Xác định dư lượng một số hóa chất bảo vệ thực vật nhóm Pyrethroid và Lân hữu cơ trong một vài loại rau bằng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ

Đồ án tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Cung Thị Tố Quỳnh 

MỞ ĐẦU 

Theo dự báo của Uỷ ban Dân <strong>số</strong> <strong>và</strong> Phát triển của Liên hợp quốc, <strong>và</strong>o giữa thế 

kỉ XXI dân <strong>số</strong> thế giới sẽ tăng thêm khoảng 3 tỉ người. Dân <strong>số</strong> ngày càng tăng 

nhanh đã tạo ra gánh nặng cho nền sản suất nông nhiệp lương <strong>thực</strong>, vì cùng với 

<strong>một</strong> diện tích canh tác nhất <strong>định</strong> <strong>và</strong> đang có xu hướng bị thu hẹp lại phải cung cấp 

đủ <strong>số</strong> <strong>lượng</strong> lương <strong>thực</strong> cho <strong>số</strong> đầu người luôn gia tăng. Để tăng năng suất lao 

động, người ta đã sử dụng nhiều biện pháp đan xen như: thâm canh tăng vụ, cải 

tiến giống…<strong>một</strong> trong những biện pháp không thể thiếu là sử dụng thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> 

<strong>thực</strong> <strong>vật</strong>. [10] 

Hóa <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> (HC BVTV) được coi là <strong>một</strong> vũ khí có hiệu quả của 

con người trong việc phòng chống dịch hại, <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> cây trồng. Bên cạnh ưu điểm là 

<strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> năng suất cây trồng, HC BVTV còn gây ra nhiều tác hại khác như làm ô 

nhiễm môi trường, gây độc cho người <strong>và</strong> gia súc, tăng chi phí sản xuất <strong>và</strong> nhất là 

để lại tồn <strong>dư</strong> trong nông sản gây ảnh hưởng đến <strong>chất</strong> <strong>lượng</strong> nông sản <strong>và</strong> sức khỏe 

người tiêu dùng. Tác động tiêu cực của HC BVTV càng trở nên nghiêm trọng khi 

con người sử dụng không đúng cách <strong>và</strong> quá lạm dụng <strong>và</strong>o thuốc. 

Thiết bị sắc ký khí ghép khối phổ có khả năng phân tích cùng <strong>một</strong> lúc hàng 

trăm <strong>chất</strong> cho độ chính xác cao, rất hiệu quả trong phân tích HC BVTV trong các 

mẫu rau bởi 1 lần bơm mẫu sẽ có sàng lọc được nhiều <strong>chất</strong>. Phân tích <strong>định</strong> tính, 

<strong>định</strong> <strong>lượng</strong> chính xác các thành phần của HC BVTV trong mẫu rau bằng phương 

pháp sắc ký khí ghép khối phổ là việc rất cần thiết, giúp cho quá trình sàng lọc sản 

phẩm sạch có giá trị kinh tế cao có được kết quả xét nghiệm chính xác hơn, nhanh 

hơn. Lượng mẫu phân tích lấy ít hơn do độ nhạy của thiết bị cao. 

Với những lí do trên, chúng tôi đã <strong>thực</strong> hiện đề tài: “<strong>Xác</strong> <strong>định</strong> <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> 

<strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> <strong>nhóm</strong> <strong>Pyrethroid</strong> <strong>và</strong> <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> trong <strong>một</strong> <strong>và</strong>i loại rau 

bằng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ”. 

Nhóm sinh viên: Đặng Thị Lành - Nguyễn Thị Thùy Trang Page 1


Với mục tiêu <strong>thực</strong> hiện đề tài là: Tiến hành phân tích <strong>định</strong> tính <strong>và</strong> xác <strong>định</strong> <strong>dư</strong> 

<strong>lượng</strong> 5 loại <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> (Cypermethrin, Permethrin, Chlorpyriphos, 

Metalaxyl, Malathion) trong mẫu rau. 

Để hoàn thoành mục tiêu trên, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu các nội dung, 

bao gồm: 

Đánh giá điều kiện phân tích <strong>và</strong> độ ổn <strong>định</strong> GC-MS trong phân tích 

<strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong>. 

Đánh giá phương pháp phân tích. 

Tiến hành phân tích <strong>thực</strong> nghiệm <strong>và</strong> xác <strong>định</strong> <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>hóa</strong> 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> <strong>nhóm</strong> <strong>Pyrethroid</strong> <strong>và</strong> <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> có trong 10 loại 

rau trên địa bàn Hà Nội. 



CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 

1.1. Tổng quan về <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> 

1.1.1. Khái niệm về <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> 

Tổ chức Nông nghiệp <strong>và</strong> Lương <strong>thực</strong> của Liên Hiệp Quốc (FAO) đã đưa ra 

<strong>định</strong> nghĩa khá hoàn chỉnh về <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> (HC BVTV) như sau: 

“ HC BVTV là bất kì hợp <strong>chất</strong> hay hỗn hợp được dùng với mục đích ngăn 

ngừa, tiêu diệt hoặc kiểm soát các tác nhân gây hại bao gồm <strong>vật</strong> chủ trung gian 

truyền bệnh của con người hoặc động <strong>vật</strong>, các bộ phận không mong muốn của 

<strong>thực</strong> <strong>vật</strong> hoặc động <strong>vật</strong> gây hại hoặc ảnh hưởng đến các quá trình sản xuất, chế 

biến, <strong>bảo</strong> quản, vận chuyển, mua bán <strong>thực</strong> phẩm, nông sản, gỗ <strong>và</strong> các sản phẩm từ 

gỗ, thức ăn chăn nuôi hoặc hợp <strong>chất</strong> được phân tán lên động <strong>vật</strong> để kiểm soát côn 

trùng, nhện hay các đối tượng khác trong <strong>cơ</strong> thể chúng. HC BVTV còn được dùng 

làm tác nhân điều hòa sinh trưởng <strong>thực</strong> <strong>vật</strong>, <strong>chất</strong> làm rụng lá, <strong>chất</strong> làm khô cây, tác 

nhân làm thưa quả hoặc ngăn chặn rụng quả sớm. Cũng có thể dùng HC BVTV 

cho cây trồng trước cũng như sau khi thu hoạch để <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> sản phẩm không bị 

hỏng trong quá trình vận chuyển” [18]. 

1.1.2. Phân loại thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> theo nguồn gốc <strong>hóa</strong> học 

Có nhiều cách phân loại HC BVTV như: Phân loại theo công dụng, theo <strong>nhóm</strong> 

độc, theo thời gian phân hủy… [25]. Tuy nhiên trong phạm vi nội dung Đồ án 

chúng tôi xin phân loại HC BVTV theo nguồn gốc <strong>hóa</strong> học. Căn cứ <strong>và</strong>o bản <strong>chất</strong> 

<strong>hóa</strong> học của các loại HC BVTV, chúng được phân chia thành các <strong>nhóm</strong> khác nhau. 

+ Nhóm hợp <strong>chất</strong> clo <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> (<strong>cơ</strong> clor): 

HC BVTV Clo <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> là hợp <strong>chất</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> được hình thành khi thay thế các 

nguyên tử hydro của phân tử hydrocarbon <strong>và</strong> dẫn xuất bằng các nguyên tử clo. 

Trong phân tử các hợp <strong>chất</strong> này tồn tại vòng benzen hoặc dị vòng (O, N, S…), 

thường là các dẫn xuất clo của <strong>một</strong> <strong>số</strong> hợp <strong>chất</strong> như Diphenylethane, Cyclodiene, 

Benzene, Hexane… Đặc điểm quan trọng của các hợp <strong>chất</strong> này là độc tính cao, 


Đồ án tốt nghiệp 

GVHD: PGS.TS. Cung Thị Tố Quỳnh 

phổ tác động rộng nhưng kém chọn lọc <strong>và</strong> rất bền vững trong môi trường, thời 

gian phân hủy dài, do đó chúng ít bị đào thải <strong>và</strong> tích lũy <strong>và</strong>o <strong>cơ</strong> ơ thể sinh <strong>vật</strong> qua 

chuỗi thức ăn. Chính vì <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> HC BVTV trong nông sản, sự tích lũy <strong>và</strong> đầu 

độc cao với <strong>cơ</strong> thể con người, động <strong>vật</strong> mà ngày nay đa <strong>số</strong> các HC BVTV Clo <strong>hữu</strong> 

<strong>cơ</strong> đã bị cấm sử dụng. 

Điển hình cho các <strong>chất</strong> bị cấm sử dụng như: DDT, Chlordane, Toxaphene, 

Dieldrin, Aldrin, Endrin...; <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> còn dùng nhưng giới hạn như: Difocol, 

Methoxychlor. 

Hình 1.1: Công thức cấu tạo của DDT 

+ Nhóm hợp <strong>chất</strong> <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> (phosphor <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong>) 

HC BVTV <strong>nhóm</strong> lân <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> chủ yếu là hợp <strong>chất</strong> của Photpho <strong>hóa</strong> trị V, chúng 

là các este của acid phosphoric (H 3 PO 4 ) <strong>và</strong> dẫn xuất. Các hợp <strong>chất</strong> <strong>cơ</strong> phosphor có 

độc tính rất cao nên hiệu lực diệt trừ sâu hại cao <strong>và</strong> nhanh chóng, phổ tác dụng 

rộng, kém bền vững trong môi trường kiềm <strong>và</strong> axit. Cơ chế hoạt động của <strong>nhóm</strong> 

này dực trên nguyên tắc: ức chế enzyme Cholinesterase (ChE) không phục hồi do 

enzyme ChE bị phosphoryl <strong>hóa</strong> (WHO, 1996). Hậu quả là làm ứ động 

Acetylcholine gây rối loạn dẫn truyền hệ Cholonergic. Nhiễm độc c <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> là 

nhiễm độc c Acetylcholine nội sinh. Acetylcholine là <strong>một</strong> trong <strong>số</strong> các <strong>chất</strong> dẫn 

truyền luồng thần kinh quan trọng chi phối sự truyền dọc các xung thần kinh qua 

các chỗ nối synaptic <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> trường hợp qua các chỗ nối <strong>cơ</strong> thần kinh. 

Điển hình của <strong>nhóm</strong> <strong>chất</strong> này bao gồm: Methyl Parathion, Ethyl Parathion, 

Diethyl phosphorofluoridate, Dimefox, Tetraethyl pyrophosphat (TEPP),…Cho 

Nhóm sinh viên: Đặng Thị Lành - Nguyễn Thị Thùy Trang 

Page 4


đến nay đã có khoảng 100 <strong>chất</strong> khác nhau được đem <strong>và</strong>o thương mại <strong>hóa</strong>. Đây là 

<strong>nhóm</strong> thuốc <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> thông dụng nhất hiện dùng. 

Hình 1.2: Công thức cấu tạo của Dimefox 

+ Nhóm hợp <strong>chất</strong> Carbamat 

Đây là <strong>nhóm</strong> thuốc được dùng rộng rãi bởi thuốc tương đối rẻ tiền, hiệu lực cao 

mà ít tồn lưu trong môi trường. Thuốc là dẫn xuất của axit cacbamic. Có chứa các 

<strong>nhóm</strong> phụ Dithiocacbamates, Thiocarbamates mang Lưu huỳnh. Ngoài dạng thuốc 

trừ sâu còn có thuốc trừ nấm bệnh, trừ cỏ, trừ ốc sên… Đối với động <strong>vật</strong>, thuốc 

Carbamat gây tổn thương cho hệ thần kinh <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> khác gây độc cho động <strong>vật</strong> 

có vú bao gồm cả con người. Hợp <strong>chất</strong> <strong>nhóm</strong> này không tích lũy trong mô mỡ do 

vậy tính độc của chúng thường ngắn <strong>và</strong> sinh <strong>vật</strong> có thể phục hồi. Các <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>nhóm</strong> carbamat thông dụng như: Carbaryl (Sevin), Aldicarb (Temik) <strong>và</strong> Methomyl 

Ester cacbamat là dẫn xuất của acid carbamic (H 2 N-COOH) không bền vững <strong>và</strong> dễ 

phân hủy thành CO 2 <strong>và</strong> NH 3 . 

Hình 1.3: Công thức cấu tạo của Carbaryl 

+ Nhóm hợp <strong>chất</strong> <strong>Pyrethroid</strong> 

Là những thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ tính sát trùng của hoa thủy cúc 

Crysanthemum thường gặp nhất là C.cineraraefolium cùng với tính diệt côn trùng 



mạnh mẽ, Pyrethrin có ưu điểm là ít tồn lưu trong môi trường. Pyrethrin <strong>và</strong> các 

<strong>chất</strong> Carbamat là những <strong>chất</strong> độc kênh muối (sodium channel) của màng thần 

kinh. Các <strong>Pyrethroid</strong>s <strong>thực</strong> <strong>chất</strong> là các <strong>chất</strong> gây độc chức năng, hậu quả xấu của 

thuốc mang tính thứ cấp là hậu quả của sự kích thích quá độ hệ thần kinh. Một <strong>số</strong> 

<strong>chất</strong> thuộc <strong>nhóm</strong> này như: Allethrin, Barthrin, Bioallethrin, Bioresmethrin, 

Cismethrin, Fenfluthrin, Cyhalothrin, Cypermethrin… 

Hình 1.4: Công thức cấu tạo của Allethrin 

1.1.3. Tác hại của <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> [10] 

Hầu hết <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> đều độc với con người <strong>và</strong> động <strong>vật</strong> máu nóng 

ở các mức độ khác nhau. Theo đặc tính, HC BVTV được chia làm hai loại: <strong>chất</strong> 

độc cấp tính <strong>và</strong> <strong>chất</strong> độc mãn tính. 

- Chất độc cấp tính: mức độ gây độc phụ thuộc <strong>và</strong>o <strong>lượng</strong> thuốc xâm nhập <strong>và</strong>o 

<strong>cơ</strong> thể. Chúng không đủ khả năng gây tử vong, dần dần bị phân giải <strong>và</strong> bài tiết ra 

ngoài. Loại này bao gồm các <strong>chất</strong>: <strong>Pyrethroid</strong>, những hợp <strong>chất</strong> Photpho <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong>, 

Carbamat, thuốc có nguồn gốc sinh <strong>vật</strong>. 

- Chất độc mãn tính: có khả năng tích lũy lâu dài trong <strong>cơ</strong> thể vì chúng rất bền, 

khó bị phân giải <strong>và</strong> bài tiết ra ngoài. Những <strong>chất</strong> này gồm nhiều hợp <strong>chất</strong> chứa Clo 

<strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong>, thạch tím (Asen), chì (Pb), thủy ngân (Hg). Đây là những loại rất nguy 

hiểm. 

Hóa <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> có thể xâm nhập <strong>và</strong>o <strong>cơ</strong> thể người <strong>và</strong> động <strong>vật</strong> bằng 

nhiều con đường khác nhau. Ba con đường chính đó là: hô hấp, tiêu <strong>hóa</strong> <strong>và</strong> tiếp 



xúc trực tiếp. Khi tiếp xúc với <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> con người có thể bị nhiễm 

độc cấp tĩnh hay mãn tính, tùy thuộc <strong>và</strong>o phạm vi ảnh hưởng của thuốc. 

+ Nhiễm độc cấp tính: Là nhiễm độc tức thời khi có <strong>một</strong> <strong>lượng</strong> đủ lớn <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> 

xâm nhập <strong>và</strong>o <strong>cơ</strong> thể. Triệu chứng của bệnh tỉ lệ với việc tiếp xúc <strong>và</strong> trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> 

trường hợp nặng có thể dẫn tới tử vong. Biểu hiện bệnh lí của nhiễm độc cấp tính: 

mệt mỏi, ngứa da, đau đầu, buồn nôn, hoa mắt chóng mặt, khô họng, mất ngủ, tăng 

tiết nước bọt, yếu <strong>cơ</strong>, chảy nước mắt, sảy thai, đặc biệt có thể gây tử vong. 

+ Nhiễm độc mãn tính: Là nhiễm độc gây ra do tích lũy dần dần trong <strong>cơ</strong> thể. 

Thông thường không có biểu hiện nào sau mỗi lần nhiễm. Sau <strong>một</strong> thời gian dài, 

<strong>một</strong> <strong>lượng</strong> <strong>chất</strong> độc lớn tích tụ trong <strong>cơ</strong> thể sẽ gây ra các triệu chứng lâm sàng. 

Biểu hiện bệnh lí của nhiễm độc mãn tính là: kích thích các tế bào ung thư phát 

triển gây quái thai, dị dạng, suy giảm trí nhớ <strong>và</strong> khả năng tập trung, suy nhược 

nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây tổn hại cho gan, thận <strong>và</strong> não. 

1.1.4. Tình hình tồn <strong>dư</strong> các loại HC BVTV trong rau 

Theo báo cáo của cục <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong>, có 23% <strong>số</strong> hộ dân vi phạm quy <strong>định</strong> về 

sử dụng thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong>, dẫn đến tồn <strong>dư</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> trên nông 

sản. Một <strong>số</strong> loại <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> đã bị cấm nhưng hiện vẫn có nhiều người tìm cách đưa 

về nông thôn. Số mẫu rau tươi có <strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> chiếm 30-60%, trong đó <strong>số</strong> mẫu 

có <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> vượt quá giới hạn cho phép chiếm từ 4-16%, <strong>một</strong> <strong>số</strong> HC BVTV bị 

cấm sử dụng như Methamidophos vẫn còn <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> trong rau. [7] 

Trong năm 2013, Cục Bảo <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> đã lấy 25 mẫu rau <strong>và</strong> 5 mẫu quả tại các 

tỉnh phía bắc (TP Hà Nội <strong>và</strong> tỉnh Vĩnh Phúc) để kiểm <strong>định</strong>. Kết quả có 11 mẫu rau 

có <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> ở mức độ khác nhau. Ở các tỉnh phía Nam, trên 

35 mẫu rau <strong>và</strong> 5 mẫu quả ở Tp Hồ Chí Minh, Bình Dương, Tiền Giang kết quả là 

trên 50% mẫu có <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> ở mức độ khác nhau. 




Tại TP Hồ Chí Minh đầu năm 2013, kết quả kiểm nghiệm hơn 2.200 mẫu rau, 

quả tại chợ đầu mối (Bình Điền, Hóc Môn, Thủ Đức) phát hiện 50 mẫu <strong>dư</strong>ơng tính 

(tỉ lệ 2,4%) cao hơn so với cùng kì năm 2012 là 1,3%. Còn tại Bình Dương, phân 

tích 310 mẫu rau lấy ở các chợ, vùng sản xuất, bếp ăn tập thể trong tám tháng đầu 

năm 2013 có gần 80 mẫu có <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong>. [11] 

Trên thế giới, tại Ấn n Độ, cuộc điều tra được Bộ Nông nghiệp Ấn Độ tiến hành 

được tiến hành trong 1 năm từ tháng 11 năm 2013 đến n tháng 10 năm 2014 trên 

toàn đất nước Ấn Độ. . Kết quả là 18% rau <strong>và</strong> 12% quả nội địa a <strong>và</strong> nhập khẩu đều có 

<strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> thuốc trừ sâu, kể cả những loại thuốc trừ sâu bị cấm, trong đó 4% <strong>lượng</strong> 

rau <strong>và</strong> 2% <strong>lượng</strong> quả có <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> thuốc trừ sâu cao hơn mức cho phép. Khoảng 

18% (664 mẫu) trong tổng <strong>số</strong> 3.648 mẫu rau như mướp tây, cà chua, bắp cải <strong>và</strong> 

súp lơ đều có <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> thuốc trừ sâu. Các loại rau như bắp cải, cà chua có <strong>dư</strong> 

<strong>lượng</strong> thuốc trừ sâu lớn nhất. Các loại thuốc trừ sâu được c tìm thấy chủ yếu là 

Chlorpyriphos, Monocrotophos, Profenophos <strong>và</strong> Cypermethrin. [1] 

1.2. Tổng quan về các HC BVTV trong nghiên cứu 

1.2.1. Nhóm hợp <strong>chất</strong> 

<strong>Pyrethroid</strong> 

1.2.1.1. Cypermethrin [4,10] 

Theo IUPAC, Cypermethrin còn có tên gọi khác Cyano-(3- 

phenoxyphenyl)methyl]3-(2,2-dichloroethenyl)-2,2-dimethylcyclopropane-1- 

carboxylate, có công thức phân tử C 22 H 19 Cl 2 NO 3, khối <strong>lượng</strong> phân tử: 416,3 g/mol. 

Có công thức cấu tạo như sau: 

Hình 1.5: Công thức cấu tạo của Cypermethrin 


Page 8



Đặc tính kỹ thuật: Ít tan trong nước, tan tốt trong dung môi <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> như aceton 

(620g/L), xylen (351 g/L) <strong>và</strong> cyclohexanone (515 g/L) ở 25 0 C. Tương đối bền 

trong môi trường trung tính <strong>và</strong> axit nhẹ, thủy phân trong môi trường kiềm, quang 

giải kém; không ăn mòn kim loại; thuộc <strong>nhóm</strong> độc II. 

Cypermethrin tác dụng gây độc nhanh với hệ thần kinh của côn trùng. Cơ chế 

tác động của Cypermethrin gây ảnh hưởng đến sự vận chuyển của Na qua màng tế 

bào thần kinh. Cypermethrin 

làm tăng độ thấm của của Na qua màng tế bào thần 

kinh, kết quả gây nên sự lặp đi lặp lại <strong>và</strong> kéo dài xung động thần kinh trong <strong>cơ</strong> 

quan cảm giác <strong>và</strong> làm đình trệ xung động trong sợi thần kinh. Ngoài ra, 

cypermethrin còn gây nên các hiện tượng xung huyết (congestion), xuất huyết 

(haemorrhage), hoại tửử (necrosis), teo nhân (pyknosis) trên <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>cơ</strong> quan như 

não, gan, thận <strong>và</strong> mang của cá. 

1.2.1.2. Permethrin 

Theo IUPAC, Permethrin còn có tên gọi khác là 3-Phenoxybenzyl 

(1RS)- 

cis,trans-3-(2,2-dichlorovinyl) 

dichlorovinyl)-2,2-dimethylcyclopropanecarboxylate, dimethylcyclopropanecarboxylate, có công 

thức phân tử C 21 H 20 Cl 2 2O 3 , khối <strong>lượng</strong> phân tử là 391,29 g/mol. Có công thức cấu 

tạo như sau: 

Hình 1.6: Công thức cấu tạo của Permethrin 

Permethrin ở dạng tinh thể không màu, nóng chảy ở 34 o C, sôi ở 200 o C hầu như 

không tan trong nước, tan tốt trong các dung môi không phân cực như Hexane, 

Xylene. Bền trong môi trường axit, thủy phân trong môi trường kiềm. 

Permethrin là <strong>một</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> diệt côn trùng thông dụng, sinh <strong>vật</strong> ký sinh. Hóa 

<strong>chất</strong> này như là <strong>một</strong> <strong>chất</strong> gây độc tố cho thần kinh, làm tăng độ thấm của Na qua 


Page 9



màng tế bào thần kinh, kết quả gây nên sự lặp đi lặp lại <strong>và</strong> kéo dài xung động thần 

kinh trong <strong>cơ</strong> quan cảm giác <strong>và</strong> làm đình trệ xung động trong sợi thần kinh. Hóa 

<strong>chất</strong> này không gây hại nhanh động <strong>vật</strong> có vú <strong>và</strong> chim, nhưng ng <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> rất độc đối 

với mèo <strong>và</strong> cá. [23] 

1.2.2. Nhóm hợp <strong>chất</strong> <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> 

1.2.2.1. Chlorpyriphos [4,10] 

Theo IUPAC, Chlorpyriphos còn có tên gọi khác là: O,O-Diethyl 

O-3,5,6- 

trichloropyridin-2-yl yl phosphorothioate, có công thức phân tử C 9 H 11 Cl 3 NO 3 PS, khối 

<strong>lượng</strong> phân tử là 350,59 g/mol. Có công thức cấu tạo như hình vẽ: 

Hình 1.7: Công thức cấu tạo của Chlorpyriphos 

Chlorpyriphos tồn tại 

ở dạng tinh thể, nóng chảy ở 42 o C, mật 

độ 1,4 g/cm 3 . 

Chlopyriphos tác động lên hệ thần kinh côn trùng thông qua việc ức chế men ChE 

(Cholinesterase), ngăn cản quá trình hình thành nên Acetylcholinesterase gây nhiễm 

độc côn trùng chủ yếu bằng sự phosphoryl <strong>hóa</strong> Acetylcholinesterase (AChE) ở đầu 

tận cùng thần kinh. Liều gây độc LC 50 với cá <strong>và</strong>ng 0,18 mg/l. 

1.2.2.2. Metalaxyl 

Theo IUPAC, Metalaxyl còn có tên gọi khác là: 2-[(2,6-dimethylphenyl) 

dimethylphenyl)- (2- 

methoxy-1-oxoethyl) oxoethyl) amino]propanoic acid methyl ester, có công thức phân tử 

C 15 H 21 NO 4 , khối <strong>lượng</strong> phân tử 279,33 g/mol. Công thức cấu tạo như hình vẽ: 

Hình 1.8: Công thức cấu tạo của Metalaxyl 


Page 10



Metalaxyl có màu nâu nhạt, tồn tại nhiều dạng khác nhau như: bột mịn, đông 

đặc, dạng tuyết hay dạng viên; nóng chảy ở 295,9 o C, mật độ 1,20g/cm 3 . 

Hoạt <strong>chất</strong> Metalaxyl có tác dụng nội hấp <strong>và</strong> lưu dẫn mạnh, thuốc được hấp thu 

qua lá, thân, rễ cây trồng, sau đó vận chuyển, lưu dẫn trong cây, ức chế tổng hợp 

protein, can thiệp <strong>và</strong>o quá trình tổng hợp ARN Ribosome của tế bào nấm. Phòng 

trừ hiệu quả các loại nấm phát sinh từ đất <strong>và</strong> các loại nấm phát tán bào tử trong 

không khí. Thuốc không độc hại với các loài chim, cá <strong>và</strong> ong, LD50 qua miệng 

669mg/kg, LD50 qua da 3100 mg/kg. [10] 

1.2.2.3. Malathion 

Theo IUPAC, Malathion còn có tên khác là: 2-(dimethoxyphosphinothioylthio) 

butanedioic acid diethyl ester, có công thức phân tử C 10 H 19 O 6 PS 2 , khối <strong>lượng</strong> phân 

tử 330,36 g/mol <strong>và</strong> công thức cấu tạo như hình vẽ: 

Hình 1.9: Công thức cấu tạo của Malathion 

Malathion là <strong>một</strong> <strong>chất</strong> lỏng có màu hổ phách ở nhiệt độ phòng, có mùi khó 

chịu giống mùi chồn hôi hoặc tỏi, độ tan trong nước 130 mg/l, tan hầu hết trong 

các dung môi <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong>. Nhiệt độ sôi 156 – 157 o C. 

Malathion liên kết với enzyme Acetylcholinesterase (AChE) của côn trùng. 

Trong những trường hợp bình thường, AchE liên kết với các <strong>chất</strong> dẫn truyền thần 

kinh Acetylcholine (ACh) ở ngã ba thần kinh, chấm dứt sự kích thích của tế bào 

thần kinh tiếp theo. Khi AchE liên kết với malaoxon, <strong>chất</strong> chuyển <strong>hóa</strong> của 

Malathion, AChE tích lũy ở đầu dây thần kinh, kết quả kích thích hệ thần kinh. 

Tác động sinh học của Malathion do enzyme trung gian cytochrome P450 trong 

gan, tạo ra <strong>chất</strong> chuyển <strong>hóa</strong> hoạt động malaoxon. Malaoxon độc gấp 22 lần so với 

malathion bằng con đường tiếp xúc <strong>và</strong> gấp 33 lần bằng con đường vị độc. Các 

enzyme trong gan có thể chuyển <strong>hóa</strong> Malathion dẫn đến sự hình thành của 

isomalathion, là <strong>chất</strong> ức c chế men AChE mạnh. 


Page 11


Liều gây độc LD 50 qua miệng ở chuột đực là 5400 mg/kg <strong>và</strong> chuột cái là 5700 

mg/kg; qua da ở chuột là 4000mg/kg <strong>và</strong> thỏ là 4100-8800 mg/kg. [4] 

1.3. Tình hình sản xuất <strong>và</strong> tiêu thụ rau ở Việt Nam [11] 

Rau quả thuộc loại <strong>thực</strong> phẩm không thể thiếu được trong bữa ăn hàng ngày <strong>và</strong> 

chúng có vai trò dinh <strong>dư</strong>ỡng đặc biệt quan trọng. Về <strong>lượng</strong> protein <strong>và</strong> lipid rau quả 

không so sánh được với những <strong>thực</strong> phẩm có nguồn gốc động <strong>vật</strong> nhưng giá trị 

chính của rau quả là ở chỗ chúng cung cấp cho <strong>cơ</strong> thể nhiều <strong>chất</strong> có hoạt tính sinh 

học. Một <strong>số</strong> <strong>chất</strong> sinh học quan trọng có trong rau quả như caroten, phức <strong>chất</strong> 

polyphenol (<strong>chất</strong> màu, hương vị...) chứa các bionavanoit đang là đối tượng nghiên 

cứu về vai trò chống ôxy hoá cũng như tác dụng làm giảm nguy <strong>cơ</strong> đối với bệnh 

tim mạch <strong>và</strong> phòng ngừa ung thư. Vitamin C có nhiều trong các loại rau xanh <strong>và</strong> 

quả họ cam quýt. Một <strong>số</strong> quả có màu <strong>và</strong>ng như bí đỏ, gấc hoặc các loại rau lá màu 

xanh thẫm như rau ngót, rau khoai lang chứa nhiều beta-caroten. Lượng vitamin 

<strong>nhóm</strong> B lớn, kích thích chức năng tiết dịch <strong>và</strong> nhu động ruột, bài xuất cholesterol 

ra khỏi <strong>cơ</strong> thể. Các loại vitamin <strong>và</strong> <strong>chất</strong> khoáng có trong rau quả là các yếu tố vi 

<strong>lượng</strong> rất cần cho sự phát triển của trẻ em, góp phần phòng chống các bệnh nhiễm 

trùng, tim mạch <strong>và</strong> ức chế sự phát triển khối u ác tính. Một <strong>số</strong> loại rau quả có chứa 

các cấu tử kháng đột biến, chống ôxy hoá, chức năng hoại tử tế bào ung thư, kích 

thích <strong>và</strong> tăng cường việc sản xuất kháng thể. Rau quả là nguồn dinh <strong>dư</strong>ỡng cần 

thiết cho sức khoẻ, song nó cũng tiềm ẩn nguy <strong>cơ</strong> bị ô nhiễm hoá học. 

Sản xuất rau ở Việt Nam, tạo nhiều việc làm <strong>và</strong> thu nhập cao cho người sản 

xuất so với <strong>một</strong> <strong>số</strong> cây trồng hàng năm khác. Cùng với nhu cầu tiêu dùng về các 

sản phẩm rau ngày càng cao đã kéo theo sản xuất rau trong những năm vừa qua 

tăng lên cả <strong>vệ</strong> <strong>số</strong> <strong>lượng</strong>, <strong>chất</strong> <strong>lượng</strong> <strong>và</strong> <strong>vệ</strong> sinh an toàn <strong>thực</strong> phẩm. Việt Nam có 

khả năng sản xuất rau quanh năm với <strong>số</strong> <strong>lượng</strong>, chủng loại rau rất phong phú đa 

dạng 60-80 loại rau trong vụ đông xuân, 20-30 loại rau trong vụ hè thu đáp ứng 

nhu cầu tiêu dùng nội địa <strong>và</strong> xuất khẩu. 



Theo <strong>số</strong> liệu Tổng cục Thống kê bình quân sản <strong>lượng</strong> rau trên đầu người thu ở 

đất nông nghiệp ở Việt Nam khá cao so với các nước trong khu vực, năm 2009 

đạt 141,49 kg/người/năm. Tuy nhiên, phân bố không đều có những tỉnh như Lâm 

Đồng bình quân sản <strong>lượng</strong> rau trên đầu người đạt từ (800-1.100) kg/người trên 

năm. Đây là vùng sản xuất rau hàng hoá lớn nhất cả nước. Hưng Yên là tỉnh có 

bình quân cao hơn bình quân cả nước có khả năng cung cấp rau tiêu dùng nội địa 

<strong>và</strong> <strong>một</strong> phần cung cấp rau cho chế biến xuất khẩu. Sơn La bình quân rau trên đầu 

người thấp chỉ khoảng (40-55) kg/người/năm đáp ứng nhu cầu nội tỉnh <strong>và</strong> <strong>một</strong> 

phần cung cấp rau trái vụ cho thị trường Hà Nội. 

Theo <strong>số</strong> liệu điều tra năm 2010 cho thấy tất cả các hộ đều tiêu thụ rau <strong>và</strong> 93% 

<strong>số</strong> hộ tiêu thụ quả, bình quân <strong>lượng</strong> rau tiêu thụ của các hộ điều tra dao động từ 

(1,791-1,817) kg/hộ/ngày. Các loại rau quả được tiêu thụ rộng rãi nhất là rau 

muống (95% <strong>số</strong> hộ tiêu thụ), cà chua (88%) <strong>và</strong> chuối (87%). Mức tiêu thụ rau quả 

bình quân của Việt Nam là 71 kg/người/năm. Rau chiếm 3/4 (54 kg), trong khi quả 

chỉ chiếm phần còn lại (17 kg). Giá trị tiêu thụ rau quả hàng tháng (bao gồm cả 

tiêu thụ rau quả nhà tự trồng) là 126.000 đồng/người hoặc 529.000 đồng/hộ. Mặc 

dù quả chỉ chiếm 1/4 khối <strong>lượng</strong> rau quả tiêu thụ, nhưng thường có giá cao hơn, 

nên chiếm gần 40% tổng giá trị. Tiêu thụ rau quả chiếm khoảng 4% tổng giá trị chi 

phí tiêu dùng. Rau được sử dụng với <strong>số</strong> <strong>lượng</strong> lớn trong bữa ăn hàng ngày. Do 

vậy, vấn đề kiểm soát <strong>chất</strong> <strong>lượng</strong> <strong>và</strong> <strong>vệ</strong> sinh an toàn <strong>thực</strong> phẩm để đảm <strong>bảo</strong> dinh 

<strong>dư</strong>ỡng <strong>và</strong> sức khỏe người dân đang được quan tâm, trong đó nhu cầu về rau xanh 

đạt tiêu chuẩn an toàn ngày càng tăng, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, 

TP. Hồ Chí Minh. Thực tế các thành phố lớn trong cả nước mới chỉ tự cung cấp 

khoảng 50 – 60% nguồn rau sạch cho thị trường, phần còn lại phụ thuộc <strong>và</strong>o các 

tỉnh lân cận <strong>và</strong> rau từ Trung Quốc. Song do <strong>lượng</strong> rau đó gần như không kiểm soát 

được nguồn gốc,<strong>chất</strong> <strong>lượng</strong>… nên rau còn <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> từ 

lâu đã trở thành vấn đề bức xúc của hầu hết người tiêu dùng tại các thành phố lớn 

nói riêng <strong>và</strong> cả nước nói chung. 



1.4. Tổng quan về phương pháp chiết tách HC BVTV trong mẫu rau 

Xử lý mẫu là <strong>định</strong> nghĩa thường được dùng để chỉ các bước tách chiết, làm 

sạch <strong>chất</strong> phân tích ra khỏi nền mẫu. [4-6] 

Tách chiết: 

Tách chiết là bước quan trọng trong quá trình phân tích, trong bước này cần 

phải lựa chọn dung môi để chuyển <strong>chất</strong> cần xác <strong>định</strong> từ mẫu phân tích ra dung môi 

chiết. Có nhiều loại dung môi khác nhau được lựa chọn để chiết mẫu. Dung môi 

được lựa chọn cần phải hòa tan tốt các <strong>chất</strong> cần thiết nhằm đạt được hiệu suất thu 

hồi cao nhất. Với những mẫu có hàm <strong>lượng</strong> nước cao, dung môi chiết có thể là 

acetone, ethyl acetate, acetonitrile, hoặc hỗn hợp các dung môi như hỗn hợp 

acetone : n-hexane, hỗn hợp acetone : dichloromethane. Đối với những mẫu có 

hàm <strong>lượng</strong> nước thấp, dung môi chiết có thể dùng hỗn hợp acetone : nước, thể tích 

dung môi có thể thừ 100 – 200ml tùy phương pháp. 

Làm sạch: 

Yêu cầu của bước tách chiết mẫu trong phương pháp phân tích đa <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> các 

HC BVTV phải tách chiết được nhiều loại HC BVTV cùng <strong>một</strong> lúc. Tuy nhiên, 

trong quá trình chiết xuất có rất nhiều tạp <strong>chất</strong> đi kèm theo <strong>và</strong>o dịch chiết, bước 

làm sạch được <strong>thực</strong> hiện với mục đích loại bỏ các tạp <strong>chất</strong> đi kèm mà vẫn giữ 

được <strong>chất</strong> cần phân tích. Có 2 phương pháp làm sạch thường được sử dụng đó là: 

1.4.1. Kỹ thuật chiết lỏng- lỏng 

Chiết lỏng – lỏng là kỹ thuật đã được sử dụng rất lâu trong phòng thí nghiệm. 

Là kỹ thuật được dùng rất phổ biến để chuyển <strong>chất</strong> phân tích hòa tan trong <strong>một</strong> 

dung môi hoặc mẫu dạng lỏng sang dung môi hoặc hỗn hợp dung môi khác. Dung 

môi dùng để chiết không hòa tan với mẫu hoặc dung môi chứa <strong>chất</strong> cần thiết. Lựa 

chọn dung môi chiết phụ thuộc <strong>và</strong>o tính tan của <strong>chất</strong> phân tích ở trong dung môi 

đó <strong>và</strong> <strong>và</strong>o sự dễ dàng tách được <strong>chất</strong> cần tách ra khỏi mẫu. 



Các dung môi thường được sử dụng để chiết các HC BVTV là ethylacetate, 

chloroform, diclomethane, acetone…hoặc có thể kết hợp nhiều dung môi theo tỉ lệ 

thích hợp làm tăng hiệu suất chiết. Hiệu quả của phương pháp chiết phụ thuộc <strong>và</strong>o 

hệ <strong>số</strong> phân bố <strong>và</strong> tỉ <strong>số</strong> thể tích của mẫu với dung môi chiết. Hệ <strong>số</strong> có thể cải thiện 

nhờ thay đổi pH mẫu, khử muối hoặc sử dụng ion đối… [2,14-16] 

Chiết lỏng – lỏng không nhất thiết phải <strong>thực</strong> hiện bằng phễu chiết, có thể tiên 

hành chiết lỏng – lỏng bằng cách thêm dung môi chiết <strong>và</strong>o ống nghiệm chứa mẫu. 

1.4.2. Kỹ thuật chiết pha rắn 

Chiết pha rắn là quá trình chiết bao gồm <strong>một</strong> pha rắn <strong>và</strong> <strong>một</strong> pha lỏng. Các cấu 

tử cần thiết <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> cản trở (tạp <strong>chất</strong>) nằm trong pha lỏng [19]. Trong trường 

hợp lý tưởng, khi cho chảy qua cột nhồi chứa <strong>chất</strong> hấp phụ chuyên dụng, các cấu 

tử cần chiết được lưu giữ lại trên <strong>chất</strong> hấp phụ, còn các tạp <strong>chất</strong> không bị lưu giữ, 

được thải ra khỏi cột theo dòng chảy hoặc ngược lại các <strong>chất</strong> cản trở được lưu giữ 

trên <strong>chất</strong> hấp phụ, còn các cấu tử cần thiết không bị lưu giữ chảy ra khỏi cột. 

Trong đa <strong>số</strong> các trường hợp, các cấu tử cần thiết <strong>và</strong> tạp <strong>chất</strong> cùng bị lưu giữ trên 

<strong>chất</strong> hấp phụ. Khi đó cần rửa chọn lọc bằng những dung môi (dung dịch) đủ mạnh 

để loại các tạp <strong>chất</strong>, nhưng lại đủ yếu để các cấu tử cần thiết nằm lại sau, hoặc rửa 

giải chọn lọc <strong>chất</strong> cần chiết trong dung môi <strong>và</strong> để các tạp <strong>chất</strong> bị lưu giữ mạnh trên 

<strong>chất</strong> hấp phụ. 

Chiết pha rắn làm việc dựa trên nguyên tắc của sắc ký lỏng. Nhờ những tương 

tác mạnh nhưng bất thuận nghịch giữa <strong>chất</strong> phân tích (<strong>chất</strong> cần thiết) <strong>và</strong> bề mặt 

của pha tĩnh (<strong>chất</strong> hấp phụ), còn sự tương tác của pha tĩnh <strong>và</strong> các tạp <strong>chất</strong> trong 

mẫu có thể không xảy ra hoặc xảy ra ở mức độ khác với <strong>chất</strong> cần phân tích. Do sự 

khác nhau trong tính <strong>chất</strong> <strong>hóa</strong> học <strong>và</strong> <strong>vật</strong> lý giữa <strong>chất</strong> cần phân tích với tạp <strong>chất</strong> mà 

chúng được lưu giữ lại ở những phạm vi khác nhau. Điều này cũng có thể đạt 

được nhờ thay đổi pH hoặc lực ion của dung dịch mẫu. 



Kỹ thuật này dùng để chiết trực tiếp mẫu lỏng hoặc làm sạch <strong>chất</strong> phân tích đã 

được chiết bằng dung môi theo kỹ thuật khác. Kỹ thuật SPE cũng được dùng để 

làm giàu mẫu. Thông thường nếu nồng độ <strong>chất</strong> phân tích trong mẫu quá thấp làm 

thiết bị phân tích khó phát hiện, cần sử dụng kỹ thuật SPE để làm giàu <strong>chất</strong> phân 

tích để thiết bị có thể phát hiện đồng thời các <strong>chất</strong> cần phân tích cũng như loại bỏ 

các tạp <strong>chất</strong> ra khỏi <strong>chất</strong> phân tích. [19,22-24]. 

Chất hấp phụ [26] 

Chất hấp phụ được chia thành pha tĩnh đảo, pha tĩnh thuận <strong>và</strong> nhựa trao đổi 

ion: 

- Các <strong>chất</strong> hấp phụ pha đảo là pha tĩnh không phân cực, khi cho mẫu phân tích 

chảy qua sẽ giữ lại các <strong>chất</strong> phân tích không phân cực <strong>và</strong> cho các <strong>chất</strong> phân cực 

chảy qua cột. Nhờ vậy, các <strong>chất</strong> hấp phụ pha đảo được dùng để chiết các <strong>chất</strong> phân 

tích không phân cực <strong>và</strong> phân cực vừa từ các mẫu nước. 

- Các <strong>chất</strong> hấp phụ pha thuận là pha tĩnh phân cực, khi cho mẫu phân tích chảy 

qua sẽ giữ lại các <strong>chất</strong> phân tích phân cực <strong>và</strong> cho các <strong>chất</strong> không phân cực chảy 

qua cột. Nhờ vậy, các <strong>chất</strong> hấp phụ pha thuận được dùng để chiết các <strong>chất</strong> phân 

tích phân cực từ mẫu không phân cực. 

- Chất hấp phụ là nhựa trao đổi ion được sử dụng hoặc là hệ pha thường hoặc là 

hệ pha ngược, các <strong>chất</strong> phân tích là ion điện tích ngược dấu với ion trên nhựa trao 

đổi ion được giữ lại trong cột. Các dung môi <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> hoặc dung môi chứa ion đối 

có ái lực ion mạnh hơn được sử dụng để rửa giải <strong>chất</strong> cần phân tích ra khỏi cột. 

Các <strong>chất</strong> hấp phụ nhựa trao đổi ion cho phép tách các <strong>chất</strong> phân tích ion từ các 

mẫu phân cực <strong>và</strong> không phân cực. 

Để làm sạch mẫu bằng SPE thường sử dụng các bước sau: 

Bước 1 – Điều kiện hoạt <strong>hóa</strong> cột (luyện cột): Luyện cột chiết pha rắn nhằm hoạt 

<strong>hóa</strong> cột chuẩn bị nhận mẫu. 



Bước 2 – Chuyển mẫu <strong>và</strong>o cột chiết: Chuyển mẫu chiết lên cột, sau đó sử dụng áp 

suất hoặc để mẫu tự chảy với tốc độ khoảng 1-3 m/phút tùy thể tích cột. 

Bước 3 – Loại tạp <strong>chất</strong>: Sử dụng dung môi hoặc hỗn hợp dung môi thích hợp để 

rửa giải tạp <strong>chất</strong> bẩn ra trước. 

Bước 4 – Rửa giải hợp <strong>chất</strong> cần phân tích: Sử dụng <strong>lượng</strong> nhỏ dung môi <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> 

mà nó chỉ rửa giải hay chiết các hợp <strong>chất</strong> quan tâm <strong>và</strong> để lại tạp <strong>chất</strong> không loại 

được trong quá trình rửa. 

1.5. Tổng quan về phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ 

Phương pháp phân tích sắc ký khí ghép khối phổ là <strong>một</strong> phương pháp phân 

tích <strong>hóa</strong> lý được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành khoa học hiện nay như y <strong>dư</strong>ợc 

học, <strong>hóa</strong> học, môi trường… Đây là phương pháp phân tích hiện đại, có độ chính 

xác cao thường dùng để khẳng <strong>định</strong> các kết quả cuối cùng của phép phân tích 

<strong>lượng</strong> vết. 

Thiết bị phân tích sắc ký khí khối phổ gồm có thiết bị sắc ký khí ghép nối 

với detector khối phổ. Mẫu sau khi được tách trên cột phân tích của thiết bị sắc ký 

khí sẽ được detector khối phổ (MSD) nhận biết <strong>và</strong> cho ra kết quả <strong>dư</strong>ới dạng sắc ký 

đồ <strong>và</strong> khối phổ. Kết quả nhận biết của detector khối phổ có ưu điểm hơn so với các 

detector khác là ngoài việc cho thông tin về thời gian lưu, diện tích peak của <strong>chất</strong> 

thì còn cho thông tin về khối <strong>lượng</strong> <strong>chất</strong>, từ đó sẽ giúp cho <strong>định</strong> tính các <strong>chất</strong> chính 

xác hơn hay so sánh với thư viện phổ để phát hiện ra các <strong>chất</strong> cần thiết khác. [3] 

Như vậy đề tài sử dụng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ sẽ giúp cho việc 

<strong>định</strong> tính, <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> các HC BVTV <strong>một</strong> cách chính xác dựa <strong>và</strong>o kỹ thuật phân 

tích lựa chọn các mảnh khối phổ của từng <strong>chất</strong> (SIM), mảnh phổ lựa chọn để phân 

tích phải có tính <strong>chất</strong> đặc trưng <strong>và</strong> là mảnh có tín hiệu cao nhất. Kỹ thuật phân tích 

Scan của khối phổ cho phép thu nhận toàn bộ các mảnh khối phổ của <strong>chất</strong> phân 




tích thể hiện trên từng peak, dựa <strong>và</strong>o so sánh thư viện phổ sẽ cho chúng ta biết 

được peak đó là <strong>chất</strong> gì. 

1.5.1. Cấu tạo của hệ thống sắc ký khí ghép khối phổ 

Cấu tạo của hệ thống sắc ký khí (GC) ghép khối phổ (MS) gồm các bộ phận 

như sau: [3,20] 

1. Nguồn khí mang 

2. Bơm chân không 

3. Buồng bơm mẫu 

4. Lò điều nhiệt 

5. Cột tách sắc ký 

6. Detector MS 

7. Thiết bị thu nhận n <strong>và</strong> xử lý tín hiệu 

Hình 1.10: Cấu tạo thiết bị GC-MS 

Nguồn khí mang: Thiết bị sắc ký khí kết nối detector khối phổ sử dụng khí trơ 

là heli hoặc hydro. Các khí này có độ tinh khiết cao (99,999%), nguồn khí phải có 

van điều chỉnh áp suất <strong>và</strong> phải được nối với hệ thống lọc khí trước khi nào thiết bị 

sắc ký. Với khí hydro hiện nay thường có máy sinh khí, còn khí heli vẫn được nạp 


Page 18


trong chai. Nguồn khí mang này dùng để tách các cấu tử trong cột sắc ký <strong>và</strong> tốc độ 

dòng khí được điều khiển bằng điện. 

Bơm chân không: Có nhiệm vụ tạo môi trường chân không trong buồng ion 

<strong>hóa</strong> mẫu đạt khoảng 10 -5 torr trong MSD. Thiết bị sắc ký trước đây sử dụng 2 bơm 

gồm sơ cấp <strong>và</strong> thứ cấp do đó thời gian đạt được áp suất làm việc mất dài hơn 2 

giờ. Hiện nay các nhà sản xuất sử dụng bơm turbo do đó thời gian đạt được áp suất 

làm việc nhanh hơn rất nhiều. 

Cột tách sắc ký: Là bộ phận rất quan trọng của thiết bị sắc ký, được thể hiện 

thông qua khả năng lưu giữ <strong>và</strong> tách các <strong>chất</strong> trong mẫu phân tích. Cột phân tích 

hay được ví như trái tim của hệ thống sắc ký khí. Có 2 loại cột phổ biến là cột nhồi 

<strong>và</strong> cột mao quản. Cột nhồi thường có kích thước <strong>và</strong> đường kính lớn hơn nhưng độ 

dài lại ngắn hơn cột mao quản, do đó khả năng tách <strong>chất</strong> cũng như hiệu quả phân 

tích của cột nhồi thấp hơn cột mao quản rất nhiều. Do vậy, ngày nay phần lớn các 

cột GC được sử dụng là cột mao quản. 

Các thông <strong>số</strong> quan trọng của cột phân tích mao quản gồm có: thành phần <strong>và</strong> độ 

dày pha tĩnh, đường kính trong của cột, chiều dài cột.Tùy theo tính <strong>chất</strong> của các 

<strong>chất</strong> phân tích mà sẽ lựa chọn cột sai cho phù hợp. Cột phân tích có độ phân cực 

cao như HP-inomax, DB-wax… thường là các loại cột chứa pha tĩnh là 

polyethylene gycol, hoặc có thêm các thành phần khác như nitroterephthalic…Các 

loại cột có độ phân cực thấp như HP-1, HP-5… thường là chứa pha tĩnh 

demethylpolysiloxane hoặc có thêm các thành phần là phenyl,… 

Lò điều nhiệt: là bộ phận gia nhiệt cho cột tách sắc ký, có thể thay đổi chương 

trình nhiệt độ làm tăng khả năng phân tách <strong>và</strong> độ nhạy của quá trình sắc ký khí. 

Detector khối phổ (MSD): Hoạt động của detector khối phổ hoạt động trên 

nguyên tắc bẻ gãy phân tử <strong>chất</strong> phân tích thành các mảnh ion có tỷ <strong>số</strong> m/z xác <strong>định</strong> 

<strong>và</strong> đặc trưng cho <strong>chất</strong> phân tích. Có 2 loại kỹ thuật ion <strong>hóa</strong> mẫu là ion <strong>hóa</strong> điện tử 

(EI) <strong>và</strong> ion <strong>hóa</strong> <strong>hóa</strong> học. Kỹ thuật EI được sử dụng phổ biến, đơn giản hiện nay. 



Khi mẫu ở dạng khí đi <strong>và</strong>o vùng ion <strong>hóa</strong>, tại đây mẫu tương tác với chùm 

electron có nguồn năng <strong>lượng</strong> cao cỡ 70eV để tạo ra electron thứ cấp mang điện 

tích <strong>dư</strong>ơng <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> phân mảnh nhỏ hơn của phân tử. Sau quá trình ion <strong>hóa</strong>, các 

ion sẽ được thu nhận bởi <strong>một</strong> lăng kính mang điện dẫn <strong>và</strong>o trong bộ phân tích 

khối. Các ion khác nhau sẽ được phân tách do sự khác nhau về tỷ <strong>số</strong> khối <strong>lượng</strong> 

hạt trên điện tích (m/z). Sau khi các ion tạo thành đã được tách, detector được sử 

dụng để “đếm” các ion, hình thành nên khối phổ. Ion từ bộ phân tích khối va chạm 

<strong>và</strong>o bề mặt bán dẫn của detector giải phóng các điện tử, cứ như thế sẽ nhân lên 

thành dòng thác điện tử, dẫn tới hệ <strong>số</strong> khuếch đại có thể tới 1 triệu lần. 

1.5.2. Kỹ thuật phân tích <strong>và</strong> ưu nhược điểm của sắc ký khí ghép khối phổ 

Có hai chế độ trong phân tích GC – MS là quét toàn bộ các ion như SCAN 

hoặc chỉ lựa chọn <strong>một</strong> <strong>số</strong> ion giàu hay đặc trưng để quét (SIM). Chế độ SCAN 

thường dùng để <strong>định</strong> tính các <strong>chất</strong> chưa biết nhờ việc so sánh với thư viện phổ 

hoặc <strong>chất</strong> chuẩn hoặc dùng để xác <strong>định</strong> thời gian lưu của <strong>chất</strong>. Hiện tại, các thiết bị 

GC - MS sử dụng máy tính có thể cập nhật trong thư viện phổ 350.000 <strong>chất</strong>. Do 

mất <strong>một</strong> khoảng thời gian nhất <strong>định</strong> để quét toàn bộ các ion, độ nhạy trong chế độ 

SCAN thường thấp hơn chế độ SIM. Ở chế độ SIM, chỉ <strong>và</strong>i ion được lựa chọn để 

quét, tốc độ thu thập <strong>số</strong> liệu sẽ nhanh hơn, tương ứng với khoảng thời gian của 

<strong>một</strong> peak sắc ký (1 giây), như vậy kết quả <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> sẽ tốt hơn <strong>và</strong> độ nhạy được 

cải thiện nhiều. [3,21] 

Ứng dụng: GC – MS thường được sử dụng để phân tích các <strong>chất</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> có khả 

năng bay hơi <strong>dư</strong>ới 350 o C, có khối <strong>lượng</strong> phân tử nhỏ hơn 600 đvC. [1,21] 

Ưu điểm: Kết hợp ưu điểm của cả GC <strong>và</strong> MS, tính năng phân tích nhanh <strong>và</strong> độ 

phân giải cao của sắc ký khí được <strong>bảo</strong> toàn. MS cung cấp độ nhạy cả phân tích 

<strong>định</strong> tính <strong>và</strong> <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> ở mức ppb đến ppt. Dữ liệu phân tích được lưu giữ đầy đủ 

ở dạng khối phổ. 



Nhược điểm: GC – MS là thiết bị phân tích đắt, vận hành phức tạp hơn sắc ký khí 

thông thường. 

1.5.3. Định tính trong phân tích sắc ký khí khối phổ 

Định tính: 

Định tính có ý nghĩa đặc biệt trong phân tích, có tính <strong>chất</strong> khẳng <strong>định</strong> kết quả 

phân tích có <strong>chất</strong> cần tìm hay không. Mỗi phương pháp phân tích có những dấu 

hiệu để <strong>định</strong> tính khác nhau <strong>và</strong> kết quả phân tích dựa <strong>và</strong>o những dấu hiệu này. 

Trong phân tích sắc ký khí (sử dụng <strong>một</strong> <strong>số</strong> detetor thông thường như ECD, FID, 

NPD, TCD…) thì dấu hiệu <strong>định</strong> tính thông thường dựa <strong>và</strong>o việc so sánh thời gian 

lưu (t R ) của <strong>chất</strong> chuẩn với <strong>chất</strong> trong mẫu phân tích (hoặc thời gian lưu tương đối 

so với <strong>một</strong> <strong>chất</strong> nội chuẩn). Tuy nhiên, cũng phân tích sắc ký khí nếu sử dụng 

detector khối phổ (MSD) thì ngoài dấu hiệu <strong>định</strong> tính được sử dụng là thời gian 

lưu, còn sử dụng thêm dấu hiệu thứ hai là so sánh sự có mặt <strong>và</strong> tỷ lệ mảnh phổ của 

<strong>chất</strong> chuẩn với <strong>chất</strong> cần tìm trong mẫu. Như vậy, khi sử dụng phương pháp phân 

tích GC – MS thì độ chính xác của kết quả phân tích là cao hơn <strong>và</strong> phương pháp 

này thường được sử dụng để khẳng <strong>định</strong> kết quả phân tích cuối cùng. [1,3] 

Đề tài nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích là GC – MS. Do đó việc 

<strong>định</strong> tính sự có mặt của HC BVTV trong mẫu phân tích dựa <strong>và</strong>o 2 dấu hiệu là so 

sánh thời gian lưu của HC BVTV trong mẫu chuẩn với mẫu phân tích <strong>và</strong> tỷ lệ 

mảnh phổ <strong>chất</strong> chuẩn HC BVTV được xác <strong>định</strong> sau khi phân tích mẫu trên GC- 

MS ở chế độ SIM. Hiện nay việc <strong>định</strong> tính thông thường sử dụng khoảng 3 mảnh 

phổ cho mỗi <strong>chất</strong> phân tích. 

Định <strong>lượng</strong>: 

Một <strong>số</strong> kỹ thuật dùng để <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> trong phân tích sắc ký khí là chuẩn <strong>hóa</strong> 

diện tích peak, ngoại chuẩn, thêm chuẩn <strong>và</strong> chuẩn nội. [1,3] 



Chuẩn <strong>hóa</strong> diện tích peak: Kỹ thuật tính toán này coi tỷ lệ phần trăm diện tích 

peak trong sắc ký đồ tương ứng với tỉ lệ phần trăm <strong>lượng</strong> <strong>chất</strong>. Kỹ thuật này được 

dùng chủ yếu phân tích các mẫu tinh dầu, không được sử dụng trong phân tích 

<strong>lượng</strong> vết. 

Ngoại chuẩn: Kỹ thuật này tính toán dựa trên đường ngoại chuẩn được xây 

dựng biểu diễn tương quan tuyến tính giữa nồng độ <strong>chất</strong> chuẩn trong dung dịch 

với diện tích peak. Đường ngoại chuẩn được xây dựng thường dựa <strong>và</strong>o từ 3 điểm 

nồng độ trở lên. 

Trong nghiên cứu của đề tài thì <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> HC BVTV dựa <strong>và</strong>o phương trình 

hồi quy tuyến tính được đưa ra sau khi xây dựng đường chuẩn trên 6 điểm nồng 

độ. Đường chuẩn được xây dựng dựa trên mối tương quan giữa tỷ lệ diện tích peak 

với nồng độ của từng HC BVTV. 

Nồng độ của từng HC BVTV trong mẫu rau phân tích <strong>thực</strong> tế giám <strong>định</strong> được 

tính theo công thức: 

HL( µ g / g) 

= 

N. v. 

R 

m 

Trong đó: N: Nồng độ HC BVTV từ kết quả GC – MS 

V (ml): Thể tích dung dịch trước khi bơm mẫu 

m (g): Khối <strong>lượng</strong> rau 

1.6. Tổng quan về đánh giá phương pháp 

+ <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> khoảng tuyến tính <strong>và</strong> đường chuẩn 

Để xác <strong>định</strong> khoảng tuyến tính cần khảo sát khoảng 6 điểm nồng độ khác nhau, 

<strong>thực</strong> hiện, <strong>thực</strong> hiện đo các dung dịch chuẩn có nồng độ thay đổi <strong>và</strong> khảo sát sự 

phụ thuộc của tín hiệu <strong>và</strong>o nồng độ. Vẽ đồ thị phụ thuộc giữa tín hiệu đo <strong>và</strong>o nồng 

độ <strong>và</strong> quan sát sự phụ thuộc cho đến khi không còn tuyến tính. Khoảng tuyến tính 

dài hay ngắn phụ thuộc <strong>và</strong>o nhiều yếu tố trong đó quan trọng nhất là bản <strong>chất</strong> của 



<strong>chất</strong> phân tích <strong>và</strong> kỹ thuật sử dụng. Các <strong>chất</strong> khác nhau có khoảng tuyến tính khác 

nhau do sự khác nhau về tính <strong>chất</strong> <strong>hóa</strong> lý. 

Sau khi xác <strong>định</strong> khoảng tuyến tính cần xây dựng đường chuẩn <strong>và</strong> xác <strong>định</strong> hệ 

<strong>số</strong> hồi quy tương quan. Trong phân tích <strong>thực</strong> tế, có thể xây dựng các đường chuẩn 

ngắn, trùm lên vùng nồng độ trong mẫu, không nhất thiết phải lập đường chuẩn 

toàn bộ khoảng tuyến tính. Nồng độ trong mẫu không được vượt ra ngoài giới hạn 

cao nhất <strong>và</strong> thấp nhất của đường chuẩn <strong>và</strong> tốt nhất phải nằm ở đường giữa đường 

chuẩn. có nhiều loại đường chuẩn khác nhau tùy thuộc <strong>và</strong>o các phương pháp <strong>và</strong> kỹ 

thuật khác nhau như: Đường chuẩn với <strong>chất</strong> chuẩn tinh khiết, đường chuẩn trên 

nền mẫu trắng, đường chuẩn trên nền mẫu <strong>thực</strong>… 

+ Giới hạn phát hiện LOD 

Giới hạn phát hiện (LOD) là nồng độ nhỏ nhất của <strong>chất</strong> phân tích có thể xác <strong>định</strong> 

được trong điều kiện thí nghiệm cụ thể. Đây là nồng độ thấp nhất của <strong>chất</strong> phân tích 

trong mẫu mà hệ thống có thể phát hiện được nhưng chưa thể <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> được. Tùy 

thuộc <strong>và</strong>o phương pháp phân tích <strong>và</strong> điều kiện thí nghiệm có thể tính LOD theo 

nhiều cách khác nhau. Trong sắc ký LOD thường được xác <strong>định</strong> là nồng nồng độ 

của <strong>chất</strong> phân tích mà tại đó tỉ lệ giữa tín hiệu của <strong>chất</strong> phân tích <strong>và</strong> tín hiệu nền 

bằng 3 (S/N=3). 

+ Giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> LOQ 

Giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> (LOQ) là nồng độ tối thiểu của <strong>chất</strong> phân tích trong dung môi 

mà tại đó ta có thể <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> được bằng phương pháp phân tích <strong>và</strong> cho hết quả có 

độ chính xác mong muốn. Giống như LOD, có nhiều cách khác nhau xác <strong>định</strong> LOQ 

phụ thuộc <strong>và</strong>o từng phương pháp, kỹ thuật <strong>và</strong> điều kiện trang thiết bị cụ thể. Ta có 

thể xác <strong>định</strong> dựa <strong>và</strong>o tỷ lệ tín hiệu <strong>chất</strong> phân tích so với nhiễu đường nền (S/N). 

LOQ có thể xác <strong>định</strong> bằng nồng độ của <strong>chất</strong> phân tích mà tại đó chiều cao peak của 

nó bằng khoảng 10 lần chiều cao của nhiễu đường nền (S/N=10). 

+ Khảo sát độ chính xác của phép đo 



Theo ISO, độ chính xác của phép đo được đánh giá qua độ đúng <strong>và</strong> độ chụm. 

Độ chụm là mức độ gần nhau của các giá trị riêng lẻ của các phép đo lặp lại. Độ 

đúng là mức độ gần nhau của giá trị phân tích với giá trị <strong>thực</strong>. Độ đúng được biễu 

diễn <strong>dư</strong>ới dạng sai <strong>số</strong> tuyệt đối hoặc sai <strong>số</strong> tương đối. 

Sai <strong>số</strong> được tính theo công thức: 

% X 

Si 

− St 

i= 

1 

% X = × 100% % X 

tb 

= 

S 

n 

t 

Trong đó: %X: Sai <strong>số</strong> phần trăm tương đối 

S i : Gía trị diện tích peak đo được 

S t : Gía trị diện tích peak <strong>thực</strong> 

n: Số lần đo 

Độ lặp lại của phép đo được xác <strong>định</strong> theo các đại <strong>lượng</strong> SD <strong>và</strong> RSD 

n 

∑ 

i 

S 

2 

= 

∑ ( S ) 2 

i 

− Stb 

S 

RSD = × 100% 

n −1 

Trong đó: S: Độ lệch chuẩn 

S tb : Diện tích peak trung bình 

S 

tb 

$$$chữa S thành SD 

RSD: Hệ <strong>số</strong> biến động của phép đo 

Người ta thường so sánh RSD (%) tính được so với RSD (%) cho phép ở nồng độ 

<strong>chất</strong> tương ứng theo AOAC. RSD (%) tính được không được lớn hơn giá trị trong 

bảng ở hàm <strong>lượng</strong> <strong>chất</strong> tương ứng, độ chụm thay đổi theo nồng độ <strong>chất</strong> phân tích. 

Nồng độ càng thấp thì kết quả càng dao động nhiều (không chụm) nghĩa là RSD 

càng lớn. 



Bảng 1.1: Độ lặp lại tối đa chấp nhận tại các nồng độ khác nhau (theo AOAC) 

TT Hàm <strong>lượng</strong> % Tỷ lệ <strong>chất</strong> Đơn vị RSD (%) 

1 100 1 100% 1,3 

2 10 10 -1 10% 1,8 

3 1 10 -2 1% 2,7 

4 0,1 10 -3 0,1% 3,7 

5 0,01 10 -4 100ppm 5,3 

6 0,001 10 -5 10ppm 7,3 

7 0,0001 10 -6 1ppm 11 

8 0,00001 10 -7 100ppb 15 

9 0,000001 10 -8 10ppb 21 

10 0,0000001 10 -9 1ppb 30 

+ Khảo sát độ lặp lại của quy trình phân tích 

Độ lặp lại của quy trình phân tích được đánh giá thông qua độ lệch chuẩn tương 

đối của 5 phép thử riêng biệt trên cùng 1 mẫu. Quá trình <strong>thực</strong> hiện theo đúng quy 

trình, điều kiện sắc ký đã trình bày. Giá trị RSD cho phép 15%. 

1.7. Các nghiên cứu liên quan 

Đặng Văn Khánh (2010) [12], <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> 

<strong>nhóm</strong> Carbamat trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> loại rau quả bằng phương pháp sắc ký lỏng 

ghép khối phổ 

Đề tài đã tiến hành: 

- Nghiên cứu <strong>và</strong> tối ưu <strong>hóa</strong> được các điều kiện chạy sắc ký lỏng ghép khối phổ 

như: pha động, cột sắc ký, detector… 

+ Pha động là methanol <strong>và</strong> dung dịch acid focmic 0,1% 

+ Cột sắc ký là cột C18 

+ Điều kiện của detector khối phổ chạy nguồn ion <strong>hóa</strong> ESI 



- Nghiên cứu đánh giá được khoảng tuyến tính, đường chuẩn, giới hạn phát hiện 

<strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> của các <strong>chất</strong> <strong>nhóm</strong> Carbamat, độ lặp lại <strong>và</strong> độ thu hồi 

của phương pháp. 

+ Xây dựng đường chuẩn bằng cách pha <strong>một</strong> dãy dung dịch chuẩn có nồng 

độ từ 20ppb đến 1500ppb, sau đó đem đo ở các điều kiện đã tối ưu. Và xác 

<strong>định</strong> được đường chuẩn của Carbofuran, Propoxur, Carbaryl <strong>và</strong> Fenobucarb. 

+ <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> giới hạn phát hiện LOD <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> LOQ bằng cách 

dùng dung dịch chuẩn hỗn hợp 50ppb rồi tiến hành pha loãng cho tới khi thu 

được chiều cao tín hiệu <strong>chất</strong> phân tích bằng 3 lần tín hiệu đường nền thì ta thu 

được LOD <strong>và</strong> LOQ=1/3*LOD. 

- Nghiên cứu <strong>và</strong> đưa ra các điều kiện tách chiết các <strong>chất</strong> Carbamat trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> 

loại rau quả. 

- Đưa ra quy trình phân tích xác <strong>định</strong> đồng thời <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> 

<strong>vật</strong> <strong>nhóm</strong> carbamat trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> loại rau quả bằng phương pháp sắc ký lỏng 

khối phổ. 

- Tiến hành phân tích trên 30 mẫu rau quả trên địa bàn Hà Nội <strong>và</strong> phát hiện 2 

mẫu rau có chứa <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> carbofuran. 

Nguyễn Thị Bích Thu (2009) [13]; Nghiên cứu ứng dụng sắc ký khí khối phổ 

để phân tích <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> thường dùng. 

Đề tài đã tiến hành: 

- Khảo sát tình hình sử dụng HCBVTV <strong>nhóm</strong> Clo <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong>, <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> <strong>và</strong> 

<strong>Pyrethroid</strong> trong trồng cây <strong>dư</strong>ợc liệu ở các địa điểm: Thanh Trì - Hà Nội, 

Thường Tín – Hà Nội, Khoái Châu – Hưng Yên, Hà Trung – Thanh Hóa. 

- Xây dựng được qui trình ổn <strong>định</strong>, hợp lý để <strong>định</strong> tính, <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> thường dùng chính xác <strong>và</strong> nhanh chóng bằng phương pháp sắc ký 

khí khối phổ (GC – MS). 



- Áp dụng qui trình đã xây dựng để phân tích sàng lọc <strong>định</strong> tính, <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> <strong>dư</strong> 

<strong>lượng</strong> các HC BVTV <strong>nhóm</strong> Clo <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong>, <strong>Lân</strong> <strong>hữu</strong> <strong>cơ</strong> <strong>và</strong> <strong>Pyrethroid</strong> bằng 

phương pháp GC – MS trong mẫu <strong>dư</strong>ợc liệu <strong>và</strong> mẫu nông sản: đinh lăng, 

đương quy, cam thảo, gừng, hà thủ ô, hoa hòe, cải, tía tô… 




CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

2.1. Đối tượng nghiên cứu 

- Đối tượng nghiên cứu là 5 HC BVTV bao gồm: Cypermethrin, Permethrin, 

Chlorpyriphos, Metalaxyl, Malathion. 

- 10 loại rau khác nhau được bán <strong>và</strong> tiêu thụ trên thị trường Hà Nội <strong>và</strong> được mã 

<strong>hóa</strong> như sau: 

Bảng 2.1: Mã <strong>hóa</strong> các loại rau 

STT Loại rau Mã 

<strong>hóa</strong> 

Địa chỉ mua 

Thời gian mua 

1 Cải xanh C1 Hộ nông dân Thường Tín Thu hái buổi chiều 

2 Cải ngọt C2 Hộ nông dân Thường Tín Thu hái buổi chiều 

3 Cải cúc C3 Chợ Bách Khoa Chợợ buổi sáng 

4 Đậu đỗ C4 Chợ Đồng Tâm Chợợ buổi chiều 

5 Xà lách C5 Chợ Đồng Tâm Chợợ buổi sáng 

6 Bắp cải C6 Chợ Bách Khoa Chợợ buổi chiều 

7 Rau muống C7 Chợ Đầu Mối Minh Khai Chợợ buổi sáng 

8 Cần tây C8 Siêu thị VinMart Buổi sáng 

9 Hành lá C9 Chợ Đồng Tâm Chợợ buổi chiều 

10 Rau ngót C10 Chợ Bách Khoa Chợợ buổi sáng 

C1 

C2 

C3 

C4 


Page 28


C5 C6 C7 

C8 C9 C10 

2.2. Hóa <strong>chất</strong>, dụng cụ <strong>và</strong> thiết bị nghiên cứu 

2.2.1. Hóa <strong>chất</strong> 

Các <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> sử dụng trong nghiên cứu: 

- Toluene xuất sứ Merck, độ tinh khiết 99,5% 

- Petrodium ether xuất sứ Trung Quốc, độ tinh khiết 96-98% 

- Dichloromethane xuất sứ Merck, độ tinh khiết 99,95% 

- n-Hexane xuất sứ Trung Quốc, độ tính khiết trên 63% 

- Cyclohexane xuất sứ Merck, độ tinh khiết 99% 

- Magnesium Sulphate xuất sứ Trung Quốc, độ tính khiết 99% 

- Ngoài ra, còn sử dụng các <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> khác: PSA, acid axetic, 

acetonitrile, NaOAC.3H2O. 

Các <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> chuẩn: Chlorpyriphos (Cat.No: XA1160000CY), 

Cypermethrin (Cat.No: XA11890000CY), Permethrin (Cat.No: L 11890100CY), 

Metalaxyl (Cat.No: XA14920000TO), Malathion (Cat.No: XA147710000CY). 



2.2.2. Dụng cụ <strong>và</strong> thiết bị nghiên cứu 

Dụng cụ nghiên cứu gồm: bình tam giác, bình cầu, ống đong các loại, pipet, 

vial 2ml, kim bơm mẫu <strong>và</strong> các dụng cụ cần thiết khác. 

Các thiết bị nghiên cứu: 

- Thiết bị nghiền 

- Thiết bị lắc Vortex 

- Thiết bị li tâm Rotina 380, tốc độ max 14000rpm 

- Cân phân tích độ chính xác 10 -4 g 

- Thiết bị chưng cất quay chân không 

- Thiết bị phân tích sắc ký khí QP2010 của hãng Shimazu 

- Cột mao quản DB-5ms, đường kính trong 0,25mm, dài 30m, độ dày lớp 

film tráng cột là 0,25µm. 

2.3. Phương pháp nghiên cứu 

Kỹ thuật tách chiết lỏng – lỏng 

Kỹ thuật phân tích theo AOAC 

Phương pháp phân tích sắc ký khí ghép khối phổ 

2.3.1. Phương pháp chuẩn bị mẫu nghiên cứu 

- Pha từng mẫu chuẩn đơn <strong>chất</strong> trong dung môi acetonitrile thành 

dung dịch có nồng độ là 2500 ng/ml. 

- Từ dung dịch chuẩn gốc, tiến hành pha hỗn hợp các <strong>chất</strong> chuẩn HC 

BVTV trong dung môi acetonitrile có các nồng độ 50, 200,500, 1000, 2000, 2500 

ng/ml. 

2.3.2. Đánh giá phương pháp phân tích 

+ <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> khoảng tuyến tính <strong>và</strong> đường chuẩn 

Tiến hành khảo sát tại 6 điểm nồng độ khác nhau: 50, 200, 500, 1000, 2000, 

2500 ng/ml, sau đó thu được diện tích peak tại mỗi nồng độ đó <strong>và</strong> tiến hành vè đồ 



thị phụ thuộc của diện tích peak <strong>và</strong>o nồng độ. Quan sát <strong>và</strong> xác <strong>định</strong> khoảng tuyến 

tính <strong>và</strong> tiến hành xây dựng đường chuẩn cho từng mẫu chuẩn. 

+ Giới hạn phát hiện LOD 

Chúng tôi đã tiến hành xác <strong>định</strong> LOD như sau: Phân tích mẫu chuẩn ở nồng độ 

thấp còn có thể xuất hiện tín hiệu của <strong>chất</strong> phân tích. Sau đó xác <strong>định</strong> tỉ lệ tín hiệu 

<strong>chất</strong> phân tích chia cho tín hiệu nền (S/N). LOD được chấp nhận tại nồng độ mà 

tại đó S/N=3. 

+ Giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> LOQ 

Vì LOQ có thể xác <strong>định</strong> bằng nồng độ của <strong>chất</strong> phân tích mà tại đó chiều cao 

peak của nó bằng khoảng 10 lần chiều cao của nhiễu đường nền (S/N=10). Do đó 

chúng tôi xác <strong>định</strong> LOQ từ LOD theo công thức: LOQ = 10/3* LOD. 

+ <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> độ chính xác (độ lặp lại) của phép đo 

Tiến hành pha các <strong>chất</strong> chuẩn ở 3 nồng độ đầu của khoảng tuyến tính gồm: 50, 

200, 500 ppb. Tiên hành đo diện tích của mỗi <strong>chất</strong> chuẩn tại mỗi nồng độ lặp lại như 

vậy 4 lần <strong>và</strong> xác <strong>định</strong> độ chính xác của phép đo. 

+ Khảo sát độ lặp lại của quy trình phân tích 

Độ lặp lại của quy trình phân tích được đanh giá thông qua việc phân tích 5 mẫu 

rau được thêm chuẩn ở nồng độ mỗi <strong>chất</strong> là 500ng/g rau <strong>và</strong> 2000ng/g rau. Quá trinh 

xử lý mẫu <strong>và</strong> phân tích <strong>dư</strong>ợc <strong>thực</strong> hiện theo quy trình đã nêu ở mục 2.3.3 <strong>và</strong> mục 

2.3.4. 



2.3.3. Phương pháp chiết tách mẫu theo AOAC 

Quy trình: 

Mẫu rau 

(15g) 

Ống li tâm 

15ml dd 1% acid acetic trong acetonitrile 

2,5g NaOAc.3H 2O 

Lắc vortex+ Ly tâm 

Bã 

Hút 1ml dịch 

2ml hh PSA+MgSO 4 

Lắc vortex+ Ly tâm 

Thu mẫu chiết 

Phân tích GC-MS 

Hình 2.1: Quy trình chiết tách mẫu theo AOAC 



Thuyết minh quy trình 

Cân chính xác khoảng 15g mẫu <strong>và</strong>o ống ly tâm 50 ml. 

- Mẫu QC: Thêm 150 µl chuẩn hỗn hợp nồng độ 10 µg/ml 

- Thêm 15 ml dung dịch 1% acid acetic trong acetonitril <strong>và</strong>o mẫu thử, mẫu QC, 

lắc trộn đều bằng tay, Vortex trong 30s. 

- Cho từ từ hỗn hợp muối chiết đã chuẩn bị sẵn (6g MgSO4 khan <strong>và</strong> 1,5 g 

NaOAc khan hoặc 2,5 g NaOAc.3H2O). 

- Lắc trộn đều bằng tay 1 phút, Vortex trong 30s, đem ly tâm 6000 rpm trong 5 

phút. 

- Hút 1 ml dịch phía trên <strong>và</strong>o ống ly tâm 2 ml trong có hỗn hợp 0,05 g PSA <strong>và</strong> 

0,15 g MgSO 4 khan đã chuẩn bị sẵn . 

- Lắc trộn đều bằng máy lắc vortex trong 30s, đem ly tâm 13000 rpm trong 1 

phút. 

- Hút dịch sau ly tâm <strong>và</strong>o vial, đo trên GC – MS. 

2.3.4. Phương pháp sắc ký khí khối phổ 

- Máy sắc ký khí ghép khối phổ GC – MS QP 2010 hãng Shimazu 

- Pha tĩnh của GC là cột mao quản DB-5ms, dài 30m, đường kính trong 0,25mm 

 

Điều kiện GC: 

- Cột sắc ký DB-5ms (30m*250µm*0,25µm) 

- Khí mang: Helium 

- Tốc độ khí mang: Đẳng dòng, 1 ml/phút 

- Nhiệt độ buồng tiêm mẫu: 250 0 C 

- Aux Heaters: 280 0 C 

- Thể tích tiêm mẫu: 1µl 

- Chế độ tiêm mẫu: không chia dòng 



- Chương trình nhiệt độ: Nhiệt độ ban đầu 50 o C (giữ trong 1phút), tăng 

25 o C/phút lên 125 o C, sau đó tăng 10 o C/phút lên 300 o C (giữ trong 5phút). 

Tổng thời gian phân tích là 26,4phút. 

Điều kiện MS : 

- Nguồn ion <strong>hóa</strong>: EI 

- Năng <strong>lượng</strong> ion <strong>hóa</strong> 70ev 

- Nhiệt độ buồng ion: 230 o C 

- Thời gian cắt dung môi: 5phút 

- Chế độ phân tích SIM 




CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 

3.1. Kết quả khảo sát điều kiện phân tích GC/MS 

Từ kết quả phân tích SIM đã xác <strong>định</strong> được thời gian lưu <strong>và</strong> các mảnh phổ 

cần phân tích, tỷ lệ mảnh phổ được chỉ ra trong bảng sau: 

Bảng 3.1: Kết quả khảo sát các mảnh phổ, thời gian lưu của HC BVTV dùng để 

phân tích <strong>định</strong> tính, <strong>định</strong> <strong>lượng</strong>. 

STT 

Tên <strong>chất</strong> m/z Thời gian lưu (phút) 

1 Chlorpyripos 258; 260; 314; 316 14.330 

2 Cypermethrin 91; 217;163 

21.321 

3 Metalaxyl 127; 163; 168; 183 13.683 

4 Malathion 146; 234; 249; 190 14.182 

5 Permethrin 99; 127;173 

20.591 

Kết quả phân tích mẫu hỗn hợp được chỉ ra trong sắc kí đồ hình 3.1 cho ta thấy 

các <strong>chất</strong> phân tích là tách nhau ra hoàn toàn. 

Hình 3.1: Sắc kí đồ hỗn hợp ở nồng độ 50ppb 


Page 35


3.2. Kết quả khảo sát độ ổn <strong>định</strong> của GC/MS trong 1 ngày 

Kết quả khảo sát độ ổn <strong>định</strong> của GC/MS trong <strong>một</strong> ngày được đánh giá 

thông qua việc phân tích 2 điểm nồng độ là 50ppb <strong>và</strong> 2000ppb, mỗi điểm phân 

tích 4 lần trong cùng <strong>một</strong> điều kiện sắc kí <strong>và</strong> người phân tích. Kết quả đánh giá 

thông qua tín hiệu thời gian lưu <strong>và</strong> diện tích peak chỉ ra trong bảng 3.2; 3.3; 3.4; 

3.5 cho thấy độ lệch chuẩn tương đối của thiết bị là tốt. 

Bảng 3.2: Kết quả đánh giá độ ổn <strong>định</strong> của GC/MS thông qua thời gian lưu (tR) ở 

nồng độ 50ppb 

STT 

Tên <strong>chất</strong> 

Lần bơm mẫu 

1 2 3 4 

RSD(%) 

1 Chlorpyripos 14,336 14,325 14,323 14,336 0,049 

2 Cypermethrin 21,311 21,330 21,309 21,332 0,057 

3 Metalaxyl 13,676 13,690 13,688 13,678 0,047 

4 Malathion 14,175 14,189 14,190 14,173 0,063 

5 Permethrin 20,580 20.584 20,605 20,596 0,055 

Bảng 3.3: kết quả đánh giá độ ổn <strong>định</strong> của GC/MS thông qua thời gian lưu (tR) ở 


STT Tên <strong>chất</strong> Lần bơm mẫu RSD (%) 

1 2 3 4 

1 Chloryripos 14,310 14,353 14,321 14,336 0,151 

2 Cypermethrin 21,279 21,363 21,281 21,361 0,218 

3 Metalaxyl 13,667 13,701 13,700 13,663 0,150 

4 Malathion 14,160 14,203 14,201 14,163 0,165 

5 Permethrin 20,550 20,628 20,629 20,556 0,212 



Kết quả phân tích <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> các <strong>chất</strong> có từ 2 đồng phân trở nên thường 

được đưa về dạng tổng <strong>số</strong> các đồng phân do đó đánh giá độ ổn <strong>định</strong> của thiết bị 

thông qua diện tích peak thì tín hiệu diện tích được đánh giá ở dạng tổng các đồng 

phân. Kết quả chỉ ra ở bảng 3.4; 3.5 cho thấy độ lệch chuẩn tương đối khi khảo sát 

độ ổn <strong>định</strong> của thiết bị ở hai nồng độ 50ppb <strong>và</strong> 2000ppb có giá trị từ 1,11%- 

1,64% 

Bảng 3.4: Kết quả đánh giá độ ổn <strong>định</strong> của GC/MS thông qua diện tích peak (S i ) ở 



1 2 3 4 

1 Chloryripos 25023 25178 24088 25783 2,8 

2 Cypermethrin 64568 65231 66598 66967 1,5 

3 Metalaxyl 11186 11983 12586 10825 6,8 

4 Malathion 26978 25825 25972 27609 3,2 

5 Permethrin 40987 42112 41672 41514 3,6 

Bảng 3.5: Kết quả đánh giá độ ổn <strong>định</strong> của GC/MS thông qua diện tích peak (S i ) ở 



1 2 3 4 

1 Chloryripos 245708 241872 240921 241363 0,9 

2 Cypermethrin 931783 949853 945318 940178 0,8 

3 Metalaxyl 127351 128325 127730 127198 0,4 

4 Malathion 361918 363597 364147 362118 0,3 

5 Permethrin 540118 541323 538330 541421 0,3 



3.3. Kết quả đánh giá phương pháp phân tích 

3.3.1. Kết quả xây dựng đường chuẩn 

Lập đường chuẩn là <strong>một</strong> trong những yêu cầu đầu tiên của phương pháp phân 

tích. Từ đường chuẩn ta có thể biết được khoảng tuyến tính của <strong>chất</strong> phân tích, từ 

đó đưa nồng độ mẫu <strong>thực</strong> nằm trong khoảng tuyến tính. Chúng tôi đã xây dựng 

đường chuẩn như sau: pha <strong>một</strong> dãy dung dịch chuẩn có các nồng độ 50, 200, 500, 

1000, 2000, 2500ppb. Các dung dịch chuẩn được pha trong dung môi acetonitril 

Sau đó đem đo ở điều kiện trên, kết quả thu được ở bảng sau: 

Bảng 3.6: Sự phụ thuộc của diện tích peak lên nồng độ các <strong>chất</strong> 

Nồng 

độ 

Diện tích 

(ppb) 

Chlopyriphos Cypermethrin Metalaxyl Malathion Permethrin 

(1) 

(2) (3) (4) (5) 

50 25018 65841 9645 26596 40578 

200 96906 315941 47052 128281 192482 

500 242466 941783 127651 362945 540048 

1000 484852 1883568 255138 725858 1019765 

2000 969860 3790765 530928 1344879 2200185 

2500 1077897 4298567 612634 2077453 2409289 

Bảng 3.7: Kết quả xây dựng đường ngoại chuẩn 

STT Tên <strong>chất</strong> Phương trình hồi quy, hệ <strong>số</strong> tương quan 

1 Chlopyriphos Y= 484,72X+ 278,89; r 2 =0,9998 

2 Cypermethrin Y= 1914X- 34019; r 2 =0,9998 

3 Metalaxyl Y= 256,67X- 1958,2,1; r 2 =0,9999 

4 Malathion Y= 723,85X-7111,9; r 2 =0,9998 

5 Permethrin Y= 1111,5X-18532 ; r 2 =0,9999 



1200000 

1000000 

1200000 

1000000 

y = 484.72x + 278.89 

R² = 0.9998 

800000 

800000 

DIện tích 

600000 

400000 

Diện tích 

600000 

400000 

200000 

200000 

0 

0 

0 1000 2000 3000 

0 1000 2000 3000 

Nồng độ ng/ml 


Hình 3.2: Sự phụ thuộc diện tích peak <strong>và</strong>o nồng độ của Chlorpyripos <strong>và</strong> đường 

chuẩn 

Diện tích 

5000000 

4500000 

4000000 

3500000 

3000000 

2500000 

2000000 

1500000 

1000000 

500000 

0 

0 1000 2000 3000 

Diện tích 

4000000 

3500000 

3000000 

2500000 

2000000 

1500000 

1000000 

500000 

0 

y = 1914.x - 34019 

R² = 0.999 

0 1000 2000 3000 



Hình 3.3: Sự phụ thuộc diện tích peak <strong>và</strong>o nồng độ của Cypermethrin <strong>và</strong> đường 

chuẩn 



700000 

600000 

600000 

500000 

y = 256.6x - 1985. 

R² = 0.999 

Diện tích 

500000 

400000 

300000 

200000 

Diện tích 

400000 

300000 

200000 

100000 

100000 

0 

0 1000 2000 3000 

0 

0 1000 2000 3000 



Hình 3.4: Sự phụ thuộc diện tích peak <strong>và</strong>o nồng độ của Metalaxyl <strong>và</strong> đường chuẩn 

2500000 

2000000 

1600000 

1400000 

1200000 

y = 723.8x - 7177. 

R² = 0.999 

Diện tích 

1500000 

1000000 

Diện tích 

1000000 

800000 

600000 

500000 

400000 

200000 

0 

0 1000 2000 3000 

0 

0 1000 2000 3000 



Hình 3.5: Sự phụ thuộc diện tích peak <strong>và</strong>o nồng độ của Malathion <strong>và</strong> đường chuẩn 



3000000 

2500000 

2500000 

2000000 

y = 1111.x - 18532 

R² = 0.999 

Diện tích 

2000000 

1500000 

1000000 

Diện tích 

1500000 

1000000 

500000 

500000 

0 

0 

0 1000 2000 3000 

0 1000 2000 3000 



Hình 3.6: Sự phụ thuộc diện tích peak <strong>và</strong>o nồng độ của Permethrin <strong>và</strong> đường 

chuẩn 

Từ các đồ thị trên ta thấy trong khoảng nồng độ 50ppb- 2000ppb thì mối 

quan hệ giữa diện tích peak <strong>và</strong> nồng độ của các <strong>chất</strong> đều tuyến tính. 

3.3.2. Giới hạn phát hiện LOD, giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> LOQ 

Để xác <strong>định</strong> giới hạn chúng tôi dùng hỗn hợp 500ppb rồi tiến hành pha loãng 

cho tới khi thu được chiều cao <strong>chất</strong> phân tích gấp 3 lần tín hiệu đường nền. kết quả 

thu được như sau: giới hạn phát hiện của Chlorpyripos, Cypermethrin, Metlaxyl, 

Malathion, Permethrin là 0,002mg/kg (2ppb) 

Giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> LOQ được xem là nồng độ thấp nhất mà hệ thống phân 

tích <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> được với tín hiệu phân tích khác có ý nghĩa <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> với tín hiệu 

của mẫu trắng hay tín hiệu nền. Theo lí thuyết thống kê trong <strong>hóa</strong> phân tích thì 

LOQ = 3,33 LOD. Do đó giới hạn phát hiện của Chlopyriphos, Cypermethrin, 

Metalaxyl, Malathion, Permethrin là 0,007mg/kg (7ppb) 

3.3.3. Kết quả độ chính xác của phép đo 

Pha 3 mẫu ở 3 nồng độ đầu, giữa <strong>và</strong> cuối của khoảng tuyến tính. Thực hiện đo 

mỗi mẫu 4 lần ta có kết quả như sau: 



Bảng 3.8: Sai <strong>số</strong>của phép đo ở các nồng độ khác nhau 

Diện tích peak(S i ) 

Diện 

Nồng N 

tích 

h độ 

ậ 

(ppb) 

n 

x50 

é 

t 

: 

p200 

h 

ầ 

n 

500 

t 

r 

ă 

%X tb 

Lần đo 1 2 3 4 peak 

(S t ) 

Chlophyriphos 25023 25178 24088 25783 24515 2,9 

Cypermethrin 64568 65231 66598 66967 61686 6,7 

Metalaxyl 11186 11983 12586 10825 10848 7,5 

Malathion 26978 25825 25972 27609 29014 8,3 

Permethrin 40987 42112 41672 41514 37043 12,2 

Chlorphyriphos 90981 97237 104213 95193 92223 5,6 

Cypermethrin 314515 324865 322187 302197 348801 9,42 

Metalaxyl 46978 46530 46782 47918 47778 1,7 

Malathion 130496 120124 127178 127326 144565 12,6 

Permethrin 189153 190297 196695 193783 189354 1,7 

Chlophyriphos 245708 241872 240921 241363 242639 0,7 

Cypermethrin 931783 949853 945318 940178 923031 2,0 

Metalaxyl 127351 128325 127730 127198 132808 3,9 

Malathion 361918 363597 364147 362118 355297 2,2 

Permethrin 540118 541323 538330 541421 528864 2,9 

Nhận xét: Phần trăm sai <strong>số</strong> của phép đo tại 3 mức nồng độ có giá trị từ 0,3-12,6 % 

nằm trong giới hạn cho phép của AOAC. 

3.4. Kết quả phân tích mẫu <strong>thực</strong> tế 

Sau khi khảo sát <strong>thực</strong> tế các mẫu rau trên địa bàn Hà Nội bằng phương pháp 

trên. Chúng tôi có kết quả như sau: 



Bảng 3.9: Kết quả phân tích <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> HC các loại rau (mg/kg) theo AOAC 

Mã 

STT <strong>số</strong> Chlorphyriphos Cypermethrin Metalaxyl Malathion Permethrin 

1 C1 211.38 60.23 KPH KPH KPH 

2 C2 14.86 6.55 KPH KPH KPH 

3 C3 0.16 KPH KPH KPH KPH 

4 C4 KPH 0.029 KPH KPH KPH 

5 C5 KPH KPH KPH KPH KPH 

6 C6 1.37 0.59 KPH KPH KPH 

7 C7 

8 C8 

9 C9 KPH KPH KPH KPH KPH 

10 C10 

Ghi chú: KPH- không phát hiện 

Bảng 3.10: Hàm <strong>lượng</strong> cho phép trong các loại rau 

Mã Chlorphyriphos Cypermethrin Metalaxyl Malathion Permethrin 

STT rau 

1 C1 1 0.2 2 1 

2 C2 1 0.2 2 1 

3 C3 1 0.2 2 1 

4 C4 0.5 1 

5 C5 0.1 2 2 

6 C6 1 0.5 5 

7 C7 0.2 0.5 0.2 0.5 

8 C8 0.05 0.5 0.5 0.5 

9 C9 

10 C10 0.5 0.5 0.5 1 



Nhận xét: Đã khảo sát <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> trong 10 

loại rau. Qua bảng (3.5) <strong>và</strong> so sánh với hàm <strong>lượng</strong> giới hạn cho phép (3.6) cho ta 

thấy: 

- Các mẫu rau chứa HC BVTV bao gồm 

- Các mẫu rau chứa hàm <strong>lượng</strong> lớn hơn hàm <strong>lượng</strong> giới hạn cho phép bao 

gồm 

Nhiều mẫu rau trên địa bàn Hà Nội còn chứa nhiều <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> HC BVTV vượt 

quá giới hạn cho phép của TCVN. Vì vậy cần có <strong>cơ</strong> chế quản lý, kiểm tra chặt chẽ 

các mặt hàng rau hơn nữa để nâng cao <strong>chất</strong> <strong>lượng</strong> cuộc <strong>số</strong>ng cho con người cũng 

như <strong>vật</strong> nuôi 



CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

Kết luận 

1.Đã khảo sát được phương pháp phân tích 5 HC BVTV ( Chlorpyripos, 

Cypermethrin, Metalaxyl, Malathion, Permethrin) trong mẫu rau bằng phương 

pháp sắc kí khí detector khối phổ 

2.Tiến hành đánh giá quy trình phân tích thông qua khảo sát các yếu tố 

- Khảo sát điều kiện GC/MS 

- Khảo sát độ ổn <strong>định</strong> của thiết bị GC/MS 

- Khảo sát khoảng tuyến tính, giới hạn phát hiện <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> 

- Khảo sát độ lặp lại của phương pháp phân tích 

3. Tiến hành <strong>thực</strong> nhiệm phân tích HC BVTC trong 10 loại rau trên thị trường Hà 

Nội 

Kiến nghị 

1.Tiếp tục nghiên cứu quy trình phân tích đa <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> HC BVTV trong các mẫu 

rau bằng phương pháp GC/MS. 

2.Cần có <strong>cơ</strong> chế quản lý chặt chẽ các sản phẩm rau không rõ nguồn gốc vì đây là 

mặt hàng đa dạng dễ tồn <strong>dư</strong> HC BVTV ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của 

người tiêu dùng. 



TÀI LIỆU THAM KHẢO 

A. Tiếng Việt. 

1. Trung tâm nghiên cứu <strong>và</strong> tư vấn tiêu dùng (2009), Báo cáo <strong>thực</strong> trạng an toàn 

rau, củ, quả trên thị trường. 

2. Trần Việt Hùng (2005), Các kỹ thuật xử lý mẫu <strong>và</strong> phương pháp phân tích <strong>dư</strong> 

<strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> trong <strong>dư</strong>ợc liệu, chuyên đề sâu. 

3. Nguyễn Xuân Dũng, Lê Thanh Hải (2000), Cơ sở sắc ký khí, Hà Nội 2000. 

4. Trần Việt Hùng (2005), Độc tính <strong>và</strong> ảnh hưởng của việc sử dụng <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> đến môi trường <strong>và</strong> sức khỏe con người, chuyên đề sâu. 

5. Trần Tứ Hiếu, Từ Vọng Nghi, Nguyễn Văn Ri, Nguyễn Xuân Trung (2007), 

Hóa học phân tích, phần 2: Các phương pháp phân tích công cụ, NXB Khoa học <strong>và</strong> 

Kỹ thuật 

6. Trần Việt Hùng (2006), Khảo sát <strong>và</strong> nghiên cứu phân tích <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>hóa</strong> 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> trong <strong>dư</strong>ợc liệu sạch, Luận án tiến sĩ, Trường Đại học <strong>dư</strong>ợc Hà 

Nội. 

7. Trần Việt Hùng (2003), Một <strong>số</strong> phương pháp chiết hiện đại, Thông báo kiểm 

nghiệm, <strong>số</strong> 1. 

8. QĐ 46/2007/QĐ-BYT, Quy <strong>định</strong> giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học <strong>và</strong> <strong>hóa</strong> học 

trong <strong>thực</strong> phẩm. 

9. Phạm Văn Hùng (2005), Sắc ký khí <strong>cơ</strong> sở lý thuyết <strong>và</strong> khả năng ứng dụng, Nhà 

xuất bản Đại học Quốc Gia Hà Nội. 

10. Sở Tài nguyên <strong>và</strong> Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc (2008), Thuốc <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> <strong>và</strong> 

những tác động của chúng. 

11. Cổng thông tin điện tử Bộ Nông Nghiệp <strong>và</strong> Phát Triển Nông Thôn (2013). 

12. Đặng Văn Khánh (2010), <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> <strong>nhóm</strong> 

Carbamat trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> loại rau quả bằng phương pháp sắc ký lỏng ghép khối phổ 

13. Nguyễn Thị Bích Thu (2009); Nghiên cứu ứng dụng sắc ký khí khối phổ để 

phân tích <strong>dư</strong> <strong>lượng</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>hóa</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>vệ</strong> <strong>thực</strong> <strong>vật</strong> thường dùng. 



B. Tiếng Anh. 

14. AOAC Official Method 2007.01 “Pesticide Residues in Foods by Acetonitrile 

Extraction and Partitioning with Magnesium Sulfate”, Gas Chromatography/Mass 

Spectrometry and Liquid Chromatography/Tandem Mass Spectrometry 

15. AOAC International (1985), “AOAC Official Method 985.22 Organochlorine 

and Organophosphorus Pesticide Residues – Gas Chromatographic Method” AOAC 

Official method. 

16. AOAC International (1988), “AOAC Official Method 998.01 Synthetic 

<strong>Pyrethroid</strong>s in Agricultural Products - Multiresidue Gas Chromatographic Method” 

AOAC Official Method. 

17. Diazinon, Evironmental Health Criteria 198, International Programme on 

Chemical Safety, World Health Oganisation, Geneva, 1998, p12 

18. Food and Agriculture Organization of the United Nations (2002), International 

Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides. 

19. Grou E., Radulescu V. (1983), Direct determination of some carbamat 

pesticides in water and soil by high-performance liquid chromatography, Journal of 

Chromatography, 260, pp. 502-506. 

20. Grob, K. (1993), Classical Split and Splitness Injection in Capillary Gas 

Chromatography, 3 rd .ed., Heuthig, Heidelberg 

21. Harold M.McNair, Jame M.Miller (1998), Basic Gas Chromatography, John 

Willey & Sons, Inc. 

22. Liu M., Yang H., Liu H., Han P., Wang X., Zhang S., Wu Y. (2007), 

Development of high-performance liquid chromatography and non-aqueous 

capillary electrophoresis methods for the determination of fenoxycarb residues in 

wheat samples, Journal of the Science of Food and Agriculture, Vol.88, Issue 1. 

23. Morgan, D.P.1982 (Jan). Recognition and management of pesticide poisonongs. 

Third edition U.S. Enviromental Protection Agency.Washington, DC:U.S. 

Government Printing Office 



24. Tethgatuk P. Jinsart W. and ArnoldP. (2001), Determination of 

Organophosphate Pesticides in Vegetable Farm Drained Water Using Solid Phase 

Extraction Followed by High Performace Liquid Chromatography, J. Sci. Res. 

Chula. Univ, Vol. 26 No.1, pp.35-47. 

25. T. Visser, M J Verdenbregt and A.P J Mde Jong, L.A.van Ginkel, H.J. 

vanRossurn and R.W. Stepheny. Cryotrapping gas chrmatography – fourier 

trasform infrated spectrometry: anew technique to confirm the presence of bete – 

agonists in animal material. Analytical Chumuca Acta. 

26. Winefordner J.D (1998), Solid-Phase Extraction, principle and pratice, 

Chemical analysis, volume 47, A Willey-internscience publication, John Wiley & 

Sons, Inc.

Xác định dư lượng một số hóa chất bảo vệ thực vật nhóm Pyrethroid và Lân hữu cơ trong một vài loại rau bằng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?