VOTRA_nr5

VJESHTË 2017 VOTRA magazine.com 1

Limousine Service Gregori 

Gianfranco 

Discover the most beautiful highlights 

of Rome and the European 

cities with Limousine Gregori! 

Since 2000, Limousine Service Gregori Gianfranco 

provides high quality and reliable service in 

Rome, arranging private and small/ large groups 

City Sightseeing Tour, Daily Excursion, Multi-day 

Trip in Rome, Italy & Europe, Transfers from & to 

Rome Airports (Fiumicino, Ciampino), etc. 

Our professional driver will pick you up at your 

Hotel, airport etc. in Rome and he’ll drop you off 

wherever you like. English guide is available, for 

an extra cost. 

Enjoy our private tours in the 

Eternal City! 

Our Limousines, minivans, Mercedes Sprinter, 

Mercedes bus at your Disposal! 

Address: Via Frazione di Nerola SNC 00017 

Rome (Italy) 

Tel: 0039 3391936753 

Fax: 0039 0774644035 

E-mail: info@limousinegregori.com 

booking@limousinegregori.com 

website: www.limousinegregori.com 

2 VOTRA magazine.com 

VJESHTË 2017

Famous Famiglia 

is proud to support the efforts of 

VOTRA Magazine in promoting the 

Albanian culture, traditions, and goodwill 

across the diaspora and around the world. 

Famous Famiglia is an award-winning pizzeria brand with more than 100 locations 

throughout the United States, Canada, Mexico, China, UAE, and Ecuador. 

www.FamousFamiglia.com 


Votra, djepi i prushit pranë oxhaku, nga 

Prof.Dr. Flamur Shala. 

Përmbajtja 

Shtepia shkollore e fëmijës Shkodër. 

- Psikologe Senida Kiri 

34 

Plava dhe Gucia, zemra e ngrohtë bujare, 

e strukur mes Bjeshkeve të Namuna, 

ku “ Miza bren Hekurin” 

11 

Prindërimi me bazë frikën dhe pasojat tek 

fëmijët. - Prof. Fatmire Narke, New York 

Grate e dhunuara të Kosovës 

- Prof. Skender Lutfiu 

38 

38 

Kanceri i gjirit dhe masat për luftimin e tij 

- Dr. Astrit Gashi 

38 

E Ftuar në Votër, Znj. Albana Osmani, humanistja 

shqiptare që drejton 

22 

fondacionin “Ti je një luledielli!” 

Helidon Haliti dhe magjia e akuarelit të tij 

- Intervistë nga Denis Dedej 

40 

Intervistë me Dr. Ruki Kondaj, presidente 

nderi dhe kryetare e grupit të trashëgimisë 

pranë shoqatës së bashkësisë Shqiptaro 

- Kanadeze dhe zv. President e Këshillit të 

Europës Qendrore e Lindore në Kanada. 

26 

Këshilla për prindërit e divorcuar. Avokatja 

amerikane, Carla Donnelly 32 

Tri arsye pse hiking është i mirë për trupin, 

mendjen dhe shpirtin tuaj. 

- Shpëtim Kaliçani nga klubi alpin” Prishtina” 

44 


VJESHTË 2017

Receta reçeli dhe glikoje të përcjella 

ndër breza 

- Brunilda Banushi, New York 

46 

Historia e arsimit shqip në Kosovë. 

- Prof. Haxhi Ademi 

80 

Java e Modës Pranverë - Verë 2018, një 

ëndërr plot pasion 

- Përcolli Aferdita Delaj, Editor in Chief 

47 

Ansambli Folklorik Autokton “ Rugova”. 

Me rastin e 70 Vjetorit të themelimit 

85 

- Prof. Bashkim Lajçi 

54 

94 

59 

Lekurë të bukur e të mbrojtur nga dielli. 

- Sava Hysaj, New York 

64 

Fotografi Arbëresh Raffaele Spinelli 

ndan me ne foto të mrekullueshme të 

shoqëruara me poezi të Zef Serembe 

96 

Një tjetër perlë shqiptare është Gjirokastra nën lenset e fotografit Shkelzen Rexha 64 

Dërgoni mendimet tuaja, sugjerimet dhe 

kërkesat në: 

editor@votramagazine.com 

photographs@votramagazine.com 

translations@votramagazine.com 

support@votramagazine.com 

Tel: + 1212 470 5352 viber/ what’s app 

Tel: + 377 44 40 48 74 viber/ what’s app 

Aferdita.delaj@votramagazine.com 

Editor@votramagazine.com 

Photographs@votramagazine.com 

- Lidhuni me ne në numrat e telefonit të 

pasqyruar në website. 

- Reklamoni me ne që të bëheni pjesë e 

diçkaje më të madhe, sepse mbështetja 

juaj është një forcë pozitive në jetën e 

komunitetit shqiptar nëpër botë. 


Editor in chief 

Afërdita Delaj 

Administration and accounting 

Gela Bulku 

Kontribuesit dhe gazetarët 

në këtë numër: 

Prof. Dr. Flamur Shala 

Prof. Skender Lutfiu 

Creative/design director 

rrezeARTstudio.com 

Translator 

Vera Dragaj 

Znj. Albana Osmani 

Prof. Bashkim Lajçi 

Prof.Ismet Azizi 

Z. Helidon Haliti 

Znj. Senida Kiri 

Z. Marjan Lulgjuraj 

Copy editor’s 

Marketing 

Kushtrim Cani 

Dr. Astrit Gashi 

Znj. Carla Schiff Donnelly 

Znj. Sava Hysaj 

Znj. Gela Bulku 

Luljeta Xhediku 

Shëlzen Rexha 

Znj.Aferdita Delaj 

Prof. Haxhi Ademi 

Dr. Ruki Kondaj 

Z. Denis Dedej 

Znj. Sashenka Ndreka 

Z. Shpëtim Kaliçani 

Nikollë Noka 

Prof. Rrezeart Galica 

Znj. Marjana Bulku 

Znj. Brunilda Banushi 

Znj. Saranda Lama 

Photo editor 

Egzon Ymeri 

Correspondent in Albania 

Fahrije Haxhija 

Prof. Fatmire Narke 

Znj. Griselda Marku 

Fashion & Beauty Director 

Sava Hysaj 

Fitness director 

Amela Harlicaj 

Marketing director 

Eljon Zekaj 

Correspondent in Kosovo 

Jaser Veseli 

Correspondent in Maqedonia 

Fadil Xhelili 

Correspondent in Montenegro 

Anton Pllumaj 

Correspondent in England 

Dritan Dema 

Correspondent in Greece 

Elona Kataro 

Fotografët: 

Renuar Locaj Renuar Photography 

Shkelzen Rexha 

Alex Selimaj 

Vitmir Smakaj. Vito Photography 

Raffaele Spinelli 

Driton Hysenaj 

Marsi Bardhi Fancy Photography 

Bernard Hasanaj Beni Photography 

Labinot Krasniqi 

Na ndihmoni që të sjellim në Votër frymë ZIM 

dhe vlera pozitive! 

Ju me të vërtetë mund të jeni ndryshimi pozitiv! 

Bashkohuni sot! 

Bashkohuni me ne duke na vizituar në: 

- Votramagazine.com 

- Votra magazine në 

6Votra Magazine VOTRA (c) 2016 magazine.com 

Votra Inc. P.O. Box 40110 Brooklyn NY 11204, USA. All rights reserved. Protected under Berne and other international Copyrights Conventions. Title and Trademark Votra magazine VJESHTË is a trademark 2017 

of Votra Inc. Publisher assumes no responsibility for return of unsolicited manuscripts or art.

Fjala e EDITOR IN CHIEF 

Gjuha shqipe, muzikë 

hyjnore e zemrave 

në tingujt e fëmijëve 

të lindur jashtë atdheut 

F 

undi i muajit shtator dhe fillimi i 

muajit tetor shënojnë hapjen e 

dyerve të shkollave shqipe nëpër 

botë. 

Janë ato dyer që e percjellin dritën nga brenda zemrës 

ku kanë zënë vend rrënjët e ninullave të nënave me 

fjalët e ëmbla të gjuhës më të vjetër dhe më të dashur 

në botë, gjuhës shqipe. Janë ata tinguj mbushur mall 

e dashuri që e bëjnë atë gjuhë, gjënë më të shtrenjtë 

për fëmijët e lindur jashtë tokës ku prehen eshtrit e të 

parëve të tyre. 

Janë lotët e fshehur në gjysmë errësirë të nënave, të 

cilat nuk guxojnë të ngrenë dorën t’i fshijnë, të cilët 

rëndojnë me peshë guri, në zemrat e të vegjëlve duke 

e bërë këtë gjuhë shqiponjash, të paprekshme dhe 

plot përgjegjësi. 

Gjuha shqipe mban rrëfimet e gjysheve dhe gjyshërve 

që takohen të përmalluar por të dashur nga ngrohtësia 

qe përcjell dashuria e pakushtëzuar nga të dy palët. 

Është tingulli i lahutës dhe çiftelisë në mur, përkrenares 

së bronztë të Skenderbeut mbi tavolinë, 

buzëqeshjes së nënë Terezes në kornizë. 

Por ka edhe peshën e flamurit kuq e zi që duhet të 

valevisë i lirë. 

Prandaj prindërit lënë ditën e pushimit që t’i çojnë 

fëmijët në shkollë e prandaj është një privilegj 

i jashtëzakonshëm të jesh mësues në këto klasa 

ku fëmijët nuk po mësojnë flasin, të lexojnë apo 

të shkruajnë një gjuhë të huaj. Ata po mësojnë të 

ndihen të sigurtë dhe shqiptarë që ta flasin me konfidence, 

ta shkruajnë me dashuri dhe ta lexojnë me 

adhurim ate gjuhë hyjnore që e ruajnë të shtrenjtë 

dhe të paprekshme në zemër. 

Ju ndodh të flisni me fëmijë shqiptarë që ngurrojnë 

t’ju flasin në shqip edhe pse ju kuptojnë shumë 

mirë? Dhe pastaj ju ndodh të cuditeni kur i dëgjoni të 

flasin me ata që duan më së shumti, gjysherit e tyre? 

Kjo sepse ata e mendojnë aq madhështore atë 

gjuhë, saqe kanë frikë ta flasin dhe jo se e përçmojnë 

atë, siç e diskutojnë shpesh nëpër media. 

Kjo sepse ata që shkruajnë ashtu nuk kanë qenë 

asnjëherë në një klasë të shkollës shqipe nëpër 

botë. Nuk e kanë dëgjuar asnjëherë shqipen me 

drithërimë emocionesh që çel paqësisht dhe me 

drojë nga goja e nxënësve. Ata nuk e kanë parë 

shikimin që kërkon miratim përzier me një krenari të 

fshehtë që do të shpërthejë me krahët e hapur e të 

sigurtë të shqiponjës që i personifikon ata. 

Prandaj trajtojini me dashuri dhe respekt fëmijët 

shqiptarë sepse për ta, Shqipëria është dashuri, 

gjuha shqipe është fjala e saj dhe shkolla shqipe 

përgjegjësia më e madhe. 

Ndoshta duket se nganjëherë bëhet aq e vështirë 

dhe fëmijët nuk duan të çelen, por duhet punë e 

vazhdueshme sepse me femijet asgje nuk eshte e 

humbur kurre. Gjithcka që u dhurohet atyre, ata e 

marrin me vete një jetë të tërë dhe e percjellin tek 

brezat e ardhshëm! Prandaj është privilegj, bekim 

dhe përgjegjësia më e madhe që t’u mësosh këtyre 

fëmijëve gjuhën e dashurisë së tyre. 

Mësuesi e di se sekreti i të mësuarit është vetëm 

ndihma që ai i jep fëmijës të hapë thesarin që fshihet 

në të duke i ndricuar rrugën dhe duke i ngrohur 

shpatullat, duke i dhënë konfidencën e duhur 

prandaj mësuesit e mirë janë të ulur këmbëkryq me 

fëmijë që i duan dhe i respektojnë përreth. 

Me çdo rrahje të zemrës sime si një ish mësuese e 

një shkolle të tillë në New York, ku një ditë shpresoj 

të rikthehem me nipër dhe mbesa, ju uroj: “Suksese 

dhe paçi bekimin e Zotit në çdo hap të rrugës suaj 

drejt ruajtjes së identitetit shqiptar dhe percjelljes së 

gjuhës sonë hyjnore ndër breza!” 

Me dashuri 

Aferdita Delaj 

Editor in Chief 


Votra 

Prof. dr. Flamur Shala 

PrishtinË, kosovË 

Votra 

V 

otra është djep 

prushi pranë 

oxhaku, është 

vendi ku lind më 

sublimja, njerëzorja, jeta e 

njeriut dhe kujtimi i pashuar 

për të. Është vendi prej nga 

vjen e përhapet diçka, si me 

flakë në erë të furishme, është 

burimi i të gjithë motvimit për 

shërbim ndaj traditës dhe ndaj 

së resë, është vendi a pika 

që tërheq vëmendjen më të 

madhe për atdhedashësit. 

Është djepi, është çerdhja e të 

parëve. 

Ashtu në vendin pranë oxhaku, 

në themelet e votrës 

së shtëpisë, shtruar me rrasa 

guri, aty ku ndizet zjarri, 

në thesarin e ҫmueshëm të 

trashëgimisë, Votra i mbledh 

të gjithë njerëzit e shtëpisë, të 

gjithë ata që e duan me shpirt 

e me prush, ata që e mbushin 

sofrën e votrës së tyre. Aty 

pranë, të gjithë mblidhen rreth 

saj. Aty, secili mund të ulet në 

krye, në sofrën e votrës së 

përbashkët. 

Tradita 

Aty ku mblidhen njerëzit, 

rreth oxhakut me prush shpirti 

njeriu, në mes, me prush 

druri të kodrinës afër, të malit 

mangallë, në rrëzë, si kudo 

tej në viset shqiptare, aty, në 

prehrin pranë votrës, dikur me 

zjarr kuvendesh për atdheun, 

aty zë vend fjala për ditën që 

agon, për miqësinë e re, për 

martesën e trashëgiminë, për 

dertin e fisit e për krenarinë 

e plisit. Aty ku vlon kafeja 

mbi prushin në mangall, aty 

ku shtrohet sofra me bukën 

simbolikë e mikpritjes dhe 

mirëqenies, dikur me qesat e 

me djersë, aty flakon e farkon 

tradita e mikpritja, lidhet e 

forcohet besa. 

Votra mbledh rreth vetes të 

vjetrin, përdredhur nga jeta, 

nisur prej kohësh e brezash 

kaluar, mësuesin, fitues i çdo 

kohe të trazuar, nxënësit e 

fëmijët, me njomësinë përreth 

tyre të gufuar, mbledh 

të vegjëlit e të rriturit. Mbledh 

rreth vetes njeriun e përvojës 

së madhe, të jetës në votrën e 

tij, në mërgatë, larg vendit, larg 

gjinisë, në shkollë, në punë e 

në shërbime, gjithandej. 

Kuvendimi 

Në votër fliten të gjitha, si dikur 

me qëndrimin e me fjalën e 

pleqve, për punën e sotit e për 

të nesërmen, për atë që mund 

të bëhet, për pritjet e vendimeve 

të mëdha, për shtëpinë, 

për lagjen, për vendin. 

Votra e motivon mendimin, 

i nxit pikëpamjet mbi përparësitë 

dhe vështirësitë e 

rritës, moshën, zhvillimin 

shoqëror të fëmijës. E gjejmë 

te votra qasjen ndaj besimit, 

ndaj fesë, njohjes, familjes, 

rritës së fëmijëve, marrjes 

së vendimeve, zgjidhjes së 

çështjeve që duken të vështira 

e të pazgjidhura. 

Votra hap një dritare, dy, tri e 

më shumë sish, se si mund të 

bashkëpunojnë, se si mund të 

konkurrojnë, njerëzit rreth e në 

mes të saj. 

Votra i mëson njerëzit se duhet 

të besojnë në gjërat që i shohin, 

duhet të besojnë në gjërat 

që vijnë. 

Besimi 

Votra na mëson me bindje e 

besim të fortë atë që është e 

vërtetë, atë që rrit ndjenjën 

e sigurisë për njeriun, atë 

që ka merita, që ka veti të 

larta, bindje në çiltërinë, në 

ndershmërinë e në ndërgjegjen 

e dikujt, sigurinë në forcën 

e arsyes e në drejtësinë e 

tjetrit. Votra na mëson të kemi 

qëndrim të mbështetur në 

këtë bindje e siguri. E besimi i 

madh te njeriu është i patun- 


VJESHTË 2017

dur, i pakufishëm. 

Besimi në votrën është besimi 

në vetvete, në të tashmen, 

është aty ku shprazet mundi 

për të nesërmen, plot jetë. Të 

besuarit është njerëzor, është 

dhunti për njeriun, është vetë 

jeta. Është e tashmja që shihet 

me sy, është e nesërmja më e 

mirë, vazhdimësi e së sotmes 

për të ardhmen e votrës plot 

prush dashurie njerëzore. 

Dashuria për njeriun është 

besimi për të ardhmen e 

fëmijëve, dashuri e kultivuar 

dhe e gjalluar si një flakadan, 

i mbajtur dorë më dorë, 

gjeneratë pas gjenerate, brez 

pas brezi, nga ata që janë e që 

po vijnë, për të mirën e vendit, 

për të mirën e votrës. 

Besimi në të ardhmen 

E ardhmja duket si në ëndërr, 

sikur të jesh qiellit duke 

flururuar. Ajo është një ëndërr 

ku e sheh shpeshherë veten 

në krahët e zogut, në paqe, 

duke e “puthur në faqe”, krejt i 

lirë. Ai që sheh ëndrra shumë 

nuk është i futur thellë në 

gjumë, përkundrazi. Kështu, 

na duket sikur njeriu përpëlitet 

për ta arritur fluturimin, e në 

krahët e tij të bartë të tashmen, 

të shkojë larg e më larg, 

tej oqeanit. 

Duket sikur, njeriu kokëkrisur, 

e ka hedhur barkën në det 

“pa lejen e Mbretit”, “se në 

aventurë dëshiron të vdesë”. 

E tashmja kalon shpejt, është 

borxhi i së ardhmes. I besohet 

së parës, futur në borxh, se të 

ardhmen e ke të sigurt, e ke 

afër. “Edhe atëherë kur vjen, 

të mirat i ndan me të tjerët: 

ari, argjend, flori e oqean, po 

“aventurën” me askë s’e ndan” 

(vargje poezie). 

Kam besim se se votra do 

të jetë dritarja nga ku do të 

shihet një horizont i munguar 

në një tjetër të mbushur, i 

atyre që janë sot e që po vijnë, 

mbushur me besim, me frymëzim 

e dashuri ndaj votrës. 

Flamur Shala 

Prishtinë, korrik 2017 

FOTOT: Labinot Krasniqi 


Reklamoni me ne që të bëheni pjesë e diçkaje 

më të madhe, sepse mbështetja juaj është një 

forcë pozitive në jetën 

e komunitetit 

shqiptar nëpër botë. 

Dërgoni mendimet tuaja, sugjerimet dhe 

kërkesat në: 

editor@votramagazine.com 

support@votramagazine.com 

- Lidhuni me ne në numrat e telefonit 

të pasqyruar në website. 

Tel: + 1212 470 5352 viber/ what’s app 

Tel: + 377 44 40 48 74 viber/ what’s app 

Votra Magazine Inc 

P.O. Box 40110 

Brooklyn, NY 11204 

USA 

Na ndihmoni që 

vlera 

të sjellim 

pozitive! 

në Votër frymë zim dhe 

Ju me të vërtetë mund të jeni ndryshimi pozitiv! 

Bashkohuni sot! 


VJESHTË 2017


Plava dhe Gucia, , 

zemra e Bjeshkëve të Namuna 

Ismet Azizi 

PLAVË, MALI I ZI 

Rruga e dytë e Kombit u bë 

ura lidhëse e trevave shqiptare 

të shkëputura nga toka 

mëmë që ndodhen në Mal të 

Zi, nga Plava e Gucia e deri 

në Ulqin. Eshtë kjo rrugë që 

do të ndihmojë drejtëpërdrejtë 

në zhvillimin e turizmit, 

sepse tani koha për t’i përshkruar 

këto zona përgjysmohet. 

Turistët dhe vizitorët e 

shumtë do të kenë mundësi 

ta shikojnë me sytë e tyre 

dhe ta perjetojnë vetë këtë 

mrekulli të natyrës shqiptare, 

ku të qetësohet mendja dhe 

të mbushet shpirti plot jetë. 

Rruga Shkodër-Guci është 

vetëm 100 km dhe mund të 

bëhet për më pak se 2 orë. 

Kjo rrugë kalon si një damar 

nëpër sistemin malor të Alpeve 

Shqiptare, të cilat përbëhen nga 

24 grupe malore me 152 maja më 

të larta se 2000 m, me një sipërfaqe 

të përgjithëshme prej 1000 

km katërorë, pjesa më e madhe 

e të cilave shtrihen në territorin e 

Republikës së Kosovës. 

Masivi malor i Alpeve Shqiptare 

i njohur si “Bjeshkët e Nemuna“ 

është njohur me këtë emër për 

herë të parë nga shkencëtarët 

francezë, austriakë, gjermanë 

etj. Emërtimi “Alpet 

Shqiptare” është më i pranueshëm, 

sepse ato vërtetë 

janë një sistem malor 

madhështor në të gjitha 

aspektet: gjeomorfologjike, 

hidrologjike, floristike, faunistike, 

vegjetative, peisazhore 

etj. 

Në Alpet Shqiptare akullnajat 

kanë pasur veprim më të 

madh se në malet tjera të 

Gadishullit Ballkanik. Nga 

Shkodra e deri në Rozhajë, 

të gjitha malet e Alpeve 

Shqiptare kanë qenë të 

mbuluara nga masa akullnajore, 

përveç majave më 

të larta malore. Nga masivi i 

Alpeve, dikur kishte akullnaja 


VJESHTË 2017

masive nga veriu dhe lindja. 

Nga veriu ishte akullnaja e 

Plavës me gjatësi 35 km dhe 

trashësi prej 200 metrash, 

me një sipërfaqe prej 250 km 

katërore. Në rrugëtimin e vet 

ajo krijoi morenat ballore dhe 

në afërsi të Plavës së sotme 

basenin terminal të liqenit të 

Plavës, në një lartësi mbidetare 

900 metra. 

Në anën lindore të Alpeve 

Shqiptare u formuan shumë 

akullnaja. Në rrjedhën e 

sipërme të lumit Ibër ishte 

formuar akullnaja e Rozhajës, 

Nga Akullnaja e Pejës 

qenë krijuar akulnajat e 

Rugovës (Lumbardhit), dhe 

të Deçanit. Përveç këtyre 

akullnajave, në Alpet Shqiptare 

u formuan akullnaja e 

Gucisë, Jasenicës, Gërbajës dhe 

Komariqit. 

Liqenet më të njoura në Alpet 

Shqiptare janë ai i Zanave, Rikavikës, 

Bukumirit, Gjeravicës dhe i 

Savinës. 

Një ekip i gjeografëve britanik ka 

zbuluar akullnaja të pa eksploruara 

më parë. Akademikët nga 

Manchester University gjetën 

katër akullnaja në Alpet Shqiptare, 

në territorin e Shqipërisë. 

Ato janë formuar në një lartësi 

prej 2 000 metra. 

Alpet shqiptare në Mal të Zi kanë 

një sipërfaqe përafërsisht rreth 

250 kilometra katrore dhe shtrihen 

nga Shkodra deri te Bogicevica 

në kufi me Kosovën. 

Masivi malor i Alpeve Shqiptare 

të Malit të Zi është i kufizuar nga 

lumenjtë Cem, Lim dhe Ibër. 

Në veri, Alpet fillojnë nga 

vargu malor Visitor, Golesh, 

Greben dhe Zeletin. 

Kur flasim për Alpet Shqiptare 

në Mal të Zi para së 

gjithash kemi të bëjmë me 

majat malore të cilat ngriten 

mbi dy lugina të bukura të 

cilat gjenden në afërsi të qytezës 

së Gucisë pranë qytetit 

të Plavës. Lugina e parë 

quhet Gërbaja dhe mbi të 

ngrihen majat mbresëlënëse 

malore të Karanfilit, Oçnjakut, 

Forca, Karanfilit 

Lulashevicës, Volushnicës, 

Vojushës… 

Lugina tjetër quhet Ropoja 

dhe fillon nga fshati Vuthaj 

e shkon në drejtim të kufirit 

ndërmjet Malit të Zi dhe 

Shqipërisë dhe mandej në drejtim 

të masivit qendror të majave 

më të larta të Alpeve Shqiptare, 

të lokalizuara në territorin e 

Shqipërisë. 

Majat malore të Alpeve Shqiptare 

në Mal të Zi tejkalojnë lartësinë 

prej 2500 metra. Më joshëset për 

t’i pushtuar alpinistët janë Karanfili 

dhe Oçjaku, të cilat gjenden 


mbi luginën e Gërbajës, si dhe 

Maja e Rosit dhe Kollata. 

Territori i Komunë së Plavës shtrihet 

në veri të trojeve shqiptare. 

Përfshin një sipërfaqe prej 486 

kilometra katërore, rrëzë Alpeve 

Shqiptare. Kjo komunë 

është ndërkufitare dhe 

në një gjatësi prej 52 

km kufizohet me territorin 

e Shqipërisë. 

Sipas regjistrimit të 

popullsisë së vitit 

1991, aty jetojnë 19 

305 banorë, që përbëjnë 

3,1 përqind të popullsisë 

së Malit të Zi. 

Popullsia është e përzier dhe atje 

fliten tri gjuhë: shqipe, boshnjake 

dhe malazeze. 

Lugina e Plavës dhe Gucisë me 

bukuritë e saj të rralla ka qenë 

e banuar qysh në lashtësi. Në 

dokumentet e shkruara nga koha 

Plava dhe Gucia, 

zemra e ngrohtë bujare, e strukur 

mes Bjeshkëve të Namuna, 

ku “miza bren hekurin» 

romake, Plava fillimisht nuk përmendet 

si vendbanim, por si trevë 

me emrin Flaviusu (Phlavius). Si 

vendbanim përmendet vetëm në 

shekullin e XIII. Në një dokument 

të vitit 1435 shkruhet se “plavasit 

udhtojnë në Shkodër për t’u 

furnizuar me kripë”. 

Veçoritë natyrore 

shumë karakteristike 

të territorit të 

komunës së Plavës, 

japin mundësi për 

zhvillimin e llojeve të 

ndryshme të turizmit, 

skive, gjuetisë, peshkimit, 

kajakut, alpinizmit, 

sporteve në ujë, 

raftingut etj. dhe tani me rrugën e 

re është shumë e lehtë të udhëtohet 

për atje. 

Një ndër objektet më të rëndësishme 

të turizmit të kësaj 


VJESHTË 2017

hapësire gjithësesi paraqet liqeni 

i Plavës, i dyti për nga bukuria 

në shtetin e dikurshëm të Jugosllavisë. 

Përmenden edhe një 

numër liqenesh malore që njihen 

me emrin “Sytë e maleve”, nga 

të cilët më të njohurit janë ai i 

“Zanave” dhe “Vizitorit”. Janë të 

njohura dhe burimet e shumta 

karstike, ku nga më të bukurit 

janë “Burimet e Ali Pashës”, 

pastaj dhe stazat alpine dhe 

terrenet me majat më të larta në 

Mal të Zi: Maja e Kollatës dhe 

Maja e Rosit. 

Etnografia 

Lugina e Plavë-Gucisë, një bukuri 

përrallore, e strukur atje ku “miza 

bren hekurin”, në këtë shekull 

duket e braktisur dhe e ndrojtur 

nga stuhitë e historisë, të cilat në 

të kaluarën asnjëherë s’e kursyen. 

Në atë skaj bote ndër shekuj 

u zhvilluan ngjarje aq të mëdha e 

dramatike, sa ndonjëherë ngjante 

si qendra e botës. Dhe prandaj, 

sa herë përmendet ajo, të bien 

ndërmend vetëm histori luftërash 

të fituara e të humbura, trima e 

të mundur, ilirë e romakë, grekë, 

gotë e maqedonas dhe më vonë 

gjithmonë shqiptarë përballë 

turqve e sllavëve. 

Lugina përshkohet nga lumenj të 

pasur me ujë, të cilët para se të 

mbushin liqenin e Plavës, lagin 

fushat anash, ndërsa rrethohet 

nga male të larta mbi dy mijë 

metra, të mbuluara me kullota e 

drurë, ku bora plotëson koloritin 

e kësaj gjeografie aq tërheqëse 

për turizmin malor, aq të popullarizuar. 

As librat shkollorë e as udhëpërshkruesit, 

nuk kanë pasur si ta 

shmangin Plavën. Studiuesit pohojnë 

se në luginën e Plavë-Gucisë 

ishin ilirët ata që bënë 

historinë. Përmes kësaj lugine, 

në kohët antike e më vonë, kanë 

shtegtuar karvanet në rrugën: Dubrovnik 

- Kotorr - Shkodër - Pejë 

- Stamboll (Kostandinopojë). Lugina 

e Plavës ka shërbyer edhe 

si shteg që ka lidhur Kosovën me 

Shkodrën. Konfigurimi dhe pozita 

strategjike e ka sjellë luginën në 

vëmendjen e njerëzve në epoka 

të ndryshme. Gjurmët e mbetura 

të historisë në këtë anë çojnë në 

kohë të mugëta, në parahistori, 

të cilat i qëndruan harresës dhe 

ende vazhdojnë të rrëfejnë se 

nëpër këto troje pati jetesë, se 

në to jetuan a kaluan në kohë të 

ndryshme, njerëz me kultura e 

qëllime të ndryshme. 

Mali Brada i Vezirit ngrihet mbi 

Krojet e Ali Pashë Gucisë, 

një prej bjeshkëve që i bën 

hije Vuthajve nga njëra anë e 

shtrirjes. Lugina e Vuthajve, nis 

nga Krojet e Ali Pashës në njërën 

anë dhe Kërshëllahet, po ashtu 

të Ali Pashës në anën tjetër dhe 

përfundon në bjeshkët e larta të 

Shalës, Valbonës, Kollatës, Qafës 

së Borit, e rrethuar nga të dy anët 

me bjeshkë mbi dy mijë metra 

lartësi mbidetare, kullota të pasura, 

pyje halore e gjethërënëse me 


urime që asnjëherë s’shterrojnë 

dhe që formojnë Limin. 

Kullat, sikundër edhe në hapësirat 

e tjera shqiptare, përbëjnë 

një nga trashëgimitë kulturore që 

rrëfejnë për identitetin e banorëve 

të luginës së Plavë-Gucisë. Ato 

janë pjesë e rëndësishme e 

ansamblit arkitekturor gjithëkombëtar, 

fatkeqësisht i pastudiuar në 

shkallën që meriton në rrafshin 

kombëtar. Një punë të rëndësishme 

në këtë rrafsh ka bërë 

Halil. R. Markishiq, i cili, pavarësisht 

nga mbiemri që tregon 

origjinë tjetër, është shqiptar, 

Gjonbalaj i Vuthajve. 

Në librin “Trashëgimia kulturore-historike 

e anës së 

Plavë-Gucisë” ai ka evidentuar 

thuajse në hollësi kullat në këtë 

krahinë, me përshkrime e historinë 

e tyre, ku specifikon stilin 

dhe arkitekturën, që nuk dallon 

nga ato të kullave në zonat e tjera 

shqiptare të Ballkanit, “të përshtatura 

për nga forma, struktura, 

ana e brendëshme, me funksione 

të mbrojtjes nga sulmet dhe 

për banim në kushtet e rrethimit. 

Kulla ka përdhesen dhe dy kate, 

ndërsa hapësira kryesore mbrojtëse 

është tavani, prandaj ndërtimi 

i kulmit mbështetet në mure 

të larta rreth një metër, me frëngji 

në të katër anët. 

Kullat janë prej guri të gdhendur 

dhe janë ndërtuar nga mjeshtër 

dibranë. Ndër kullat më tipike 

në Plavë është ajo e Rexhepagajve, 

të ardhur nga Gruemira 

e Shkodrës. Ndonëse nuk dihet 

me saktësi se kur është ngritur 

kjo kullë, pohohet se atë e ka 

ndërtuar Hasan beg Rexhepagaj. 

Edhe sot ajo mbetet 

një nga pasuritë e trashëgimisë 

shqiptare në Plavë. Kulla të tjera 

janë: e Ramë Demë beut, e 

Shaqir beut po në Plavë, pastaj 

kullat e Ferrajve, të ardhur nga 

Fundina, në mes të Tuzit e Koplikut, 

ndër to edhe kulla e Jakup 

Ferrit. 

Trashëgimia kulturo-historike e 

Plavë-Gucisë është e pasur, me 

interes jo vetëm për hulumtuesit, 

por edhe për vizitorët e tjerë që 

shkojnë për të shijuar bukuritë 

natyrore të vendit. 

Shuqo Rexhepagaj nga 

Plava ka mbledhur 

një koleksion 

arte- 


VJESHTË 2017

fakesh me vlerë, të denja për një 

muze qyteti a krahine, sikundër 

edhe Ramë Çelaj në Vuthaj, 

kullën e vjetër e ka shndërruar 

në muze etnografik. Por, mbi të 

gjithë vlen muzeu etnografik, i 

krijuar nga Dom Nikë Ukgjini, 

një klerik që shërbeu në kishën 

katolike në Doli, afër Gucisë. Eksponatet 

e këtij muzeumi janë me 

vlera të rralla kulturo-historike. 

Ato vazhdojnë të presin kohë 

më të mira, rrugë më të mira e 

më të shkurtra, që luginën do ta 

lidhnin me hapësirat e natyrshme 

kombëtare. 

Fotografitë: Alex Selimaj 


h o t e l 

Kulla e ArtË 

E-mail: info@kullaearte.com 

Tel: +355682001946 

RAZËM - SHKREL - SHQIPËRI 

BAR - RESTAURANT 

Bari ka dy hapësira, brenda dhe jashtë. 

Brenda ka një hapësire interesante me 

një komoditet dhe qetësi maksimale, 

ndërsa jashtë ofron një gjelbërim dhe 

një hapësire te këndshme për të kaluar 

çaste të bukura. 

HOTEL 

Hoteli ka një kapacitet prej 14 dhomash 

ku të gjitha janë me cmimim më konkurues. 

Dhoma dyshe, dhoma treshe dhe dhoma familjare për 

pushime sa më komode duke krijuar shtëpi larg shtëpisë. 


VJESHTË 2017


Kur një artiste pikturon ngjyrat e jetës në spitalet e fëmijëve, ata e kthejnë 

kokën nga dielli i shpresës si një luledielli - Intervistë me znj. Albana Osmani 

humanisten shqiptare që drejton fondacionin 

“Ti je një 

lule dielli” 

Sashenka Ndreka 

TIRANË, SHQIPËRI 

Ju jeni nismëtarja e një 

prej fushatave bamirëse 

më të famshme në Shqipëri 

dhe jashte saj “Ti je një 

luledielli”. Si u gjendët në 

krye të saj? Nga e morët 

shtyerjen? 

Gjithçka nisi në gusht të vitit 

që kaloi pasi u gjenda mes 

disa miqve të mi, të cilët po 

kalonin mes një kalvari të gjatë 

vuajtjesh të cilët kishin humbur 

familjarët ose të afërmit e tyre 

nga sëmundja e shekullit, 

kanceri. Ata ishin në kohët më 

të vështira, ndërsa të dashurit 

e tyre dergjeshin në spital. 

Kjo sëmundje tashmë ka 

prekur gjithë botën dhe të 

gjithë kemi kaluar raste 

ku kërkohej për ndihmë 

dhe ne kemi ndihmuar me 

ato mundësi që kishim. 

Por gushtin e kaluar, një 

nga mikeshat e mia më të 

ngushta, e cila kishte të 

ëmën që po përballej me këtë 

sëmundje të vështirë ndante 

me mua çdo ditë vuajtjet e 

saj. Një ndër gjërat që unë 

mësova ishte se qe nga më të 

vështirat për të ishte pagesa 

për kimioterapinë. Ajo nuk i 

kishte këto para ndaj u detyrua 

të merrte një kredi . E ëma, 

fatkeqësisht, ndërroi jetë, por 

për muaj të tjerë me radhë, 

përveç dhimbjes së madhe 

të humbjes së njeriut të saj 

më të shtrenjtë dhe pasojat 

psiokologjike e gjithçka tjetër 

në mungesë të saj, shoqes 

sime iu desh të paguante 

kredinë deri në fund. 

Për mua t’i gjendesha pranë 

ishte minimumi që mund të 

bëja, ndaj me gjithë zemër 

bëra ç’munda për shoqen 

time, por përsëri e ndjeja se 

nuk mjaftonte. Ndaj pas kësaj 

ngarkese u nisa për në QSUT 

në Tiranë ku vizitova nga afër 

pavijonin e onkohematologjisë 

ku ishin shtruar dhe 

kuroheshin shumë fëmijë 

nga kanceri dhe leucemia. 

Sigurisht, pamja para syve të 


VJESHTË 2017

mi ishte therëse. Për ditë e 

net me radhë nuk gjeja qetësi 

duke menduar cfarë të bëj në 

mënyrë që të siguroj sadopak 

diçka për nevojat e tyre të 

mëdha . Aty kishte nevojë 

për gjërat më thelbësore si 

ilaçe apo pajisje mjekësore 

që në mungesë të tyre kishte 

ndodhur dhe me tragjikja. 

Kështu, si një person publik në 

vendin tim, si një piktore dhe 

me gjithçka që kisha mundësi 

vura në jetë një ide të thjeshtë. 

Pikturova luledielli, të cilat i 

stampuam në 3 mijë bluza dhe 

ndërtuam një e-shop online 

ku shitëm për 7 javë e 4 ditë 

3 mijë bluza me luledielli nga 

20 euro një copë dhe kështu 

përfituam një fond prej 60 mijë 

eurosh . Dashuria e madhe 

e të gjithë shqiptarëve për të 

qenë pjesë e kësaj fushate, të 

cilën e quajtëm mision ishte 

e jashtëzakonshme! Të gjithë 

u angazhuan, në një formë a 

tjetër në mbështetje të kauzës 

që ngritëm në emër të fëmijëve 

të QSUT-së. Hashtagu që 

i vendosëm fushatës ishte 

“Ti je një luledielli”, dhe ky 

hashtag u bë i dukshëm kudo 

nëpër rrjete sociale si për 

të përkufizuar një zinxhir të 

madh dashurie mes njerezve 

të Nënës Tereza. E nënvizova 

me këtë formë, pasi të tillë 

i pashë shqiptarët kudo ku 

jetojnë, pasi bluzat u blenë nga 

e gjithë bota ! Gëzoj shumë 

ndërsa rrëfej si nisi e gjithë 

kjo, pasi thellë -thellë besoj se 

ishim të gjithë instrumentet e 

një simfonie që dirigjohej nga 

lart në përgjigje të atyre lutjeve 

të nënave apo baballarëve të 

atyre fëmijëve që dergjeshin 

në spital me ato kushte! 

Ndaj gjithçka ndodhi për ata 

dhe tashmë në pak muaj ne 

kemi themeluar Fondacionin 

«You are a sunflower » siç 

e quajtëm në anglisht, pasi 

besojmë që në të ardhmen 

do jemi në mbështetje jo 

vetëm të fëmijëve shqiptarëve 

shqiptarë, por edhe më gjerë. 

2. Përse zgjodhët pikërisht 

këtë slogan? Çfarë keni 

dashur të thoni? 

Ti Je Një Luledielli, sepse lulja 

e diellit simbolizon FORCËN, 

JETËN, SHPRESËN që ne 

donim t’ua përçonim atyre 

fëmijëve. Lulja e diellit përherë 

shikon nga dielli, nga drita dhe 

lë pas saj errësirën. Pra donim 

të përçonim me gjithë forcën 

tonë mesazhin e JETËS mbi 

VDEKJEN! 

3. Fushata u përhap me një 

shpejtësi marramendëse, 

edhe pse jo e para në llojin 

e saj. Shumë njerëz të 

gatshëm për të ndihmuar 

dhe bluzat “sold out” që në 

ditët e para. Cili mendoni se 

ishte “çelësi i suksesit”? 

Besoj se së pari qe një 

sensibilizim, pasi ATYRE që 

ua dedikuam ishin FËMIJË! 

Dhe si të tillë meritojnë 

gjithë të mirat e kësaj bote 

dhe jo ditët e netët që po 

përballeshin. Për më tepër në 

kushtet e tyre të mjerueshme 

që mbase nuk kishin para të 

paguanin as një furgon për të 

ardhur në spital për të marrë 

kurimin e nevojshëm. Dhe së 

dyti, që në momentin e parë 

të prezantimit të këtij projekti 

ndërsa hapa live në televizon 

e-shop gjithçka ishte publike 

. Duke qenë vetë një njeri 

skeptik kundrejt shumë rasteve 

«në emër të bamirësisë» doja 

që çdo gjë të ishte e qartë, e 

dukshme dhe e sigurtë. Kështu 

qe fillim e mbarim. Madje deri 

në publikimet e faturave të 

pajisjeve dhe reflektimi në çdo 

detaj i gjithckaje që ndodhi hap 

pas hapi. Më besoni ishte si 

një dallgë e madhe dashurie 

që rrëmbeu të madh e të vogël 

që të ishin në çdo formë pjesë, 

aq sa, rrugëve na pyesnin 

njerezit «Edhe sa bluza kanë 

ngelur. U shitën ato të kësaj 

kategorie se po ju ndjekim 

përditë dhe po gëzojmë 

shumë». Besoj se kjo fushatë 

humanitare u bë misioni i të 

gjithëve për të ndihmuar sado 

pak ata vogëlushë! 

4. Pse e quajtët website-n 

Anna White James? Shumë 

persona kanë menduar që 

po bashkëpunoni me të 

huaj... 

Anna White James do të 

thotë Albana e Borës dhe 

e Xhemalit. Të cilët janë dy 

prindërit e mi. Ata më mësuan 

që në jetë është më mirë të 

japësh sesa të marrësh, ndaj 

me shenjë mirënjohjeje dhe 

dashurie për prindërit e mi të 

cilët gëzojnë shëndet të plotë, 

unë fushatën ua dedikova 

atyre . Ndaj Anna White James 

praktikisht isha unë, e bija e 

tyre . Po, kanë menduar se 

ishte ndonjë person që nuk 

ishte shqiptar dhe që po na 

mbështeste. Por jo, ne gjithçka 

e nisëm nga zeroja. 

Dhe po flas në shumës, pasi 

kur them ne, kam ndërmend 

5 vullnetarët që ishin 

përkrah meje fillim e mbarim 

. Të 5 miqtë e mi dhe sot i 


cilësoj si ndër njerëzit më 

të mirë dhe më të ndershëm 

që njoh! Herado Ajazi, Greta 

Harapaj , Brisilda Mataj, 

Esti Zekaj, Gert Koxha 

dhe Amantia Bekteshi. 

MIRËNJOHJE !!! 

5. Në mesin e bluzave të 

fushatës, qëndronin edhe 

disa të tjera, të stampuara 

me një përkrenare, 

ku shkruhej: “Unë 

jam dardan”. Kjo na bëri 

pak konfuzë në fakt. Çfarë 

donin të thonin ato? 

UNE JAM DARDAN pati dy 

kuptime me rëndësi për mua . 

Së pari, iu dedikua KOSOVËS. 

DARDANISË! Duke qenë dhe 

vetë nga Malësia e Gjakovës 

me origjinë dhe duke e 

dashur shumë Kosovën si 

çdo shqiptar vendosa që ky 

dedikim i veçantë t’i takonte 

Kosovës. Kuptimi i dytë 

dhe shumë pranë zemrës 

sime është, sepse vëllai im 

quhet Dardan, sepse ndërsa 

diskutoja me familjen për 

cfarë po mendoja të bëja ishte 

pikërisht vëllai im i vogël që 

më inkurajoi shumë duke më 

përforcuar qëllimet e zemrës 

sime. Më tha: Albana unë e 

di që shqiptarët janë njerëz 

të mirë! Ata do të mbështesin 

për kauzën ndaj fëmijeve të 

sëmurë . Jam I bindur që do 

lumturohesh shumë dhe vetë 

do jesh një njeri më i mirë pas 

kësaj eksperience që do të jetë 

e veçant¡ për ty. Ndaj unë do 

blej bluza sa të mundem dhe 

do t’ju them të gjithë shokëve e 

miqve të bëhen pjesë. Ndaj me 

ditën që e-shop u hap supriza 

e bluzës UNE JAM DARDAN 

ishte për Kosovën përfshirë 

këtu edhe tim vëlla. 

6. Pas suksesit të fushatës 

ju u shpallët “Ambasadore 

e fëmijëve për paqen” nga 

“Children For Peace”. Çfarë 

dyersh ju hapi ky titull? 

Ky në fakt nuk është një titull. 

Se në bamirësi nuk ka tituj, 

ose të paktën unë kështu 

preferoj të mendoj. Është 

një mundësi më shumë për 

të prezantuar projektet në 

organizatat ndërkombëtare, në 

mënyrë që të punohet më fort 

e të arrihen qëllime sa më të 

mëdha në ndryshimet që vëmë 

në çdo projekt që kemi bërë 

dhe do bëjmë në vazhdim . Ky 

titull si ambasadore e “Children 

For Peace” m’u dha nga 

Zonja Debra Mace i cili ishte 

një inkurajim shumë i madh 

dhe menjëhere kemi marrë 

mbështjen e kësaj organizate 

të cilët në përmbylljen e 

fushatës së parë u mundësuan 

të tjera pajisje shtuar këtu 

dhe kompani të tjera që na 

u bashkangjitën duke bërë 

një përmbyllje me sukses të 

fushatës së parë. 

Në vazhdim kemi projekte 

për bashkepunime me “The 

Children for Peace” dhe 

sigurisht që jemi të hapur për 

këdo që do t’i lindë në zemër 

të na bashkohet tashmë në 

këtë rrugëtim që morëm. Të 

jem e sinqertë as nuk e kisha 

menduar kurrë që do niste 

në një dite gushti mes disa 

luleve që nisa të pikturoj për 

të ndihmuar ata fëmijë që 

sot do isha duke dhënë këtë 

intervistë për revistën tuaj 

nga ky pozicion, pra nuk e 

parashikoja dot që do bëhej 

një fondacion i themeluar 

ligjërisht dhe që tashmë po 

punojmë fort të ecim parà e 

të bëjmë ndryshimin e radhës 

në Spitalin Rajonal të Qytetit 

të Elbasanit, të cilin e vizituam 

pak ditë më parë. 

7. Ndryshe nga ç’e pasqyroi 

media Albanën rrëzëllitëse 

me fustane balloje, ju në 

Kanë ishit për të tjera 

qëllime, që kishin të bënin 

sërish me bamirësinë. 

Për cfarë bëhet fjalë 

konkretisht? 

Po atje realizova disa takime 

me personazhe të njohur 

ndërkombëtarisht . Pasi 

projektojmë që në 2018-2019 

bluzat me luledielli të shiten 

në të gjithë botën . Pra World 

Wide! Ky është qëllimi ynë. 

Së bashku me Algen Nikollën, 

i cili ka lobuar thjesht si një 

shqiptar me zemër për të 

ndihmuar duke shfrytëzuar 

të gjitha njohjet e tij, pasi ka 

kohë që është pjesë e show 

biznes në Itali dhe në Francë 

ku jeton e punon. Pra Algeni 

si ambasador i yni ende po 

lobon që bluzën tonë me 

luledielli ta fusim si pjesë me 

koleksionet e markave të 

njohura si limited edition for 

charity. Pra si një koleksion 

të veçantë që do shitet për 

bamirësi. Në këtë pikë kemi 

nevojë për mbështetje, në 

mënyrë që të arrijmë qëllimet 

ndaj kujtdo që po lexon këtë 

revistë sot dhe ka një mundësi 

ta bëjmë të mundur atëherë 

të na kontaktojë dhe ta çojmë 

përpara qëllimin tonë në 

mënyrë që të ndihmojmë 

së pari fëmijët shqiptarë. 

youareasunflower@gmail. 

com na shkruani për çdo 


VJESHTË 2017

ide apo mundësi . Në Kanë, 

unë personalisht takova 

njerëz të njohur të showbizit 

ndërkombëtar, të cilët 

gjithashtu u njohën me 

nismën dhe kemi marrë disa 

konfirmime nga ana e tyre 

dhe menaxherëve që do na 

mbështesin minimalisht duke i 

veshur dhe duke i bërë share 

nëpër rrjetet e tyre sociale, në 

mënyrë që të bëhet virale kudo 

në botë. Shpresojmë për më 

të mirën. Pasi në vendin tonë, 

në Shqipëri, pak ditë më parë 

ndërsa dëgjoja doktoreshat 

që thonin ne s’kemi ujë të 

ngrohtë dhe muret e spitalit 

ishin me lagështirë dhe myk, 

unë ende besoj se ndryshimi 

do vijë si pasojë e ATIJ që 

dirigjon simfoninë, pra besoj 

se Zoti vetë do bëjë gjithçka të 

mundur edhe pse sot duket si 

një ide e vështirë! 

8. Si u shfrytëzuan fondet e 

mbledhura në fushatë? Sa 

fëmijë janë ndihmuar deri 

tani? 

U blenë 6 poltronë 

kimioterapie me pompat 

përkatëse dhe dhoma e 

kimioterapisë u shndërrua në 

një minikinema kundrejt të 

gjitha parametrave mjekësorë 

. Në mënyrë që ato orët e 

zgjatura të kurimit të ishin më 

të lehta për fëmijët . Gjithashtu, 

blemë një respirator që u 

vendos në reanimacion. Aty 

kishte dhe 5 të tjerë, por ishin 

shumë te vjetër ose të dhuruar 

nga spitalet e rajonit në QSUT. 

Blemë gjithashtu për nënat 

disa kolltukë, te cilat bëhen 

krevate gjatë natës në mënyrë 

që t’ua bëjë më të lehtë, pasi 

aty ndodhte që flinin dhe me 

karrige për ditë e javë pranë 

fëmijëve të tyre. 

9. Çfarë marrëdhënieje keni 

krijuar me fëmijët e sëmurë 

dhe familjet e tyre, sepse 

nga postimet në rrjetet 

sociale dukeni si një familje 

e madhe dhe e lumtur. 

Po jemi familjarizuar dhe 

sigurisht që mezi presin të 

shkoj t’i takoj! Për mua është 

kohë e artë! Personalisht jam 

rritur në një familje të madhe 

dhe me shumë dashuri ndaj 

gëzoj me ta çdo moment. 

10. Cilin do të veçoni si 

momentin më të bukur gjatë 

kësaj fushate, po atë më të 

vështirin?, 

Kanë qenë shumë ditë e 

net pa gjumë dhe punë e 

pafundme. Ne iknim në 5 të 

mëngjesit dhe kishim kohë 

sa për 1 orë gjumë dhe një 

dush dhe përsëri ktheheshim 

në magazinën tonë që 

ishte dhe zyrë njëkohësisht. 

Shpërndarjen e bluzave e 

bëmë vetë duke mos pasur 

shumë mbështetje në fillim 

gjithashtu kudo ku blihej 

qoftë edhe një bluzë do ishim 

prezentë për të falënderuar, 

bërë foto për ta pasqyruar, 

për të sensibilizuar edhe 

më shumë këdo. Nuk do ta 

harroj kurrë momentin kur 

doktoreshë Mira Kola në 

spital më tha: Albana a jeni e 

vetëdijshme sa jetë fëmijësh 

do shpëtojë kjo pajisje që ju 

sollët?! Sinqerisht m’u drodh 

zemra . Nuk do ta harroj 

kurrë! Ishin ato fjalët që 

larguan gjithë lodhjen time, 

kilogramët që kisha humbur 

dhe e përqafova duke i thënë 

“Faleminderit për fjalët! Ia 

dolëm vërtet, ia dolëm 

bashkë!! 

11. Cilat janë planet e 

ardhshme të fushatës “Ti je 

një luledielli”? 

Në fokus kemi spitalin 

rajonal të qytetit të Elbasanit. 

Po ngremë dy fushata 

tashmë. Po prodhojmë 1500 

arushë, të cilët do shiten 

online në website www. 

youareasunflower.org, 

gjithashtu nëpër të gjithë 

kryeqytetin po bëhen grafite 

me luledielli dhe ftesa jonë 

është e hapur për këdo që 

do të mundësojë nje luledielli 

duke i shënuar emrin e 

kompanisë biznesit, emrin 

personal ngjitur me lulen dhe 

kundrejt një kontributi që do të 

japë në formë vlefte monetare 

do mbeldhim fondin për 

ndryshimin e radhës. Shqiptarë 

brenda Shqipërisë, jashtë saj 

apo dhe ndërkombëtarë janë 

të ftuar të mundësojnë “Ti je 

n¡ë luledielli”. Për këtë projekt 

kemi mbështjen e bashkisë 

së kryeqytetit dhe kryetarit të 

saj, z.Erion Veliaj, të cilin e 

falënderojmë. Pra ne website 

www.youareasunflower. 

org mund tw na kontaktoni 

shumë shpejt, pasi jemi 

në përfundim të realizimit 

të website, gjithashtu në 

youareasunflower@gmail. 

com, për çdo mbështetje apo 

ide tuajën për një Shqipëri 

si e Nenës Tereza të gjithë 

bashkë në ndihmë të fëmijëve 

shqiptarë. 



VJESHTË 2017



VJESHTË 2017


Bacova 

Real Estate LLC. 

Experienced lic. Realtor, with a demonstrated history of working in real estate industry. Skilled in Commercial 

and Residential Property Sales, Purchases, Luxury Apartments, Negotiating Deals, Appraisals, 

Short Sales, Comparative analysis for added value, Open Houses etc. Strong business development 

professional, with a strong comittment to my clients, where trust, honesty, dependability, & reliability 

are important to client relationship retention. Focused on each transaction as if for myself, I’ve been able 

to gain the trust of each and every client I’ve had the pleasure of dealing with. 

Bacova Real Estate LLC. 

Jonarda Bacova 

Lic. Realtor 

Dir: 917-293-1875 

BacovaRealEstate@gmail.com 

Web: BacovaRealEstate.com 

Manhattan Office: 

17 State Street, 

New York, NY 10004 

Brooklyn Office: 

120 Beacon Ct 2nd FL 

Brooklyn, NY 11229 

3047 Avenue U 

Brooklyn New York 11229 


VJESHTË 2017


Interviste eksluzive Dr. Ruki Kondaj, Presidente Nderi dhe Kryetare e Grupit të 

Trashëgimisë pranë Shoqatës së Bashkësisë Shqiptaro Kanadeze dhe Zv/Presidente e 

Këshillit të Europës Qendrore e Lindore në Kanada. 

Gjërat më të bukura në botë nuk mund 

të dëgjohen, 

të shihen as të preken, por mund 

të ndjehen. 

Marjana Bulku 

toronto, kanada 

Përtej gruas që jemi mësuar të 

shohim, asaj aktives, simbol i 

bashkësisë shqiptaro-kanadeze 

ekziston ajo tjetra që jo pak e 

njohin, por për të cilën ju pak 

flisni. ÇfarÇ do të na thoni për 

veten Dr. Ruki Kondaj? 

Së pari ju falenderoj për 

këmbënguljen tuaj për të me 

intervistuar në një revistë me emër 

siç është revista “Votra” e cila shkon 

kudo ku ka shqiptarë. 

Për të qenë një profesioniste e mire 

atë që kam dashur të bëj në jetë 

dhe mendoj se e kam realizuar, më 

është dashur të studjoj e të punoj 

shumë dhe në mënyrë sistematike. 

Këtë e vërteton në mënyrë 

kronologjike CV ime si më poshtë: 

Kam kryer studimet e larta pranë 

Fakultetit të Mjekësisë, dega 

Farmaci në vitin 1981 dhe për 

një kohë të gjatë kam punuar në 

fushën e industrisë farmaceutike, 

si dhe në Institutin e Sigurimeve 

Shëndetësore. Më pas si 

koordinatore për shëndetësinë dhe 

mjedisin në Këshillin e Ministrave, 

kohë që përkon me krizën kosovare 

të vitit 1999, ku kam qenë një nga 

drejtueset kryesore të shëndetësisë 

bashkë me përfaqësuesit e OBSHsë. 

Në vitin 2000 kreva studimet 

Master për Politika, Menaxhim 

dhe Ekonomi shëndetësore në 

Universitetin Bocconi, në Milano, 

Itali. Pas diplomimit mora detyrën 

e Sekretares së Përgjithshme në 

Ministrinë e Shëndetësisë. Në vitin 

2001 kam përfaqësuar Shqipërinë 

në marrëveshjen e parë rajonale për 

shëndetësinë në kuadër të Paktit të 

Stabilitetit në Dubrovnik, Kroaci, ku 

jam dhe firmëtarja e parë e kësaj 

marrëveshje. 

Në vitet 2001-2007, kam dhënë 

mësim si pedagoge e jashtme në 

Departamentin e Farmacisë dhe 

Shëndetit Publik të Fakultetit të 


VJESHTË 2017

Mjekësisë në Universitetin e Tiranës 

dhe në Universitetin e Tetovës në 

lëndën “Menaxhimi shëndetësor”. 

Me ftesë të Universitetit të Torontos, 

organizova dhe bashkërendova një 

rrjet ballkanik për shëndetësinë, të 

inaguruar në Turqi (maj 2006). Po në 

këtë vit, krijova në Tiranë qendrën 

studimore “Qendra për barazi në 

kujdesin shëndetësor”. 

Në prill të vitit 2008 mora 

gradën shkencore “Doktoreshë 

e Shkencave Farmaceutike” 

nga Departamenti i Farmacisë 

së Fakultetit të Mjekësisë të 

Universitetit të Tiranës. Nё 2008, 

pranohem midis 50 anëtarëve të 

Komitetit Ndërkombëtar të “Qendrës 

Botërore të Shëndetit” me qendër 

në Bruksel, iniciativë e Parlamentit 

Europian në Ditën Botërore të 

Shëndetësisë. 

Nё vitin 2009, mora diplomën 

pasuniversitare “Distinction” 

për “Çështjet Rregullatore të 

Farmaceutikës”, nga Instituti i 

Teknologjisë Farmaceutike në 

Toronto. 

Siç e shikoni, kur erdha në Kanada 

m’u desh të shkollohem prap, sepse 

vetëm me shkollim në vendin që 

jeton mund të integrohesh ashtu siç 

duhet në profesion. Aktualisht jam 

anëtare e Bordit të Ministrisë së 

Shëndetësisë për një nga kolegjet 

më në zë në Ontario, si rregullatore 

e profesioneve me mandate 3 deri 

në 10 vjet,, detyrë që e bëj me 

shumë dëshirë dhe pasion, sepse 

është brenda eksperiencës sime 

disavjeçare në sistemin shëndetësor 

dhe mësimdhënje. 

Një intelektuale në Perëndimin e 

zhvilluar dhe të emancipuar, çfarë 

mundet të japë e të marrë që aty? 

Në fakt, në një vend të zhvilluar siç 

është Kanadaja, gjithnjë ka hapësirë 

për marrjen e përvojave të reja, por 

edhe për aplikimin e eksperiencës 

së grumbulluar ndër vite. Në 

Kanada ka shumë intelektualë dhe 

kjo dihet, falë aplikimit në bazë të 

profesionit, prandaj thuhet që ajka 

intelektuale është këtu në Kanada. 

Shikoj diçka shumë pozitive tek të 

gjithë shqiptarët këtu e sidomos 

gratë, të cilat përpiqen të ecin edhe 

më shpejt se hapi i kohës drejt 

integrimit në shoqërine kanadeze. 

Njerëz të sukseshëm ka plot dhe 

çdo ditë e me tepër identifikohen 

ndërmjet TV- Pasqyra shqiptare, i 

vetmi kanal televiziv shqip që është 

dhe burimi kryesor i informacionit, 

si dhe vlerësimit nga organizata të 

ndryshme siç është dhe organizata 

ku unë bëj pjesë prej rreth 10 


vjetësh, Shoqata e Bashkësisë 

Shqiptaro- Kanadeze, e drejtuar 

nga kolegu im Ramazan Këllezi, 

identifikon potencialet njerëzore 

dhe i vlerëson si antarë nderi për 

kontriburin e tyre të çmuar në 

ngritjen e emrit të shqiptarit në 

Kanada e kudo në botë ku jetojnë 

shqiptarët. Kjo është një mënyrë 

shumë e mirë, se duke promovuar 

vlerat tona kombëtare ngrihet lart 

emri shqiptar, si një vlerë e shtuar 

në dobi të kombit, por pasuron 

në vlera edhe multikulturarizmin 

kanadez, pra çfarë mund t’i japim 

vendit tonë dhe Kandasë. 

Dr. Kondaj, ju e vizitoni shpesh 

Tiranën, me cfarë syri e shikoni 

veten atje, a mendoni se ai vend 

ka vërtet nevojë për modele 

rigoroze të punës, drejtimit, 

menaxhimit të burimeve 

njerëzore? 

Të them të drejtën, vitet e fundit, 

nga 2014 e këtej e kam vizituar me 

shpesh Tiranën, por ti shikosh gjërat 

nga jashtë është më ndryshe se të 

jetosh atje përdite. Gjithnjë shikoj 

ndryshime të dukshme, sidomos 

në Tiranë. Përsa u përket modeleve 

rigoroze të punës, drejtimit dhe 

menxhimit në vend, gjithnjë ka 

nevojë për modele të tilla dhe jo 

vetem atje, por edhe këtu ku jemi 

ne, sepse bota është në zhvillim 

dhe duhet ndjekur ritmi i zhvillimit. 

Besi dhe Gazi janë dy djemtë tuaj 

të formuar në Kanadanë e largët, 

çfarë kanë trashëguar nga ty dhe 

bashkëshorti juaj? 

Marjana, faleminderit që më ke 

ngacmuar në pikën time më të 

dobët që janë dy djemtë e mi, 

të cilët i dua shumë jo vetëm se 

janë bijtë e mi, por se janë për t’u 

dashur. Ne vazhdojmë akoma të 

jetojmë me djemtë në familjen tonë 

tradicionale, të katër dhe së shpejti 

secili do të ketë jetën e vet, sepse 

njëri është i fejuar dhe tjetri në atë 

rrugë është. Jo vetëm të rinjtë, 

por edhe ne e ndajmë mendimin 

se kur krijon familje secili duhet të 

bëjë jetën e vet. Ju jemi mirënjohës 

se fëmijët tanë kanë dashuri për 

vendin që e vizitojnë shpesh, për 

fisin e njerëz të afërm, sepse ata 

janë rritur me këtë dashuri dhe e 

kanë të trashëguar nga familjet tona 

dhe në veçanti nga babai im, që 

ishte si koka e mbajtjes së familjes 

dhe gjithë fisit. Kudo ku shkonte 

ai, i bënte njerëzit bashkë. Tjetër 

gjë të mirë që ne ju vlerësojmë, 

ata kanë përfshirjen në komunitet. 

I madhi, Gazi ka qënë me mua e 

me bashkëshortin tim gjithë kohës 

në komunitet, ku dhe aktualisht 

bën fotografin kryesor të shoqatës 

tonë, ndërsa i vogli, Besi duke 

qene se në detyrë punonte të 

shtunave e të dielave, ka qënë më 

pak i pranishëm në aktivitete, por 

ka kontribuar me materiale dhe 

ndihma financiare. Është optimist 

me detyrën që ka dhe ai mund të 

ndihmojë në komunitet edhe me 

pjesëmarrje në aktivitete. Pra, nga 

ne kanë trashëguar të jenë njerëz të 

edukuar me dashurinë për familjen 

dhe fisin, me atdhetashurinë, 

respektin për ne, për njëri – tjetrin, 

për shoqërinë dhe ambjentin ku 

punojnë, si dhe plot cilësi të tjera, 

për të cilat na bëjnë shumë krenarë. 

Cfarë ju bën të ndjeheni mirë në 

ditë të zakonshme, po në ngjarje 

të mëdha të cilat në komunitetin 

tuaj shqiptaro kanadez nuk janë 

të pakta. 

Të them të drejtën, janë aq të 

shumta ngjarjet këtu tek ne, sa 

asnjëherë nuk ndjehemi bosh dhe 

angazhimet e mia janë njësoj si në 

punë dhe në komunitet dhe bëhen 

më intensive kur angazhohemi 

në ngjarje të mëdha, siç i qujamë 

ne festat tona kombëtare, muaji i 

trashëgimisë shqiptare, pikniku i 

verës, etj. Një ngjarje e re që sapo 

ka filluar është ndërtimi i një qendre 

për shqiptarët, e cila ka qenë ëndërr 

për më shumë se nje shekull, prej 

110 vjetësh. Ky është hapi i parë që 


VJESHTË 2017

po hidhet dhe ndjehemi entuziastë 

si grup ku dhe unë bëj pjesë. 

Kur flasim për Dr Ruki 

Kondaj është e pamundur të 

mos përmendim Ligjin për 

Trashëgiminë Kulturore. Ju 

lutem, a mund të na thoni si do të 

jetë ky nëntor aty? 

Për fat të mire, ti e dashur Marjana 

na ke ndjekur në vazhdimësi, jo 

vetëm nga larg, por edhe në vend. 

Festimin e ligjit të trashëgimisë, ku 

nëntori u shpall muaji i trashëgimisë 

shqiptare në Ontario, ka nisur si 

proces në nëntor të vitit 2014 dhe u 

finalizua me aprovim me 5 dhjetor 

të vitit 2016 dhe me 8 dhjetor po 

të vitit 2016 mori dhe miratimin 

përfundimtar të përfaqësueses së 

mbretëreshës për Ontarion. Këtë vit 

që i bie njëvjetori i festimit të ligjit, ne 

kemi ftuar një artiste të madhe me 

fame botërore siç është Inva Mula, 

për të shpalosur vlerat shqiptare 

ndërkombëtare e jo vetëm, sepse 

çdo vit kemi pasqyruar gjëra të 

ndryshme të kulturës e trashëgimisë 

sonë. Një vit më parë ne shpalosëm 

kulturën arbëreshe me një grup 

të ftuarish nga Kalabria, ndërsa 

këtë nëntor do të tregojmë nivelin 

tonë shqiptar ndërkombëtar. Po 

përpiqemi dhe kemi bërë aplikimin 

që ligji për trashëgiminë të njihet 

edhe në rang vendi, pra në të 

gjithë Kanadanë. Dhe qellimi i ligjit 

është që të transmetohet në breza 

gjuha, kultura e tradita shqiptare, 

si vlerat më të mira kombëtare, 

por edhe të pasurojmë mozaikun 

e bukur multikuturor kanadez, 

sepse duke promovuar identitetin 

tonë ndjehemi më të plotësuar 

dhe të integruar në vendin ku kemi 

zgjedhur të jetojmë pjesën tjetër të 

jetës sonë. 

Ju kemi parë të promovoni 

pafund të tjerët e ndërkohë nuk 

kemi folur kurrë për punimet dhe 

publikimet tuaja të shkuara dhe 

të ardhshme? 

Dëshira ime është të promovoj të 

tjerët dhe ndjehem mirë për vlerat 

dhe potencialet njerëzore që i kemi 

të shumta këtu në Kanada, por 

jo vetëm. Përsa i përket botimeve 

dhe publikimeve të mia, janë 

përcaktuar në mënyrë kronologjike 

tek ana ime profesionale si autore 

e një numri të konsiderueshëm 

publikimesh shkëncore e 

shoqërore, brenda e jashtë vendit. 

Njëkohësisht jam antare e disa 

shoqatave ndërkombëtare për 

Shëndetësinë dhe Farmaceutikën, 

duke kontribuar në konferenca 

kombëtare e ndërkombëtare 

në fushën e shëndetësisë në 

përgjithësi dhe sektorin farmaceutik 

në veçanti, Nё vitin 2010 botova 

librin “Sfidat e farmaceutikës”, të 

cilin ua kam dhuruar, ashtu siç e 


kam dedikuar, profesionistëve 

dhe studentëve të Universitetit 

të Tiranës, Vlorës, Tetovës 

e Prishtinës, të cilët 

organizuan promovimet, ndërsa 

promovimin e parë e kam realizuar 

në Kanada më 6 qershor 2010, së 

bashku me bashkëatdhetarë, ku 

pata nderin të kishte profesionsitë 

nga Shqipëria, kolegë që kanë 

punuar me mua dhe më njohin 

ndërmjet punës,etj. 

Edhe në Kanada pas 9 vitesh 

që nuk janë shumë, jam pjesë e 

studimeve dhe e publikimeve në 

një studim për moshat e treta në 

qendrën më të madhe kërkimore 

shkencore të spitalit Baycrest në 

Toronto, ku studimi ka të bëjë me 

gjendjen dementia dhe mobilitetin 

te moshat mbi 65 vjeç në kohën 

e qëndrimit spitalor dhe 4 muaj 

pas daljes nga spitali. Ka qenë një 

punë e bukur dhe e vështirë, por 

më e rëndësishmja ishte njohja e 

metodave të reja dhe mjeteve të 

kërkimit në pacientet me dementia. 

Së fundmi, jam bërë pjesë e një 

raporti që u botua rishtas nga 

Qendra e Shërbimit Familjar në 

rajonin Peel për studimin e dhunës 

në familje dhe rolin e Shëndetit 

Publik, ku unë kam dhënë 

kontributin tim modest në bazë të 

përvojave të mia të mëparshme. 

Aktualisht ndjehem mirë që jam 

pjesë e sistemit shëndetësor, ku 

kam kaluar pjesën më të madhe 

të jetës sime. Me shumë punë 

e përpjekje njeriu merr atë që 

meriton, prandaj asnjëherë nuk 

duhet të ndalesh! 

Të falënderoj edhe një herë që 

më bëtë pjesë të Votrës suaj, 

kështu dua ta mbyll me një nga 

thënjet e mençura të Shenjtores 

Nënë Tereza: Gjërat më të bukura 

në botë nuk mund të dëgjohen, 

nuk mund të shihen as të preken, 

por mund të ndjehen. Le të kemi 

sa më shumë të tilla! 

Dr. Ruki Kondaj 

Presidente Nderi 

Kryetare e Grupit të Trashëgimisë 

pranë Shoqatës së Bashkësisë 

Shqiptaro Kanadeze(SHBSHK) 

Zv/Presidente e Këshillit të Europës 

Qendrore e Lindore në Kanada 

(CEEC) 

Direct: 416 876-7665, 

Email: r.kondaj@albcan.ca, 

rukikondaj@yahoo.com, 

Website: www.albcan.ca 


VJESHTË 2017


Këshilla për fillimin e vitit të ri shkollor 

për prindërit që po divorcohen 

Carla Schiff Donnelly, 

Pittsburgh Family Law Attorney 

NEW YORK, USA 

M 

e afrimin 

e ditës së 

parë të 

shkollës, 

është koha për të filluar planifikimet 

për vitin e ri shkollor, 

veçanërisht kur prindërit sapo 

janë ndarë. Ja disa gjëra për t’u 

marrë në konsideratë: 

Dita e parë e shkollës vë në 

harmoni të gjithë vitin shkollor. 

Zgjidhni se cili prind do të ketë 

kujdestarinë e fëmijëve atë ditë. 

Atëherë vendosni, nëse do të jeni 

aq të njerëzishëm dhe të qetë, 

sa të jeni të dy aty kur fëmijët të 

hyjnë në autobus. Është fantastike 

nëse prindërit mund t’i lënë 

mënjanë mosmarrëveshjet e tyre 

dhe ta bëjnë këtë mëngjes të 

veçantë për fëmijët. Nëse njëri 

nga ju ose të dy, nuk mund t’i lini 

mënjanë mosmarrëveshjet plotësisht, 

ndoshta është më mirë që 

të mos jeni të dy të pranishëm. 

Nëse nuk mund ta bëni këtë eksperiencë 

100 përqind pozitive për 

fëmijët, atëherë do të kthehet në 

një eksperiencë totalisht negative 

për ta. Gjëja e fundit që u duhet 

fëmijëve është tensioni kur ata 

janë tashmë në stres për ditën e 

parë të shkollës. Kjo ditë është e 

fëmijës, jo e prindit. 

Në qoftë se ju mendoni se ideja 

e pranisë së dy prindërve nuk 

është e mirë, fotografoni fëmijët 

në veshjen e ditës së parë të 

shkollës dhe çojani prindit tjetër. 

Është një gjest i këndshëm që 

bën punë për ndërtimin e një 

marrëdhënie pozitive bashkëprindërimi. 

Bëjeni këtë gjest 

edhe nëse prindi tjetër nuk e bën 

për ju. 

Një tjetër gjë për t’u bërë para 

fillimit të shkollës është të 

kontaktoni me departamentin 

e transportit në rajonin tuaj për 

t’u siguruar që janë në dijeni 

të ndonjë ndryshimi në transport 

për sa i përket vendit ku 

banon fëmija juaj. Sapo ta keni 

vënë këtë për fije, sigurohuni 

që mësuesja e re e fëmijëve të 

jetë në dijeni të orareve dhe të 

marrëveshjeve. Gjithashtu duhet 

të siguroheni që mësuesja i ka të 

dy prindërit në listën e email-eve 

me qëllim që asnjëri prind të mos 

shërbejë si korrier për tjetrin. 

Në qoftë se jeni të shqetësuar 

për sa i përket përshtatjes së 

fëmijës tuaj me ndarjen, kontakti 

juaj i rradhës duhet të jetë me 

konsultorin e fëmijës. Çdo ditë e 

më shumë rajone shkollore po 

formojnë grupe dreke ose lloje të 

tjera grupesh përkrahje për fëmijët 

e prindërve të ndarë ose të 

divorcuar. Për shembull, rajoni i 

North Allegheny ka grupin “FISH” 

për Familjet në Shtëpi të Ndara. 

Nëse shkolla e fëmijës tuaj nuk 

e ka një, mund të sugjeroni që 

shkolla ta formojë një të tillë. 

Kur keni dyshime për një vendim 

bashkëprindërimi, lejoni që 

interesi më i mirë i fëmijës të jetë 

parimi juaj udhëheqës. Nganjëherë 

kjo do të thotë që të mos 

i merrni në konsideratë nevojat 

tuaja dhe të lini pas krahëve 

krenarinë. Prindërimi edhe në 

familje të bashkuara mund të jetë 

i vështirë. Të bësh gjënë e duhur 

nuk është gjithmonë e thjeshtë, 

por ka shumë përfitime kur vjen 

puna te mbrojtja e fëmijëve. 

Përktheu nga origjinali: 

Griselda Marku 


VJESHTË 2017

Shtëpia shkollore, 

e fëmijës Shkodër 

Senida Kiri 

SHKODËR, SHQIPËRI 

S 

htëpia shkollore 

e fëmijës në 

Shkodër është 

një institucion 

rezidencial që do të thotë se 

fëmijët qëndrojnë 24 orë. 

29 fëmijë të grupmoshave nga 

6-18 janë jetimë biologjikë dhe 

social - ekonomikë. Këtyre 

fëmijëve u ka vdekur njëri apo 

të dy prindërit dhe nuk ka kush 

të kujdeset për ta. 

Gjithashtu ka fëmijë të marrë 

në mbrojtje me vendim gjykate 

nga ana e institucionit sepse 

janë gjendur në rrugë duke 

kërkuar lëmoshë, duke fjetur 

në asfalt, si dhe fëmijë të 

dhunuar psikologjikisht ose 

fizikisht nga prindërit 

Për disa fëmijë bëhet deklarimi 

i braktisjes nga prindërit dhe institucioni 

bëhet kujdestari ligjor 

i tyre. Më pas i bëhet kërkesë 

Komitetit të Birësimit që të 

gjendet një familje tjetër për ta. 

Nga institucioni mbulohen të 

gjitha nevojat e fëmijëve që 

nga kujdesi fizik, shëndetësor, 

psikologjik e deri tek veshmbathja. 

Por ajo që këta fëmijë kanë 

nevojë është dashuria, koha që 

u përkushtohet, vëmendja dhe 

përkujdesja ndaj tyre. 

Bëhu heroi i një fëmije! 


Prindërimi me bazë frikën, 

dhe pasojat tek fëmijët 

Prof. Fatmire Narke 

TIRAnË, SHQIPËRI 

P 

rindërit, në 

jetën e tyre, 

shpesh diskutojnë 

si duhet 

të sillen me fëmijët që 

të mund të realizojnë një 

edukim të mirë. Diskutohet 

shpesh se cili është më i 

përshtatshëm, prindërimi 

me bazë frikën apo ai 

pozitiv. Le t’i analizojmë 

të dy llojet e prindërimit. 

Prindërimi me bazë 

frikën shpesh shihet si 

sinonim i prindërimit 

shqiptar. Shumë njerëz 

në komunitetin tonë bëjnë 

shaka me faktin që 

prindërit do t’i gjuanin 

me shapka nëse bënin 

naze ose silleshin keq. 

Im shoq bën shaka me 

faktin se babai i tij kishte 

nevojë vetëm ta shikonte 

në sy dhe ai bashkë me 

vëllezërit e motrat e tij do 

të ishin në sekonda lart në 

shtrat. Prindërimi ibazuar në 

frikën mund të duket komik 

në vitet e sotme, por, nganjëherë 

njerëzit e përkrahin. 

Shpesh na thuhet se fëmija 

duhet të ketë frikë, të paktën 

njërin prej prindërve. 

Fatkeqësisht, kjo mund të 

ketë pasoja në mirëqënien 

mendore dhe emocionale të 

fëmijëve tanë kur të rriten. 

Një nga problemet që mund 

të 

ngrihet nga 

prindërimi 

me bazëfrikën 

është mungesa e sinqeritetit 

mes fëmijës dhe prindit. Nuk 

ka qenë kurrë më kritike 

dhe e nevojshme se sot, në 

epokën e teknologjisë, që 

fëmijët tanë të jenë të sinqertë 

me ne. Kjo nuk do të 

ndodhë se ata duhet të na 

kenë frikë. Fëmijët do ta gjejnëveten 

në situata të vështira 

gjatë rritjes dhe është 

e detyrueshme që ne 

të jemi gjithmonë aty, 

që ata të mund të vijnë 

tek ne, kur ato situata 

ndodhin. 

Nga prindërimi me bazë 

frikën mund të ndodhë 

grumbullimi imërisë dhe 

inatit, që është dukuri e ngjashme 

me një incident gjatë 

zemërimit në rrugë. Imagjinoni 

sikur një SUV masiv 

iu parakalon, gati duke iu 

përfshirë në një aksident. Ju 

reagoni, bërtisni, shani. N 

doshta dhe e ndiqni personin 

që t’i tregoni nëpërmjet 

gjesteve, jo edhe aq korrekte 

e të sjellshme, se veprimi i 

tij iu ka zemëruar. 

Imagjinoni që fëmija juaj 

është në sediljen prapa dhe 

sheh inatinqë shpërthen 

te ju; kjo është sjellja që 

ai do të marrë. Në situata 

ku fëmija juaj sillet keq, 

ju mund të reagoni në një 

mënyrë tëngjashme. Tani 

imagjinoni fëmijën tuaj, duke 

e mbartur këtëzemërim gjatë 

rritjes, duke e përdorur 


VJESHTË 2017

në situata të ndryshme si 

zemërimi në rrugë, debate 

e të tjera. Do ta marrin me 

vete edhe kur të jenë të rritur 

dhe të bëhen prindër vetë. Të 

gjithë e dimëthënien: “Zakonet 

e vjetra hiqen vështirë, 

por duhet që të paktën të 

përpiqemi t’i heqim”. 

Do të ketë njerëz që nuk do 

të bien dakort me mua. Nuk 

e kam problem, megjithatë, 

dua të sqaroj faktin që unë 

po përkrah mungesën e 

disiplinës. Për vete jam një 

arsimtare dhe e kam parë 

ndryshimin e sjelljes së 

studentëve dhe nxënësve 

ndaj më tërriturve apo të 

moshuarve. Le të bëjmë një 

kalim nga prindërimi me 

bazë frikën tek prindërimi 

pozitiv. Nëse unë jam duke 

ecur nëpër Target me fëmijën 

tim 4 - vjeçar dhe vajza 

ime vendos qëtë shpërthejë 

me të bërtitura në mes të 

dyqanit, mund të reagoj në 

dy mënyra. T’i kërkoj me një 

zë të rreptë e me ton të lartë, 

të shoqëruar edhe me ca 

kërcënime që ajo të ngrihet 

në këmbë. Kjo mund të japë 

efekt. Po a do të ndihet ndonjëra 

nga ne më mirëpastaj? 

Gjëja tjetër që unë mund të 

bëj dhe që akoma po mundohem 

t‘a zotëroj si duhet, 

është të mundohem t’a kuptoj. 

Përse është e mërzitur? 

Në momente zemërimi, trishtimi 

apo ankthi njerëzit, të 

rinj apo të vjetër, shpërthejnë. 

Jo shumë kohëmë parë, 

vajza ime shpërtheu në të 

qara e të bërtitura. Unë arrita 

që ta kontrolloj dhe t’a kuptoj. 

E pyeta me butësi se çfarë 

ndodhi dhe në ishte mirë. Ajo 

më tha që ishte e trishtuar 

dhe e lënduar. Ishte mirë. E 

dija. Ama, bëra sikur asaj me 

të vërtetë i duhej ngushëllim 

dhe sapo u qetësua i shpjegova 

që të bërtasësh nuk 

është një gjë që duhet bërë. 

Zemërimi zgjati më pak se 

njëminutë. Ajo më tha që 

ndihej më mirë dhe një orë 

më vonë, erdhi tek unë ndërkohë 

që po laja enët dhe më 

tha që më donte. Kjo situatë 

a do të sigurojë sjellje më 

të mirë? Ndoshta. Ndoshta 

jo, por diçka është e sigurt 

se kjo situatë e përmirësoi 

marrëdhënien tonë. Ajo u 

ndje e dashur dhe e sigurtë, 

ndjeu se dikush e kuptonte. 

Ushqyerja e një ndjenje 

pozitiviteti në mes nesh do 

ta bëjë më të lehtë reagimin 

pozitiv nga ana e saj, kur 

unë t’i shpjegoj që ajo nuk 

mund të sillet në një mënyrë 

të caktuar. Nuk do të kem 

nevojë të bërtas. Do të flas 

me të dhe shpresoj që do të 

më kuptojë, pasi fjalët nuk 

do të burojnë nga zemërimi, 

por nga ndjenja e sigurisë, 

dashurisë dhe arsyes. 

Përktheu: Griselda Marku 



VJESHTË 2017


Gratë e dhunuara të Kosovës, 

(1998-1999) 

PhD. Skender Lutfiu 


Në periudhën e 

luftës së fundit 

në Kosovë (1998- 

1999), regjimi i 

Millosheviqit përdori metodat 

dhe format më të vrazhda që 

njehë historia për të shpërngulur 

popullsinë autoktone 

shqiptare nga kjo trevë e 

Shqipërisë Natyrale. Si rezultat 

kemi vrasjen e mbi 12 

mijë civilëve, ku hynë gra, 

fëmijë e pleq, përveç mijë 

qytetarëve të tjerë të plagosur. 

Dëmet materiale janë të 

pallogaritshme. Por, radhës së 

këtyre torturave çnjerëzore iu 

bashkangjitet edhe fenomeni i 

dhunimit të grave, që fatkeqësisht 

në Kosovë ka qenë në 

një numër të madh. Kështu, 

nga hulumtimet e bëra del të 

jenë dhunuar afërsisht 20 mijë 

gra. 

Fenomeni i dhunimit, nuk 

është i panjohur nga historia. 

Në shumë vende të botës, në 

periudha të luftës ka pasur 

dhunime të grave, që kanë 

prekur thellë ndërgjegjen e 

të gjithëve. Në Kosovë ky 

fenomen ka qenë dhe vazhdon 

të jetë ende më i dhimbshëm 

se në vendet e tjera, 

parasëgjithash se në vendet 

e civilizuara për shkak të disa 

faktorëve qenësorë që do të 

provojmë t’i parashtrojmë në 

këtë punim nga aspekti socio-historik. 

1. Së pari, tragjedia e dhunimit 

të grave shqiptare gjatë 

luftës në Kosovë (1998-1999) 

nuk ka përfunduar ende, 

ngase këto gra, të cilave iu 

ra barra më e rëndë për të 

paguar lirinë e Kosovës, ende 

edhe pas 16 viteve të përfundimit 

të luftës nuk e gëzojnë 

statusin e tyre, si kategori 

e prekur nga lufta, që edhe 

ato të marrin si kompensim 

të ardhura, së paku për të 

mbijetuar. 

2. Së dyti, gratë e kësaj 

kategorie, jo vetëm që nuk 

gëzojnë ende përkujdesje 

institucionale por, për më 

tepër, ato nuk mund të shprehen 

lirshëm, për tmerrin që 

e kanë përjetuar, si rezultat i 

shoqërisë së mbyllur dhe patriarkale, 

ku fatkeqësisht edhe 

fenomenin e dhunimit e fusin 

tek kategoria e moralit, që 

ska të bëjë me të. Kjo është 

e dhimbshme, por e vërtetë, 

ngase nga turpi dhe që të 

“mos korisin” familjen apo fisin 

e tyre, shumë gra i ndrydhin 

përjetimet e tyre duke u mbyllur 

në vetvete. 

3. Së treti, ngasa u tha më 

lartë del që kategoria e grave 

të dhunuara në Kosovë, është 

më e nëpërkëmbura, edhe 

pse fatkeqësisht përjetoi 

edhe dhunën fizike, edhe atë 

shpirtërore apo psikologjike 

Dhuna fizike ( akti i dhunimit ), 

tentohet të fshihet për arsyet 

e sipërthëna, ndërsa dhuna 

shpitërore apo ajo psikologjike 

e cila që nga akti e deri më 

sot i përcjell në çdo moment, 

nuk vlerësohet si dhembje, 

por thjeshtë injorohet, duke 

dashur kështu që të harrohet 

si fatkeqësi, që ka ndodh për 

arsyet e “moralit”. 

4. Së katërti, indiferenca e 

shoqërisë, si në aspektin 

institucional edhe në atë 

shoqëror, ndikon tej mase që 

gratë e dhunuara, jo vetëm të 

mos pajtohen me fatin e tyre 

të hidhur dhe të harrojnë një 

përjetim të dhimshëm, por të 

ngulisin edhe më thellë në 

mendjen dhe shpirtin e tyre 

këtë ndjenjë, pra ndenjën e 

trishtimit dhe përjashtimit. Ne 

si shoqëri, nëse e vazhdojmë 

këtë çasje ndaj tyre, vazhdojmë 

që këto viktime t’i “dhunojmë” 

në vazhdimësi, mëkat 

që nuk mund ta shlyejmë 

lehtë dhe shpejt. Pra, gratë 


VJESHTË 2017

e dhunuara në Kosovë, janë 

viktimizuar nga pushtuesi, dhe 

fatkeqësisht vazhdojnë të jenë 

viktima të mendësisë sonë 

patriarkale e mesjetare. 

5. Së pesti, si rezultat i 

gjendjes së mjerueshme të 

tyre, si në aspektin material, 

edhe në atë shpirtëror, gjykojmë 

që në mënyrë institucionale, 

duhet sa më parë t’iu 

njihet e drejta e kategorizimit 

të tyre si një grup shoqëror 

i dal nga lufta. Si hap i dytë, 

duhet të organizohen nga 

institucionet shtetërore dhe 

shoqëria civile, konferenca, 

tryeza, sesione, trajnime etj, 

në mënyrë të vetëdijësimit 

të shoqërisë për ta pranuar 

këtë kategori në gjirinë e saj. 

Duhet përshëndetur ndonjë 

nisiativë e psikologëve dhe 

psikoterapeutëve për të dhënë 

shërbime falas për gratë e 

dhunuara, duke ua ruajtur privatësinë 

e tyre, që do të ishte 

e mirëseardhur. 

6. Së gjashti, nëse merren 

këto masa, sa më shpejt që 

të jetë e mundur, atëherë 

ato do të ndikojnë ngadalë 

por në mënyrë të sigurtë, që 

këto gra, jo vetëm të shlyejnë 

përjetimet e tyre, por edhe 

të bëhen pjesë e shoqërisë 

aktive. Fundja, kur meshkujt 

e burgosur, për t’i çnjerëzuar 

i kanë dhunuar (numri i të 

cilëve nuk dihet, ngase fshihen 

si rezultat i mendësisë), 

megjithatë ata shihen me një 

sy të dhimshurisë dhe për më 

tepër përmendet akti si nj lloj 

sakrifice që kanë bërë për liri, 

pse duhet mohuar sakrifica e 

femrave. Pse ato duhet të përjashtohen 

nga shoqëria dhe 

të përceptohen si të pamoralshme 

dhe akti i tyre të quhet 

i tillë! 

Fare në fund, mund të shtojmë 

që gratë e dhunuara të 

Kosovës gjatë luftës (1998- 

1999), janë nënat e bijëve dhe 

bijave tona, janë gratë e dikujt, 

motrat e dikujt, andaj duhen 

parë me dhembshuri dhe 

dashuri, në vend që të gjykohen 

e përçmohen. Si mund të 

ecë një shoqëri përpara, kur 

në gjirin e saj ka një kategori 

të shoqërisë që vuan pa fajin 

e vet, vuan për sakrificën që 

ka bërë në të kaluarën dhe 

paragjykimet e përjashtimet 

në të tashmen. 

Autori është Hulumtues i 

pavarur shkencor për shek. 

XX në Institutin e Historisë 

“Ali Hadri”, Prishtinë dhe 

kandidat për doktoratur në 

Universitetin e Prishtinës. 



VJESHTË 2017


Kafshët 

shtëpiake 

dhe fëmijët 

Nëse ndiheni të 

pavendosur që të merrni 

një kafshë shtëpiake 

në shtëpi për fëmijët 

tuaj, duhet ta dini që shkenca sugjeron 

që një kafshë shtëpiake ndikon 

pozitivisht në zhvillimin e gjendjes 

emocionale të fëmijës suaj. Studime 

nga Universiteti i Cambridge treguan se 

fëmijët mund të krijojnë një marrëdhënie 

më të fortë dhe më të kënaqshme me 

qenin apo macen sesa me vëllezërit apo 

me motrat e tyre. 

Pastaj, një qenush i sjell paqen një familje 

të tërë dhe jo vetëm një fëmije! 

Fotot: Vito Photography 


VJESHTË 2017

Loja me flluska sapuni 

Flluskat e sapunit janë për të 

gjithë familjen, prandaj ia vlen t’u 

kushtohet vëmendje dhe loja me 

to të kthehet në një veprimtari 

zbavitëse, që e gjithë familja mund ta bëjë 

së bashku. 

Nuk është e thënë që të përdoren vetëm 

flluska nga dyqani, sepse format fare mirë 

mund të krijohen duke përdorur biskota 

të lidhura në një shkop. Flluskat e sapunit 

krijohen duke përzier ujë dhe sapun në një 

enë. Po t’i hidhni edhe një ngjyrë, atëherë 

flluskat do të dalin me ngjyra. 

Zgjidhni një ditë me lagështirë në ajër, dhe 

përgatitni lojëra me flluska sapuni dhe të 

qeshura! 

Fotot: Fancy Photography 



VJESHTË 2017


Kanceri i gjirit dhe masat, 

për luftimin e tij 

Dr. Astrit Gashi 

N 

ë mbarë 

botën, 

kanceri 

i gjirit 

është kanceri më i shpeshtë, 

i diagnostikuar tek femrat. Në 

vendet më pak të zhvilluara, 

ai përbën shkakun kryesor të 

vdekjeve nga kanceri, ndërsa 

në vendet e zhvilluara, zë 

vendin e dytë, pas kancerit 

të mushkërive. Në Shtetet 

e Bashkuara, kanceri i gjirit 

përbën 29% të të gjitha 

kancereve te femrat. Rastet 

me kancerin e gjirit shtohen 

me rritjen e moshës, ndërsa 

mosha mesatare e shfaqjes 

së kancerit të gjirit është 60 

vjeç. 

Rritja e vetëdijësimit publik 

dhe mirëfunksionimi i 


programeve nacionale depistuese 

për kanceritn e gjirit, 

kanë çuar në diagnostikimin 

e mëhershëm dhe trajtimin 

në fazat e përshtatshme, për 

të përfunduar me largimin 

kirurgjik të gjirit dhe terapitë 

e nevojëshme kuruese. 

Përmirësimet në terapi 

dhe depistim kanë çuar në 

përmirësimin e niveleve të 

mbijetesës për gratë e diagnostikuara 

me kancer të gjirit. 

Po ashtu, gjatë tri dekadave 

të fundit, hulumtime të shumta 

kanë nxjerrë të dhëna për 

një përhapje të jashtëzakonshme 

të sëmundjes, 

prandaj po zhvillohen trajtime 

më të fokusuara dhe më pak 

toksike. 

Shkaku 

Nuk njihet shkaku kryesor i 

kancerit të gjirit, por ekzisojnë 

disa faktorë që e rrisin 

rrezikun për shfaqjen e tij, 

e këto janë: Predispozita 

gjenetike (që ka të bëjë 

me mutacionin e gjeneve 

BRCA1, BRCA2 dhe TP53), 

familjarët me kancer të 

gjirit (si nëna, motra), mosha 

mbi 35 vjeç, menarka 

e hershme, menopauza e 

vonshme, gratë që nuk kanë 

lindur asnjëherë, mosha mbi 

30 vjeç e shtatzanisë së 

parë, etj. 

Anatomia patologjike 

Në përgjithësi, kanceri i 

gjirit ka prejardhje nga epiteli 

i duktuseve (kanaleve të 

qumështit) si atyre të mëdhenj, 

të ndërmjetëm, apo 

duktuseve terminale. Kemi 

disa tipe histologjike të kancerit 

të gjirit si: Invaziv duktal, 

invaziv lobular, joinvaziv, 

intraduktal etj. 


VJESHTË 2017

Klinika 

Ankesa e zakonëshme në 

rreth 70 përqind të pacienteve 

me kancer të gjirit 

është prania e një mase të 

fortë dhe të çrregulltë në gji, 

pastaj lëkura e shëndritshme 

dhe e deformuar (si lëvorja e 

portokallit), si dhe retraksioni 

i thimthit të gjirit. Simptomat 

më pak të zakonshme 

janë: Dhimbje e gjirit, rrjedhje 

sekrecionesh nga gjiri, 

zmadhimi dhe krurja e gjirit, 

skuqje , ulçerim i lëkurës dhe 

forcimi i përgjithshëm i gjirit. 

Ndonjëherë mund të preket 

në një masë edhe nënsqetulla, 

mund të ketë ejtje të krahut 

dhe dhimbje të eshtrave. 

Diagnoza 

Programet e ekzaminimit për 

kancerin e gjirit përbëhen 

nga; 

• Ekzaminimi klinik periodik i 

gjirit nga mjeku 

• Vetëekzaminimi mujor i gjirit 

nga pacientja 

• Mamografia depistuese 

Ndërsa diagnoza vendoset 

me anë të ekzaminimit klinik, 

mamografisë, ekzaminimit 

ekografik dhe biopsisë me 

ekzaminim histologjik. 

Për monitorimin e pacienteve 

me kancer të gjirit mund të 

shërbejnë markuesit biokimikë 

si; CEA (antigjeni karcinoembrionik) 

dhe Ca-15.3. 

Trajtimi 

Trajtimi i kancerit të gjirit 

mund te jetë: kurativ dhe paliativ. 

Trajtimi kurativ bëhet kur 

kanceri i gjirit është në stadin 

e hershëm dhe me përhapje 

lokale, ndërsa trajtimi paliativ 

bëhet te pacientet me stadin 

e avancuar të sëmundjes 

(stadi IV). 

Format e trajtimit të kancerit 

të gjirit mund të jenë: Trajtimi 

kirurgjikal, radioterapia, kimioterapia 

dhe terapia hormonale. 

Udhëzimet e Shoqatës 

Amerikane të Kancerit për 

parandalimin dhe zbulimin e 

hershëm të kancerit të gjirit 

• Vetëekzaminimi i gjirit të 

bëhet një herë në muaj për 

gratë mbi moshën 20 vjeç. 

• Ekzaminimi klinik periodik 

i gjirit nga mjeku; vizita për 

gjirin të bëhet cdo 3 vjet 

për gratë e moshës 20-40 

vjeç dhe çdo vit për gratë e 

moshës mbi 40 vjecare. 

• Mamografia depistuese: Të 

bëhet 1 në mes të moshës 

35- 40 vjeç. Çdo 1-2 vjet 

për gratë e moshës 40 - 49 

vjeç dhe çdo vit për gratë e 

moshës mbi 50 vjeç. 


Ushqimet që ndihmojnë në zvogëlimin, 

e rrezikut nga kanceri i gjirit 

E 

dhe pse 

nuk mund 

ta ndalojmë 

kancerin që 

mund të krijohet në gji, prapë 

disa rregulla në mënyrën 

e të jetuarit ndihmojnë në 

parandalimin e tij. Ato janë: 

. Mbajtja e një peshe të 

shëndetshme 

. Jetë fizike aktive 

. Konsumimi i frutave dhe 

perimeve 

. Mospirja e duhanit 

. Pirja e limituar e alkoolit 

Përveç të gjitha këtyre, mbajtja 

e një peshe të qëndrueshme, 

një jetë fizike aktive dhe një i 

ushqyer i kujdesshëm duhet të 

zënë vend të rëndësishem në 

jetën e çdo gruaje. 

Cheryl L.Rock,Ph.D.,R.D, që 

merret me mjekimin në familje 

dhe mjeksinë parandaluese, 

pedagoge në 

Universitetin e Kalifornisë në 

San Diego, thotë në revistën 

“EatingWell’ që: 

“Një grua e zvogëlon 2/3 

shansin e kancerit me 

ushqim të mirë dhe me 

kontroll të 

peshës së saj.” 

“Edhe një grua që mbart 

genet që ia rrisin shansin e 

kancerit BRCA1 ose 2, me 

dietë dhe kontroll të peshës 

së saj e zvogëlon ndjeshëm 

prekjen nga kjo sëmundje.” 

Në këtë artikull do të 

përshkruajmë ushqimet bazë 

që ndihmojnë në parandalimin 

e kancerit 

të gjirit. 

Kumbullat dhe pjeshkët. 

Studiuesit në Texas A&M 

gjetën se kumbullat dhe 

pjeshkët kanë nivele antioksiduese 

riva le me boronicat, 

prandaj ia vlen që këto fruta të 

jenë gjithmonë të pranishme 

në dietë. 

Arrat 

Studiuesit e Universitetit 


VJESHTË 2017

“Marshall”, shkolla e shëndetësisë 

në West Virginia, zbuluan 

se përfshirja ditore e 

arrave në dietë, e zvogëlon 

përgjysmë zhvillimin e kancerit 

të gjirit. Ekspertët mendojnë 

se këtë potencial luftarak 

arrat e fitojnë nga vlera antiinflamatore 

e përmbajtjeve: 

omega-3 alpha - linolenic 

acid, fitosteroleve ose 

antioksiduesve në to. 

Brokoli 

Sulforaphane - një përbërës 

në brokoli, e kishte zvogëluar 

gjithashtu rritjen e numrit të 

qelizave burimore kancerogjene 

në minj, e vërtetuar kjo 

nga Universiteti i Michiganit. 

Prandaj sugjerohet ngrënia e 

brokolit të pazier ose paksa të 

zier në avull. 

Salmoni 

Marrja e përbërësve të vajit të 

peshkut, të paktën për 10 vjet, 

e zvogëlon rrezikun e ductal 

carcinoma, lloji më i shpeshtë 

i kancerit të gjirit. Por studiuesit 

gjithashtu thonë se mund të 

mos i pini tabletat nëse hani 

rreth 8 ons mish peshku në 

javë, (salmon, tunë, sardele). 

Vaji i ullirit 

Edhe pse për të gatuar, vaji 

canola është më rezistent ndaj 

kohës dhe nxehtësisë, vajin 

e ullirit duhet ta përdorë çdo 

grua, - shprehen studiuesit 

në Barcelonë, sepse antioksidantët 

dhe acidi oleik 

(një yndyrë e pangopur) e 

shuajnë rritjen e qelizave 

malinje. 

Majdanozi 

Shkencëtarët në Universitetin 

e Missourit zbuluan se kjo 

erëz e pengon rritjen e 

qelizave kanceroze, prandaj 

ata sugjerojnë që të përdoret 

çdo ditë nga pak majdanoz 

i freskët në sallata, apo në 

supëra të ndryshme. 

Kafeja 

Pirja rreth dy deri në katër 

filxhanë kafe në ditë, me nga 

8 ons secili, sepse mund të 

ndihmojë që të ulet 

rreziku i një lloj agresiv të 

kancerit të gjirit. Duhet të 

kihet parasysh që duhet 

përdorur vetëm kafe, 

pa i shtuar sheqer apo 

Fjongoja rozë dhe trikot 

rozë bien në sy nëpër 

media dhe nëpër rrugë, 

sidomos gjatë muajit tetor, 

sado që disa e veshin me 

krenari e disave nuk u 

pwlqen. 

Por çfarë personifikon kjo 

fjongo dhe përse është 

rozë? 

Margaret Welch, 

drejtoresha e shoqatës 

së ngjyrave në USA e 

shpjegon se ngjyra rozë 

është ngjyra femërore. 

Eshtë e këndshme dhe 

jep shpresë për jetën. 

Studimet tregojnë se ka 

efekt qetësues, paqësor, ul 

stresin dhe jep jetë. 

“ Ngjyra rozë është gjithcka 

që kanceri nuk është!” 


Fasulet 

krem. Janë bërë rreth 18 

mijë studime mbi përdorimin 

e kafesë dhe deri tani një 

përdorim i kontrolluar i saj 

ndikon për mirë te gratë për 

të parandaluar kancerin e 

gjirit. 

Sipas një studimi të 

publikuar në një gazetë 

amerikane të të Ushqyrit 

Klinik, rritja e përdorimit 

të fibrave në dietë mund 

të ndihmojë në uljen e 

rrezikshmërisë së kancerit 

të gjirit. Studiuesit 

zbuluan se në çdo 10 

gram fibër që një grua 

shton në dietën e saj, ajo 

e ul rrezikshmërinë e 

kancerit të gjirit me 

7 përqind. Kjo sasi 

fibrash ndodhen në 

rreth 1/2 deri 1 gotë me 

fasule. Ushqime të tjera 

të pasura me fibër janë: 

elbi, bulguri, thjerrëzat, 

bizelet, karçiofa, hurmat 

arabike dhe manaferrat. 

Miratuar nga Dr. Astrit Gashi 


VJESHTË 2017


Profili i nje Artisti 

Helidon Haliti dhe magjia 

e akaurelit te tij 

Denis Dedej 

TIRAnË, SHQIPËRI 

1.Helidon ju jeni një artist 

shumë i njohur dhe me një 

karrierë të pasur artistike me 

shumë ekspozita në mediumin 

e vajit, kohët e fundit sikur 

merreni më shumë me akuarel, 

si kaluat tek akuareli një 

medium kaq delikat, kur pikturat 

tuaj të vajit kanë një eks presion 

e force shpërthyese? 

Unë jam nje artist, për mua nuk 

ka asnjë ndryshim të jësh një 


VJESHTË 2017

artist i njohur apo jo. 

Për mua e rëndësishme 

është të jesh një artist 

i përkushtuar dhe të 

merresh me art 24 orë 

në ditë, pra të jetosh me 

art dhe përmes artit, me 

shqetësimet dhe lëvizjet 

e tij. 

Arti të do 100% për 

vete dhe ti duhet t’i 

përkushtohesh, pasi 

nëse e le artin edhe ai 

të braktis në mënyrë 

adekuate, është njëlloj 

siç ne braktisim pa e 

kuptuar trupin tonë 

dhe ai deformohet si 

për kapriçio ,dhe një 

muskul i deformuar, 

vështirë të kthehet më. 

Thjesht kohët e fundit e 

kam punuar më shumë 

akuarelin. 

Akuareli më duhet pasi 

është gjendja fillestare 

e një tabloje në vaj, 

është ajo gjendja e 

fresket, ajo gjendja e 

sinqertë, ajo gjendja e 

rrëmbyer e cila të duket 

pak si e përkohëshme 

kur e bën në një tablo 

në vaj, por kur e bën 

në letër në mediumin e 

akuarelit, ajo qëndron 

në harmoni në letrën 

e bardhë si dhe me 

gjëndjen emocionale të 

çdo momenti. 

Akuareli më ka bërë të dal jashtë 

studios, të marr më shumë oksigjen, 

të prek më shumë ngjyrën dhe 

zemërgjërësinë e natyrës, të thith 

oksigjenin e pastër dhe të kthehem 

në studio i mbushur dhe i akumuluar 

për të prekur rishtazi mediumin e 

ashpër të vajit, pra akuareli është 

një pikë vaji në ingranazhin tim dhe 

e ndihmon atë të funksionoj lirshëm. 

2. Shumë adhurues të 

akuareleve të tua janë të interesuar 

të dinë diçka nga metodat 

The artist is similar to the river that cannot 

find rest but continues to flow in search of 

the sea …; but differently from the river that 

streams from the height towards the down, 

the artist overflows towards the peaks; he 

doesn’t descend, but climbs toward the 

height of the human spirit, heart and mind, 

extending himself all over the cosmos and 

all over the human micro cosmos. The 

artist accepts neither limits, nor rest; he 

occupies always new lands …; he is always 

in movement 

and searching … 

Helidon Haliti 

juaj e të pikturuarit. Cila është 

ndjesia juaj personale për mediumin 

e akuarelit ? 

Mediumi i akuarelit është një nga 

mediumet ende me kritere, pra 

duhet ta respektosh perfeksionin 

e teknikës që të thuash se je në 

udhën e duhur. 

Ky medium mësohet nga shumë, 

por përvetësohet nga shumë pak, 

Unë karakterizoj në stilin tim 

një harmoni të tre elementeve, 

letër, bojë dhe ujë dhe mjeti 

harmonizues është padyshim 

peneli. Akuareli ka një 

rregull ”sa bojë dhe 

sa ujë mban peneli”. 

Karakteristika ime si 

artist është pikturimi 

live në natyrë, kushtet 

atmosferike janë armiku 

i teknikës, por dhe miku 

më i madh i emocionit, 

unë e perballoj me 

shpejtësi pothuajse 

marramendëse .Në 

fillimet e punës time,10 

minutëshi i parë 

është dominant dhe 

shumë i rëndësishëm 

për vijueshmërinë e 

rezultatit, i cili shpesh 

nuk është se më 

intereson shumë. 

Ajo që më intereson 

është të vallëzoj në 

pistën e natyrës me 

të dashurën time të 

radhës dhe melodia të 

perfeksionoj lëvizjet e 

të gjitha elementeve, 

letër, bojë, penela, ujë. 

Çdo hap që hedh në 

vallezimin tim është si 

në prag të greminës, 

o rrëzohem në të, o 

vallëzimi vazhdon. Një 

vallëzim pa skenar. Një 

vallëzim pa koreograf. 

Një vallezim pa rregulla. 

Por një vallëzim me 

emocion dhe vetëm, 

hapat në 10 minutëshin 

e parë të tij janë si hapa lufte që 

shpesh ngrenë pluhur dhe shpesh 

krijojnë baltë dhe zhurmë, për të 

ardhur qetësia e nje 50 minutëshi 

që më shumë se vallëzim të kujton 

përkedhelitë dhe puthjet, të cilat 

bëhen me aq elegancë që sjellin 

vetëm kënaqësi dhe jo gërricje, 

puthje në të gjithë pjesën e letrës 

dhe sa me të lehta për të sjell në 

orgazëm dhe absolutisht jo për të 

krijuar plagë. 

Teknika ime i përngjan një 

dashurie romantike dhe me epsh 

të perjetshëm. 


3. Cila është rëndësia e ujit në 

pikturën tuaj? 

Uji është një element i cili e 

ndihmon teknikën time pasi vihet 

me masë dhe me shpejtësi. Uji 

duhet të qëndrojë kursyeshëm në 

letër, pa e dëmtuar atë. Ujin duhet 

ta kesh gjithë kohës nën kontroll 

se është ai që ndihmon në lojërat 

e njollave të mia, por ëshë ai që 

mund t’i shkatërrojë ato. 

Unë e filloj duke e lagur letrën 

dhe në të njejtën kohë uji luan 

rolin e vizatimin dhe puthjes 

butë të letrës. Nëse uji e prek 

kursyeshëm letrën, freskia e 

akuarelit është maksimale. Rol të 

madh në ruajtjen e kësaj freskie 

luan edhe shpërndarja e tij me 

penelin përkatës. Unë filloj me 

furça shumë të mëdha dhe me 

shumë shpejtësi, letra laget aq 

sa duhet, vendosen njollat e 

mëdha që do të zotërojnë më 

vonë përjetësisht peisazhin dhe 

më pas harmonizohen me 

njollat e vogla. Zakonisht 

filloj nga planet e largëta 

për të ardhur te plani i 

parë. Mundohem të krijoj 

distancë të konsiderueshme 

ndërmejt njollave dhe ato e 

mbajnë relativisht të fresket 

akuarelin. Pra nuk i përziej 

pothujse asnjëherë njollat 

dhe planet ndërkohë që 

letra është ende e lagësht. 

Mundohem të prek sa 

më pak letrën e lagur, 

mundësisht vetëm një herë. Pres 

me durim që ajo të thahet dhe 

në rastin e pikturimit live kjo vjen 

shumë më shpejt se në studio. 

Kjo armë shpesh është edhe 

shkatërruese, gjithmonë duhet ta 

kthejmë në favorin tonë. 

Unë interpretoj në natyrë, nuk i 

qëndroj besnik arkitekturës, por 

gjendjes emocionale, i qëndroj 

besnik teknikës, emocionit dhe 

freskisë sa më maksimale. Në 

akuarelin e mësuar ndiqen rregulla 

të tjera si ato të shtresave, nga 

e lehta në rritjen progresive të 

gamave. Unë nuk jap mësim 

kur pikturoj pasi dashuria nuk 

mësohet, ajo ndjehet. 

Kur ka alkimi maksimale ndërmjet 

elementëve, lind dhe vepra (fëmija) 

i përjetshëm. 

4. Çfarë mendon për rëndësinë 

e vizatimit në pikturën me bojëra 

uji? 

Vizatimi është një element bazë 

në të gjitha mediumet, por në 

akuarelin “klasik” është gjithshka. 

Një vizatim i fortë të garanton 

një siguri të madhe, ai shërben 

në të gjitha stacionet e punës, 

që nga ajo fillestare dhe deri tek 

ajo përfundimtare. Ai është një 

element që të krijon një siguri të 

madhe dhe vizatimi mësohet me 

praktikë dhe me shumë orë pune 

intensive dhe sistematike. 

Vizatimi ndihmon akuarelistin 

të bëhet një artist korrekt dhe 

nëqoftëse i zbaton rregullat e tij, 

bën vepra shumë të mira, por po i 

theve ato, bën kryevepra. 

Unë nuk vizatoj me lapës në letër 

para se të filloj akuarelin, më duket 

sikur e ndot letrën, por vizatoj me 

penel dhe kryesisht me ujë, pra sa 

më trasparent. 

Ka shumë teknika të ndryshme, 

por kryesorët , mjeshtrat punojnê 

me vizatim, shumë pak mjeshtra 

fillojnë direkt me penel, 

është çështje perceptimi, 

nuk ka recetë në këtë pikë, 

rezultati final është me i 

rëndësishmi. Nuk ka rëndësi 

se çfarë rruge ndjek për 

të arritur në destinacion, e 

rëndësishme është të arrish. 

5. Cilat mendoni se janë 

tiparet që bëjnë një artist? 

Tiparet e një artisti nuk kanë 

recetë, nuk shpjegohen. 


VJESHTË 2017

Artist lind, mendoj, nuk bëhesh 

dhe ndër vite artistët vijnë në 

trajta të ndryshme, sa më unike 

dhe duke thyer rregullat dhe duke 

shkuar kundër rrymës. 

Artisti noton kundër rrymës, 

mjeshtri i mësuar noton me rrymën 

dhe e ka jetën më të lehtë, artist ka 

lind të çaj rrymën, të çaj dëborën 

për pasojë të vuajë pasojat e 

pasionit, pasojat e emocionit të tij, 

artisti i vërtetë bën dashuri. 

6. Cfarë subjektesh ju inspirojnë 

ju më shumë? 

Subjektet që më ispirojnë më 

shumë në akuarel janë pemët, 

qipariset, por sidomos ulliri me 

sfond kodrat gjithmonë të 

harkuara. Më pëlqen drita, 

por shumë shpesh pikturoj 

pemë në kodra. Pemët e 

mia gjithmonë vallëzojnë 

me ngjyrën dhe njollat e 

akuarelit, ato do fluturonin, 

nëse nuk do i mbante 

lidhur mbas tokës trungu 

dhe hija e tyre. 

7. A është e rëndësishme 

vlerësimi i audiences për 

ju ? 

Audienca është diçka 

shumë e rëndësishme 

për mua, pasi është 

ajo që të ndihmon ta 

mbarosh veprën ose 

të braktisësh atë, pra është si 

vaji në ingranazhin e artistit 

dhe jo si kokrra e zhavorit që e 

pengojnë ingranazhin. Unë ndjek 

çdo frymëmarrje të audiences, 

jam aty të performoj dhe të 

ndihmoj sadopak në zgjidhjen 

e ekuacioneve mbi stilin tim, 

por duke qenë artist spontan, 

gjithmonë inprovizoj ndërkohë që 

demostroj. 

Demostrimet e mia janë të 

lirshme, por nuk kanë emocionin 

që më jep interpretimi live në 

natyrë. 

8. A e përfundoni punën tuaj në 

një seancë? 

Shumë rrallë e lë punën time 

për një seancë tjetër, shpesh 

ajo përfundon që në seancën e 

parë, por ka shumë punime që 

i rikthehem në studio dhe i prek 

rishtazi me shumë kujdes dhe 

suksesi është pothuajse optimal, 

me pëlqen ti prek punët në studio. 

Ulem në natyrë dhe perceptoj 

pejsazhin ,por në shumë pak raste 

përputhet, ajo që kam paraparë 

me rezultatin final është njëlloj 

si dashuria, nuk e di asnjëherë 

rezultatin final të orgazmës. 

9. Ju jeni i njohur si kolorist 

,keni ndonjë teori “mendim “mbi 

ngjyrën si duhet përdorur ajo ? 

Mendimi për ngjyrën… 

Gjithçka mësohet, vizatimi, 

teknika, efektet, truket etj., 

Por, jo ngjyra, ajo është e 

lindur. 

11. Le të flasin mbi stilin 

tuaj të punës, ju keni 

një stil unik, që tashmë 

është emëruar stili 

Helidonian , mund të na 

thoni diçka rreth kësaj. A 

kanë ndryshuar stili juaj 

gjatë viteve të karrierës 

suaj artistike? 

Stili im nuk e di a është 

unik apo jo, por jam i 

bindur që në pamje të 

parë duket si i thjeshtë 


dhe kollaj i imitueshëm, por nuk 

është ashtu. Gjithçka që buron 

nga shpirti i takon vetëm atij që e 

prodhon, jo atij që e huazon. 

Stili im në akuarel ka pësuar 

perfeksione, ose deformacione 

artistike, por jo ndryshime, unë 

sjell përditë punime të reja me 

gamë dhe emocione të reja, por 

stili është pothuajse i njëjti dhe kjo 

me habit shumë, ndërkohë që në 

vaj kam ndryshuar goxha, ndër 

vite. 

13. Cili është opinion juaj 

për zhvillimin e artistit - 

konkurrencë ose bashkëpunim 

me artistët e tjerë? 

u gëzova pa masë, kur u ktheva 

në Shqipëri mu duk sikur kisha 

bërë një faj, ende kështu ndjehem 

pas kaq muajsh. 

16. Ju krahas artistit jeni dhe 

organizator dhe kurator i 2 

Bienaleve shumë të suksesshme 

të akuarelit në Shqiperi, si 

ndiheni në rolin e kuratorit? 

Unë jam artist ,organizator dhe 

kurator, ndjej që kam shumë 

energji dhe shumë për të 

kontribuar në vendin tim dhe jo 

vetëm, kjo më bën më të fuqishëm, 

dua të kap dhe çdo moment të 

jetës, të punoj fort, të jetoj si një 

artist. 

Konkurrenca ndërmjet artistëve 

në Shqipëri më kujton ato të 

shkallëve prej druri të kalbura, 

mjerë ai që shkel në to dhe 

në rastin më të mirë të atyre 

shkalleve që ndërtohen nga 

lart poshtë apo të asaj gruas 

që e akuzuan për imoralite, në 

Shqipëri është e ndaluar me ligj 

konkurrenca. 

14. Keni marrë pjesë në shumë 

Bienale të rëndësishme të 

akaurelit duke prekur të gjitha 

kontinentet , si i shihni këto 

eksperienca. 

Kam marrë pjesë dhe do marr 

pjesë në shumë Bienale të 

akuarelit nëpër botë unë dhe 

shumë artist shqiptar si për të 

plotësuar pazellin e munguar prej 

vitesh. Është bukur të përfaqësosh 

ndjenjat e tua në një bienale, është 

bukur të dëgjohet dhe të botohet 

Shqiperia nëpër katallog arti, 

mungesa që po plotësohet. 

15.Ju keni fituar në Hong Kong 

titullin “Mjeshtër i madh”, mund 

të thoni diçka lidhur me këtë 

event dhe sensacion që provuat, 

si u prit në Shqipëri ? 

Në Hong Kong fitova një çmim dhe 

Helidon Haliti belongs to the new generation of contemporary Albanian 

students that are graduated during nineties in the Academy of Fine Arts 

in Tirana. The picture students of these years have had the possibility to 

apply modern-day methods and materials while being taught by Albanian 

professors and lecturers invited from France, Italy, Swiss, etc. Prior to 

this time the works and exhibitions of the modern arts as well as of the 

different experiments were forbidden and punishable as “heresy”. Of this 

time period is the joint exhibition of the teachers and students in the NGA 

(1993), their contacts with and visits in museums and galleries abroad, 

as well as the students’ aspirations for more freedom in the art, according 

to the European and other well known models. This atmosphere of 

emancipation being already hoped by all artists, especially by their yang 

generation, had influenced on the education of the painter Helidon Haliti 

since the he was a student. He has been present always in numerous 

exhibitions in Albania and abroad, Haliti realizes his works in different 

genres and techniques. The drama of emigration and the spiritual 

distemper he is still suffering as an emigrant are reflected in several 

pictorial cycles, such as “The Legs”, “The pigeon”, “The cage”, “Eva and 

Adam”, etc. Haliti insists in preserving the light of the Albanian nature 

in his picture. He paints with powerful colors creating works that radiate 

spiritual warmth, esthetic beauty and artistic workmanship. Haliti’s fables 

communicate easily with the public for his works unfolds and transmits 

actual messages and ideas; the images he chooses are picked up from 

the true life and nature. 

People stand nailed before some Haliti’s pictures trying to “read” their 

motif, whereas in other pictures he invites the spectators “to enter them”, 

in order to trace the painter’s travel through the labyrinths of the world 

he has created by the means of his brush and his fantasy. They are 

beautiful, both of them, for they contain sincerity and love. 


VJESHTË 2017


Tri arsye pse HIKING është i mirë 

për trupin, mendjen dhe shpirtin tuaj! 

Shpëtim Kalicani 

Klubi “Alpin Prishtina” 

T 

ë bësh Hiking, 

nuk është edhe 

aq e vështirë. 

Nuk do të thotë 

se ju patjetër duhet të ngjitni 

pjesë shkëmbore apo me akull, 

vetëm për të përjetuar bukuritë 

e natyrës. Ju mund të zgjedhni 

terrene më të lehta në fillim dhe 

gradualisht të rrisni dozën që 

të eksploroni apo të sfidoni më 

shumë. 

Unë qysh në moshën të re 

kam filluar të kujdesem për 

shëndetin tim. Në fillim më 

pëlqente të ecja, pastaj si 

gjithë fëmijët që pëlqejnë 

lojërat nuk ndaloja së vrapuari, 

sepse më bënin të ndihem i 

palodhur, i fortë si një shkëmb 

i pathyeshëm, sa nuk ndija 

as lëndimet që për të tjerët 

dukeshin disi tragjike. 

Nëse nuk e keni përjetuar 

ende gëzimin që fiton nga 

të shpenzuarit e kohës duke 

udhëtuar në rrugët me gurë dhe 

fusha të gjelbërta, këto janë 

tri arsyet kryesore që unë ua 

sugjeroj ju që të bëni hiking sa 

më shpejt: 

1.Nuk ka asgjë më freskuese se 

të konsumoni ajër të pastër. 

Eshtë një ndjenjë e 

papërshkrueshme kur ju 

konsumoni ajër të pastër. Të bën 

të deheni thellë në të; të dhuron 

freski, veprim që do ta bënte një 

cope akull i ftohtë në një ditë të 

nxehtë me diell përvëlues. 

Të dhuron energji aq sa të 

bën ta ngjitësh një pjesë mali 

pa menduar më shumë se një 

herë, duke krijuar një imagjinatë 

krejtësisht ndryshe, si një pije 

energjike që të dhuron krahë 

vetëm për të përjetuar atë 

ndjenjën e lakmisë ndaj krijesave 

të atij vendi të gjelbër që jetojnë 

aty. 

2.Pamje të cilat të lënë pa 

frymë. 

Eshtë një ndjenjë jashtëzakonisht 

e bukur, kur shihni 

shumëllojshmëri pamjesh që 

të lënë pa frymë: pemë, liqene, 

male, lumenj, maja dhe fusha të 

gjelbërta, të cilëve u vija emra për 

secilin, me fjalën më të bukur që 

sillej në mendjen time. Më vjen 

keq se nuk mund të gjej fjalë të 

përshkruaj këtë ndjenjë. Do t’ ju 

ftoja dhe ju që të bindeni. 


VJESHTË 2017

3.Ilaç për shëndetin. 

Me siguri shpesh herë keni 

dëgjuar më të vjetrit duke thënë: 

“Me ec i bon mirë vetit”. Kur 

dëgjoja këto fjalë kujtoja kohërat 

që kanë kaluar, duke treguar se 

sa vështirë ka qenë të udhëtosh 

në distanca me kilometra për të 

arritur me kohë në punë. Kam 

menduar si është e mundur që 

pas gjithë asaj rruge të gjatë, 

puntorët ishin në formë të 

mirë dhe të gatshëm të punës. 

Gjithë atë force, energji, trup të 

shëndetshëm, këmbë të forta me 

muskuj, ata i kishin arritur falë asaj 

rruge dhe punës së palodhshme 

që dhe ata i falenderohen, pasi 

janë shpërblyer me shëndet më të 

mirë dhe jetë më të gjatë. 

“Jetë më të gjatë!”, - duket 

absurde të them se ecja, vrapimi 

apo ngjitja në male e rrit numrin 

e viteve, pasi nuk mund ta 

vërtetojmë atë, por kushdo është i 

bindur se të konsumosh atë freski 

dhe përvojë të pakrahasueshme, 

ia ke shtuar vetes disa vite jetë. 

Ta shpenzoni kohën në mënyrën 

e duhur, duke kaluar në vende që 

janë të destinuara për t’u vizituar 

nga njerëzit, njerëzit si unë dhe ti, 

të cilat janë krijuar për një qëllim 

, do të thotë të ndiheni në një 

botë krejt ndryshe nga ajo në të 

cilën jetojmë: me teknologjinë që 

na ndjek çdo sekondë, 

punën që mezi presim 

të përfundojë të 

premten pasdite. Pastaj 

nuk bën që të rrini 

mbyllur në dhomë, apo 

ta shpenzoni kohën kot. 

Shpenzojeni kohën tuaj 

në dobi të shëndetit 

tuaj! 


LOCATION 

CLUB A STEAKHOUSE IS ON THE BORDER 

OF THE UPPER EAST SIDE AND MIDTOWN EAST 

240 E 58TH STREET NEW YORK, NY 10022 

(BETWEEN 2ND AND 3RD AVENUE) 

CONTACT 

PLEASE FEEL FREE TO CONTACT US AT ANYTIME 

WITH ANY QUESTIONS YOU MIGHT HAVE! 

TEL: 212-688-4190 | FAX: 212-688-4342 

EMAIL: EVENTS@CLUBASTEAKHOUSE.COM 


VJESHTË 2017

VOTRA

Reçerla dhe gliko 

me fruta 

Brunilda Banushi 

new york, amerikË 

Është vjeshtë 

dhe pemët e 

ngarkuara me 

fruta nëpër ferma 

dhe vreshta na ftojnë që të 

kujtojmë glikotë, reçelërat 

dhe shurupet e nënave 

tona. 

Im bir shëtit nga pema 

në pemë dhe unë mbush 

çantën me kumbulla, dardhë 

dhe mollë që t’i bëj reçel kur 

të arrij në shtëpi. Po ndaj 

me ju disa nga recetat e 

përcjella tek unë: 

Gliko me 

rrush 

1 kg rrush 

1 kg sheqer 

Pak limontoz ose 

lëng limoni 

Rrushi zgjidhet me kokrra të 

mëdha, i fortë dhe pa fara. 

Lahet me ujë të bollshëm dhe 

çdo kokërr pastrohet nga cipa 

dhe nga ndonjë fare, duke i hedhur 

në ujë të valuar dhe pastaj 

duke i kaluar menjëherë në ujë 

të ftohtë. Vëmë në zjarr sheqerin 

me 200 gr. ujë dhe e valojmë që 

të bëhet shurup. 

Në të hedhim kokrrat e rrushit 

të kulluara nga uji dhe i lëmë të 

valojnë përsëri deri sa shurupi të 

bëhet i trashë. 

Gliko me fiq 

Fiq 1 kg 

Sheqer 1.3 kg 

Ujë 300 gr 

Cipë limoni 

Vanilje 

Fiqtë zgjidhen të fortë dhe të plotë. 

Me një thikë u heqim bishtin, pak nga 

lëkura dhe i hedhim në ujë të ftohtë 

me akull. Pasi t’i kemi mbaruar të 

gjithë fiqtë, ua heqim ujin dhe i lëmë të 

kullojnë. 

Në një tenxhere ziejmë 600 gr. sheqer dhe 300 gr. ujë dhe e lëmë në 

zjarr deri sa të bëhet shurup. Hedhim fiqtë brenda dhe përzierjen e 

lëmë të marrë valë. Cilin zjarrin, hedhim një grusht sheqer sipër dhe i 

lëmë në qetësi për 10-12 orë. 

Përsëri e ziejmë dhe pastaj e lëmë për 24 orë që të thithë gjithë 

shurupin. 

Të nesërmen i shtojmë shurupin tjetër, të cilin e kemi bërë të trashë, 

sikur për glikotë e tjera, dhe i përziejmë bashkë, duke i dhënë disa 

valë. Shërbehet i ftohtë. 


VJESHTË 2017

Reçel me qershi 

Qershi 

Sheqer. 

1000 gr 

700 gr 

Gliko me trëndafila 

Sheqer 1 kg 

Petale trëndafili 

Ujë 1 litër 

Limontoz 1 gr 

Ngjyrë e kuqe disa pika 

Zgjidhen petalet e trëndafilave 

të kuq me aromë dhe i shpëlajmë 

me ujë të ftohtë. 

Në një enë bëjmë shurupin me 

ujin dhe sheqerin dhe e lëmë 

të marrë disa valë. 

Shtojmë petalet, limontozin, 

disa pika të kuqe dhe e ziejmë 

deri sa të trashet shurupi. 

E lëmë të ftohet dhe e hedhim 

në kavanoz. 

Qershitë i lajmë me ujë të ftohtë; 

u heqim bishtat dhe bërthamat 

dhe pastaj i ziejmë sa të zbuten 

pak. Më pas i kullojmë dhe i 

vëmë në zjarr të valojnë së bashku 

me lëngun e tyre të mbledhur 

nga greqja e bërthamës, sheqerin 

dhe i lëmë të valojnë deri sa 

të trashet shurupi. Nëse shurupi 

nuk ka ngjyrë të bukur, mund të 

shtohen disa pika ngjyre të kuqe. 

Reçel 

me kumbulla 

Kumbulla 

Sheqer 

Vanilje 

1000 gr. 

1000gr 

Një paketë 

Kumbullave të sapo lara, u 

heqim bishtat, i presim me thikë 

në mes, duke i ndarë më dysh 

dhe duke u hequr bërthamat. 

I vëmë në zjarr të valojnë së 

bashku me sheqerin, duke i 

përzier herë pas here që të mos 

ngjiten, deri sa shurupi të trashet 

dhe të ëmbëlsohet. 

Para se ta largojmë nga zjarri, 

i hedhim vanilje dhe e lëmë të 

ftohet. 

Reçel me kungull 

Kungull 

Sheqer. 

Ujë. 

Vanilje 

1000 gr 

1000 gr 

300 gr 

Ky reçel mund të perdoret 

edhe si ëmbëlsirë 

më vete, nëse zbukurohet 

me një thalb are, mbi 

një lugë të vogël gjalpi të 

ëmbël. 

Kungullin e pastruar nga 

lëkura dhe farat i presim në copa, 

ne forma të ndryshme, sipas dëshirës dhe i 

vendosim në ujë me gelqere për rreth një orë. 

Në një enë, ku kemi sheqerin me ujin të bërë shurup, shtojmë 

copat e kungullit dhe i lëmë të valojnë deri sa të trashet 

shurupi. 

Në fund i shtojmë vaniljen dhe e lëmë të ftohet. 



VJESHTË 2017


Java e modës pranverë - verë 2018, 

një ëndërr plot pasion 

Afërdita Delaj 

new york, usa 

J 

ava e modës në 

New York, Paris, 

Londër, Milan tregoi 

se gjithnjë e më 

shumë po bëhen rroba më të 

përshtatshme për t’u veshur 

në rrugë, që vijnë drejt e nga 

pasarelat. 

Secila prej tyre duket sikur 

mbart nga kreativiteti i Londrës 

dhe magjia e Parisit. Një festim 

i vërtetë i jetës me larminë e 

pafund të ngjyrave. 

Nga java e modës në Londër 

mësuam se mund ta veshim 

trikon, duke e kombinuar me 

fustane apo pantallona, qoftë 

duke e hedhur në njërin krah, 

në të dy krahët ose veshur, 

duke e mbyllur vetëm me një 

pullë. Ndërsa pardesytë mund 

të lihen hapur, nëse e lidhim 

rripin prapa dhe veshim çorape 

të shkurtra me sandale. 

Por, ajo që ra më shumë në sy 

ishin kapsat nëpër flokë, si në 

vitet ‘90-të, si dhe veshja e fustaneve 

të tejdukshme mbi rrobat 

e tjera. 

Një tjetër e veçantë ka qenë 

hapja e arkivave të vëllait të 

saj nga Donatella Versace dhe 

ekspozimi i vizatimeve të viteve 

1991-1995 të Gianni Versace-s. 

Pasarela shkëlqeu nga supermodelet 

Carla, Claudia, Cindy, 

Naomi dhe Helena që dolën në 

fund të veshura me fustane të 

arta. 

Por, nuk kanë ngelur pas as të 

rinjtë, të cilët u paraqitën me 

koleksione mahnitëse, duke 

i bërë rrobat e përditshme të 

rehatshme dhe me klas. 

Eckhaus Lata ra në sy nga modelja 

shtatzënë, të cilës ia kishin 

lënë barkun të pambuluar, si 

dhe nga rrobat e përditshme që 

dukeshin të rehatshme. 

Michael Cors krijoi një ylber 

ngjyrash në harmoni me njëra - 

tjetrën dhe solli modelet më të 

reja dhe më të bukura, të gjitha 

pothuajse krejt pa makeup. 

Pasarelat e Coach dhe Brock 

ka qenë plot dritë suksesi, edhe 

pse kanë plot 76 vjet, sepse 

akoma vazhdojnë me besim 

rrugën e tyre. 

Kurse Calvin Klein solli në pistë 

problemet e demokracise amerikane 

dhe ndryshimin e klimës 

Feminiteti i Dior, edhe pse ka 

qënë i papërsëritshëm, tani po 

mundohet të sjellë edhe rroba 

praktike, sepse gratë mund t’i 

kenë të dyja, feminitetin dhe 

prakticitetin. 

Ajo që ra vërtetë në sy qenë 

kepucët me taka të ulta, sepse 

është fakt që vajzat e reja nuk i 

kanë qejf dhe nuk i veshin takat 

e larta. 

Parada shpërtheu si lule me 

forcën e feminizmit. Ka ardhur 

koha që Fashion të bëhet më 

emocionale dhe personale. Nuk 

ka si të jetë ndryshe, kur Fashion 

është ëndërr dhe pasion 

njëherësh. 


VJESHTË 2017



VJESHTË 2017



VJESHTË 2017



VJESHTË 2017



VJESHTË 2017


Lëkurë të bukur 

e të mbrojtur nga dielli 

Sava Hysaj / SavaPH 

new york, usa 

V 

era e nxehtë me 

diellin përvëlues e 

la lamtumirën për 

këtë vit, por kjo 

nuk do të thotë që ne duhet të 

ndaloijmë së përdoruri krem 

mbrojtës ndaj diellit. Edhe më 

tej, ne duhet të vazhdojmë ta 

ruajmë lëkurën nga rrezet e 

dëmshme të diellit me një krem 

me SPF sa më të lartë, edhe 

pse nuk jemi duke pushuar në 

rërë apo notuar në oqean. 

Meqë në punë kërkohet lekurë 

me shkëqim dhe e mirëmbajtur, 

ekziston një mënyrë për 

ta bërë të padukshëm kremin 

mbrojtës, kur jemi përjashta, 

duke shijuar ditët e bukura të 

vjeshtës. 

Për këtë qëllim përziejmë pak 

krem me mbrojtës nga dielli, që 

krijon mundësi si për ushqimin 

e lëkurës edhe për mbrojtjen e 

saj, ashtu dhe për mbulimin e 

fshehjen e çdo parregullsie në 

fytyrë. 

Çfarë mund të jetë më e bukur 

se një fytyrë rrëzëllitëse! 


VJESHTË 2017


Historia e arsimit shqip në Kosovë, 

me theks të veçantë gjatë 

Luftës së Dytë Botërore 

PhD. Haxhi Ademi 

H 

istoria e arsimit 

shqip është sa 

e lashtë, po aq 

edhe krenare, 

me gjithë vështirësitë dhe 

sakrificat e zhvillimit të saj. 

Themi e lashtë për faktin se 

shqiptarët nuk pushuan së 

punuari për të zhvilluar arsimin 

shqip në trojet etnike 

shqiptare. Kështu, historia e 

arsimit shqip është e mbushur 

me ngjarje lavdie, krenarie, 

deri në sakrifica sublime që 

bënë mësuesit e popullit. Ata 

duke ditur thënien e njohur se 

“arsimi është arma kryesore 

e çdo populli” dhanë çdo gjë 


për çështjen e arsimit shqip. 

Ndërsa kur themi krenare, 

mendojmë tek gjenerata të 

tëra që kontribuan në rritjen 

e arsimit shqip, duke filluar 

me mësuesin e parë Pandeli 

Sotirin, pastaj Sevasti e Gjerazim 

Qiriazin, Luigj Gurakuqin, 

Ernest Koliqin, Ali Harshovën, 

etj, të cilët me punën e tyre 

lanë gjurmë të pashlyera në 

historinë e arsimit shqip. 

Sa i përket historisë së arsimit 

shqip, ndër momentet kyqe 

të saj ishin pa dyshim hapja 

e shkollës së parë shqipe më 

7 mars 1887, në Korçë, Kongresi 

i Manastirit më 14 nëntor 

1908, ku u vendos çështja e 

alfabetit shqip, pastaj hapja e 

“Normales së Elbasanit”, më 

1909, që njihet si shkolla e 

parë e mesme shqipe etj. 

Po ashtu edhe gjatë Luftës së 

Dytë Botërore (1939-1945), 

arsimi shqip shënon një periudhë 

të zhvillimit, duke ulur 

kështu shkallën e analfabetizmit, 

që ishte tejet e lartë, si 

brenda edhe jashtë Shqipërisë 

politike të vitit 1913. 

Në marrëveshjen e arritur në 

Vjenë, më 21-22 prill 1941, 

ndërmjet Berlinit dhe Romës, 

të përfaqësuar nga ministri i 

Jashtëm gjerman, Ribentrop, 

dhe ministrit i Jashtëm i Italisë, 

Galeaco Çiano, ishte përcaktuaa 

harta e re politike të 

Ballkanit. Harta mbështetej në 

parimet e ndarjes së zonave 

të influencës midise Gjermanisë, 

Italisë dhe Bullgarisë. Nga 

ky parim viset shqiptare nën 

Jugosllavi u ndanë ndërmjet 

këtyre tri shteteve. Në këtë 


VJESHTË 2017

marrëveshje Italia do të merrte 

pjesën më të madhe të 

Rrafshit të Kosovës, me qytete 

si Prishtinën, Ferizajn, Gjilanin, 

Kamenicën, rajonin e 

Drenicës, Rrafshin e Dukagjinit 

me Pejën, Gjakovën, Prizrenin, 

territoret në veri, Ulqinin, Tuzin, 

Plavën e Gucinë si dhe ato 

në lindje: Tetovën, Gostivarin, 

Kërҫovën, Strugën dhe një 

pjesë të viseve të Prespës, 

duke krijuara të ashtuquajturën 

Shqipërinë e Madhe. 

Ndërsa rajoni i Mitrovicës, 

Pudujevës dhe Vuҫitërnës, 

për shkake të industrisë, 

minierave të Trepҫës dhe 

pasurisë nëntokësore 

që ofronte ky rajon dhe 

për interesa strategjike të 

Gjermanisë dhe nevojat që 

kishte për luftë, u përfshinë 

në kuadër të shtetit kuisling 

serb të Nediҫit. 

Në bisedimet e Vjenës, Gjermania 

kërkoi edhe plotësimin 

e kërkesave të Bullgarisë, 

aleatit tjetër të Bllokut Fashist. 

Kështu, në Vjenë parashikohej 

që të kalonin nën sundimin 

bullgar një pjesë e rretheve 

të Gjilanit, e të Ferizajit, Vitia, 

Kaçaniku, rajoni i Preshevës, i 

Kumanovës dhe i Shkupit. 

Siç dihet e ashtuquajtura 

“Shqipëria e Madhe” nuk ishte 

Shqipëri etnike, ngase ajo nuk 

përfshinte të gjitha trojet etnike 

të banuara me shqiptarë, pasi 

jashtë saj mbeti një pjesë e 

madhe e banuar historikisht 

me shqiptarë. Krijimi i të ashtuquajturës 

“Shqipëri e madhe” 

siç e quanin pa të drejtë, ishte 

e lidhur me fitoren e fuqive të 

boshtit Romë-Berlin, në radhë 

të parë për interesa strategjike 

të pushtuesit, ngase pushtuesi 

italian u mundua t’i shfrytëzonte 

imperialistët shqiptarë për të 

zgjeruar influencën e vetë. 

Pavarësisht nga synimet 

e pushtuesit, bashkimi i 

Shqipërisë me Kosovën dhe 

viset e tjera të banuara me 

shqiptarë solli disa rrjedhoja 

pozitive për shqiptarët, pasi u 

shemb “muri kinez”, që mbante 

të ndarë prej vitesh dhe 

krijoi një komunikim të lirë e të 

drejtpërdrejtë ndërmjet tyre. 

Pushtuesi njohu të drejtën përdorimit 

të gjuhës shqipe dhe 

të zhvillimit 

të arsimit e të shkollave 

shqipe. Këto masa do të 

ndikonin në forcimin e lidhjeve, 

të unitetit e të vetëdijes kombëtare 

të shqiptarëve. Pasi 

që Kosova dhe viset e tjera 

u bashkuan me Shqipërinë, 

autoritetet italiane i ndanë 

territoret shqiptare në zona të 

pushtimit, dhe më pas morën 

masa për organizimin e rendit 

pushtues, përkatësisht pushtetit 

civil e ushtarak në Kosovë. 

Organizimi i pushtetit 


civil i’u ngarkua Komisariatit të 

Lartë Civil, me seli në Prizren, 

që drejtohej nga Fejzi Alizoti. 

Gjatë viteve 1941-1944 arsimi 

në Kosovë punonte në bazë 

të ligjeve dhe rregullave arsimore 

të Ministrisë së Arsimit 

të Shqipërisë, të cilën e udhëheqtë 

fillimesh Ernest Koliqi. 

Kjo ministri përcaktoi detyrat e 

Drejtorisë së Arsimit, të inspektorëve 

të arsimit, drejtorive 

didaktike, këshillave shkollorë, 

si dhe komisioneve shkollore. 

Po ashtu kjo Ministri merrej 

edhe me studimin e programeve 

mësimore, teksteve 

shkollore, si dhe me nevojat 

e tjera që mund të dilnin gjatë 

punës. 

Komisionet shkollore krijoheshin 

pranë ҫdo komune dhe 

përbëheshin nga kryetari i komunës, 

drejtori apo kryesuesi 

i shkollës si dhe nga përfaqësues 

të prindërve. Ky komision 

përkujdesej për nevojat e zhvillimit 

dhe mirëvajtjes së arsimit 

në Kosovë dhe në viset e tjera 

shqiptare, si në Maqedoni dhe 

në Mal të Zi. 

Ministria e Arsimit në vitin 

1941 themeloi edhe 5 inspektori 

të arsimit që funksionuan 

në 5 qendra që iu bashkuan 

shtetit-shqiptar: Inspektoritë e 

Arsimit: në Prishtinë, Prizren, 

Pejë, Tetovë dhe në Dibër. 

Në këtë periudhë, sipas të 

dhënave, në Kosovë u hapën 

173 shkolla fillore në gjuhën 

shqipe, disa të mesme si 

gjimnazet në Prishtinë, dhe 

Prizren, pastaj në Pejë Instituti 

Tregtar Agrar dhe Shkolla 

Normale-Tregtare në Gjakovë 

dhe disa gjimnaze të ulëta me 

gjithsej 267 paralele. Në këto 

shkolla punuan 264 mësues 

që zhvillonin mësimin në to 

dhe u frekuentuan nga 13.665 

nxënës, 4.000 prej të cilëve 

ishin nga zona e okupimit 

gjerman. 

Kështu, mësuesit e ardhur 

nga Shqipëria, përveç tjerash, 

patën një ndikim edhe 

në fuqizimin e ndjenjës kombëtare, 

ngase nëpër shkolla u 

mësonin fëmijëve shqiptarë historinë 

kombëtare e cila ishte 

pak e njohur për ta, ngase deri 

në këtë periudhë, ata mësonin 

nëpër shkolla vetëm në gjuhën 

serbe. Po ashtu ky bashkëpunim 

ishte i pari në këto përmasa 

që nga ndarja e Kosovës nga 

trungu i saj më 1913, prandaj 

rëndësia e tij ishte e shumanshme, 

sepse mundësoi, 

ndër të tjera, që shqiptarët të 

shtojnë kontaktet e tyre në të 

gjitha fushat. 

Se arsimi shqip në Kosovë 

gjatë viteve të Luftës së Dytë 

Botërore pati një zhvillim të 

hovshëm, është mjaftë e qartë, 

sidomos nga viti 1941. Prandaj 

me të drejtë konkludojmë 

se bashkimi i Kosovës me 

Shqipërinë në gusht të vitit 

1941 është arsyea kryesore 

dhe më e fuqishme që ndihmoi 

në zhvillimin e shpejt të arsimit 

shqip në Kosovë. Po ashtu, 

afër 300 mësues të ardhur nga 

Shqipëria, jo vetëm që hapën 

shkollat, por dhe mbanin kurse 

për zhdukjen e analfabetizmit 

në të gjitha qendrat e Kosovës, 

me grup-mosha të ndryshme. 

Këta mësues, përveç lëndëve 

të tjera, u mësonin në veçanti 

nxënësve kosovarë gjuhën 

shqipe, historinë etj. Kështu, 

në këtë periudhë janë 

shpjeguar tema nga historia 

kombëtare si Gjergj Kastrioti-Skënderbeun, 

Lidhja Shqiptare 

e Prizrenit, Lidhja e Pejës, 

Shpallja e Pavarësisë së 

Shqipërisë etj, si dhe janë dhë 

njohuri për personalitete të 

shquara të kombit shqiptar. Për 

nxënësit shqiptar në Kosovë 

që deri atëherë mësonin 

nëpër shkolla vetëm në gjuhën 

serbe, arsimi shqip dhe mësuesit 

shqiptarë shikoheshin si 

“mesia” i tyre. Themi kështu, 

ngase mësuesit e ardhur nga 

Shqipëria ndikuan në fuqizimin 

e ndërgjegjes kombëtare. 

Autori është Hulumtues i pavarur 

shkencor për shek.XX në 

Institutin e Historisë “Ali Hadri”, 

Prishtinë dhe kandidat për 

doktoraturë në Universitetin e 

Prishtinës. 


VJESHTË 2017

Ansambli Folklorik Autokton Rugova, 

/Me rastin e 70 vjetorit të themelimit/ 

Prof. Bashkim Lajçi 


Rugova është një krahinë 

e thellë malore 

në Alpet Shqiptare. 

I takon krahinës së 

gjerë të Kelmendit. Ka reliev shumë 

të thyer malor, me shpate gëlqerore 

të thikta e gryka të thella e të 

ngushta erozive, midis të cilave 

shquhet gryka strategjike e Rugovës. 

Nga aspekti etnografik krahina 

e Rugovës ka afri me Malësinë, 

ndërsa mënyra e jetesës është 

përcaktuar në masë të madhe 

nga vetë natyra e ashpër malore. 

Rugovasi lind, jeton, punon dhe 

vdes në natyrë, në male të larta, i 

rrethuar me pyje, maje e shkrepa, 

me bar të njomë, me lule e bimë 

të tjera të ndryshme, por edhe 

me kafshë të egra, me dimër të 

ashpër e të gjatë. Kështu rugovasi 

është mishëruar me natyrën, me 

ambientin e tij gjeografik. Ndonëse 

jetën e vet të vështirë gjithmonë e 

ka kaluar në rrethana të vështira, 

ai gjithherë lahutën e ka mbajtur në 

dorë dhe kavallin në shokë. Madje 

kur këto rastësisht i mungonin, ai 

merrte fletën e gjethit, dhe duke e 

shtrënguar lehtas midis buzëve, 

nxirrte me frymën e gojës melodi të 

çuditshme, me këtë instrument. 

Në një ambient të tillë, më 

14.6.1947 u themelua Ansambli Rugova, 

i cili në fillim kishte një numër 

shumë të vogël të anëtarëve (Ramë 


Elez Lajçi, Ramë Kapllan Nikçi, 

Sylë Rexha, Halil Haredini, Halil 

Faslia, Gjylë Hamza, Xhevë Selimi). 

Ansambli sot ka 180 anëtarë të 

regjistruar, kurse prej tyre për ekzekutimin 

e programit marrin pjesë 

25 deri 35 anëtarë të moshave të 

ndryshme, prej 6 deri në 86 vjeçare. 

(Curr Ymeri 86 vjeçar bajraktar i 

Ansamblit). 

rugovas. Këtu duhet përmendur 

lojën me jataganë, interpretimin 

e muzikës me anë të lahutës, 

fletës, tepsisë etj, që janë pikat më 

përmbajtjesore. Këtu nuk duhet 

harruar as prezantimin e këngëve 

të ndryshme, si ajo e vajzave, e 

ninullave, të konaxheqit, baritore etj. 

Janë me mjaft interes edhe prezantimi 

i lojërave të ndryshme, si “loja e 

kapuçave”, loja “xao” etj. 

Vallet popullore të Rugovës, sipas 

vlerësimit të studiuesve kompetentë, 

janë një margaritar i vërtetë 

në folklorin shqiptar në përgjithësi. 

Këtu ruhen vallet e vjetra në orig- 

Pjesëmarrja në festivale 

Gjatë këtyre 70 vjetëve Ansambli ka 

marrë pjesë në shumë festivale, si 

në vend ashtu edhe jashtë vendit. 

Kudo që u paraqit Ansambli zgjoi 

interesim tek publiku, me interpretimin 

e pikave të tyre nga tradita e 

Rugovës. Gjatë pjesëmarrjes në 

festivale të ndryshme, me karakter 

kombëtar dhe ndërkombëtar, 

ansambli arriti të merr një numër 

të madh të shpërblimeve, mirënjohjeve, 

plaketave etj. Prej tyre dhjetëra 

medalje të arta e të argjenda, 

qindra të bronzta, pastaj mirënjohje, 

diploma dhe shumë shpërblime 

të tjera. Ajo që vlen të veçohet me 

këtë rast është vendi i parë që e 

zuri Ansambli në Langolen (Britani 

të Madhe), në vitin 1966. 

Programi 

Programi i Ansamblit është i 

larmishëm dhe shumë interesant. 

Në kuadër të programit ansambli 

prezanton vlerat e trashëgimisë 

kulturore, veçmas të folklorit 


VJESHTË 2017

jinalitetin e tyre të lashtë. Ato janë 

shprehje e jetës së kësaj popullsie. 

Rugovasi edhe kur luan, kur kërcen 

e vallëzon, e përkujton luftën për 

jetë dhe për ekzistencë. Ai edhe në 

vallet e tij mban në dorë shpatën, 

pistoletën, ose flamurin. Fitoret e tij 

në fushën e betejës nuk i ka bërë 

të paharrueshme vetëm nëpërmes 

këngës, por edhe vallet e tij dëshmojnë 

për burrërinë, trimërinë dhe 

besën e pathyeshme të malësorit. 

Vallja e njohur “Loja e Rugovës”, e 

cila quhet edhe “Loja me jatagana”, 

ose “Këcimi i Rugovës” tashmë 

është loja më e popullarizuar tek 

ne. Kjo është një valle luftarake, në 

të cilën gjestet e rënda, të hapura 

me shpatë në dorë, paraqesin dhe 

imitojnë sulmet e armikut dhe mbrojtjen 

e palës kundërshtare. Kjo valle 

është hedhur edhe në momentet e 

përgatitjes së rugovasve për luftë, 

madje edhe në intervale të ndërprerjes 

së saj. Ka qenë kjo valle një frymëzim 

dhe inkurajim, një përkrahje 

morale për luftëtarin rugovas që të 

qëndroj trimërisht për të dalë fitues 

mbi kundërshtarin e tij. 

Shkëlqimi i shpatave dhe lëvizjet e 

trupit të valltarit virtuoz në hapësirë 

na magjepsin, na gozhdojnë syrin 

dhe vëmendjen. Në ajër lojtari ndërton 

figura të plagosjes, të vuajtjes, 

të vdekjes, të ngadhënjimit dhe të 

krenarisë, laton kryevepra skulpturale 

monumentale që fiken dhe 

zhduken, vetëm e vetëm për të na 

treguar një episod jetese e lufte, një 

dromcë epopeje popullore. 

E ngjashme me lojën me shpata, 

është edhe “Loja me pishtole”, por 

kjo duhet të jetë më e re, gjykuar 

sipas armës e cila përdoret gjatë 

ekzekutimit të kësaj loje. 

Ajo që vlen të theksohet në vazhdim 

është se mënyra e ekzekutimit, 

struktura ritmike-plastike dhe 

përdorimi i armëve u japin karakter 

luftarak. Kundërshtari gjithmonë 

simbolizon armikun. Prandaj, këto 

valle kanë karakter të theksuar 

luftarak dhe një frymë epike, 

burrërore dhe paraqesin shprehje 

artistike mjaft të lartë. Në lëvizjet 

dhe figurat e këtyre valleve, hetojmë 

përsëritjen, riprodhimin e ngjarjeve, 

rikonstruktimin e betejave. Duket 

se në to është përgjithësuar jeta e 

njeriut tonë, sidomos e malësorit: i 

fortë, trim e liridashës. 

Veglat muzikore me të cilat shoqërohen 

këngët e vallet popullore 

në Rugovë janë po ato të cilat 

përdoren edhe në vise të tjera. Por 

edhe këtu Rugova i ka disa veçanti. 

Para se gjithash, në këto vise edhe 

sot përdoret lahuta më tepër se 

kudo ndër ne. 

Duke përfunduar le të themi se, 

meqë Ansambli Folklorik Autokton 

Rugova është një monument i gjallë 

në ruajtjen dhe kultivimin e trashëgimisë 

etnografike dhe folklorike të 

Rugovës dhe jo vetëm të kësaj 

krahine etnografike, ky ansambël 

meriton një vlerësim dhe një përkujdesje 

më të madhe nga institucionet 

tona përkatëse! Sa më parë që 

të kuptohet kjo, do të jetë më mirë 

jo vetëm për ansamblin por edhe 

për trashëgiminë tonë popullore. 


Elemente etnolinguistike në të folmen 

e Malësisë së Madhe 

Marjan Lulgjuraj 

MALËSI E MADHE, Mali i Zi 

*** 

E folmja e Malësisë së Madhe 

dallohet nga të folmet e tjera të 

gegërishtes veriperëndimore, 

jo vetëm në një sasi të madhe 

dukurish, por edhe në tiparet më 

të qenësishme që merren si bazë 

e dallimit të grupit veriperëndimor 

nga grupet e tjera, kështu dallimet 

ekzistojnë edhe në përshëndetjet, 

urimet dhe mallkimet si shprehje 

e mëndësisë shqiptare të kësaj 

krahine e që e bën të dallueshme 

nga territoret tjera shqipfolëse. 

Funksionimi i përshëndetjes 

duhet kërkuar qysh në epokat 

e hershme, kur në takimin e 

personave ka qenë zakon 

që të përshëndeteshin me 

qëllimin e mirë që t’i tregonin 

njëri-tjetrit shpirtin e pastër, të 

jetuarit në harmoni të plotë 

pa barriera të ndryshme dhe 

të shmangeshin nga të gjitha 

konfliktet e mundshme,pasi që 

ato sjellin pakënaqësi dhe si 

rrjedhojë e kësaj tek njerëzimi 

prezantohet panjerëzia. Kështu 

përshëndetja jo vetëm se është akt 

i marrëveshjes,por në të njëjtën 

kohë lidh dhe vendos marrëdhënie 

ndërmjet njerëzve. 

Sipas Fjalorit të gjuhës shqipe 

fjala ‘’Përshëndet’’ ka këtë kuptim: 

Përshëndet (përshëndes)-A-UR, 

i jep dorën dikujt,i bëj një shenjë 

me kokë, heq kapelën përpara tij 

etj., ose i them fjalë të caktuara 

urimi; kur takohem me të a kur 

ndahem prej tij; i shfaq dikujt me 

fjalë ose me lëvizje të kokës,të 

dorës etj.,ndjenja miqësie,nderimi 

a mirësjelljeje. 

Në zonën e Malësisë së Madhe 

përdoret fjala përshëndetëse 

‘’Tugatjeta!’’ në dallim nga vendet 

e tjera që e hasim me këtë 

përdorim: ‘’Tungjatjeta!’’, ‘’Njatjeta!’’, 

‘’Tuetjeta!’’ etj. Përshëndetja mund 

të shprehet edhe me gjeste si: 

tundja e kokës,vendosja e dorës 

së djathtë tek zemra etj. . Në 

Malësi kur njerëzit janë mbledhur 

së bashku, një burrë vjen e 

përshëndet: 

- ’Tugatjeta burra!’’ 

- ‘’Tjeta e mira!’’- nga ana e 

marrësit. 

Këtu vërejmë që edhe 

përshëndetja ‘’Tugatjeta’’ 


VJESHTË 2017

shkurtohet në ‘’Tjeta’’. Por 

ajo që nuk mund të lëmë 

pa përmendur,në zonën e 

Malësisë tek shqiptarët e 

besimit mysliman,është se nën 

ndikimin e qytetërimit osman, 

përshëndetja ka qenë dhe ruhet 

edhe sot në familjet tipike me 

tradita të thella fisnike popullore, 

me formula në gjuhën turke si: 

- Selam Alejkum ( Zoti qoftë me 

ju ) 

- Merrhaba (Paqa qoftë me ju ) 

- Byrëm (Mirëseerdhe) 

Në takimet me njëri-tjetrin,kur 

dhënësi hyn në shtëpinë e 

marrësit, sapo shkel në dhomën e 

miqve përshëndet: 

- ‘’Mirë se u gjeta!’’ 

- ‘’Mirë se vjen e hoshgjiedën 

t’kjoftë!’’ ose ‘’ Byrëm e hoshgjiedën 

t’kjoftë!’’. 

Malësia është dalluar ndër të gjitha 

krahinat e tjera të bashkësive 

shoqërore shqiptare për bujarinë e 

mikpritjen, edhe pse me mundësi 

ekonomike të pakëta. Duke qenë 

një vend me tradita të hershme, 

edhe mikpritja është mjaft e 

theksuar. Cilido nga pjesëtarët 

e familjes,trokitjes në derë do t’i 

përgjigjej: 

- ‘’Hajde byrëm!’’ 

Shprehja proverbiale ‘’Bukë e 

krypë e zëmer t’bardhë’’ ka qenë 

dhe është në sjelljen e çdo dere 

malësore, poashtu është përdorur 

edhe ‘’Bukë e krypë e qef!’’. Ajo 

që i bën njerëzit të lidhur me 

njëri-tjetrin dhe të respektueshëm 

është puna, kushtet në të cilat 

punojnë, mjedisi dhe fryma 

e respektit midis tyre, qoftë 

në qytet, duke blerë apo duke 

bërë pazar, apo në fshat duke 

lëruar në arë,duke mbjellë a 

prashitur apo në institucione 

të ndryshme. Kjo formulë 

përshëndetëse mban në vetvete 

dhe formën e një urimi, që puna të 

ecën mirë. 

- ‘’Puna e mar’!’’ 

- ‘’Mar’ e t’mira paç!’’ 

- ‘’Kjoft’ hije mirë puna e u g’zoft’!’’ 

- ‘’T’lumt’ goja e nera t’kjoft’!’’ 

Kur takohen dy persona që i 

përkasin një fisi apo një trungu 

familjar,rreth i njohur miqësie 

apo shoqërie etj., në ndarje apo 

në mbyllje të çdo takimi midis 

një dhënësi e një marrësi, pas 

falenderimeve të rastit për 

mikpritjen, marrësi gjen rastin për 

t’u dërguar të fala njerëzve të tjerë 

të njohur në vendin ku do të shkojë 

dhënësi. 

Tradicionalisht, por edhe në kohët 

e sotme ka qenë e njëjta formulë 

përshëndetëse: 

- ‘’T’fala!’’ 

- ‘’T’fala te tanve!’’ 

- ‘’T’fala m’i ba!’’ 

- ‘’M’u ba t’fala tanve pej (prej) 

mejet!’’ 

- ‘’T’fal me shnet fort e fort pej 

nesh!’’ 

Grupi emëror shoqërohet me foljen 

‘’bëj’’ në mënyrën dëshirore dhe 

me një ndryshim fonetik të zanores 

ë-ȃ veçori, por edhe karakteristikë e 

të folmes së Malësisë gjegjësisht e 

dialektit të gegërishtes. 

- ‘’Bȃsh ditën e mir’ !’’ 

- ‘’Bȃsh natën e mir’!’’ 

- ‘’Bȃsh kohën e mir’ !’’ 

Urimi nuk është tjetër, veçse 

FotoT: Bernard Hasanaj 

një akt i të folurit, që shpreh një 

qëndrim ndaj sjelljes dhe fatit të 

të tjerëve. Urimi është shprehja 

me fjalë e një dëshire që pritet 

të realizohet në një kohë të 

ardhshme. 

Urimet i ndajmë në dy kategori: 

a) Formula urimi që kanë të bëjnë 

me ngjarje kryesore të jetës së 

njeriut; 

b) Formula urimi në raste 

ceremonish gëzimi. 

- ‘’Nimofte Zoti!’’. 

- ‘’Ruejte Zoti!’’. 

- ‘’Paste baba!’’. 

- ‘’Paste konaku!’’. 

- ‘’T’paça!’’ 

- ‘’Kjosh bekua kado shkosh e 

kado vosh!’’. 

- ‘’Gjithka shkosh bȃsh hajr!’’. 

- ‘’Ta baft’ Zoti rrugën parë (mar’)!’’. 

- ‘’Gjithka shkosh kjosh bëkua prej 

mejet e prej Zotit!’’. 

- ‘’Tiesha mir’ për ty!’’. 

- ‘’T’laça me t’mir’!’’. 

- ‘’Laçja djalit pleqninë!’’. 

- ‘’Për t’mir’ u ardhshim- Paçi ku me 

ardhë!’’. 

- ‘’Ta baft’ Zoti qefin!’’. 

- ‘’Rrnosh e kjosh e përparosh!’’. 

- ‘’ Ta baft’ Zoti hallall si gjinin çi ta 

ka dha nana!’’ etj. . 

Ndërsa pjesa tjetër e formulave të 

urimit është e lidhur për raste të 


ndryshme të ceremonive të gëzimit 

e që janë zinxhir i pashkëputshëm i 

traditës së Malësisë, më poshtë po 

paraqes disa: 

- ‘’U kjoft’ jetë giat djali!’’. 

- ‘’Nusja u past’ ardhë me nafak’!’’. 

- ‘’Hije mirë e paçi shpinë e re!’’. 

- ‘’ E g’zoshi tokën me djel e me 

nipa!’’. 

- ‘’U rritsh me v’llazën e motra!’’. 

- ‘’Gjithmonë ner’ e burrni qitshi!’’. 

- ‘’Kurr Zoti mos va (ua) mëgoft’!’’. 

- ‘’E g’zosh e bajsh me aerz!’’. 

- ‘’Kjosh hije mir’ per shpi e per 

gjini!’’ 

- ‘’T’u rrit nera e oxhaku!’’. 

- ‘’E g’zosh konakun e ri!’’. 

Një situatë komunikative me dy 

të moshuar, nusja e shtëpisë e 

pyet të ëmën e të shoqit (vjehrrën) 

në një moshë të thyer: 

- ‘’Si njehe sot dadë?’’ 

- ’A t’ka dhëp shtati?’’ 

- Nga ana e marrësit: 

- ‘’Paj e nevojme besa more nuse!’’. 

‘’Kjosh bëkua e ta fal’t Zoti i djalë!’’ 

Sot në Malësi nga të rinjët pak 

ka ndryshuar mënyra e 

përshëndetjeve, krahasuar me 

të moshuarit dhe me të rriturit të 

cilët kanë qenë më ruajtës e më 

fanatikë në lidhje me traditat pra, 

edhe me format e përshëndetjeve. 

Kështu ndryshimi demografik ka 

ndikuar sadopak në traditën e 

përshëndetjeve. 

Të rinjtë, në takimet dhe në 

ndarjet me njëri-tjetrin, përdorin 

përshëndetje me struktura fjalësh 

të shkurtuara: 

‘’Mjesi!’’, ‘’Natë!’’,’’Ditën!’’,’’Tung!’’, 

‘’Tjeta!’’,’’Paçim!’’ etj. . 

Urimi gjatë të 

pirit e të ngrënit 

Tradicionalisht, sofra malësore 

shtohet me gjellë të ndryshme e 

me pije, të veçanta për miqtë dhe 

duhet përmendur se në Malësi 

asnjëherë burrat nuk janë ndarë 

nga gratë, por të gjithë kanë 

ndenjur rreth sofrës së bashku, 

sigurisht në ballë të sofrës është 

thirrur të rrijë atij që i takon sipas 

parimeve të malësorve dhe 

rregullave të thirrura në kanun. 

Urimin e parë e bën i zoti i 

shtëpisë, me gotën e rakisë në 

dorë u drejtohet mysafirëve: 

- ‘’Me ner’ e kjoftë luvdua Krishti!’’ 

- ‘’Mirë se u ka pru Zoti e 

hoshgjeden u kjoft’!’’. 

- ‘’Pritshi mirë e vugiatjeta juaj!’’ 

Kjo formulë dallon pjesën e 

popullsisë katolike nga ajo 

myslimane. 

Në zonën e Malësisë kemi 

mjaft përdorime të ndryshme 

togfjalëshash, por duhet veçuar 

disa tjera që i quajmë me një emër 

‘’mallkime’’. Më poshtë po paraqes 

disa mallkime që dalin nga kjo 

zonë. 

- ‘’Mos past’ kush me ja dha i got’ 

ujë n’dit’ prame!’’. 

- ‘’Mos past’ pse me dek’!’’. 

- ‘’Lashtae Zoti pa sy n’ballë!’’. 

- ‘’Tretja Zoti faren!’’. 

- ‘’Mos baft’ hajr!’’. 

- ‘’Ju shkreptë hisja!’’ 

- ‘’Ju dryft’ dera me ferra (therra)!’’. 

- ‘’Mos e g’zoft’ konakun e ri!’’. 

- ‘’Theftja Zoti qafen!’’. 

- ‘’Past’ faqen e zezë!’’. 

- ‘’Hupt si guri n’ujë!’’. 

- ‘’Ja mallkoft’ Zoti edhe vorrin 

(varrin)!’’. 

- ‘’Ardht’ me dymdhetë faqe 

t’zeza!’’. 

- ‘’Mos ju pat boja!’’. 

- ‘’Shitoshinae 500 Zana t’zeza!’’. 

- ‘’Vraftae hera!’’. 

- ‘’Kurr mirë mos patë!’’. 

- ‘’Kurr mos pastë!’’ etj. . 

Këto janë vetëm disa nga 

shumësia e madhe e shprehjeve 

të malësorëve që i kanë ruajtur me 

shumë kujdes të madh e kështu të 

prezantohet Malësia me diçka që 

e bën të dallueshme nga krahinattrevat 

e tjera shqiptare,por në të 

njëjtën kohë t’i sherbejë korpusit të 

madh të leksikut të gjuhës shqipe. 

Përfundime 

Vështrimi i formulave të 

përshëndetjeve, urimeve dhe 

mallkimeve në zonën e Malësisë 

së Madhe, prurjet konkrete në 

këtë shkrim nuk mund të jenë 

shteruese, as përfundimtare,kështu 

që në të ardhmen shpresoj në 

një qasje më të gjerë pasi shpirti i 

njeriut të këtij vendi është i pasur 

me tiparet e tij dalluese. 

Bibliografia: 

- AA VV, Fjalor i shqipes së sotme, 

bot. i Akademisë së Shkencave të 

Shqipërisë, Tiranë 2006. 

- At’ Kolë Berishaj, ‘’Visare të 

Malësisë’’,Vepra 2, Enti botues 

‘’Gjergj Fishta’’,Podgoricë 2013. 

- Gjovalin SHKURTAJ, Etnografi e 

të folurit të shqipes, Tiranë, 2010. 

- Valter Memisha, Studime për 

fjalën shqipe, Tiranë, 2011. 


VJESHTË 2017

Raffaele Spinelli 

Kalabri, itali 

Kënga e mallit të parë 

Dëgjo, vash’, këngën e par’ 

që ta thot’ një djal’ bujar, 

Dëgjo, vash’ këtë kangjele 

q’është e butë posi dele. 

Një e djelë ishte pagdhirë 

tërë dritë e gaz të dlirë. 

Dolla jashtë e s’kish njeri, 

kisha helm, jo lumtëri: 

E një vashëzë kërkonja 

po hirplote, siç e donja. 

* * * 

Mesha e madhe, ja po bie 

e nga kisha mën i shtije; 

Dola: vashëzat po vinin. 

qetë e lehtë në kishë hynin. 


Asnjë vash’ s’m’u duk e mirë 

e asnjë s’ m’ ip dëshirë, 

Dhe kjo zemër psherëtonte, 

se nuk gjente kë kërkonte. 

Po kjo zemër u gëzua 

tur një vashëz u afrua, 

Kur te sheshi ajo shkonte, 

tërë sheshi dritë lëshonte. 

I shkëlqenin ata sy 

që nuk shihnin as njeri, 

Si një fluturëz e lehtë 

vej në kishë e zhdukej vetë. 

* * * 

Kur e vrejta, kur e pashë, 

“Sa e bukur!” sakaq thashë. 

Që ahere s’pat pushim 

ky i mjeri shpirti im. 

Ditë e natë un’ e kujtonj, 

nat e ditë e dëshëronj; 

Posi hije pas i rri, 

e vështronj me dashuri, 

Kur më sheh e më ve re, 

ndjej të madhe një hare. 


VJESHTË 2017

Kur më flet e më shikon, 

zemrën një shigjet’ ma shpon. 

E kur vjershën ajo shtije 

duket se më vjen të bije! 

* * * 

E kur gjumi pra më zë 

unë në paqe s’mund të flë: 

Me at sy n’ ëndërr më rri, 

që të fshehur kan’ magji. 

Se m’do fort ajo më thotë 

edhe nxjerr dy pika lotë: 

E tek veshi më rrëfen 

se sa mall për mua ndjen. 

Asaj dorëzën ja ngas, 

buz’ më buzë asaj i flas, 

Edhe mezin ja shtrëngonj: 

duke e puthur un’ gëzonj. 

Pra si nj’ ëndër vete e shkon, 

po në zemër më qëndron. 

Kushedi a më dëgjove, 

mallin tim a e kuptove? 

Kushedi tek ti a foli 

malli e zemrën a ta ndolli? 

Me gjith’ zemrër un’ t dua, 

se fort më pëlqeve mua. 

Ti me mua, vashëz, eja, 

se të dua si veteja. 

Tok të rrojmë te ky dhe 

si në zi e në hare. 

Tok të rrimë në rini, 

tok edhe në pleqëri. 

Zef Serembe 


Fjalë të urta që lidhen 

me veprimtari të ndryshme 

BESA 

Sjellë nga: Gela Bulku 

BROOKLYN NEW-YORK, AMERIKË 

• Amanetin e mban toka. 

Shkodër 

• Dhelprës me dhelpëri, 

ujkut me trimëri. Jug 

• Hidhëroju dikujt aq sa ka 

dituri. Preshevë 

ATDHEU 

• Atdheu e nana nuk 

harrohen. Tropojë 

• Balta më e ëmbël se 

mjalta. Gjirokastër 

• Shqiptari nuk lë hak pa 

marrë, e borxh pa larë. 

Vlorë 

THJESHTËSIA 

• Ena bosh zhurmon me 

tepër. Krujë 

• Hiq inatin gjej rehatin. 

Krujë 

• I buti thyen të fortin. 

Shkodër 

DITURIA 

• Dëgjoni, o bij, mësimet 

e një ati dhe tregoni 

kujdes që të mësoni të 

gjykoni. Fjalët e Urta 4:1 

• Mos e braktis diturinë 

dhe ajo do të të mbrojë; 

duaje, sepse ajo do të të 

ndihmojë. Fjalët e Urta 

4:6 

• Frika e Zotit është 

parimi i diturisë dhe 

njohja e të shenjtit është 

zgjuarsia. Fjalët e Urta 

9:10 

Bajram Curri në shpellën e Dragobisë, 

nga Guri Madhi (1956) 

PUNA 

• Kush ka turp, vdes për 

bukë. Jug 

• Me fal gjakun është 

burrni. Kosovë 

• S’gjuhet me zagar lidhur. 

Berat 

DREJTËSIA 

MATURIA 

• Bëj nder e gjej qeder. 

Myzeqe 

• Mos pyet si vdiq, po 

pyet si rrojti. Jug 

• Rrit këlyshët të të hanë 

kokën. Devoll 

• Dasma nuk shihet në 

fillim, por në fund. Jug 

• Më mirë një pulë nesër, 

se një vezë sot. Dibër 

• Ujku kur ndien erën e 

dhenve, harron që ata 

kanë bariun prapa. Jug 


VJESHTË 2017

LIBERTY CLEANING SERVICES 

Let us work while you unravel 

A fresh and clean environment offers more 

profitability to each business and attracts 

their customers. 

CONTACT US 

Email: info@libertycleaningnyc.com 

2123551120 

347 755 1486 

969 3rd Ave 3rd Floor 

New York, NY 10022 


Foto: Shkëlzen Rexha 

Gjakovë, kosovË 

Mëmëdheu 

Mëmëdhe quhetë toka, 

ku më ka rënurë koka, 

ku më ka dashur mëm’ e atë, 

ku më njeh dhe gur’ i thatë, 

ku kam pasurë shtëpinë, 

ku kam njohur perëndinë, 

stërgjyshët ku kanë qenë 

dhe varret që kanë vënë, 

ku jam rritur me thërrime, 

ku kam folur gjuhën time, 

ku kam fis e ku kam farë, 

ku kam qeshur ku kam qarë, 

ku rroj me gaz e me shpresë, 

ku kam dëshirë të vdesë. 

Andon Zako Cajupi 


VJESHTË 2017

Ra si yll po s’u shua 

Vështroi princesha krenare, 

në çdo kullë, ngado kamare, 

si të fundit roje ranë, 

çdo pëllëmbë me gjak e lanë, 

dhe e vetme ajo mbeti, 

përmbi kullë porsi deti, 

që i hedh dallgët në rërë, 

turqit u vërsulën të tërë, 

që ta zënë yllin të gjallë, 

po a zihet ylli vallë! 

Ja Argjiroja e shpejtë, 

tok me foshnjëzën e vet, 

u vërtit si zog në erë 

nga kalaja në humnerë, 

shkëmb më shkëmb seç u 

copëtua, 

ra si ylli, po su shua 

dhe kujtoi ky shkëmb i bardhë, 

se fëmija i saj mbet gjallë, 

dhe që foshnjen ta mëkojë 

qumësht zuri të pikojë. 

Ismail Kadare 


Mall 

Ca pika shiu rane mbi qelq. 

Per ty une befas ndjeva mall. 

Jetojme te dy ne nje qytet, 

Dhe rralle shihemi sa rralle. 

Edhe m’u duk pak e çuditshme 

Si erdh kjo vjeshte, ky mengjes. 

Qiejt e ngrysur pa lejleke 

Dhe shirat pa ylber ne mes. 

Dhe thenia e vjeter e Heraklitit 

Seç m’u kujtua sot per dreq: 

“Te zgjuarit jane bashke ne bote, 

Kurse te fjeturit jane veç”. 

Ne ç’enderr kemi rene kaq keq, 

Qe dot s’po zgjohemi valle?... 

Ca pika shiu rane mbi qelq 

Dhe une per ty seç ndjeva mall 


VJESHTË 2017



VJESHTË 2017

VOTRA_nr5

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?