี้จึงกลายเป็นจุดหมายของคนที่อยากจะ
พักผ่อนจากที่ทํางาน ระหว่างพักเที่ยงหรือ
หลังเลิกงาน แต่ยังไม่อยากกลับบ้าน หรือ
อยากทํางานในวันหยุดที่ไม่ต้องไปที่สํานักงาน
สภาวะที่เกิดขึ้นในพื้นที่แห่งนี้มีความน่าสนใจ
คือดูผ่อนคลายแต่มีความกระตือรือร้น ใน
ปัจจุบันนอกจากร้านกาแฟจะมีการขายกาแฟ
เป็นเครื่องดื่มหลักแล้ว ยังเพิ่มการใช้งานให้มี
ความหลากหลายมากขึ้น ประกอบด้วยพื้นที่
นั่งทํางาน ห้องประชุม ห้องสมุด พื้นที่
สํานักงานให้เช่า พื้นที่แสดงงานศิลปะ ร้าน
ขายของเก่า สตูดิโอถ่ายภาพ ร้านขายของมือ
สอง ตลอดจนถึง ร้านรับจ้างตัดเลเซอร์
จังหวัดเชียงใหม่ เป็นกรณีศึกษาที่น่าสนใจ
เกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบพื้นที่ของร้านกาแฟ
โดยเฉพาะย่านการค้าพาณิชกรรมยอดนิยม
สําหรับนักท่องเที่ยวและคนเชียงใหม่ คือย่าน
ถนนนิมมานเหมินทร์ ซึ่งมีความยาวเพียง 1.3
กิโลเมตร หากแต่มีร้านกาแฟมากกว่า 50 ร้าน
วงจรชีวิตของร้านกาแฟของย่านนิมมานฯ มี
ความน่าสนใจคือ มีร้านกาแฟเปิดใหม่และปิด
ตัวลงอยู่ตลอดเวลาแทบจะทุกเดือน นอกจาก
นี้ยังมีลักษณะของการใช้งานครบทุกรูปแบบที่
ได้กล่าวถึงข้างต้น และพบว่าร้านกาแฟ มีการ
ใช้งานใหม่คือเป็นฉากหลังให้กับการถ่ายภาพ
ได้รับอิทธิพลจากสื่อสังคม (social media)
ต่างๆ ผู้เขียนเชื่อว่าร้านกาแฟคงมีการ
พัฒนาการต่อไป เป็นเรื่องน่าสนุกที่จะเฝ้า
สังเกตและจับตามองต่อไปว่า กระแสโลกาภิ
วัตน์และพฤติกรรมผู้บริโภคจะนําพาการ
ออกแบบร้านกาแฟไปสู่จุดไหนหรือ ควร
จะเป็นหน้าที่สถาปนิกนักออกแบบเอง
ที่จะชี้นําสังคม เสนอรูปแบบการใช้พื้นที่ใน
ลักษณะใหม่ขึ้น ที่สามารถรองรับกลุ่มผู้ใช้
ใหม่และกลุ่มผู้ใช้เดิมได้เช่นกัน
TASTE ATELIER Weave
Artisan Society
are also weekend workspaces for those
who don’t want to spend their days off
at the office but need to get some work
done. These spaces are interesting by
virtue of the sense of encouragement
and relaxation they bring to patrons.
The role of a coffee shop or a cafe has
diversified now they are not only places
that sell certain type of beverages. A
number of cafés even offer additional
functional spaces such as conference
rooms and libraries. Some have office
space for rent while others function
also as art spaces or photography
studios. Some are second-hand or
antique shops or provide niche services
such as laser-cutting.
and changing consumer behaviors are
leading the design and layouts of these
establishments. Looking forward, it will
be interesting to see whether architects
and designers will be able to introduce
new ways for these spaces to be used
whilst accommodating their old and
new groups of users.
ASACrew 16 92
93 Animal

ASA REGIONAL: ESAN
เข้าบ้าน
Back Home
Text: ปองพล ยุทธรัตน์ / Pongpon Yuttharat
Photo: กลุ่มนักออกแบบอุดร (UDMVD)
Translation: ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม / Tanakanya Changchaitum
การตัดสินประกวดแบบกุฎิ
ของกลุ่ม UDMVD
The judging process
for UDMVD’s monk living
quarters design
competition.
โดยที่ไม่ต้องรอประกาศจากกรมอุตุนิยมวิทยา
ก็พอจะคาดการณ์ได้ว่าช่วงนี้เข้าสู่ฤดูฝนอย่าง
เป็นทางการ ฟ้าครึ้ม กระแสลมกรรโชกแรง
กว่าปกติ ส่งสัญญาณว่าอีกไม่ช้า สายฝนคง
กระหนํ่ำลงมาแน่ๆ “..เข้าบ้านๆ...” เสียงผู้
หญิงดังอยู่ไม่ไกล ให้เดาจากสถานการณ์ก็
คงจะพอคาดได้ว่า แม่เรียกลูกให้กลับเข้าไป
ในบ้าน ก่อนที่ฝนจะตก ก่อนที่จะเปียก หรือ
อาจจะเกิดอันตรายจากภัยธรรมชาติที่ไม่อาจ
คาดการณ์ได้ล่วงหน้า ซึ่งบางครั้งก็ทําให้เด็กๆ
ที่กําลังเตรียมเล่นกับฝน ผิดหวังไปตามๆ กัน
ภายในช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมา เป็นที่น่าสังเกตว่า
จังหวัดเล็กๆ ในภาคอีสานอย่างอุดรธานี เริ่ม
มีธุรกิจ หรือกิจการเกิดใหม่ขึ้นมากมาย โดย
เป็นธุรกิจที่เกิดจากผู้ประกอบการรุ่นใหม่ที่
เดินทาง ‘กลับบ้าน’ เพื่อสร้างแนวทางของ
ตนเองหรือต่อยอดกิจการจากคนรุ่นก่อนหน้า
หลังจากที่ไปพบเจอกับประสบการณ์ ‘นอก
บ้าน’ และเลือกที่จะกลับมาพัฒนา ‘บ้าน
นอก’ ของตัวเอง ทั้งนี้สถาปนิกคงจะเข้าใจคํา
ว่า “บ้าน” ในความหมายของอาคารหรือ
สถาปัตยกรรมได้ดีอยู่แล้ว แต่ในบริบทของ
การกลับบ้าน หรือโดนเรียกเข้าบ้าน มิติของ
“บ้าน” อาจจะไม่ใช่แค่ตัวอาคารที่จับต้องได้
เท่านั้น แต่มันคือความรู้สึก คือความ
ปลอดภัย คือประสบการณ์ที่คุ้นเคยในอดีต
ประกอบกับการทํางานในยุคปัจจุบันสามารถ
ใช้เทคโนโลยีที่ทํางานตรงมุมไหนของโลกก็ได้
จึงไม่น่าแปลกใจนักที่การกลับบ้านจะเป็นทาง
เลือกอันดับต้นๆ ของนักธุรกิจรุ่นใหม่ในยุค
ปัจจุบัน
We don’t need to wait for an announcement
from the Meteorological
Department to know that Thailand has
definitely entered the rainy season. The
cloudier skies and stronger than usual
winds both signal the arrival of heavy
rain. “Come inside!” a woman cries from
a distance. Presumably a mother is
calling to her child to get inside the
house before the rain starts to fall, to
stop the little one from getting wet or
harmed by unpredictable nature. It’s a
killjoy in a way, especially if you’re a kid
and anticipating a little fun in the rain.
Over the past couple of years, provinces
in Thailand’s northeastern Esan region,
such as Udon Thani, are thriving when
it comes to new, locally-operated
establishments. The owners of these
businesses are often young entrepreneurs
who decided to return home.
Some are exploring their own paths
while others return to take care of the
family business. After experiencing
what things are like outside of their
homes, these people choose to come
back and develop their hometown –
rural areas often stereotyped as
unsophisticated.
ASACrew 16 94
95 Animal

While architects have a good understanding
of the definition of a home,
particularly as a built structure or a
work of architecture, the dimensions of
home in the context of ‘coming home’
extend far beyond tangible structures
to intangibles such as security, safety
and emotional connections to nostalgic
experiences. And with modern technology
now finally allowing people to work
from pretty much anywhere in the
world, it isn’t really surprising that going
back home is one of the options young
business operators choose when it comes
to their career path or choice of living.
แบบที่ชนะเลิศงานประกวด
แบบกุฎิโดยกลุ่ม UDMVD
The winning design.
ในสายงานออกแบบสถาปัตยกรรมในอีสานเอง ก็เกิด
ปรากฏการณ์นี้คล้ายๆ กับธุรกิจอื่นๆ การกลับบ้านของ
นักออกแบบรุ่นใหม่เริ่มเห็นได้ชัดในช่วง 1-2 ปีนี้ และที่น่า
สนใจคือ การใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในแต่ละท้องถิ่นเป็นต้นทุน
ซึ่งทําให้เกิดความหลากหลายของงานออกแบบในปัจจุบัน
และที่น่าสนใจมากๆ อีกอย่างคือ ในอีสานไม่ค่อยมีการ
เปิดสํานักงานออกแบบกันจริงจังมากนัก (อาจจะเป็น
เพราะรูปแบบของธุรกิจในปัจจุบันที่ต้องการการปรับ
ตัวอย่างรวดเร็ว การทํางานแบบ freelance จึงน่าจะตอบ
โจทย์มากกว่า) นักออกแบบในอีสานจึงมีการรวมตัวกัน
จับเป็นกลุ่มก้อนในแต่ละจังหวัดเพื่อพัฒนาวิชาชีพและองค์
ความรู้ร่วมกัน อย่างในอุดรธานีมีกลุ่ม UDMVD (อยู่ดีไม่
ว่าดี) ที่รวมตัวกันเรื่องธุรกิจออกแบบ ในขณะเดียวกันก็
ทํางานช่วยสังคมไปด้วย เช่น การจัดประกวดแบบกุฏิ
หรือการรวมตัวกันเพื่อแสดงวิสัยทัศน์ในการออกแบบ
พื้นที่สาธารณะของอุดรธานีในอีก 10 ปีข้างหน้าในเวที
Within Esan’s architectural community, a similar
phenomenon has been happening. Young designers
and architects returning home has been a palpable
trend in the past couple of years. What’s interesting
about this development is how these young
practitioners use locally available materials as an
integral part of their creative resources and
capitals, creating interesting works in a diversity of
styles and typologies. Equally intriguing is the fact
that, while Esan has only a few fully functioning
design studios (a result, perhaps, of the current
business model, whereby everything and everyone
is expected to be agile and mobile, and hiring
freelancers is often the preferred option),
designers in the region have come together to
form a provincial and regional network that is
attempting to help bring new developments and
prospects to the profession.
ASACrew 16 96
97 Animal

สาธารณะ UDON2029 และปีนี้กลุ่ม UDMVD ร่วมกับสมาคมสถาปนิกสยามฯ จัดงาน
พัฒนาวิชาชีพทั้งหมด 4 ครั้งในอุดรธานี โดย 2 ครั้งแรกเป็นการอบรวมการใช้โปรแกรม
3 มิติในการออกแบบ และครั้งที่สองเป็นเวิร์กช็อปชื่อ ‘ไผเฮ็ดไผ่’ โดยได้ตั๊บ ธ.ไก่ชน และโอ๊ต
บราวน์ไบค์ สองสถาปนิกงานไม้ไผ่มาเป็นวิทยากร และจะมีอีก 2 ครั้งในช่วงปลายปีนี้
นอกจากนี้ในจังหวัดอุบลราชธานีและมุกดาหารเริ่มมีการรวมกลุ่มนักออกแบบ ในชื่อ ’ตะเข็บ
โขง’ ซึ่งใช้โมเดลคล้ายๆ กันคือนอกจากจะรวมตัวเพื่อธุรกิจออกแบบแล้ว ยังจัดกิจกรรมเพื่อให้
ความรู้กับสมาชิกผ่านการปั่นจักรยานชมสถาปัตยกรรมเก่าแก่ริมแม่นํ้ำโขงเมื่อปลายปีที่ผ่านมา
ท้ายที่สุด ความหมายของการ ‘กลับบ้าน’ ในช่วงหลังจึงเป็นความตั้งใจของคนรุ่นใหม่ที่จะมา
พัฒนาบ้านเกิดจริงๆ และถึงแม้จะเป็นการกลับบ้านเพราะแม่เรียกให้เข้าบ้าน ก็เป็นการกลับ
บ้านที่ยังสนุก เพราะในบ้านหลังใหญ่นี้ มีเพื่อนบ้านเพียบเลย
ซ้าย: การตัดสินประกวดแบบ
กุฏิของกลุ่ม UDMVD
Left: Inside the judging
room for the competition.
ขวา: ภาพบรรยากาศงาน
“ไผเฮ็ดไผ่” เวิร์คช็อบพัฒนา
วิชาชีพโดยกลุ่ม UDMVD
ร่วมกับกรรมธิการสถาปนิก
สยามฯ
Right: A Pai Hed Pai
professional development
workshop co-organized
by UDMVD and the
commission of the
Association of Siamese
Architects.
In Udon Thani, UDMVD is a design
collective that brings together
designers and design studios for both
business and social purposes. Their
activities range from a competition for
the design of monk cells to organizing a
symposium, UDON2029, where visions
are presented and thoughts about the
direction of public spaces in Udon
Thani over the next decade discussed.
In Ubon Ratchathani and Mukdahan
provinces, meanwhile, a design
collective, Ta Keb Khong, has adopted a
similar model to UDMVD. It aims to not
only broaden opportunities for the
group’s design businesses, but also to
initiate and promote architectural
knowledge through activities, such as
a bike tour to architectural sites along
the Mae Khong River.
This year, UDMVD together with the
Association of Siamese Architects are
set to co-host four different activities.
The first one features a 3D design
training program while the second will
take the form of a workshop titled ‘Pai
Hed Pai’. This will be led by Dau Tub and
T. Kaichon of Oak Brown Bike, two
architects with expertise in bamboo
architecture. The other two activities
will be held at the end of the year.
It seems that ‘coming home’ for the
younger generation is all about bringing
new developments to the places where
they were born. While their return may
partially be an answer to their mother’s
call, these young creative practitioners
are arriving back home with good
intentions, anticipation and excitement.
Waiting for them is a whole group of
people who share a similar spirit and
aspirations.
ASACrew 16 98
99 Animal

STUDIO VISIT
ทิศทางสตูดิโอ
Tidtang Studio
Text: วสวัตติ์ รุจิระภูมิ / Wasawat Rujirapoom
Photo: อนันตา ฐิตานัตต์ / Ananta Thitanat
ปีที่ก่อตั้ง: พ.ศ. 2555
จำนวนพนักงาน: 20 คน
www.tidtangstudio.com
เป็นสตูดิโอสถาปนิกชื ่อไทยๆ ที่เน้นความเป็น
ไทยเข้าไปอยู่ในทุกงานที่ทำ โครงการ Busaba
Ayutthaya Hostel ถือเป็นผลงานที่อธิบาย
ทิศทางของงานสถาปัตยกรรมในแบบของทิศทาง
สตูดิโอได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นโครงการที่ถือ
เป็นจุดเปลี่ยนที่สร้างชื ่อเสียงให้กับทางสตูดิโอได้
เติบโตอย่างรวดเร็ว
_จุดเริ่มต้นของทิศทางสตูดิโอ
ทิศทางสตูดิโอ เริ่มมาจากกลุ่มเพื่อน 4 คน
ที่มีทิศทางความคิดเดียวกัน ที่อยากสร้างห้อง
ทดลองของการออกแบบสถาปัตยกรรมใหม่ๆ
ซึ่งได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ.
2555 จนกระทั่งเวลาที่เปลี่ยนผ่านไปร่วม
7 ปี กลุ่มผู้ก่อตั้งบางคนได้แยกย้ายกันไปทํา
ตามความฝันในสายอาชีพอื่นๆ ปัจจุบัน
นอกจากคุณมิก-ภัททกร ธนสารอักษร
ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้ง ก็มีคุณก้อง-สุพพัต
พรพัฒน์กุล และ คุณพลอย-กานต์รวี
คารวะวุฒิกุล ได้เข้ามาเป็นหุ้นส่วนในภาย
หลัง ด้วยแนวความคิดเริ่มต้นที่ไม่อยากให้ผล
งานของบริษัทมีรูปแบบเป็นลายเซ็น ติดเป็น
ภาพลักษณ์เฉพาะ แต่ต้องการให้แต่ละงานมี
ที่มาและเรื่องราวเป็นเอกลักษณ์ของงานนั้นๆ
จึงเป็นที่มาของชื่อ ทิศทางสตูดิโอ
_ทิศทางของความคิด
ทิศทางสตูดิโอ พยายามใช้สิ่งของธรรมดา
รอบตัวๆ มาสร้างวิธีการและรูปแบบใหม่ๆ ให้
น่าสนใจยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังสอดแทรกความ
เป็นไทยเข้าไปอยู่ในทุกๆ ผลงานที่ทํา​ซึ่งไม่
จําเป็นต้องเป็นสถาปัตยกรรมแบบไทยดั้งเดิม
เท่านั้น แต่สามารถออกแบบให้เป็น
สถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ ที่ประยุกต์จาก
การตีความใหม่บนพื้นฐานของความเป็นไทย
เพื่อให้เกิดทางเลือกและการเติบโตของ
สถาปัตยกรรมไทยในอนาคต
ASACrew 16 100
101 Animal

_รูปแบบการทำงาน
ทิศทาง สตูดิโอ เปรียบเสมือนสนามเด็กเล่น
ของความคิดสร้างสรรค์ ห้องทดลองทางงาน
สถาปัตยกรรม ทุกคนในสตูดิโอสามารถ
เสนอแนวความคิดในการออกแบบได้ร่วมกัน
ระดมความคิดและตกผลึกด้วยกัน จุดเริ่มต้น
ของไอเดียไม่จําเป็นต้องมาจากเพียงคุณมิก
คุณก้อง หรือคุณพลอยเท่านั้น ทําให้ทุกคน
รู้สึกว่าเป็นส่วนร่วมและเป็นหนึ่งในทีมที่
ออกแบบในทุกงานของทิศทาง สตูดิโอ อีกจุด
หนึ่งที่ทิศทาง สตูดิโอให้ความสําคัญ คือ ขั้น
ตอนการออกแบบขั้นแรกที่จะส่งให้ลูกค้า จะ
เป็นแบบค่อนข้างสมบูรณ์แล้ว มีตั้งแต่แบบ
แปลนไปจนถึงภาพทัศนียภาพ เพราะ
กระบวนการคิดแบบ 2 และ 3 มิติ ไป
พร้อมๆกัน ทําให้ใช้เป็นกระบวนการที่ใช้
เวลานานกว่าปกติ ไม่ใช่เพียงส่งรูปอ้างอิง
แบบร่างหรือแค่แบบแปลน เพื่อให้ลูกค้าได้
เข้าใจและเห็นภาพตรงกันตั้งแต่แรก
_เครื่องมือ
สตูดิโอเพียงแต่จัดสรรพื้นที่สนามเด็กเล่นที่
พนักงานสามารถมาทําอะไรก็ได้ พร้อมด้วย
เครื่องมือพื้นฐานสําหรับการทํางาน ไม่มีข้อ
จํากัดในการคิดสร้างสรรค์ผลงาน ขึ้นอยู่กับ
ความถนัดของแต่ละคน ไม่ว่าจะเป็น สเกตช์
มือ การตัดโมเดล คอลลาจรูป เป็นต้น
ทําให้ทุกคนสามารถใส่ความเป็นตัวเองเข้าไป
ได้อย่างอิสระ นอกจากนี้ทิศทาง สตูดิโอยัง
ให้ความสําคัญกับพื้นที่จัดเก็บตัวอย่างวัสดุ
เพื่อให้พนักงานได้เข้าไปศึกษาเรียนรู้วัสดุ
ใหม่ๆ สัมผัสวัสดุในสัดส่วนจริง เพื่อให้
เข้าใจและเห็นภาพในการทํางาน
สถาปัตยกรรมมากขึ้น
ภัททกร ธนสารอักษร
Co-founder & CEO
สุพพัต พรพัฒน์กุล
Partner & CDO
สมัยเรียนรู้สึกว่างานสถาปัตยกรรม
ที่ทําให้เราตื่นตาตื่นใจ เป็นงานที่
เราเข้าถึงได้ยาก เช่น โรงแรม
หรือสถานที่ที่ต้องเสียเงินเข้าไป
แพงๆ แต่งานที่ผู้คนพบเจอทั่วไป
หรืออาคารสาธารณะ ยังไม่มี
ที่ไหนเลยที่ผู้คนทั่วไปจับต้อง
สถาปัตยกรรมที่มีความคิดที่น่า
สนใจได้ เลยอยากจะลองทําอะไร
บางอย่างที่ทําให้ทิศทางของงาน
แต่ละชิ้นมีจุดโดดเด่น มีเอกลักษณ์
และคนทั่วไปจับต้องได้ง่าย
แนวทางการทํางานของออฟฟิศ
คือสามารถดึงอะไรก็ได้ ที่อยู่รอบๆ
ตัวเรา ของที่ง่ายๆ มา redesign
ใหม่ และเราให้ความสําคัญกับการ
ส่งแบบครั้งแรกของเรา ที่จะค่อน
ข้างสมบูรณ์แล้ว เพื่อให้ลูกค้าเห็น
ภาพตรงกันตั้งแต่ต้นจนจบเลย ซึ่ง
อาจจะไม่ละเอียดถึงขั้น detail แต่
ทุกอย่างต้องถูกคิดไว้หมดแล้ว
กานต์รวี คารวะวุฒิกุล
Visualizer
จุดเริ่มต้นของโปรเจกต์ในแต่ละ
ครั้ง เป็นการประชุมร่วมกันของ
คนที่อยู่ในทีมว่า ใครมีความคิด
อย่างไร เพื่อที่จะเข้าใจและ
ตกผลึกร่วมกัน บางทีการตีความ
อาจจะต้องใช้เวลาศึกษาและ
วิเคราะห์ให้รอบด้านมากขึ้น เพื่อ
พยายามที่จะมองในมุมอื่นที่แตก
ต่างจากเดิมสู่การสร้างเอกลักษณ์
นภัสสร สุดาทิศ
Senior Interior Designer
เคยได้ออกไปทํางานอิสระอยู่ช่วง
หนึ่ง ได้ทํางานร่วมกับหลายๆ
บริษัท แล้วรู้สึกไม่ใช่ จึงกลับมา
ทํางานที่นี่ เพราะชอบรูปแบบการ
ทํางานขององค์กร ที่รู้สึกว่าเข้ากับ
ตัวเรา อยู่ด้วยกันแบบเข้าใจ และ
ให้เกียรตินักออกแบบทุกคน ไม่ว่า
จะเป็น senior หรือ junior
ASACrew 16 102
103 Animal

ทํางานที่นี่มา 5 ปีแล้ว ปัจจุบัน
หน้าที่หลักคือ รับข้อมูลของงาน
คุยกับทีม และดูแลจัดการส่วนที่
ตกหล่น รวมถึงดูแลน้องๆในทีมอีก
4 คนด้วย
จิรภัทร ฉิมเล็ก
Senior Interior Designer
จุดเด่นของที่นี่คือวิธีการแบ่งงาน
ที่ไม่เหมือนที่อื่นที่ให้ทําเฉพาะด้าน
ที่ถนัดของแต่ละคน แต่ให้เรา
สามารถดูแลโครงการหนึ่งไปเลย
ตั้งแต่ต้นจนจบ
ธัช สงวนไทย
Junior Architect
ก่อนหน้านี้ได้ไปลองทํางานในสาย
อื่นมาก่อน แล้วถึงกลับมาทํางาน
เป็นสถาปนิกที่นี่ ชอบที่ได้แสดง
ความคิดเห็นกันเรื่องการออกแบบ
กับพี่และเพื่อนๆ หลายๆ คนที่นี่
เพียรพร จารุภากร
Junior Architect
_การออกแบบพื้นที่
พื้นที่สตูดิโอที่เห็นอยู่ปัจจุบันนี้ ทิศทาง สตูดิโอเพิ่งย้ายมา
ได้เพียง 1 ปี เนื่องจากงานที่เข้ามาเพิ่มขึ้นอย่างไม่ทัน
ตั้งตัว ตั้งแต่ผู้คนได้เห็นโครงการ Busaba Ayutthaya
Hostel ทําให้ออฟฟิศเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว จากที่เดิม
รองรับพนักงานได้เพียง 12 ที่นั่ง และคาดหวังว่าจะใช้
พื้นที่เดิมไปอีก 3-5 ปี ทําให้ต้องขยับขยาย หาออฟฟิศที่
มีพื้นที่กว้างขึ้น เพราะปัจจุบันมีพนักงานรวมทั้งหมดถึง
20 คน จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ทิศทาง สตูดิโอ สร้างพื้นที่
co-working space ชื่อ ‘subtitle’ เปรียบเทียบกับการดู
ภาพยนตร์ ที่จะมีคําบรรยายที่ช่วยขยายความเพื่อให้เข้าใจ
รายละเอียดได้มากขึ้น โดยจะมีพื้นที่ส่วนกลางสําหรับนั่ง
เล่น ต้อนรับลูกค้า ทํากิจกรรมรวมกันหรือฉายภาพยนต์
ก็ได้ ชุดโซฟาสามารถจับรวมหรือแยกชิ้นส่วนเพื่อสามารถ
ปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสมของการใช้งานได้ รวมถึงมี
ห้องรับประทานอาหาร ที่มีนํ้ำและขนมให้บริการตนเองได้
ตลอด ถือเป็น 30% ของพื้นที่ออฟฟิศทั้งหมด แสดงให้
เห็นว่าสตูดิโอให้ความสําคัญกับเรื่องอื่นพอๆ กับการ
ทํางาน อีก 50% เป็นส่วนสํานักงาน ที่ปัจจุบันให้ออฟฟิศ
อื่น เช่าแบ่งปันใช้พื้นที่ได้ รวมถึงสามารถใช้พื้นที่ส่วน
กลางได้ด้วยเช่นกัน อีกทั้งยังมีกิจกรรมประจําเดือน เช่น
ทานอาหารกลางวันร่วมกัน ทําให้เกิดสังคมที่กว้างขึ้น
เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดของคนนอกวงการ มีชีวิตชีวา
มากกว่าการอยู่เพียงออฟฟิศเดียว นอกจากนี้ทิศทาง
สตูดิโอยังมองว่าห้องประชุมมีความสําคัญกับการทํางาน
ในยุคปัจจุบันมาก เพราะเป็นที่แบ่งปันความคิดของแต่ละ
คน รวมถึงเชิญลูกค้าเข้ามาประชุมและแสดงให้เห็นถึง
ความใส่ใจในการทํางานด้วย หรือหากต้องการความเป็น
ส่วนตัวก็สามารถเข้ามาใช้งานได้ เป็นอีก 10% ของพื้นที่
ที่มีห้องประชุมขนาดเล็กและใหญ่ รวมกันถึง 5 ห้อง
พื้นที่ 10% สุดท้ายเป็นห้องเก็บวัสดุ พื้นที่ประมาณ 40
ตารางเมตร ซึ่งถือว่ามีขนาดค่อนข้างใหญ่ เพื่อให้พนักงาน
ได้เข้าไปศึกษา และทําความเข้าใจกับวัสดุจริง ก่อนนํามา
ใช้ในงานออกแบบ
_การออกแบบระยะเวลาในการทำงาน
ตั้งเวลาการเข้างาน ตั้งแต่ 10.00-19.00 น.
เป็นพื้นฐาน แต่ทุกคนสามารถจัดสรรเวลาตัว
เองได้อย่างอิสระ ตามความเหมาะของงาน
แต่ละโครงการและของแต่ละบุคคล ส่วน
ระยะเวลาการทํางานแต่ละโครงการ ทิศทาง
สตูดิโอให้ความสําคัญกับการออกแบบขั้นแรก
เป็นอย่างมากตามที่ได้กล่าวไปแล้วในข้างต้น
ซึ่งบางโครงการอาจใช้เวลาในการออกแบบขั้น
แรกถึง 2 เดือนเลยทีเดียว โดยไม่ใช่ดูเพียง
ความสวยงาม แต่ยังคํานึงถึงความเป็นไปได้
ในการก่อสร้าง และงบประมาณอีกด้วย
ด้วยการคิดอย่างละเอียดนี้จะช่วยประหยัด
เวลา เกิดความผิดพลาดน้อยลง และผลงาน
ที่สร้างจริง จะใกล้เคียงกับภาพ 3 มิติที่นํา
เสนอลูกค้าไปในตอนแรกมาก
ทิชากร ดาวเรือง
Junior Architect
ปรัชญา วงโยโพ
Junior Architect
เพิ่งเข้ามาทํางานที่นี่ 2 อาทิตย์
สนใจรูปแบบการทํางานของที่นี่
มีแนวความคิดที่เรียบง่าย ตรงไป
ตรงมา จึงอยากเข้ามาศึกษา
พัฒนาตนเอง
อยูท่ี่นี่มาไมนานครับ แตตราบใดที่
ยังไดทําในสิ่งท่ี่ตัวเองรัก ตัวผมก็
ยังคงมีความสุข
ASACrew 16 104
105 Animal

ธนวรรณ สุจิตรัตนันท์
Interior Designer
พรรณธร กิติประเสริฐ
Interior Designer
บุตรม พัดชู
Interior Designer
เพราะเราต้องใช้เวลาเกือบ 80
เปอร์เซ็นในที่ทํางาน บรรยากาศใน
ที่ทํางานจึงสําคัญมากๆ ที่นี่ค่อน
ข้างอยู่กันแบบสบายๆ มี่พื้นที่กิน
ข้าว มีพื้นที่นั่งเล่น สําหรับนอนพัก
ช่วงกลางวัน เวลาการทํางานที่ให้
อิสระในแต่ละวัน ทําให้ไม่รู้สึก
กดดันในการทํางาน สามารถเสนอ
ความคิดเห็นในทุกโปรเจกต์ ทําให้
ทุกโปรเจกต์ที่ออกไปเป็นโปรเจกต์
ของทีมจริงๆ
ที่นี่ทําเองทุกอย่าง ทั้งออกแบบ
เขียนแบบ ดูวัสดุตั้งแต่ต้นจนจบ
ได้เรียนรู้ทุกกระบวนการ แม้จะ
เพิ่งเรียนจบ ตอนแรกก็กังวล แต่ก็
ได้พี่ๆ คอยช่วย ได้อิสระในการ
ออกแบบ รู้สึกสนุกกับการทํางาน
ทํางานที่นี่มา 2 ปี ตั้งแต่เรียนจบ
เลย ได้ทําทุกอย่างตั้งแต่กระบวน
การออกแบบ ดูวัสดุ คุยกับตัวแทน
วัสดุ รวมถึงคุยกับลูกค้า แตกต่าง
จากบริษัทใหญ่ๆ ที่จะได้ทําหน้าที่
เฉพาะของตัวเอง ถือเป็นการเริ่ม
ต้นทํางานที่ดีที่ได้เรียนรู้ทุกอย่าง
_ทิศทางต่อไปของทิศทาง สตูดิโอ
อยากให้ชื่อของทิศทาง สตูดิโอ ไปอยู่ในเวที
โลก ทําให้ผู้คนสนใจสถาปัตยกรรมใน
ประเทศไทยมากขึ้น ทิศทาง สตูดิโอพยายาม
สอดแทรกความเป็นไทยรูปแบบใหม่ลงไปใน
ทุกๆ ผลงาน อย่างงาน Busaba Ayutthaya
Hostel ที่เคยเป็นบ้านทรงไทย ซึ่งปัจจุบัน
ไม่มีการสร้างใหม่ และผู้คนในยุคปัจจุบันก็ไม่
ได้เข้าไปใช้ชีวิตอยู่ในเรือนไทยแล้ว นํามา
สร้างทิศทางของไทยสมัยใหม่ที่ยังคงความ
เป็นไทย อย่างเช่นการใช้งานแบบเดิมที่เป็น
หนึ่งเรือนหนึ่งการใช้งาน ที่ยังคงแยกเป็น
เรือนนอน เพื่อให้คนไทยปัจจุบันได้เข้าไป
สัมผัสการใช้ชีวิตในบ้านไทยเดิม ซึ่งได้ผล
ตอบรับดีมาก จากลูกค้าที่ส่วนใหญ่เป็นคน
ไทย ทิศทาง สตูดิโอ ยังคงทดลองและค้นหา
ความเป็นไปได้ใหม่ๆ ของสถาปัตยกรรมไทย
ต่อไป ด้วยความคาดหวังว่าวงการ
สถาปัตยกรรมไทยจะกลายเป็นที่รู้จักทั่วโลก
จิดาภา รอดสาตร์
Interior Designer
เพชรรัตน์ ละม้าย
Interior Designer
เพิ่งเรียนจบและเข้ามาทํางานที่นี่ได้
4 เดือน เป็น 4 เดือนที่ได้อะไร
เยอะมาก ต่างจากตอนเรียนมาก
ได้พัฒนาตัวเองขึ้นเรื่อยๆทุกวัน ให้
อิสระ สามารถบริหารเวลาเองให้
เข้ากับแต่ละคน
เข้ามาถึงก็มีโอกาสได้โครงการ
ออกแบบตกแต่งภายในโรงแรมเลย
ตอนแรกก็กังวล แต่พี่ๆ คอยมา
ช่วยดูแล
_อยากฝากอะไรให้สถาปนิกที่สนใจจะเปิดสตูดิโอบ้าง
รูปแบบการทํางานของเราเป็นเพียงทางเลือกหนึ่งเท่านั้น
ทุกคนมีสิทธิ์ที่จะทดลอง แต่อยากให้ทดลองด้วยจิต
วิญญาณของการเป็นนักออกแบบจริงๆ เราเชื่อว่า คุณค่า
ของงานออกแบบหรือศิลปะ มันประเมินค่าเป็นเงินไม่ได้
ร่วมกันสร้างงานสถาปัตยกรรมที่ข้ามกาลเวลาได้ ไม่ได้
เป็นไปเพียงตามยุคสมัย สามารถอยู่คู่ไปกับพื้นที่ตรงนั้น
ได้ไปอีกหลักร้อยปีและสร้างแรงบันดาลใจให้กับคนที่มา
พบเจอ เหมือนที่เราได้แรงบันดาลใจจากการไปเยี่ยมชม
งานของสถาปนิกระดับโลกหลายๆท่าน งานที่ดีจริงๆ วัน
หนึ่งจะมีคุณค่าขึ้นมากเอง แล้วชื่อเสียง เงินทองจะตามมา
เอง และถ้าเป็นไปได้ อยากให้สถาปนิกไทยทํางานช่วยกัน
รักษาความเป็นไทย วัฒนธรรมหลายๆ อย่างกําลังถูก
ทําลายทิ้ง รากเหง้าของพวกเรากําลังหายไป เพราะทุกวัน
นี้ประเทศไทยได้รับอิทธิพลมาจากโลกภายนอกเยอะมาก
นั่นเป็นเหตุผลที่ทําไมเราถึงพยายามทํางานที่สอดแทรก
ความเป็นไทย ภายใต้ออฟฟิศชื่อ ทิศทาง สตูดิโอ
ASACrew 16 106
107 Animal

Tidtang Studio Organization Diagram
CEO &
Co-Founder
Chief Design
Officer
The Boss
ภัททกร ธนสารอักษร สุพพัต พรพัฒน์กุล Blu
Senior Interior Designer
Visualizer
Administrator
เเพรพลอย หรณพ
Interior Designer
วิชญา อินทมุนี
Interior Designer
กานตอง วิสุทธิแพทย
Interior Designer
สนใจในงานของบริษัทที่มีความ
หลากหลาย สนุกกับการทํางาน
เวลาคิดงานไม่ออกก็จะมีพี่คอย
ช่วย ให้คําปรึกษา และระดม
ความคิด
ตอนนี้ได้ดูแลโครงการออกแบบ
ตกแต่งภายในคอนโด ที่ออก-
แบบตั้งแต่ส่วนกลางจนถึงห้อง
พัก บรรยากาศการทํางานเป็น
กันเอง อยู่แบบรุ่นพี่ รุ่นน้อง
ในตอนแรกสนใจงานของท่ีนี่
กอน แลวพอไดเขามาเริ่มทํา
งานที่นี่ก็ใหความรูสึกของการ
ทํางานเปนทีม ที่ทุกคนคอย
ชวยเหลือกัน สามารถแสดง
ความเห็นได และพี่ๆพรอมรับ
ฟงความเห็นของเด็กจบใหม
แบบเรา ทําใหเกิดการแลก
เปลี่ยนความคิดกัน และ
บรรยากาศ การทํางานก็สนุกดี
กานต์ธิดา เทศซ้อน
Interior Designer
อลงกรณ จันทรประจักร์
Interior Designer
อัจฉรา รัตอาภา
Administrator
ASACrew 16 108
พี่ๆ จากทิศทาง สตูดิโอ เคยไป
บรรยายที่มหาวิทยาลัยที่เรียน
จึงสนใจมาทํางานที่นี่ และชอบ
รูปแบบงานของที่นี่ด้วย
เคยเปนเด็กฝกงานมากอนแลว
จึงไดเขามาเริ่มทํางานเมื่อ
ไมนานมานี้ สิ่งที่ทําใหอยาก
กลับมาทําคือบรรยากาศการทํา
งานที่อบอุน สนุกสนาน และที่
นี่ใหความรูสึกเปนกันเอง
สามารถแสดงออกทางความคิด
ตางๆไดและคอยชวยเหลือกัน
พี่ๆคอยใหความรูใหมๆสอน
งานตางๆดีมาก
หน้าที่หลักคือ ดูแลทุกอย่างของ
ออฟฟิศ ทั้งอุปกรณ์ รวมถึง
บุคคลากรด้วย รวมถึงคอยจัดสรร
เวลานัดพบของตัวแทนวัสดุกับ
น้องๆด้วย
นภัสสร สุดาทิศ จิรภัทร ฉิมเล็ก
กานต์รวี คารวะวุฒิกุล อัจฉรา รัตอาภา
Junior Architect
Junior Interior Designer
ธัช สงวนไทย บุตรม พัดชู เพชรรัตน์ ละม้าย
เพียรพร จารุภากร ธนวรรณ สุจิตรัตนันท์ วิชญา อินทมุนี
ทิชากร ดาวเรือง
พรรณธร กิติประเสริฐ เเพรพลอย หรณพ
ปรัชญา วงโยโพ
จิดาภา รอดสาตร์ กานต์ธิดา เทศซ้อน
109
กานตอง วิสุทธิแพทย อลงกรณ จันทรประจักร์
Animal

INTERNATIONAL ARCHITECT
“Small Steps Forward,”
said Arrhov Frick
Text: นวันวัจน์ ยุธานหัส / Nawanwaj Yudhanahas
Photo: Arrhov Frick
ซ้าย: Project Hammarby
Gård
ขวา: ภาพ Portrait ของ
Arrhov Frick
Arrhov Frick ก่อตั้งโดย Johan Arrhov
และ Henrik Frick ในปี 2010 ที่เมือง
สตอกโฮล์ม ประเทศสวีเดน ปัจจุบันมีสมาชิก
ประมาณ 10 คน บริษัทปฏิเสธงานออกแบบ
หลายชิ้นที่เข้ามาช่วงเศรษฐกิจขยายตัว
เพราะตั้งใจจะรักษาจํานวนสมาชิกไว้เพียงเท่า
นี้ เลือกรับงานที่ใหญ่กว่าตัว เพื่อเป็นโอกาส
พัฒนาตนเอง และไม่ต้องการสร้างอาคารที่
คนมากมายรู้จัก ขอแค่การทํางานชิ้นนั้น
จะทําให้ได้เรียนรู้เพิ่มเติม
สิ่งที่ Arrhov Frick นําเสนอในการบรรยาย
ครั้งนี้ ไม่ใช่การนําเสนอผลงานจากชิ้นที่ 1
ไปชิ้นที่ 2, 3, 4 แต่เป็นการเล่าถึงแนวทาง
ของบริษัท ผ่านกลุ่มคําโปรยบนพื้นหลังสีขาว
ว่างเปล่า ที่ฉายขึ้นจอสลับกับภาพสเก็ตช์และ
ภาพถ่ายอาคาร ผลงานไม่ปรากฏตามลําดับ
จากเก่าไปใหม่ และบางชิ้นก็ปรากฏซํ้ำอีกครั้ง
ในมุมที่ต่างไป ตามแต่ว่าตอบเรื่องที่กําลังพูด
ถึงอย่างไร
ASACrew 16 110
111 Animal

ซ้าย/ขวา: Project Lilla Rågholmen
พวกเขาพูดถึงการ ‘ถอย’ ออกมามองภาพที่กว้างขึ้นเพื่อวิเคราะห์ถึงลักษณะกายภาพ สภาพ
สังคม เศรษฐกิจ เพื่อที่จะออกแบบโปรแกรม มุมมอง ไปจนถึงวัสดุ และกระบวนการก่อสร้าง
ศูนย์วัฒนธรรมของเมืองเล็ก จึงไม่ควรถูกออกแบบเพื่อรับกิจกรรมยิ่งใหญ่เลียนแบบเมืองหลวง
มันจึงไม่ได้มีเพียงพื้นที่แสดงดนตรีอย่างที่ลูกค้าริเริ่ม แต่เพิ่มโรงเรียนสอนดนตรี ร้านอาหาร
ห้องสมุด เพื่อที่แต่ละส่วนจะรองรับและส่งเสริมกันเองให้อาคารมีชีวิตอยู่อย่างยั่งยืน
ASACrew 16 112
ภาพอาคารอยู่อาศัยที่มีชั้นหนึ่งปิดทึบปรากฏขึ้น มันดูมั่นคง เป็นระเบียบ แต่ Johan Arrhov
มีความเห็นว่านี่ไม่ใช่ตัวอย่างที่ดี ตรงกันข้ามกับภาพถัดมา ที่เพียงบางส่วนของอาคารชั้นหนึ่ง
ปิดทึบ ที่เหลือเป็นร้านกาแฟ ด้านหนึ่งของร้านคือชั้นแสดงเบเกอรี่ อีกด้านคือโต๊ะ เก้าอี้ที่หยิบ
ยืมพื้นที่ของทางเท้าที่กว้างขวาง
113 Animal

ซ้าย/ขวา: Project Viggsö
การสังเกตในสิ่งที่อาจจะเห็นชินตา เกิดเป็น
การปรับองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมเพียง
เล็กน้อยแต่ชาญฉลาด ซูเปอร์มาร์เก็ตขนาด
ใหญ่ที่ชั้นล่างของโครงการ ICA ถูกล้อมรอบ
ด้านด้วยพื้นที่แบ่งขายสําหรับร้านค้าขนาด
เล็กที่จะปรับเปลี่ยนหน้าตาของห้องขายตาม
ต้องการ ทําให้อาคารมีความสัมพันธ์กับถนน
รอบตัวอย่างมีชีวิตชีวา การแบ่งช่องหน้าต่าง
ของห้องพักใน Hammarby Gård ในด้านที่
หันเข้าหาถนน และหันเข้าหาสวน ต่างกัน
เพียงการแบ่งตามแนวตั้ง หรือแนวนอน แต่
ทําให้ผู้อยู่อาศัยในห้องเล็กได้บรรยากาศที่ไม่
จําเจ ได้ปรับเปลี่ยนใช้งานระเบียงในทุกฤดู
และขอบของพื้นบ้าน Lilla Rågholmen ก็ถูก
ยกขึ้นโดยรอบเพียงเล็กน้อย เพียงพอที่จะใช้
เป็นที่นั่งชมธรรมชาติภายนอก
‘เล็ก’ อาจจะเป็นคําหนึ่งที่สรุปความเป็น
Arrhov Frick ‘เล็ก’ ในที่นี้ไม่ใช่ขนาดของงาน
ที่ออกแบบ แต่ ‘เล็ก’ เพื่อจะไม่มองข้ามสิ่ง
ใกล้ตัว สร้างการปรับเปลี่ยนที่ ‘เล็ก’ แต่
แยบยลและส่งความหมายที่ใหญ่กว่า ‘เล็ก’
พอที่จะเหลือช่องว่างให้ผู้ใช้งานปรับเอง และ
ก้าวไปข้างหน้า ด้วยก้าวที่ ‘เล็ก’ แต่ไตร่ตรอง
หรืออย่างที่พวกเขาเรียกว่า ‘Small steps
forward’
งานเสวนาทางสถาปัตยกรรม “สถาปัตยปาฐะ”
2562 | Arrhov Frick - A Lecture โดย
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย
ศิลปากร วันที่ 27 เมษายน 2562
ณ ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (TCDC)
ASACrew 16 114
115 Animal

WHAT’S ARCHITECT THINK
Elephant Tower Revisit
Text: กฤษณะพล วัฒนวันยู / Kisnaphol Wattanawanyo
Photo: Shutterstock
ASACrew 16 116
117 Animal

เป็นเรื่องธรรมดาที่เมื่อสถาปนิกแต่ละคนได้
หวนกลับไปย้อนมองดูผลงานของตนที่เคย
ออกแบบไว้เมื่อหลายสิบปีก่อน ก็อาจจะมี
ความรู้สึกที่ผสมผสานปนเปกันไป สถาปนิก
บางคนอาจจะยังคงรู้สึกดีและชื่นชอบกับผล
งานของตนอยู่ แต่ก็มีบางคนที่อาจจะรู้สึกไม่
พอใจและมีมุมมองต่อผลงานชิ้นนั้นๆ ที่
เปลี่ยนไป คุณองอาจ สาตรพันธุ์ - ศิลปิน
แห่งชาติ ปี พ.ศ. 2552 สาขาทัศนศิลป์ ใน
สาขาย่อย ศิลปะสถาปัตยกรรม (แบบร่วม
สมัย) ก็เป็นสถาปนิกอีกคนหนึ่งที่กล้าพูดและ
ยอมรับออกมาตรงๆ กับเราเมื่อได้สอบถาม
พูดคุยถึงแนวคิดและที่มาของการออกแบบ
ตึกช้าง ซึ่งท่านก็ได้ตอบมาว่า “เห็นว่าตึกช้าง
เมื่อสร้างขึ้นมาแล้วได้ทําลายเนื้อเมือง (หรือ
fabric) ของกรุงเทพฯ อย่างสิ้นเชิง” นี่คือคํา
ตอบที่สะท้อนความคิดเห็น ความรู้สึกของคุณ
องอาจต่ออาคารหลังนี้อย่างตรงไปตรงมา
และเมื่อช่วงต้นปีนี้เอง คุณองอาจก็ได้ให้ความ
เห็นในทํานองเดียวกันเมื่อถูกถามถึงผลงานใน
ยุคก่อนๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในยุคที่ยังไม่ได้
ย้ายขึ้นไปอยู่ที่เชียงใหม่ ซึ่งส่วนใหญ่มักจะไม่
ชอบและไม่เคยถูกใจผลงานที่คุณองอาจ
ออกแบบเอง
_แนวคิดหลัก
ตึกช้าง สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2540 เป็นการร่วม
ออกแบบกับ ศาตราจารย์กิตติคุณ อรุณ ชัยเสรี (เป็นทั้ง
วิศวกรและเจ้าของโครงการ) ตึกช้างนี้เป็นอาคารประเภท
อาคารสํานักงานและพักอาศัยรวม เป็นอาคารขนาดใหญ่
พิเศษ รูปทรงของอาคารถูกบังคับตามพื้นที่ดินที่มีลักษณะ
ยาวเป็นเส้นก๋วยเตี๋ยว ด้วยกฎหมายและความต้องการ
ของเจ้าของโครงการ ทําให้ในช่วงเริ่มแรกของการ
ออกแบบ อาคารถูกแบ่งออกเป็น 3 ทาวเวอร์ และ
เนื่องจากความต้องการให้มีพื้นที่ขายมากขึ้น คุณองอาจจึง
เชื่อม 3 ทาวเวอร์เข้าด้วยกัน แต่ด้วยข้อกําหนดเรื่องพื้นที่
เปิดโล่ง จึงทําให้เชื่อมอาคารได้เพียงส่วนบนและเกิดช่อง
ขนาดใหญ่ 2 ช่องในตัวอาคาร ต่อมา อาจารย์อรุณ เห็น
ว่าอาคารมีลักษณะคล้ายช้างและส่วนตัวท่านชื่นชอบช้าง
อยู่แล้ว คุณองอาจจึงออกแบบตกแต่งส่วนของอาคารเพิ่ม
เพื่อให้เหมือนช้างจริงๆ
ASACrew 16 118
119 Animal

“การถกเถียงเป็นสิ่งที่ดี แต่ถ้าทำเพื ่อเป็นการโฆษณาส่งเสริมความคิด
ซึ ่งไม่แน่ว่าอยู่ในพื ้นฐานที่มั่นคงก็ไม่เป็นสิ่งดี เพราะจะไปเพิ่มความ
สับสนให้กับวงการสถาปัตยกรรมขึ ้น บางทีเราควรที่จะหยุดพูดและ
กลับไปสงบใจทำงานโดยไม่คิดแต่เพียงว่าจะต้องสร้างงานที่แปลกใหม่
ไม่เหมือนใคร ดีเด่นที่สุด เพราะอย่างที่ได้พูดมาแล้วว่าประวัติศาสตร์มี
มานานแล้ว ทุกสิ่งทุกอย่างมีคนทำมาแล้วทั้งนั้น”
_การรับรู้และการได้รับความสนใจโดยสื่อ
และสังคมทั่วไป
ในปี พ.ศ. 2556 ตึกช้าง ถูกจัดอันดับโดย
เว็บไซต์ CNN ให้เป็น landmark ที่น่าจดจํา
ของกรุงเทพฯ และเป็น 1 ใน 25 อาคารสูง
จากทั่วโลกที่มีรูปร่างสะดุดตา แต่ในอีกมุม
มองที่ตรงกันข้ามนั้น ตึกช้างเองก็ติดโผ 31
ตึกน่าเกลียดที่สุดในโลก ซึ่งจัดโดยเว็บไซต์
ของ Architectural Digest เมื่อปีที่แล้ว ซึ่ง
แน่นอนว่า ทั้งสื่อและผู้คนโดยทั่วไป ก็มีมุม
มองที่ทั้งชื่นชอบและไม่ชื่นชอบต่ออาคารหลัง
นี้ได้ และอันที่จริงแล้ว ก็รวมไปถึงทุกๆ
อาคาร ซึ่งผู้คนในสังคมก็ล้วนมีการรับรู้ มี
ความคิดเห็นที่แตกต่างกันได้ แต่คุณองอาจ
กลับไม่มีความเห็นต่อประเด็นดังกล่าว และ
ยังมองว่า มันไม่ได้มีคุณค่าอะไรมากนัก
“เพราะไม่ได้ทําให้เมืองน่าอยู่ การที่เมืองจะ
น่าอยู่ จะต้องมีตึกที่สร้างบรรยากาศและ
เอกลักษณ์ของพื้นที่ โดยมีสัดส่วนที่สัมพันธ์
กับมนุษย์และมีพื้นที่สาธารณะที่น่าใช้สอย”
อย่างไรก็ตาม หากมองย้อนกลับไปยังช่วง
เวลาก่อนการสร้างตึกช้างนี้ ในช่วงปี พ.ศ.
2535 คุณองอาจเคยให้ความคิดเห็นและ
ข้อคิดที่น่าคิดตาม ไว้ว่า
“การถกเถียงเป็นสิ่งที่ดี แต่ถ้าทําเพื่อเป็นการ
โฆษณาส่งเสริมความคิดซึ่งไม่แน่ว่าอยู่ในพื้น
ฐานที่มั่นคงก็ไม่เป็นสิ่งดี เพราะจะไปเพิ่ม
ความสับสนให้กับวงการสถาปัตยกรรมขึ้น
บางทีเราควรที่จะหยุดพูดและกลับไปสงบใจ
ทํางานโดยไม่คิดแต่เพียงว่าจะต้องสร้างงานที่
แปลกใหม่ไม่เหมือนใคร ดีเด่นที่สุด เพราะ
อย่างที่ได้พูดมาแล้วว่าประวัติศาสตร์มีมานาน
แล้ว ทุกสิ่งทุกอย่างมีคนทํามาแล้วทั้งนั้น”
ในแวดวงสถาปนิกและสื่อนั้น มักเป็นที่รับรู้
กันดีว่า ผลงานการออกแบบยุคหลังๆ ของ
คุณองอาจ หลังจากที่ได้ย้ายไปปักหลักปัก
ฐานที่เชียงใหม่ ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2542 นั้น
เริ่มมีความแตกต่างและเปลี่ยนแปลงไปจาก
การออกแบบยุคก่อนหน้านี้อย่างเห็นได้ชัด
ซึ่งอาจกล่าวได้ว่า งานออกแบบของคุณองอาจ
ในยุคหลังๆ นี้ มีความสงบขึ้น ให้ความสําคัญ
ต่อบริบท สถานที่และให้ความสนใจในเรื่อง
ของสถาปัตยกรรมในท้องถิ่นมากขึ้น หรือ
ตึกช้าง หลังนี้ อาจเป็นจุดเปลี่ยนสําคัญอัน
หนึ่งที่ส่งผลต่อวิธีคิดและการทํางานของคุณ
องอาจ ก็เป็นได้ และไม่ว่าผู้คนจะมีความรู้สึก
หรือความคิดเห็นอย่างไรต่อตึกช้าง แต่มันก็
เป็นอาคารแห่งหนึ่งที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
สร้างภาพจําของอาคารสูงในกรุงเทพฯ ที่
ชัดเจนหลังหนึ่ง อย่างปฏิเสธไม่ได้
ASACrew 16 120
121 Animal

USERS’ OPINION
ตึกช้าง
Elephant Tower
Text: ปวริศ คงทอง / Pawarit Kongthong
Photo: Shutterstock
“พี่เลือกที่จะแต่งงานที่นี่เพราะใน
เวลานั้นมันเดินทางสะดวก
ตำแหน่งที่ตั้งก็อยู่ในจุดที่พอดี
ไม่กลางเมืองจนเกินไป หรือไม่อยู่
นอกเมืองจนเดินทางลำบาก
นอกจากนี้ที่จอดรถก็สะดวก มี
เพียงพอต่อจำนวนแขก ที่ชอบ
มากที่สุดของตึกช้างคือพอ
บอกแขกว่าแต่งงานที่ตึกช้างจะ
ไม่มีใครมาถามซ้าเลยว่าตึกไหน
เพราะทุกคนรู้หมดว่าอันไหนคือ
ตึกช้าง หรือพอมาใกล้ก็คือรู้เลย
ว่าต้องไปไหน ไม่มีการสับสนว่าที่
ไหนคือที่จัดงาน ไม่มีใครโทรมา
ถามทางเลย”
“จริงๆ ชอบตรงที่มันเด่นมาก
เวลาจะนัดเจอใครหรือว่าจะถาม
ตำแหน่งว่าอยู่ไหนคือถ้าตอบว่า
ตึกช้างก็จะอ๋อเลย แต่ที่จะติดอยู่
หน่อยๆ ก็คือเวลาเดินข้างในตึก
เราจะหลงอยู่บ่อยๆ เพราะมันมี
ตั้ง 3 ตึกในตึกเดียว”
จิรวรรณ ชมนก
นักศึกษา/ธุรกิจส่วนตัว
“ข้อดีที่ชัดๆ เลยนะก็คือมันเด่น
มาก เป็นเอกลักษณ์ ลูกค้าชอบ
เพราะมันจำง่าย แต่ข้อที่ลูกค้าติง
กันก็คือลูกค้ามักจะงงว่าไหนหน้า
ไหนหลัง ตึกไหนเป็นตึกไหน”
กรรณิการ์ เพ็ญศรี
เจ้าหน้าที่ฝ่ายจัดเลี้ยง
“เคยเข้าไปใช้ห้องประชุมจัดเลี้ยง
ที่ตึกช้างนะคะ ตอนจะไปที่ตึกช้าง
เนี่ย หาง่ายมาก ไม่มีหลงทางเลย
แต่จากที่จอดรถเข้าไปในตึกปุ๊บ
คือหลงทางอยู่พักนึง เพราะ
อาคารมันแยกเป็นสามส่วน แต่
เราเดินงงๆ อยู่ไม่รู้ว่าห้องประชุม
ไปทางไหน”
วรมน พงศ์สถิตสุนทร
เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์
ศิริพร เบญจพงศ์
ข้าราชการ
ASACrew 16 122
123 Animal

ONE DAY WITH AN ARCHITECT
Extraordinary
Everyday
”จากหนึ ่งวันนั้นๆที่มีความคิดสะสมกันมาเป็ นปี ๆ ทาให้เราได้มีหนึ ่งวัน
ที่เราเริ่มต้นทดลองทาอะไรบางอย่างเพื
่อที่จะพิสูจน์ว่าโมเดลนี้มันจะส่ง
ผลต่อเมือง ชุมชน และย่านอย่างไรได้บ้าง”
Text : ปวริศ คงทอง / Pawarit Kongthong
Photo : Cloud Floor
ASACrew 16 124
125 Animal

จากความคิดที่ต้องการจะพัฒนาเมืองกลั่นกรองเป็นพิพิธภัณฑ์ที่แสดงความธรรมดาอย่างไม่ธรรมดา ASA CREW ได้
รับเกียรติให้สัมภาษณ์ชีวิตในหนึ่งวันของคุณนัฐพงษ์ พัฒนโกศัยหรือคุณฟิวส์ สถาปนิกและผู้ร่วมก่อตั้งบริษัท Cloud
Floor Co., Ltd. ที่จะเล่าให้เราฟังถึงที่มาที่ไปของโครงการที่น่าสนใจอย่างพิพิธภัณฑ์ The Shophouse 1527 ซึ่งเกิด
จากการตกตะกอนความคิดในแต่ละวันของเขา และด้วยความร่วมมือกับ Intregrated Field (IF)
_วันที่ไม่ได้ทางานออฟฟิศจะทาอะไร
ในหนึ่งวันที่ไม่ใช่วันทํางานสิ่งที่ผมคิดตลอด
คือการพัฒนาเมืองและพื้นที่สาธารณะ เรา
พยายามจะคิดว่าสิ่งที่เราเห็น ยังมีอะไรที่เรา
พอจะช่วยพัฒนาเมืองได้บ้างในฐานะนัก
ออกแบบ นี่คือสิ่งที่ผมคิดเสมอไม่ว่าจะหนึ่ง
วันหรือทุกๆวัน คือเราไม่มีบทบาทที่จะ
เปลี่ยนแปลงเมืองในลักษณะผู้ออกกฎหมาย
หรือสามารถที่จะบังคับออกคําสั่งได้ มันเลย
กลายเป็นคําถามว่ามีอะไรที่เราสามารถ
ทําได้บ้าง
_อะไรคือจุดเริ่มต้นของโปรเจค the
shophouse 1527
ก่อนหน้านี้ผมได้ไปเกาะนาโอชิม่าที่ประเทศ
ญี่ปุ่น ซึ่งเขาจะมีงานศิลปะจัดแสดงตามจุด
ต่างๆ ในเกาะ แล้วผมก็มีโอกาสได้ไปเช่า
ตึกแถวตึกหนึ่งที่สามย่านพอดี เลยมาคิดว่า
ในเมืองของเรามันสามารถจะถูกพัฒนา และ
สร้างคุณค่าให้กับพื้นที่โดยรอบได้ด้วยงาน
ศิลปะ ผมคิดว่าถ้าเรามีพื้นที่ที่หนึ่ง การทํา
ธุรกิจร้านกาแฟ โรงแรม ร้านอาหาร อาจ
ไม่ใช่คําตอบที่จะพัฒนาเมืองอย่างที่ตั้งใจไว้
ผมคิดไปถึงว่าถ้าเราสร้างโปรแกรมใหม่ให้กับ
ตึกแถวนั้น ให้มันมี impact มีส่วนร่วมกับ
พื้นที่โดยรอบ เช่นการเล่าเรื่องราวผ่านศิลปะ
ที่มีบริบทของพื้นที่นั้นเป็น content มันน่าจะ
ทําให้ย่านนั้นมีคุณค่ามากขึ้น มันเลยเป็นจุด
เริ่มต้น เป็นที่มาที่ไปของ the shophouse
1527 ว่ามันเกิดขึ้นมาได้อย่างไร
ASACrew 16 126
127 Animal

RAMA IV
CHULALONGKORN
UNIVERSITY
SAMYAN
MITRTOWN
CHAMCHURI
SQUARE
THE SHOPHOUSE 1527
_จัดแสดงอะไร
เนื้อหาที่จะจัดแสดงมันจะเป็นเรื่องที่เราไป
ศึกษาพื้นที่โดยรอบว่าวิถีชีวิต อาชีพ หรือ
กายภาพของเมืองและสิ่งแวดล้อมบริเวณนั้น
มันมีความพิเศษอย่างไร สิ่งที่เราจะเล่าคือ
ชีวิตทั่วไปซึ่งเรามองในมุมที่ต่างออกไป แล้ว
สุดท้ายเรื่องราวทั้งหมดก็จะกลายเป็น
นิทรรศการที่หมุนเวียนในระยะเวลา 2 ปี
ก่อนที่ตึกแถวนี้จะถูกทุบเป็นพื้นที่พาณิชย
กรรม สุดท้ายจะทําเป็นหนังสือเล่มหนึ่งเพื่อ
แสดงให้เห็นว่าในพื้นที่นี้มีคุณค่า มีชีวิต มี
การอยู่อาศัยแบบไหน เพื่อเป็นข้อมูลให้นัก
ลงทุน นักออกแบบ หรือคนทั่วไปได้เห็น
กายภาพและวิถีชีวิตของย่านนี้
RAMA I
_ความธรรมดาที่ไม่ธรรมดา
Object ที่เราเลือกมองเป็นสิ่งที่คนต้องเจอ
เป็นปรกติ แต่สิ่งที่เราแสดงคือความธรรมดา
ที่ต่างกันในแต่ละเมือง กรุงเทพก็แบบหนึ่ง
จีน ญี่ปุ่น ยุโรป มันอาจจะเป็นอีกแบบหนึ่ง
มันเป็นการศึกษาชีวิตของคนที่อยู่ในเมืองที่
ต่างวัฒนธรรม ภูมิอากาศ และโครงสร้างทาง
สังคมกัน การศึกษานี้จะทําให้เราเข้าใจถึงวิถี
ชีวิต ความต้องการ และค่านิยม ผมมองว่า
มันจะทําให้เราอ่านเมืองออกและสามารถที่จะ
มีเครื่องมือในการพัฒนาเมืองอย่างเข้าใจ
ทั้งหมดมันเป็นเรื่องที่ผมคิดตลอดไม่ว่าจะ
หนึ่งวันหรือกี่วัน มันไม่มีหนึ่งวันที่พิเศษกว่านี้
แล้วจากหนึ่งวันนั้นๆที่มีความคิดสะสมกันมา
เป็นปีๆ ทําให้เราได้มีหนึ่งวันที่เราเริ่มต้น
ทดลองทําอะไรบางอย่างเพื่อที่จะพิสูจน์ว่า
โมเดลนี้มันจะส่งผลต่อเมือง ชุมชน และย่าน
อย่างไรบ้าง
ASACrew 16 128
129 Animal

BOOK
Engeki Quest: แมวธนฯ ผู้ไร้นาม
(No Name Cats in Thonburi)
Text & Photo: วิชิต หอยิ่งสวัสดิ์ / Wichit Horyingsawad
เขียน: จิคาระ ฟูจิวาระ, มิโนริ สุมิโยชิยามะ
และฮารุกะ ชินจิ
ภาษา: ไทย/ อังกฤษ/ ญี่ปุ่น
จัดพิมพ์โดย: ประยูรเพื่อศิลปะ
สนับสนุนโดย: The Saison Foundation
และกองทุนส่งเสริมศิลปะร่วมสมัย ส ำนักงาน
ศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
ทุกวันนี้หลายคนคงเคยชินกับการท่องเที่ยวไป
ยังที่ต่างๆ ด้วยการใช้ google map เป็น
เครื่องนําทาง แต่หนังสือเล่มนี้ ‘Engeki
Quest: แมวธนฯ ผู้ไร้นาม’ จะทําให้คุณได้
สัมผัสรสชาติของการเดินทางท่องเที่ยวที่
แตกต่างออกไปด้วยส่วนผสมของความเป็น
วรรณกรรม เกม และคู่มือสําหรับการเดิน
ทางท่องเที่ยว โดยให้เราในฐานะผู้เล่นเป็น
แมว (ผู้ไร้นาม) ที่กําลังเดินเล่นอยู่ในชุมชน
ในแถวพื้นที่ย่านฝั่งธนบุรี โดยมีเงื่อนไขที่
สําคัญว่าให้ไปคนเดียว ทักทายแมวทุกตัวที่
เจอในระหว่างเดินทางด้วยการร้อง “เมี้ยว~”
และเมื่อพระอาทิตย์ตกดินแล้วอย่าลืมตั้งชื่อ
ให้ตัวเอง
จะเป็นอย่างไรถ้าเราเดินเข้าไปในที่ต่างๆ ผ่านการแนะนํา
โดยปราศจากชื่อถนนและตรอกซอกซอยต่างๆ ในการ
อ้างอิงแบบที่เราคุ้นชินกัน แต่เป็นการเดินทางผ่านเรื่องราว
และองค์ประกอบต่างๆ ของชุมชนผ่านสิ่งละอันพันละน้อย
ที่อยู่รายรอบด้วยรสชาติเรื่องเล่าแบบงานวรรณกรรม “ข้าง
ในระฆัง อยู่ในนี้สักระยะหนึ่งสิ ตรงนี้รู้สึกเหมือนอยู่ในห้วง
จักรวาลเลยเนอะ ตอนนี้เธออยู่ที่ไหน เธอมาจากที่ไหน นี่
อาจจะเป็นข้างในท้องแม่ของเธอ เธอออกมาจากที่นั่นเมื่อ
ไหร่นะ เธอมีความทรงจําอยู่มั้ย โอเค เราจะหยุดพูดละ
สัมผัสความรู้สึกของห้วงอากาศไปนะ และรับรู้ถึงสาย
สัมพันธ์ระหว่างเธอกับโลกนี้เถอะ” นอกจากนั้นหนังสือยัง
พาเราเข้าไปทําความรู้จักกับความทรงจําร่วมผ่านภาพถ่าย
ของผู้คนที่อยู่ในชุมชน “ตรงนี้เป็นโกดังขนาดใหญ่ ดูที่
กําแพงโกดังดีๆ สิ เธออาจจะเห็นภาพถ่ายของผู้หญิงคน
หนึ่ง เธอเป็นใครกันนะ เราได้ยินข่าวลือมาว่าเจ้าของโกดัง
เจอรูปนี้ที่นี่ แต่ไม่มีใครรู้ว่าเธอคือใคร บางทีเธออาจจะไม่ได้
เป็นคนที่มีชื่อเสียงอะไร อาจเป็นแค่คนธรรมดาที่อาศัย
อยู่ฝั่งธนฯ แต่ว่าเมื่อไหร่ล่ะ แล้วเธอยังมีชีวิตอยู่มั้ย เธอ
มีทายาทหรือเปล่า ...อืมม ลึกลับจริงจัง เมี้ยว~” หรือ
บางครั้งก็พาเราไปที่สถานที่ที่มีบรรยากาศแปลกตาน่า
สนใจที่เราไม่เคยรู้จักมาก่อน “โกดังหลายหลังและกลิ่น
หอมๆ ที่จริงสถานที่นี้เป็นโลเกชั่นถ่ายหนังเจมส์ บอนด์
เรื่อง Tomorrow Never Dies ถ้าเธอได้ดูเรื่องนี้เธอจะ
เห็นฉากแอคชั่นสุดๆ แต่อันที่จริงแล้วที่นี่เงียบสงบมาก
อย่างที่เธอเห็นตอนนี้แหละ”
นอกจากเรื่องเล่าและความสนุกสนานที่ได้รับจากการ
เดินทางท่องเที่ยวเข้าไปในชุมชนแล้ว ทีมงานผู้จัดทํา
หนังสือเล่มนี้ยังได้เตือนเราเอาไว้ว่าคุณอาจจะหลงทางใน
ระหว่างการเล่นได้แต่นั่นก็ไม่ได้แปลกอะไรเพราะมันเป็น
ประสบการณ์ที่เจ๋งมากสําหรับการผจญภัยและขอให้เรา
“สนุกกับการหลงเถอะ!” เมี้ยว~
ASACrew 16 130
131 Animal

VISUAL ESSAY
อาคารเรือนกระจก
สวนสัตว์ดุสิต
Text: ปวริศ คงทอง / Pawarit Kongthong
Photo: ASA
ที่ตั้งโครงการ: สวนสัตว์ดุสิต ถนนพระราม 5,
เขตดุสิต, กรุงเทพมหานคร
ผู้ออกแบบ: มหาเสวกตรี พระยาบริหารราชมานพ
เจ้าของโครงการ: องค์การสวนสัตว์ใน
พระบรมราชูปถัมภ์
ปีที่ก่อสร้าง: รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระ
ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7
ปีที่ได้รับรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรม
ดีเด่น: พ.ศ.2545
อาคารเรือนกระจกสวนสัตว์ดุสิต ก่อสร้างเมื่อ
ครั้งที่มีการปรับปรุงสวนสัตว์ดุสิต โดย
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้
มหาเสวกตรี พระยาบริหารราชมานพเป็นผู้
อํานวยการสร้าง เพื่อเป็นเรือนรับรองเจ้านาย
ระดับสูง ต่อมาถูกใช้เป็นอาคารสํานักงานของ
ผู้อํานวยการสวนสัตว์ดุสิต และที่ทําการ
สโมสรผู้รักสวนสัตว์แห่งประเทศไทยตาม
ลําดับ ได้รับพระราชทานเกียรติบัตรรางวัล
อนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่นประจําปี
พ.ศ. 2545 จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า
กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม
ราชกุมารี
ASACrew 16 132
133 Animal

ASACrew 16 134
135 Animal

CONTRIBUTORS
บรรณาธิการบริหาร
Managing Editor
ผศ. ดร.กมล จิราพงษ์
Asst. Prof.Kamon Jirapong, Ph.D.
บรรณาธิการ
Editor
ผศ. ดร.สุพิชชา โตวิวิชญ์
Asst. Prof.Supitcha Tovivich, Ph.D.
บรรณาธิการด้านเนื้อหาสถาปัตยกรรม
Architectural Feature Editor
กฤษณะพล วัฒนวันยู
Kisnaphol Wattanawanyoo
บรรณาธิการภาษาอังกฤษ
English Editors
Max Crosbie-Jones
Art Director
วิชิต หอยิ่งสวัสดิ์
Wichit Horyingsawad
Graphic Designer
กฤติกา ประสิทธิ์ศิริวงศ์
Grittiga Prasitsiriwongse
กองบรรณาธิการ
Editorial Staff
ปวริศ คงทอง
Pawarit Kongthong
ประสานงานกองบรรณาธิการ/
พิสูจน์อักษร
Editorial Coordinator/Proofreader
ประทุมทิพย์ แสงจันทร์
Prathumthip Saengchan
นักแปล
Translator
ธนว์กัญญา แจ้งใจธรรม
Tanakanya Changchaitum
นักเขียนรับเชิญ
Contributors
กิตติ เชาวนะ
Kitti Chaowana
ชยางกูร เกตุพยัคฆ์
Shayangkoon Ketpayak
รศ. ดร. ชาตรี ประกิตนนทการ
Assoc. Chatri Prakitnonthakan, Ph.D.
ณัฐวดี สัตนันท์
Nuttawadee Suttanan
นวันวัจน์ ยุธานหัส
Nawanwaj Yudhanahas
ปองพล ยุทธรัตน์
Pongpon Yuttharat
ผศ. ดร. รัฐพงษ์ อังกสิทธิ์
Asst.Prof.Rattapong Angkasith, Arch.D.
วสวัตติ์ รุจิระภูมิ
Wasawat Rujirapoom
อ.ดร. วิญญู อาจรักษา
Winyu Ardrugsa, Ph.D.
สิริพร ด่านสกุล
Siriporn Dansakun
Digital Media Team
SATARANA
หัวหน้าฝ่ายสื่อดิจิทัล
Digital Media Director
สุวิชา พิทักษ์กาญจนกุล
Suwicha Pitakkanchanakul
ประสานงาน
Coordinator
เตชิต จิโรภาสโกศล
Techit Jiropaskosol
การตลาด
Marketing
พิมพ์วิมล วงศ์สมุทร
Pimwimol Wongsamut
พิมพ์โดย
Printed by
เค.ซี.เพรส
K.C.PRESS
รายนาม คณะกรรมการบริหาร
สมาคมสถาปนิกสยาม
ในพระบรมราชูปถัมภ์
ประจําปี 2561-2563
ASA Executive Committee
2018-2020
นายกสมาคม
President
นายอัชชพล ดุสิตนานนท์
Ajaphol Dusitnanond
อุปนายก
Vice President
นายเมธี รัศมีวิจิตรไพศาล
Metee Rasameevijitpisal
อุปนายก
Vice President
ผศ. ดร.ธนะ จีระพิวัฒน์
Asst.Prof.Thana Chirapiwat, Ph.D.
อุปนายก
Vice President
ดร. วสุ โปษยะนันท์
Vasu Poshyanandana, Ph.D.
อุปนายก
Vice President
ดร.พินัย สิริเกียรติกุล
Pinai Sirikiatikul, Ph.D.
อุปนายก
Vice President
นายทรงพจน์ สายสืบ
Songpot Saiseub
เลขาธิการ
Secretary General
นายปรีชา นวประภากุล
Preecha Navaprapakul
นายทะเบียน
Honorary Registrar
พ.ต.อ.สักรินทร์ เขียวเซ็น
Pol.Col.Sakarin Khiewsen
เหรัญญิก
Honorary Treasurer
นางภิรวดี ชูประวัติ
Pirawadee Chooprawat
ปฏิคม
Social Event Director
นายสมชาย เปรมประภาพงษ์
Somchai Premprapapong
ประชาสัมพันธ์
Public Relations Director
ผศ. ดร.กมล จิราพงษ์
Asst.Prof.Kamon Jirapong, Ph.D.
กรรมการกลาง
Executive Committee
นายเทียนทอง กีระนันทน์
Thienthong Kiranandana
กรรมการกลาง
Executive Committee
ดร.รัฐพงศ์ อังกสิทธิ์
Rattapong Angkasith, Ph.D.
กรรมการกลาง
Executive Committee
นายชายแดน เสถียร
Chaidan Satian
กรรมการกลาง
Executive Committee
นายรุ่งโรจน์ อ่วมแก้ว
Rungroth Aumkaew
ประธานกรรมาธิการสถาปนิกล้านนา
Chairman of Northern Region (Lanna)
นายอิศรา อารีรอบ
Issara Areerob
ประธานกรรมาธิการสถาปนิกอีสาน
Chairman of Northeastern Region (Esan)
นายธนาคม วิมลวัตรเวที
Tanakom Wimolvatvetee
ประธานกรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ
Chairman of Southern Region (Taksin)
นายนิพนธ์ หัสดีวิจิตร
Nipon Hatsadeevijit
สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์
248/1 ซอยศูนย์วิจัย 4 ถนนพระรามที่ 9 แขวงบางกะปิ
เขตห้วยขวาง กรุงเทพฯ 10310
The Association of Siamese Architects Under Royal Patronage
248/1 Soi Soonvijai 4, Rama IX Rd., Bangkapi,
Huaykwang, Bangkok, 10310 Thailand
Tel: 0-2319-6555 Fax: 0-2319-6555 press 120 or 0-2319-6419
www.asa.or.th / Facebook : asacrew / Email: asacrewmag@gmail.com
ASACrew 16 136
137 Animal

www.asacrew.asa.or.th