CDJA Interruptie 1 2017

NR.1
JAARGANG: 29
2017
MAATSCHAPPELIJKE
VERANTWOORDELIJKHEID
Neem je maatschappelijke
verantwoordelijkheid
Duel landelijk voorzitterschap
www.cdja.nl
Het CDJA zoekt
nieuw schrijftalent
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
1

Cover : ‘t CDJA kookt voor en
eet met o.a. straatjongeren.
Beeld: Dirk Hol
Volgende
Interruptie
De volgende Interruptie zal naar verwachting in
september op de mat vallen en spitst zich toe
op het klimaatveranderingsvraagstuk.
Spreekt dit thema jou aan en heb je hier
iets over te melden?
Zet jouw gedachten voor ons op papier en zorg
dat je het uiterlijk 1 juli aan onze redactie aan
hebt geleverd. Weet je echt niets op dit thema te
verzinnen of heb je gewoon een ander heel goed
idee weet dan dat ingezonden stukken niet per se
thema-gerelateerd hoeven te zijn. Denk hierbij
wel eraan om de auteursinstructies te hanteren.
Mail ons: redactie@cdja.nl
Gezocht: Redactiecommissie
– hoofdredacteur van
Interruptie
Het CDJA is op zoek naar een nieuwe voorzitter van de Redactiecommissie,
de commissie die het ledenblad Interruptie uitgeeft.
Interruptie houdt de leden op de hoogte van het reilen
en zeilen binnen de vereniging, durft onafhankelijk en kritisch
naar het CDA en CDJA te kijken en probeert diepte aan te
brengen in het maatschappelijk debat. Dit doet de redactiecommissie
door interviews met interessante politici, wetenschappers,
etc. en door prikkelende stukken te schrijven over
allerlei relevante thema’s. Interruptie verschijnt vier keer per
jaar. Als voorzitter van de Redactiecommissie ben je tevens
hoofdredacteur van ‘Interruptie’ en ben je eindverantwoordelijk
voor de inhoud en de uitgave van ons ledenblad. Je geeft
sturing aan een enthousiaste groep CDJA- journalisten en
kruipt ook zelf regelmatig in de pen. In samenwerking met de
redactie, de grafisch vormgever, de fotograaf en de drukker zet
je het blad op, zorg je voor goede, prikkelende en originele
artikelen en ben je het journalistieke geweten van het CDJA.
TAKEN
De voorzitter van de redactiecommissie:
• Plant de vierjaarlijkse redactievergaderingen en zit deze voor;
• Is verantwoordelijk voor de inhoud van Interruptie: hij/zij
stelt de bijdrages vast, houdt de planning vast en geeft sturing
aan redactieleden;
• Is verantwoordelijk voor de eindredactie van de aangeleverde
stukken;
• Onderhoudt contact met de ontwerper en de drukker;
• Denkt op lange termijn na over de invulling van Interruptie;
• Schrijft voor elke uitgave een redactionele bijdrage;
• Onderhoudt contact met de Secretaris.
PROFIEL
Wij zoeken iemand met:
• Leidinggevende en organisatorische kwaliteiten;
• Aantoonbare affiniteit met journalistiek;
• Uitstekende schrijfvaardigheden en scherpe redactionele blik;
• Oog voor maatschappelijke relevante vraagstukken;
• Visie op de invulling van Interruptie op de lange termijn;
• Redactionele ervaring.
Het CDJA biedt een vergoeding van reiskosten. Daarnaast biedt
deze functie een fantastische uitdaging en een grote meerwaarde
voor op je CV. De functie is opengesteld voor een
periode van 1 jaar.
Herken jij je in bovenstaand beeld? Grijp dan nu je kans en solliciteer
voor deze uitdagende functie! Dit doe je door voor 1 juli
een motivatiebrief en cv te sturen naar mitchell@vanwaaij.com.
Vervolgens zal een sollicitatiegesprek plaats vinden en zal er al
dan geen voordracht plaatsvinden aan het Algemeen Bestuur.
Voor verdere vragen kan je contact opnemen met Jorden van
der Haas via secretaris@cdja.nl of +31 (0)6 204 74 502.

Redactioneel
DE MAATSCHAPPIJ, DAT BEN JIJ!
Weten we het nog? Stichting Ideële Reclame, beter bekend als SIRE, had
in de eerste jaren na de millenniumwisseling een aantal tv-campagnes
met de bovenstaande titel als slagslotzin.
Kijkend naar de persberichten van SIRE kun je uit deze zin halen wat het
doel en de boodschap waren. Bij de eerste campagne ging het erom dat
‘de maatschappij’ de schuld geven erg makkelijk is, maar dat wij zelf die
maatschappij vormen en we dus ook onze eigen verantwoordelijkheid
dienen te nemen. De laatst verschenen campagne had als doel om het
publiek duidelijk te maken dat je dagelijks zelf actief bij kunt dragen
aan het wat plezieriger maken van de maatschappij.
Over dit veraangenamen van de maatschappij door je maatschappelijke
verantwoordelijkheid te nemen gaat ook de editie van Interruptie
die je nu in handen hebt. Sinds de eerste campagne op tv verscheen
zijn de verharding van de maatschappij, de vervaging van normen en
waarden, tot egoïsme doorgeschoten individualisering en toenemend
geweld niet verminderd, maar slechts hooguit gelijk gebleven. Zie dit
nummer dan ook als een oproep tot een bereidheidsverklaring om deze
ontwikkelingen actief aan te pakken en daarmee samen de nog immer
voortdurende morele crisis te beslechten.
Word vrijwilliger, ga de buurt in, help hen die hulp nodig hebben en spoor
anderen, vooral juist ook mensen die andere opvattingen dan jezelf erop
nahouden, aan om een stapje extra te zetten en een steentje meer bij te
dragen. Geeft het juiste voorbeeld en laat zien dat de pen machtiger is dan
het zwaard.
Zorg ervoor dat mensen respecteren wat ‘de maatschappij’ van ons
verwacht. ‘De maatschappij’ verwacht van ons dat we ons naar behoren
gedragen en we goede burgers zijn Dus het (gepikte) normaal doen van
Rutte en het waarden- en normenverhaal van Buma en eerder, maar dan
in omgekeerde volgorde, van Balkenende. Amen.
Mitchell van Waaij
hoofdredacteur@cdja.nl
Inhoud
4 KIJKJE IN DE VERENIGING
ACTIEF BURGERSCHAP
7 OPINIE
GOED BURGERSCHAP
9 ESSAY
HANDVATTEN VOOR
BURGERSCHAP VAN NU
12 CDA GEDACHTEGOED
DE ARCHITECTUUR VAN
DE SAMENLEVING
15 OPINIE
BAUDETS FVD
19 OPINIE
CDA-JONGEREN ROEPEN OP
TOT MEER PIETER OMTZIGT
20 FOTOPAGINA
22 INTERVIEW
VOORZITTERSVERKIEZINGEN
27 COLUMN
CDJA CEMENT
28 ESSAY
DUURZAME VREDE?!
30 CDJA INSIDE
LAUDATO SI
33 CDJA INSIDE
DE MENS
34 STANDPUNTEN
HET POLITIEKE LANDSCHAP
35 COLOFON
36 COLUMN
ARD’S APPÈL
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

INTERVIEW
DOOR: CARINA VAN OS
BEELD: DIVERSEN
Actief
Burgerschap
Monique Kremer studeerde Algemene Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht
en Social Policy aan de University of Sussex, Verenigd Koninkrijk. Op dit moment werkt zij
voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en is zij bijzonder hoogleraar
Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam. Zij doet onder meer onderzoek
naar de verzorgingsstaat ten tijde van migratie, de toekomst van werk en zorg.
Om te beginnen: u doet onder meer onderzoek naar
de verzorgingsstaat. Kunnen wij in Nederland nog
wel spreken van een verzorgingsstaat?
“Ja hoor. Natuurlijk. Een heel groot deel van de
overheidsuitgaven zijn op het terrein van sociale
zekerheid. Daarnaast volgen veel mensen onderwijs,
maken zij gebruik van zorg en ontvangen ouderen
een pensioen. Het einde verzorgingsstaat wordt al
20 tot 30 jaar voorspeld. Er is vaak gezegd ‘nu blijft er
niks meer van over’. Maar de verzorgingsstaat is er
nog steeds en is robuust gebleken: veel mensen
zijn solidair met elkaar. De verzorgingsstaat is wel
sterk veranderd, de uitkeringen zijn bijvoorbeeld
soberder geworden. Maar het is belangrijk om ook
te benadrukken dat we nog steeds leven in een
verzorgingsstaat.”
Wat vindt u van een participatiesamenleving in
plaats van een verzorgingsstaat?
“We hebben nu al een participatiesamenleving. Het
idee dat wij niet participeren is nonsens: de participatiesamenleving
staat naast de verzorgingsstaat.
We hebben een van de hoogste aantallen vrijwilligers
in Nederland, we hebben een heel groot aantal
mantelzorgers en heel veel zorg vindt informeel
plaats. We kunnen die participatie meer ondersteunen
en koesteren, maar we moeten het niet
verder oprekken. De grens van intensieve zorg
waarbij mensen elkaar kunnen helpen is inmiddels
bereikt. Ik ben er natuurlijk een voorstander van als
mensen naar elkaar omkijken en elkaar helpen, en ik
denk ook dat er een groot potentieel is van mensen
die graag iets voor een ander zouden willen doen.
Maar dat gaat meer over af en toe een boodschap
doen of een praatje maken tegen eenzaamheid, dan
het overnemen van zware zorgtaken.”
4 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

‘‘Tegelijkertijd zien we
ook dat het probleem
van migratie en
de verzorgingsstaat
sterk overdreven wordt
in de politiek.’’
Meerdere politici hebben uitlatingen gedaan die
erop neerkwamen dat migratie en de verzorgingsstaat
niet samengaan. Hoe kijkt u hier tegenaan en
ziet u oplossingen om de combinatie in goede
banen te leiden?
“De vraag is hoe je de verzorgingsstaat zo kunt
inrichten dat migratie geen aanslag vormt op de
solidariteit. Als migranten werken dan zie je dat de
meeste mensen solidair met hen zijn. Dus als
migranten een baan hebben, zie je dat er wel
draagvlak is voor migratie en de insluiting van
migranten in de verzorgingsstaat. Wat mij betreft is
het heel belangrijk om daarop in te zetten. Tegelijkertijd
zien we ook dat het probleem van migratie en
de verzorgingsstaat sterk overdreven wordt in de
politiek. Zo wordt er bijvoorbeeld gesproken over
bijstandstoerisme, wat inhoudt dat migranten naar
Nederland of andere Europese landen komen voor
een uitkering. Daar is helemaal geen bewijs voor.
De meeste migranten komen omdat ze gevlucht zijn
of omdat ze hier willen werken. We moeten het
probleem dus niet groter maken dan het is. Echter, dat
migratie en de verzorgingsstaat moeilijk samengaan
en dat we daar aandacht aan moeten besteden lijkt
mij vanzelfsprekend.”
Ziet u een verband tussen de groei van rechtsextremisme
en migratie in de verzorgingsstaat?
“Ongenoegen in de samenleving kent heel veel
vaders en moeders. Het is volgens mij waar dat
migratie daar een bijdrage aan zou kunnen leveren.
Maar de politiek gebruikt migratie en migranten ook
als een gelegenheid om al het ongenoegen te uiten.
Heel veel van de ontevredenheid gaat over veel meer
dan migratie, denk aan onzekerheden op de arbeidsmarkt.
Deels gaat het ongenoegen over de verzorgingsstaat.
De verzorgingsstaat is er nog steeds, en hij
is nog altijd omvangrijk, maar er wordt voortdurend
aan gesleuteld. Het kan heel goed zijn dat mensen de
verzorgingsstaat als iets heel onvoorspelbaars zien.
Op het moment dat veel zekerheden wegvallen,
ontstaat er maatschappelijk ongenoegen en politieke
partijen spelen daar op in. Wat sommige politieke
partijen doen is het dan heel veel over migratie
hebben. Het aantal migranten dat naar Nederland
komt, is alleen niet in verhouding met de aandacht
die het krijgt.”
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
5

Ziet u ontevredenheid in de samenleving als een
gevolg van een mogelijk gebrek aan gemeenschap
binnen de verzorgingsstaat?
“Het idee dat er vanzelf meer warme verbanden
ontstaan als we minder of geen verzorgingsstaat
hebben is een mythe. Daar is helemaal geen
wetenschappelijk bewijs voor. Wel zien we dat onder
meer mantelzorg en vrijwilligerswerk floreren als er
een sterke verzorgingsstaat is. Mensen weten dan dat
ze niet alles zelf hoeven te doen en voelen zich
gesterkt door professionals die ook hun steentje
bijdragen. Op het moment dat je je terugtrekt als
overheid, hoef je niet te verwachten dat er andere
vormen van solidariteit ontstaan. Wat je wel ziet is
dat er nu kleinschaligere vormen van solidariteit
opkomen, maar die hebben vaak een uitsluitend
karakter: denk aan broodfondsen. Die nieuwe vormen
van solidariteit vind ik interessant om te bekijken,
maar ik zie ze vooral als een kanarie in een kolenmijn.
Die initiatieven laten zien waar het aan
ontbreekt in die abstracte verzorgingsstaat. Ik
betwijfel zeer of er meer vormen van gemeenschap
ontstaan waar ook voor iedereen ruimte is als de
verzorgingsstaat zich terug zou trekken. Inzetten op
een warme verzorgingsstaat met bijvoorbeeld meer
contact tussen professionals en vrijwilligers lijkt me
beter voor de toekomst dan denken dat terugtreden
zorgt voor warme verbanden.”
In uw oratie vorig jaar schetste u opgaven voor een
verbindende verzorgingsstaat. Welke mogelijkheden
voor een verbindende verzorgingsstaat ziet u
op dit moment?
“Ik heb vier verbindingsopgaven beschreven in onze
immigratiesamenleving. Die hebben betrekking op
zowel de relatie tussen burgers onderling als de
relatie tussen de overheid en burgers. Een van die
opgaven gaat over het terrein van de professionele
organisatie. Er valt nog heel veel te doen om te
zorgen dat professionals een meer verbindende rol
gaan krijgen in onze samenleving, maar daar liggen
mogelijkheden. Als het gaat om zorgorganisaties is
het van belang dat er zowel aan de bovenkant als aan
de onderkant van de organisatie meer zicht komt op
wat er gebeurt zodat de organisatie een betere
verbindingsfunctie kan hebben. Verder kan bijvoorbeeld
in de buurten nog veel gebeuren. Naar elkaar
omkijken, zorg dragen voor wat er in de straat
gebeurt: daar heb je ook mensen voor nodig. Een
andere manier om de solidariteit te vergroten is om
vooral veel in te zetten op de arbeidsre-integratie en
-participatie van mensen. Dat zal ook bevorderend
werken.”
‘‘Het idee dat er
vanzelf meer
warme verbanden
ontstaan als we
minder of geen
verzorgingsstaat
hebben, is
een mythe.”
Wat vindt u van het CDA-plan om een maatschappelijke
dienstplicht in te voeren om jongeren te
leren dat er tegenover rechten ook plichten staan?
“Ik begrijp niet zo goed waarom zij die maatschappelijke
dienstplicht in willen zetten ter bevordering van
rechten en plichten. Als je maatschappelijk bezigzijn
als plicht definieert, geef je daarmee eigenlijk ook
aan dat het helemaal niet leuk is en wel zwaar en
vervelend. De argumentatie eronder deel ik niet,
maar ik vind het wel sympathiek dat we na moeten
denken over hoe solidariteit in de samenleving kan
blijven bestaan. Ik zie dat er verschillende snelheden
zijn in de samenleving. Hoogopgeleiden kunnen vaak
goed meekomen, hebben hogere lonen, voelen zich
minder kwetsbaar en zijn vaker gezond. Lager
opgeleiden zijn daar spiegelbeeldig aan. En hoe kan
je nu zorgen dat we wel die solidariteit blijven
ervaren voor een ander waar het minder mee gaat?
Dan kan het gaan om kwetsbare ouderen, maar ook
het inzien van het feit dat er een groep is met
bijvoorbeeld een verstandelijke beperking of een
psychische stoornis. Dus ik vind het wel heel goed
dat je als burger voeling blijft houden met mensen
waar het anders mee gaat. In die zin vind ik een
maatschappelijke dienstplicht dus wel waardevol.
Ik betwijfel alleen of je dat verplicht moet doen.
Daarmee geef je aan dat je het moet doen om het
land te dienen en dat het eigenlijk niet zo leuk is om
te doen. Altijd benadrukken dat zorg of vrijwilligerswerk
een last of een plicht is kan tot het omgekeerde
leiden, namelijk dat mensen er dan het plezier en de
waarde niet van inzien.”
6 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

OPINIE
DOOR: DAVY GERRIS
BEELD: DIRK HOL
Goed burgerschap:
het stokpaardje
uit de jaren ’50
Het CDA is dé partij van burgerschap, wij vinden net als de liberalen dat de overheid
terughoudend moet zijn. In tegenstelling tot deze liberalen vinden wij dat niet omdat
het individu zoveel mogelijk vrijheid moet krijgen, maar omdat de gemeenschap de
ruimte verdiend. Maar uit wie bestaat deze gemeenschap anno 2017 nog? Proberen wij
geen ideaal van de jaren ’50 op te leggen aan de 21 -eeuwse bevolking?
Laat ik voorop stellen, burgerschap is belangrijk. Ik ben als
burger betrokken bij meerdere initiatieven. Ik ben niet
alleen actief voor het CDA en het CDJA maar ik heb ook
een jongerenraad opgericht omdat ik het belangrijk vond dat
jongeren werden betrokken bij de lokale politiek. Daarnaast
vrijwillig ik als ik tijd en zin heb, af en toe is het goed om iets
terug te doen voor de samenleving. Lang niet iedereen zal er zo
over denken als ik dat doe. Veel mensen willen best bij een
vereniging, maar ze willen niet in het bestuur en willen zich
ook niet wekelijks vrijwillig inzetten. Dit terwijl verenigingen
steeds meer vragen van de actieve leden. Een steeds kleiner
clubje neemt steeds meer taken op zich, hierdoor lijkt het alsof
het verenigingsleven heel actief is terwijl je steeds de zelfde
mensen ziet.
Dit zie je ook terug bij de overheid. Burgerparticipatie is hip en
modern, de burger moet overal over worden geraadpleegd. Het
resultaat is dat een klein groepje, voornamelijk hoogopgeleide
oudere mannen, steeds maar weer gaat deelnemen. De rest van
de bevolking haakt af, de gemeenschap komt in de handen te
liggen van een klein select groepje. Volgens mij is dat nooit
onze bedoeling geweest, de gemeenschap is van en voor
iedereen.
De vraag is dan ook, zijn wij op een goede manier bezig? Wij
zijn voor ruimte van de gemeenschap en een terughoudende
overheid, terwijl we wél vinden dat iedereen meer moet doen
aan actief burgerschap. Burgerschap moet worden onderwezen
op scholen, jongeren moeten op sociale dienstplicht en het
liefste gaat iedereen bij een of meerdere (sport)verenigingen.
Dit matcht compleet niet met het christendemocratisch
gedachtengoed, wij zijn namelijk niet van het opleggen van
de gemeenschap. Nee wij geven de gemeenschap de ruimte
om het zelf op te pakken. Wij mogen burgerschap belangrijk
vinden, maar je moet mensen je verouderde ideaalbeeld
niet opleggen.
Wat je als CDA niet wilt is dat mensen worden overbevraagd.
Steeds maar weer moet de gewone burger ergens iets van
vinden, steeds maar weer moet iemand ergens gaan helpen.
Op een gegeven moment worden mensen dit moe, je krijgt het
tegenovergestelde van wat je eigenlijk wilde bereiken. Daarom
moet je als CDA een keuze gaan maken, mensen gaan zich
steeds individualistischer gedragen en wij vinden dat daar
actief verzet tegen moet worden gepleegd. Maar de oorzaak
wordt niet aangepakt, mensen willen minder doen dan
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
7

voorheen. Vroeger was het verenigingsleven een hobby voor
velen, er waren ook bijzonder weinige andere keuzes. Maar
door computers, televisie en smartphones kunnen mensen
steeds meer keuzes maken. Daardoor is de keuze van verenigingsleven
niet meer vanzelfsprekend.
Davy Gerris zit momenteel in het laatste jaar van zijn studie
Bestuurskunde. Daarnaast is hij voorzitter en initiatiefnemer
van de jongerenraad Nederweert, secretaris van het CDJA
Limburg en werkgroepvoorzitter van Justitie en Binnenlands
Bestuur.
Daar komt ook nog eens bij dat mensen steeds meer moeten
gaan doen in het verenigingsleven, de overheid komt met
steeds meer regels én een steeds kleiner deel van de samenleving
wordt nog echt actief lid van een vereniging. Dit is
onderdeel van een vicieuze cirkel, mensen willen minder doen
en moeten door een lager actief ledenaantal meer gaan doen
waardoor nog meer mensen afhaken. Velen zullen zeggen dat
de individualisering de echte oorzaak is, ik zie het als oorzaak
van de technologische en economische vooruitgang die we
hebben gemaakt. Daarom ben ik van mening dat we minder
moeten inzetten op het opleggen van goed burgerschap, maar
eerder op het vergemakkelijken van goed burgerschap. Liever
een aantal grote, actieve verenigingen waar burgers relatief
weinig tijd in hoeven te steken dan kleine verenigingen die veel
tijd kosten. Alleen door goed burgerschap te herdefiniëren naar
een begrip voor de 21ste eeuw kunnen we de gemeenschap
weer terug brengen in deze samenleving.
8 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

LUIS ESSAYIN DE PELS
BEELD: DIRK HOL
Handvatten voor
burgerschap van nu
Familiestatus is steeds minder bepalend voor de status van het individu. De huidige, zeer
horizontaal ingerichte samenleving is een samenleving waar eenieder toegang heeft tot enorme
informatiebronnen en zijn mening kan geven aan potentieel miljoenen anderen. De wereld is
platter en ogenschijnlijk onbegrensd. Zoals Hans Boutelier in zijn boek Improvisatie-maatschappij
prachtig verwoordt, zijn modern burgerschap en de nieuwe verhouding tussen burger en overheid
verre van eenvoudig. ‘Wie kunnen wij in een onbegrensde wereld eigenlijk nog zijn?’ Op deze
vraag zullen wij in dit stuk een deel antwoord proberen te geven. Wat zien wij als een realistische
moderne relatie tussen staat en burger? Anders verwoord: welke inspanningen worden er
verwacht van de staat én van de burger om goed, harmonisch samen te leven?
Door: Derek Groot en
Jorden van der Haas
WAT IS DE SITUATIE?
Voordat we op deze vragen een antwoord
kunnen geven, is het nodig te kijken naar
de context waarin burgers zich begeven.
Tot het einde van de achttiende eeuw was
dat namelijk de lokale gemeenschap.
Verder dan het eigen en wellicht het
eerstvolgende dorp kwam je niet. Je leven
speelde zich af op een gebied van
beperkte omvang en je kende zodoende
iedereen. Vanaf het einde van de
acht tiende eeuw kwam langzamerhand
het proces op gang waarin burgers in een
land of, beter gezegd, in een natie samen
dienden te leven. Je kende 99 procent van
de landgenoten niet, maar door middel
van een nationale geschiedenis ‘verbeeldde’
je je land en je landgenoten (er werd
een imagined community gevormd). In de
recente decennia zie je, met name door
– vreemd genoeg – economische
ontwikkelingen dat de noodzaak daar is
dat we ons als Nederlandse burgers
verhouden tot de burgers van de wereld.
De schaal is in de afgelopen eeuwen
enorm vergroot.
De vraag is nu hoe we ons in die
veranderende context – het proces van
globalisering is pas net begonnen en
lijkt, als je naar politieke ontwikkelingen
in de gehele Westerse wereld kijkt, ook
alweer op z’n retour – als burgers
moeten gedragen en ook hoe de
nationale overheid daaraan bij kan
dragen. Waarom noemen wij hier de
nationale overheid? Een aantal voorbeelden
maakt dat duidelijk.
We zien in de relatie tussen burger en
overheid tegenstrijdige dingen gebeuren.
Burgers willen namelijk graag zelf
invulling geven aan hun leven, maar
tegelijk rekenen ze op sturing van een
collectief dat groter is dan zij zelf. Vaker
dan de samenleving wordt de overheid
daarvoor aangekeken (terwijl de overheid
toch juist bedoeld is als een verlengstuk
van de samenleving). Burgers willen zich
tegenwoordig steeds vaker verbinden aan
kortstondige projecten en tijdelijke
samenwerkingen, maar verwachten wel
een structureel sociaal vangnet voor als
het mis gaat. Burgers willen zekerheden
voor hun toekomst, maar willen eigenlijk
niet dat de overheid die visie voorkauwt.
Kortom: burgers willen geen grote
structuren meer, maar wel nog steeds de
zekerheid ervaren van die structuren.
WAT MOETEN WE NIET DOEN?
Met betrekking tot burgerschap en
initiatief vragen burgers iets van de
overheid wat de overheid niet kan leveren
en ook niet hoort te leveren, hoewel
sommige politieke partijen daar anders
over denken. Concreet voorbeeld is de
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
9

kritiek dat mensen ‘niet meer weten wat
de Nederlandse normen en waarden zijn’,
dat mensen ‘niet meer weten hoe ze
fatsoenlijk met elkaar om moeten gaan’.
Wat kunnen we hieraan doen? Verschillende
partijen, onder wie D66 en ook
steeds meer het CDA, zeggen dat hier een
taak ligt voor het onderwijs. Stel dat dat
gebeurt, dan krijgen we de volgende
situatie.
Nederlandse normen en waarden moeten
worden vastgelegd in een wet om deze te
kunnen doceren op scholen. Er ontstaat
dus een politieke discussie over omgangsnormen
waarbij men uiteindelijk tot een
compromis moet komen om een meerderheid
te bereiken. Dat betekent dat
sommige waarden niet in de wet komen,
waarmee de politiek lijkt aan te geven dat
ze niet belangrijk zijn, terwijl ze dat voor
een deel van de mensen zeer wel zijn. Het
leidt dus tot 1) ‘politisering’ van normen
en waarden.
Vervolgens worden de normen en
waarden in een wet verankerd, waarmee
ze in beton gegoten zijn en het levende
debat wordt gesmoord. Immers: ‘we
hebben nu toch bepaald wat de normen
en waarden zijn?’. Deze 2) verstatelijking
zorgt ervoor dat mensen niet langer
actief bezig zijn met het overbrengen
en leven van normen en waarden
die belangrijk zijn, maar dit hebben
uitbesteed aan de overheid. De gevolgen
zijn helder: als een school niet goed
lesgeeft in de normen en waarden, gaan
ouders klagen en barst er een politieke
discussie los over ‘ongelijke kansen’ op
dit gebied.
Het ergste zijn de gevolgen op lange
termijn. Door de verstatelijking 3)
verdwijnen normen en waarden en
het belang ervan voor burgerschap
uit de samenleving. Het organische,
van onderop gevoede (subsidiaire!)
gevoel van bijvoorbeeld goed en slecht
samen leven of wat je wel en niet doet als
je voor een baas werkt verdwijnt! Het ligt
in handen van de overheid. Stel je voor
wat er gebeurt als de overheid over
twintig of dertig jaar besluit het vak
burgerschap uit het curriculum te halen.
Dan is het weg, gone with the wind.
En dan hebben we het hier alleen maar
over normen en waarden via het
onderwijs gehad.
“Door verstatelijking
verdwijnen
normen en
waarden en
het belang ervan
voor burgerschap
uit de samenleving.”
WAT MOETEN WE WEL DOEN?
Op basis van bovenstaande kunnen we
stellen dat we als christendemocraten
geen al te grote rol zien voor de overheid,
althans niet in het bepalen van wat goed
en wat fout is. Dat leidt tot bovenstaande.
Wat de overheid wel kan doen, is zelf het
goede voorbeeld geven door beleid te
ontwikkelen dat doorspekt is met normen
en waarden. Daarmee bedoelen we niet
10 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

dat ze morele zaken verankert, maar dat ze
op basis van een idee over wat goed is
voor Nederland beleid opstelt. Ook kan de
overheid mensen aanzetten tot het actief
bezig zijn met de invulling van het
‘burger-zijn’.
Hiertoe dienen politici het morele
voortouw te nemen. Zij zijn degenen die
discussiëren over nieuw te voeren beleid
en kunnen op hun beleid ook worden
gecorrigeerd door vierjaarlijkse verkiezingen,
of dit nu op gemeentelijk, provinciaal
of nationaal niveau is. Politici geven
richting aan het debat, daar zijn zij voor en
daarvoor ontvangen zij de stem van
Nederlandse burgers. Voor christendemocraten
geldt bij dit morele leiderschap
vervolgens ook dat we durven te zeggen
dat iets geen taak van de overheid is.
Normen en waarden kunnen christendemocraten
benoemen, uitdragen,
voorleven en misschien zelfs eisen, maar
nooit zal het ontstaan in de samenleving
als we het vastleggen. Christendemocraten
moeten binnen het debat hun stem laten
horen, maar het debat nooit kapen.
Tegelijkertijd moeten burgers openstaan
voor wat politici op moreel gebied te
zeggen hebben. Zij willen het niet horen,
maar toch wel sturing ervaren (zie
hierboven). Als burgers daadwerkelijk
vinden dat (sommige) normen en waarden
belangrijk zijn, dan hebben zij de verantwoordelijk
om deze te accepteren en te
‘doorleven’. Zij moeten ook gezag, in
welke vorm dan ook en van wie dan ook
(misschien van elkaar?), leren te accepteren.
Zich niet enkel gedragen als een
consument. Niet moord en brand schreeuwen
als iemand zich eens een keer niet
goed gedragen heeft, maar leren te kijken
naar de intenties van de ander. Leren te
accepteren dat burgerschap nooit een
perfect gemaakt ‘product’ kan zijn, omdat
zij voortkomt uit mensen die nu eenmaal
altijd fouten maken. Dat alles betekent dat
men ontvankelijk moet zijn voor het
bestaan van waarheid en voor het besef
dat wij mensen geen absolute ‘vorsten’
zijn, maar onze plaats kennen als schepselen
van en onder God.
Dát besef, dat belangrijke gegeven, kun je
jongeren wél vroeg bijbrengen. Dat begint
bij de kiemcel van de samenleving, het
gezin. Dat vervolgt zijn weg in de omgang
binnen en met het onderwijs, het werkzame
leven en het zorgzame leven en
eindigt op de oude dag. Politici, en
daarmee de overheid, kunnen het allemaal
voordoen, maar het is uiteindelijk domweg
aan mensen zelf. Waar burgerschap is
daarom niet anders dan het samenleven
met anderen, in relatie staan tot/met
anderen en kunnen vertrouwen op elkaar.
Dat begint bij ons, jongeren, maar eindigt
daar niet. Het eindigt nooit. Juist dát is een
hoopvolle boodschap, niet alleen voor ons,
maar ook voor de huidige en komende
generaties politici in Den Haag en ver
daarbuiten.
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
11

CDA GEDACHTEGOED
BEELD: DIRK HOL
De architectuur van
de samenleving
Door: Jacob van de Beeten
Burgerschap en democratie domineren het
maatschappelijke debat. Ook het CDA heeft
zich tijdens de verkiezingscampagne nadrukkelijk
op deze thema’s laten gelden door onder
andere te pleiten voor de herinvoering van een
(maatschappelijke) dienstplicht, het versterken
van zeggenschap door burgers en het staand
zingen van het Wilhelmus. Daarnaast probeerde
het CDA tijdens deze campagne ook te vernieuwen
door bij de vaststelling van het partijprogramma
gebruik te maken van een zogenaamde ‘CDA1000’,
gebaseerd op het idee van de G1000 van de
historicus David Van Reybrouck. In een poging tot
democratische vernieuwing liet het CDA duizend
leden meepraten over het verkiezingsprogramma.
Bij het Wetenschappelijk Instituut van het CDA
lijkt men van Van Reybrouck gecharmeerd te zijn:
alle donateurs ontvingen een kopie van zijn boek
‘Tegen Verkiezingen’.
Nu lijkt het op het eerst gezicht misschien erg
creatief wat het CDA allemaal probeert. De vraag is
echter of het niet beter zou zijn om deze thematiek
vanuit de eigen grondbeginselen te benaderen,
dan om oubollige en nationalistische stokpaardjes
uit te kast te trekken en toevlucht te nemen tot
het gedachtegoed van Van Reybrouck. Zoals
partijleider Buma immers zelf ook schrijft: “politiek
begint met een verhaal” (Tegen het cynisme, p.28)
Maar wat is het christendemocratisch verhaal over
burgerschap en democratie? Of anders gezegd, wat
is de rol en de taak van een burger in een democratische
samenleving vanuit een christen-democratisch
oogpunt? Een van de leidende beginselen
van het christendemocratische gedachtegoed is het
principe van de gespreide verantwoordelijkheid.
Dit principe geeft een richtsnoer in de verhouding
tussen staat, maatschappij en burger: de staat is er
niet om alle zaken voor de burger op te lossen,
maar deze heeft een eigen verantwoordelijkheid
om zich tezamen met anderen te organiseren en
problemen zelf aan te pakken. De burger is dus
niet alleen verantwoordelijk voor zichzelf, maar
ook voor zijn omgeving, zijn naasten, zijn gemeenschap.
Het publieke domein is niet alleen van de
staat, maar ook van de burger.
We dienen ons te realiseren dat de samenleving
waarin wij momenteel leven pas in belangrijke
mate haar vorm huidige vorm heeft gekregen na
afloop van de Tweede Wereldoorlog en dat er
tijden waren dat vadertje staat ons niet van de
wieg tot het graf begeleidde: particuliere organisaties,
denk daarbij met uitstek aan de kerk, speelden
een belangrijke rol op het gebied van,
bijvoorbeeld, de ouderenzorg. Van oudsher
regelden burgers dus veel dingen zelf, en dat doen
“De vraag is echter of het
niet beter zou zijn om
deze thematiek vanuit
de eigen grondbeginselen
te benaderen.”
12 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

we vandaag de dag nog steeds: Nederland kent,
zeker in vergelijking met veel andere landen, een
rijk verenigingsleven. Deze organisatorische
burgerverbanden kunnen ook wel worden
aangeduid als het maatschappelijk middenveld,
die het de burgers mogelijk maken om zelf vorm
te geven aan hun leefomgeving.
De opkomst van de verzorgingsstaat is intussen
gepaard gegaan met een grote expansie van de
overheid in het publieke domein, voor een deel
ten koste van de zichzelf organiserende burger.
Jos van der Lans merkte terecht op dat de term
maatschappelijk middenveld een ‘ontbindingsbegrip’
is (‘Maatschappelijk Middenveld: Laboratorium
voor Democratisch Burgerschap’): zij raakte
pas in zwang op het moment dat in de jaren `80
de verzorgingsstaat haar grenzen bereikt had en
toen bleek dat burgerparticipatie niet meer zo
vanzelfsprekend was als gedacht. Tegelijkertijd
noopte de economische situatie tot een terugtred
van de overheid: dit heeft echter niet geleid tot een
herleving van het ‘maatschappelijk middenveld’,
maar eerder tot de ‘vermarkting’ van het publieke
domein en de daarmee gepaarde verstatelijking
en professionalisering van veel organisaties en
verbanden.
Van der Lans neemt zelf de ontwikkeling van
woningcorporaties als voorbeeld: dit waren ooit
particuliere verenigingen, opgezet om huisvesting
voor de laagstbetaalden te realiseren. Oftewel:
door burgers, voor burgers (overigens ook met
enige invloed vanuit de staat). Tijdens de verzelfstandigingsprocessen
– ingezet om de corporaties
los te weken van de overheid – in de jaren ’80 en
’90 zijn de corporaties omgevormd tot ‘maatschappelijke
ondernemingen’. Het gevolg hiervan is dat
woningcorporaties zich naar ook naar de logica
van de markt zijn gaan gedragen, er veel fusies
tussen corporaties plaatsvonden en huurders
steeds meer als consumenten werden gezien
(en zich ernaar zijn gaan gedragen).
bijvoorbeeld weer aan de zorg, maar ook het
onderwijs. Door deze ontwikkelingen hebben
burgers hun eigen verantwoordelijkheid voor het
wel en wee van hun leefomgeving en gemeenschap
van zich laten afnemen en deze ook zelf niet
meer op zich genomen.
Het is dus ook niet verwonderlijk dat in het
partijprogramma gesteld wordt dat burgers meer
zeggenschap moeten krijgen op het gebied van
onderwijs, zorg en wonen. Maar wat betekent dat
nou precies? Het wordt als volgt toegelicht: “Overal
waar belangrijke besluiten worden genomen die
levens van mensen direct raken, moeten zij kunnen
meepraten en meebeslissen.” (p.24) Kortom, de
burger dient te worden betrokken besluitvormingsprocessen
van (semi-)publieke organisaties. Zal dit
leiden tot meer betrokkenheid? Mij lijkt van niet,
in ieder geval niet zolang de burger geen eindverantwoordelijkheid
op zich neemt. Zolang de
overheid de eindverantwoordelijke is en ook altijd
de uiteindelijke beslissing neemt, zal – alle
burger-participatie ten spijt – het eindresultaat
voor de meeste burgers een ‘ver van je bed show’
blijven. Echte burgerparticipatie zal altijd gepaard
moeten gaan met dragen van verantwoordelijkheid;
schijn-invloed en schijn-beslissingsrecht
>>
Enerzijds heeft de toegenomen complexiteit als
gevolg van de schaalvergroting door fusies ertoe
geleidt dat corporaties in toenemende mate
worden geleid door professionals (professionalisering),
anderzijds dat corporaties onderworpen zijn
aan veel wet- en regelgeving om te controleren of
zij hun taken wel op de juiste manier vervullen
(verstatelijking). Vergelijkbare ontwikkelingen
hebben zich voorgedaan in anderen sectoren, denk
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
13

zullen het
cynisme onder de
burgers eerder vergroten dan verkleinen. Dit is ook
het belangrijkste argument tegen referenda: ‘het
volk’ legt nergens verantwoording voor af, want
het kan simpelweg niet met een stem antwoorden.
Het gaat dus om een nieuwe discussie over de
‘architectuur’ van de samenleving. Als we daarbij
van de ideeën van Van Reybrouck gebruik willen
maken, waarom wordt er dan niet gepleit voor het
gebruik van loting om
burgercomités te selecteren
die bestuurders van
onderwijs-, zorg- en
huisvestingsinstellingen
kiezen, aan wie de
bestuurders vervolgens
verantwoording
afleggen? Enerzijds
wordt op deze wijze de
kloof tussen (professionele)
bestuurders en
burgers verkleind;
anderzijds dragen burgers
de verantwoordelijkheid
om goede bestuurders te
selecteren. Het gaat erom
vanuit het eigen gedachtegoed
na te denken over de spreiding
of attributie van verantwoordelijkheid
voor de samenleving tussen
overheid en burgers, niet over
inspraak van burgers binnen door
de overheid geleide en gecontroleerde
organisaties.
Burgers zelf het heft in handen geven zal meer
bijdragen aan een creëren van burgerschap dan
het herinvoeren van een maatschappelijke
dienstplicht of het hardop zingen van het Wilhelmus.
Deze archaïsche ideeën lijken geboren te zijn
uit een melancholische hang naar verloren tijden,
meer dan uit een hedendaagse en actuele christendemocratische
visie op de maatschappij. Misschien
zou nog vier jaar om te ‘herbronnen’ zo gek nog
niet zijn!
“Echte burgerparticipatie zal altijd
gepaard moeten gaan met dragen
van verantwoordelijkheid; schijninvloed
en schijn-beslissingsrecht
zullen het cynisme onder de burgers
eerder vergroten dan verkleinen.”
14 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

OPINIE
DOOR: MITCHELL VAN WAAIJ
BEELD: DIRK HOL
Baudets FvD,
een forum voor
christelijke directe
democratie?
‘Het is niet verwonderlijk is dat in het Kieskompas het CDA dicht bij de
PVV is komen te staan’, bracht politicoloog Andre Krouwel, verbonden
aan de Vrije Universiteit Amsterdam, in de Zembla-uitzending van
8 maart jongstleden naar voren. ‘Want’, vervolgde hij, ‘met 19 van de
30 stellingen zijn ze het met elkaar eens.’ Krouwel noemde het ‘vrij
gevaarlijk dat traditionele partijen als de VVD en het CDA met
populisten meegaan en over gaan nemen dat zij dé stem van het volk
vertegenwoordigen. Net zoals ze het immigratie-issue overnemen en
daarbij rechten ondermijnen van minderheden, is het ook hier zo dat ze
de rechtsstaat en de Grondwet ondermijnen.
DIRECTE DEMOCRATIE
In de afgelopen verkiezingstijd bestond er in vele
media de neiging om de nieuwe partij Forum voor
Democratie (FvD) in dezelfde extreemrechtse en
hoek als de PVV weg te zetten en het CDA-verhaal
als een al dan niet alternatieve vorm van nationalisme
te framen. Daarover hieronder meer, maar om
te beginnen wil ik een eerste gelijkenis trekken
tussen het CDA en FvD. FvD-lijsttrekker Thierry
Baudet, van huis uit rechtsfilosoof, heeft zijn pluche
zetel weten te bemachtigen na zijn strijd voor onder
andere meer directe democratie. Precies op een
punt waar onze voorman Buma door zijn ‘eigen’
senatoren in de Eerste Kamer om bekritiseerd
wordt, namelijk het vasthouden aan het ‘nee’ dat de
meerderheid van de Nederlandse burgers tijdens
het referendum over het associatieverdrag met
Oekraïne heeft gestemd.
JOODS-CHRISTELIJK FUNDAMENT IN HET DEBAT
Op Valentijnsdag was de FvD-lijsttrekker als gast in
het christelijk opinieprogramma ‘De Tafel van Tijs’.
Hier waagde hij een poging het joods-christelijke
fundament van onze samenleving te expliciteren en
dat lukte hem aardig. Zijn hoofdpunt was en is de
teloorgang van onze Nederlandse identiteit. ‘We
hebben ons eigenlijk verweesd, we zijn losgerukt
van onze wortels. Heel veel Nederlanders hebben
behoefte aan bezielend verband. Ook als je het niet
allemaal letterlijk gelooft. Ik denk dat één van de
belangrijkste waarden die wij hebben is dat je
elkaar in de ogen aan kan kijken en dat je weet dat
je de waarheid spreekt.’
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
15

Ik noem het aardig, zeker in vergelijking met
Wilders, die tijdens de Algemene Politieke
Beschouwingen voor het jaar 2016 een bondig doch
totaal onzinnig antwoord gaf op een vraag van
SGP-voorman Kees van der Staaij. Die vroeg
Wilders wat in zijn ogen ‘een paar christelijke
waarden zijn waarvan hij zegt: daar moeten we
voor gaan staan en daar zijn we trots op in ons
land.’ Zijn reactie luidde als volgt:
‘Nou, een van die christelijke waarden is dat we
opkomen voor ons eigen volk. Dat is wat we doen
(De Kamer begint te lachen). En een van de
christelijke waarden is, mevrouw de voorzitter, dat
wij, en daar zou iedere christen voor op moeten
staan, dat wij ervoor moeten waken dat ons land
islamiseert. Daar moeten wij voor waken en wat is
er christelijker dan dat, om ervoor te zorgen dat
Nederland die christelijke waarden houdt. Ik
verzeker u, collega van de SGP, als wij dat niet
doen, als wij niet opkomen voor ons eigen volk, als
wij niet zeggen: ‘geen islam meer’, dat de christenen
de eersten zullen zijn die in Nederland
geslachtofferd zullen worden door de Islam.’
DE VERGETEN C-WAARDEN
Van der Staaij reageert met: ‘Voorzitter, ik ben bang
dat onze waarden heel hol gaan klinken als we zelf
eigenlijk niet meer weten waar die christelijke
waarden echt voor staan en dan worden we
eigenlijk bang voor de hele buitenwereld om
ons heen.’
Laat nu net Baudets betoog aan tafel bij Tijs van
den Brink zich richten op dit niet meer kennen van
de christelijke waarden en op het versterken van de
christelijk culturele identiteit in een tijd waarin veel
mensen de betekenis van de christelijke feestdagen
al niet meer kennen. ‘Dit zou verplichte kost moeten
worden op scholen’, stelde hij, ‘omdat we als
burgers anders als analfabeten in de kunst en
cultuur bewegen, daar de hele kunstgeschiedenis
doordrenkt is met christelijke verhalen. Het
christendom is de basis van onze waarden en dus
zouden we daar meer kennis van moeten nemen
om ons te wapenen tegen islamitische migranten.
Naastenliefde is immers iets anders dan verre
liefde’, betoogde hij.
KRITIEK EN BIJVAL
Dr. Baudet weet het beter te beargumenteren, maar
nog wakkert hij vrees voor de buitenwereld aan,
getuige zijn opmerking over naastenliefde. Als
‘agnostisch cultuurchristen’, zoals hij zichzelf
noemt, kreeg Thierry Baudet veel kritiek van zijn
gesprekspartners – Tweede Kamerlid Carola
Schouten van de ChristenUnie en cultuurtheoloog
Frank Bosman – te verduren. De laatste meldde ons
dat hij graag Christus in het gelaat van de ander,
zoals een moslim, wil herkennen.
De kritiek is niet geheel verwonderlijk, want de
rechtsfilosoof bestempelde zijn Forum voor
Democratie als ‘de meest christendom-vriendelijke
partij. Wij veralgemeniseren het christendom’,
stelde hij. Dit alles riep onmiddellijk de vraag op of
hij dit aankaartte om christelijke stemmen mee te
winnen. Een harde ontkenning volgde.
Zodoende kon hij op bijval van Tijs van den Brink
rekenen, die wees op de oproep die Angela Merkel
in september 2015 deed om weer meer naar de kerk
te gaan en wat bijbelvaster te zijn wanneer je
bezorgd bent over de komst van islamitische
migranten. Zelf zei de FvD-voorman dat dit deels
overeenkomt met zijn standpunt, behalve dan dat
het naar kerkdiensten gaan voor hem geen heil
brengt. Hij zoekt het wél in de andere punten die
de Duitse bondskanselier ook naar voren bracht:
christelijke beelden weer je eigen maken.
‘Dat vind ik veel belangrijker. Zeker nu we te maken
hebben met een zeer zelfbewuste andere cultuur,
de islam. Juist nu moeten we ons bewust zijn van
de bronnen van onze beschaving. Ik denk dus ook
dat het niet alleen moet komen van ‘je hebt de
vrijheid om dat zelf te doen’, maar ook dat we dat
moeten uitdragen op scholen, omdat we denken dat
een heleboel van de waarden van de Westerse
16 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

samenleving die nu gewoon algemene waarden
zijn, echt hun oorsprong vinden in dat christendom.
Als je niet de boom verzorgt, dan kun je ook niet
eindeloos vruchten blijven plukken.’
BIJGESTELD BEELD?
Op het moment dat de campagnetijd het einde
naderde kon hij onder andere bij Pauw en Jinek
het beeld een extreemrechtse partij te zijn ietwat
bijstellen. Zijn uitspraak dat er een cultuur van
zelfhaat bestaat doordat we de Nederlandse
bevolking homeopathisch verdunnen door alle
volkeren uit de wereld het land binnen te laten,
werd hem nagedragen. Deze woorden nam hij op
aanraden van Frits Wester toch maar terug door te
stellen dat hij, als hij van tevoren had geweten wat
deze uitspraak teweeg zou brengen, hem niet had
gedaan.
Ietwat, want wanneer Baudet als gevolgtrekking
van zijn analyse met een voorstel tot een Wet ter
Bescherming van Tradities en Waarden komt, dan
blijft de kritiek niet uit. Hij wordt herhaaldelijk door
Jeroen Pauw onder vuur genomen met het zinnetje:
‘Dat is er al, in de Grondwet!’
NU NAAR HET CDA
Vervolgens laat Baudet bij Pauw en Jinek zich
ontvallen dat hij graag een zakenkabinet voor zich
zou zien met Pieter Omtzigt, aan wie ik mijn stem
heb toevertrouwd, aan het roer. Het verdedigen van
onze waarden en tradities kwam ook herhaaldelijk
in de CDA-campagne terug. Immigratie wordt
aangekaart en de daarmee samenhangende
problemen worden benoemd. Volgens Buma zijn er
‘veel migranten die niet inhaken op ons waardenen
normenpatroon, maar wel op de welvaart en het
leven hier.’ Waar Wilders het niet klaarspeelt om
concreet te maken hoe hij de benoemde problemen
aan wil pakken, kwam Mona Keijzer bij Rick
Nieman in het WNL-vrouwendebat met: ‘het CDA
doet, waar de PVV alleen maar schreeuwt’.
Zal de ruk van het CDA naar rechts, zoals De Groene
Amsterdammer op 22 maart kopte, blijvend zijn?
Zullen kiezers ook bij volgende verkiezingen door
de rechtse partijen voor zich gewonnen worden?
Het parlementaire stelsel met meerdere grote
partijen waarbij géén van allen nog makkelijk een
meerderheid aan zetels haalt, zou erbij gebaat zijn
dat de eenmanspartij genaamd de PVV verdwijnt.
Zoveel is duidelijk. Vanuit dat oogpunt is Buma’s
gooi op het nationalisme goed te begrijpen.
KRITIEK OP DE CHRISTELIJKE DRAAI NAAR RECHTS
In het hiervoor genoemde stuk van De Groene
Amsterdammer wordt gesteld dat ‘2002 en 2010 de
twee jaartallen zijn die het proces markeren waarin
het CDA zowel sociaaleconomisch als cultureel naar
rechts bewoog’ en dat er vanuit de partij inmiddels
geen kritieken meer komen op Buma’s ‘rechtse’
optreden. Tegelijkertijd worden er een aantal
kritieken van CDA-prominenten als Piet Hein
Donner en Arie Oostlander opgesomd.
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
17

Mr. Piet Hein Donner, vicepresident van de Raad
van State, waarschuwde dat wie van de overheid
zingeving verwacht gevaarlijk bezig is, omdat er
daarmee zomaar eens een totalitair systeem zou
kunnen ontstaan. Drs. Oostlander was de eerste
directeur van het Wetenschappelijk Instituut voor
het CDA. Hij liet zich fel uit over het in gebruik
zijnde idee van de joods-christelijke traditie, want
het druist in tegen zijn indertijd geformuleerd
pluralistische ordeningsprincipe, waarbij er
‘soevereiniteit in eigen kring’ bestaat – dit ontleende
hij aan de maatschappijvisie van Abraham
Kuyper. Vanuit zijn visie is gewetensvrijheid en niet
de joods-christelijke traditie de sleutel tot christendemocratie.
Dit bezwaart mijn geweten en dit gewetensbezwaar
ziet er als volgt uit: waarom zouden wij in bepaalde
gevallen de ander autonomie gunnen, als de ander
over wie we specifiek spreken ons die zelf niet gunt
en, sterker nog, er alles aan doet om ons die
autonomie af te pakken? Waar blijft dan je vrijheid,
niet alleen die van geweten, maar ook die van
lichaam en staat? Daarmee pleit ik niet voor een
stelselmatig generaliserend en uitsluitend staatsreligiebeleid.
Ad Hitlerum reprobaverunt. Ik keer u
de andere wang toe.
SAMEN KUNNEN WE MEER
Stel dat het nationalistische trekje dat naar binnen
geslopen is, zoals Oostlander het verwoordde,
blijft. Als de PVV verdwijnt, dan wel eenzelfde lot
beschoren is als dat van de PvdA na 15 maart, lijkt
het me heel wenselijk dat deze vervangen wordt
door een ander, minder schreeuwerig en meer
beargumenteerd, rechts geluid. Een partij waarmee
er wél een werkbare coalitie of andere vorm van
samenwerking denkbaar is.
Wie weet is Forum voor Democratie met zijn echte
partijstructuur een goede optie en kan deze partij
tegen die tijd de doorgewinterde proteststemmers
opvangen, want het FvD kent in tegenstelling tot de
PVV wel degelijk een echte partijstructuur. Het CDA
kan dan de rest op zich nemen. Waar wijlen Pim
Fortuyn onvoldoende competente mensen op zijn
lijst kreeg, heeft de Thierry Baudet deze wel, zoals
strafrechtadvocaat Theo Hiddema, de tweede en
voor deze kabinetsperiode vooralsnog laatste
pluchepakker van de partij in de Kamer. FvD heeft
een lijst met bekwame, geleerde en mijns inziens
stabiele mensen uit alle hoeken van de maatschappij
weten samen te stellen.
Om met de genoemde Hiddema te spreken: ‘De PVV
moet nooit regeren, want Wilders krijgt nooit
voldoende gekwalificeerd personeel en dat
onderscheidt hem van de denktank waar wij nu
onze Kamerleden nu uit vissen, want die kennen
we al heel lang en die zijn expert op hun terrein en
die zijn zonder zich te hoeven generen onze kant
opgekomen.’ Kortom: vaag die eenmanspartij bij de
volgende verkiezingen weg en breng samen de
democratie direct terug.
Vooralsnog lijkt de haalbaarheid hiervan nog ver
weg, zolang de FvD een kleine partij is. Tot die tijd
kunnen we hen het best als een denktank beschouwen
en dienen we er vooral voor te waken dat het
CDA een middenpartij blijft. Een voorzichtige
benadering is daarom op zijn plaats. Anders stellen
we de criticasters in het gelijk en dat zou de positie
van de partij geen goed doen. Toch biedt samenwerken
met het Forum, een voorvechter voor het
verdiepen in de christendemocratische historie
achter onze Nederlandse normen en waarden,
kansen en mogelijkheden. Te denken valt aan het
winnen van een jeugdig publiek dat door FvD’s
sociale mediacampagne als één van de beste
bereikt wordt. Bekend is dat ze daarmee hun
2 zetels hebben weten te verkrijgen. Als jongeren
via de FvD zich meer bewust worden van de
vaderlandse geschiedenis en de plek van religie in
onze samenleving dan betekent dit geheid winst.
18 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

OPINIE
DOOR: ARD WARNINK
BEELD: DIRK HOL + EIGEN BIJGEVOEGDE FOTO
CDA-jongeren roepen
op tot meer ‘Pieter
Omtzigt’ in de Kamer.
Den Haag - De afgelopen jaren heeft het CDA stevig oppositie gevoerd tegen het beleid
van het kabinet Rutte II, daardoor heeft de partij zichtbaar meer kleur op de wangen
gekregen. Dat heeft zich vertaald in een flinke verkiezingswinst. In de debatten werd
het CDA nog weleens verweten op verantwoordelijkheidsvakantie te zijn geweest, het
tegendeel is waar. Zoals Sybrand Buma tijdens het RTL-debat terecht stelde is het de
taak van een oppositiepartij om het beleid van het kabinet te controleren. Deze taak is
echter niet slechts weggelegd voor oppositie partijen ook van een coalitiepartij mag,
zeker in ons dualistische stelsel, worden verwacht dat zij het kabinet controleert.
Het CDA is gezien het aantal behaalde zetels zo goed als
zeker van kabinetsdeelname. Onder CDA-leden bestaat
echter de angst dat de kleur op de CDA-wangen in de
fractie vervaagt als zij deelneemt aan een coalitie, met alle
gevolgen van dien voor aankomende verkiezingen. Deze angst
in zeker niet ongegrond. In het verleden heeft het CDA
bewezen zich in een coalitie te veel te gedragen als bestuurderspartij
door vanuit de coalitie het kabinet nauwelijks te
controleren, zeker waar het om de eigen bewindspersonen
ging. De partij werd daardoor koning van het compromis en
verloor haar eigen geluid, wat uiteindelijk leidde tot de grote
verliezen in 2010 en 2012.
De CDA-fractie dient haar kritische blik te behouden. Ook, en
misschien juist zeker, als het CDA aan een coalitie deelneemt.
De nieuw verkozen, maar ook de terugkerende, Kamerleden
kunnen hierbij een voorbeeld nemen aan Pieter Omtzigt. De
afgelopen vier jaar heeft Omtzigt onvermoeibaar in de
voorhoede van de oppositie gestaan. Hij stelde Kamervraag na
Kamervraag en maakte het de regering soms knaplastig. Nooit
vanuit het idee om met zijn naam in de krant te komen maar
juist vanuit de grondslag dat het de taak is van ieder Kamerlid
om de regering objectief te controleren. Zijn werk leverde hem
lof op zowel binnen als buiten het CDA, maar zal tegelijkertijd
ook voor flink wat slapeloze nachten hebben gezorgd bij
bestuurders van de oude stempel die hun hart vasthielden
voor het moment dat het CDA weer zou regeren.
Het CDA dient Kamerleden echter juist aan te moedigen hun
controlerende taak zo goed mogelijk uit te voeren, ongeacht of
men in de oppositie of coalitie zit. Kamerleden als Pieter
Omtzigt die zich ontpoppen als parlementaire waakhonden
dienen geen muilkorf te krijgen, maar een megafoon. Het CDA
moet laten zien dat ze geleerd heeft van haar fouten uit het
verleden en dat zij instaat is om het kabinetsbeleid objectief te
controleren. Als jongerenorganisatie zullen wij die taak de
komende tijd zeker uit gaan voeren en wij roepen alle Pieter
Omtzigt-en uit de nieuwe fractie op ons daarin bij te staan.
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
19

FOTOPAGINA’S
Tweede Kamerverkiezingen
20
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

BEELD: DIRK HOL
Afdelingsdag
Introductieweekend
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
21

INTERVIEW
BEELD: DIVERSEN
Interview
Voorzittersverkiezingen
Door: Hugo Westerlaken en Joyce Esser
Lotte Schipper (23): was tot voor kort
Internationaal Secretaris van het CDJA.
Daarvoor was zij van november 2012
tot november 2013 Secretaris in het
Dagelijks Bestuur. Zij studeerde
Europese Studies in Amsterdam en
woont in Amsterdam.
Ard Warnink (24): is sinds 2017 voorzitter
(ad-interim) en sinds 2014 penningmeester
van het Dagelijks Bestuur van het
CDJA. Hij studeert fiscaal recht in
Groningen, waar hij ook woont.
Harry van der Molen: was van 2006 tot
2009 voorzitter van het CDJA. Daarna
was hij enkele jaren gemeenteraadslid
en wethouder in de gemeente Leeuwarden.
Sinds 23 maart 2017 is hij lid van
de Tweede Kamer voor het CDA.
Inzetje voorzittersverkiezingen: Jij als lid van het CDJA kunt op Lotte of Ard stemmen! Van 21 april tot en met 19 mei kun je
je stem uitbrengen voor een nieuwe CDJA-voorzitter. Via de mail ontvang je je code waarmee je online kunt stemmen.
Geen code ontvangen? Mail naar selectievoorzitter@cdja.nl
22
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

Het CDJA kiest weer een nieuwe voorzitter
en dat betekent dat de persoonlijke
campagnes van de kandidaten in volle gang
zijn. Wij spraken met Lotte Schipper en Ard
Warnink, over hun persoonlijke motivatie
en hun plannen voor de vereniging. Ook
nodigden wij Harry van der Molen uit, om
zijn ervaringen als oud-voorzitter met de
kandidaten te delen.
Waarom zijn jullie, jaren geleden, lid geworden van het CDJA?
Ard: Ik heb altijd een mening gehad en heb ook nooit moeite
gehad om die mening te uiten. Op een gegeven moment denk je
dan wel: ik wil daar meer mee. Toen ben ik gewoon eens een
keer langs de stand van het CDJA in Groningen gegaan. Ik wilde
niet meteen actief worden, maar ik werd direct gebeld door de
toenmalig voorzitter of ik een keer een kop koffie wilde drinken.
Dat heb ik gedaan en ik werd al vrij snel gevraagd voor het
bestuur. Daar wilde ik eerst even over nadenken, maar ze
bleven maar bellen en toen heb ik maar gewoon gezegd:
vooruit dan maar. Zo ben ik erin gerold en er nooit meer uit
gerold.
Lotte: Mijn route was wel een beetje anders: ik was zestien jaar
en wilde graag de journalistiek in. Nadat ik een dag had
meegelopen met een politiek verslaggever van Trouw in Den
Haag, wilde ik geen journalist meer worden, maar wilde ik zelf
degene zijn die de beslissingen zou nemen, mensen zou
vertegenwoordigen en helpen. Ik voelde toen echt die verantwoordelijkheid
om een steentje bij te dragen en voor mij was
de politiek daarvoor het juiste middel. Ik heb toen op een
zondagmiddag bijna alle partijen bekeken en hun programma’s
gelezen. Ik heb daarna weloverwogen de keuze voor het CDJA
gemaakt. Omdat ik niemand kende, heb ik lange tijd niets met
mijn lidmaatschap gedaan, totdat ik iemand tegenkwam op een
verjaardag die ook lid was en mij mee vroeg naar een activiteit.
En toen kwam plotseling de bestuursvraag ook heel snel op
mijn pad, omdat het CDJA toen op zoek was naar een secretaris
voor het landelijke DB en ik daarvoor werd gevraagd. Ik heb
daarover nagedacht en uiteindelijk heb ik de keus gemaakt om
daarvoor te gaan.
Jullie hebben allebei al een lange CDJA-carrière achter de rug.
Wat heeft jullie doen besluiten om nu voor het voorzitterschap
te solliciteren?
Lotte: Als Internationaal Secretaris vond ik het prachtig om de
vereniging te mogen vertegenwoordigen in Europa, maar ik
miste het toch om concreet aan de slag te gaan met zaken die
mensen om mij heen echt raken. In Europa is het toch veel
abstracter en moeilijker om iets te bereiken. In de nationale
politiek kan dat veel sneller en concreter en het lonkte dus toch
wel om daar verder mee aan de slag te gaan. Ik heb vier
fantastische jaren bij het CDJA gekend en het lijkt me fantastisch
om daar dan nog twee jaar leiding aan te geven en aan de
slag te gaan met de uitdagingen die we als CDJA kennen. Steeds
minder mensen worden lid van een politieke partij, maar
jongeren hebben wel een mening en willen ook meepraten. Het
lijkt me mooi om te kijken hoe we de toekomst ingaan als CDJA.
Ard: In de afgelopen tweeëneenhalf jaar dat ik penningmeester
en vicevoorzitter ben geweest hebben we enorm ingezet op
ledenwerving. Dat is gelukt: er zijn meer dan 500 mensen lid
geworden. Het idee dat er minder mensen lid worden van een
politieke partij klopt dus niet. Er worden juist meer mensen lid,
ook bij andere jongerenpartijen, maar het grote aandachtspunt
is ledenbinding. Als je in Groningen of Limburg woont, is het
echt wel moeilijker om activiteiten bij te wonen dan wanneer >> je
in de Randstad woont, ook financieel gezien. Daarnaast brengt
het natuurlijk uitdagingen mee dat het CDA de coalitie ingaat.
Afgelopen jaren hebben we echt mee mogen doen en als
voorzitter wil ik ervoor waken dat die open cultuur blijft en we
een schakel blijven tussen jong en oud. Die uitdagingen zijn we
de afgelopen twee jaar al aangegaan en ik denk dat ik, met de
ervaring, de kennis en het netwerk dat ik heb opgebouwd daar
mijn steentje aan kan bijdragen.
Wat zijn jullie speerpunten voor het voorzitterschap?
Ard: Voor mij zijn dat ledenbinding, de onafhankelijkheid van
het CDJA en training en scholing. Dat laatste is iets waar we
veel mee kunnen bereiken: debattrainingen, vergadertechnieken
etc. Wij zijn een vereniging waar veel vergaderd en
besloten wordt en we krijgen ook veel voor elkaar: kijk maar
naar het leenstelsel, de maatschappelijke dienstplicht en de
maatschappelijke stage. In veel gevallen zijn wij efficiënter dan
onze moederpartij. Dat moeten we behouden en daar wil ik me
voor inzetten.
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
23

Lotte: Inhoudelijk zijn mijn speerpunten de arbeidsmarkt, de
huizenmarkt – met name studenten- en starterswoningen – en
betrokken leven: maatschappelijke stage, vrijwilligers, de
maatschappelijke dienstplicht. Organisatorisch wil ik graag die
leden aanspreken die wel graag willen meepraten maar daar
geen tijd voor hebben of te ver weg wonen. Ik zou graag een
digitaal platform willen opzetten waar leden kunnen meepraten
en dat voor iedereen toegankelijk is. Het CDJA moet haar
standpuntvorming online gaan voortzetten. Daarnaast wil
ik meer aandacht voor lokale afdelingen, dat vind ik heel
belangrijk. Ik zou het graag bij hen neerleggen om een lokaal
introductieweekend te organiseren, zodat nieuwe leden gelijk
kennis maken met leden uit de buurt, hun thuisbasis leren
kennen en concreet kunnen kijken: wat kan ik hier doen?
Ard: Ik heb expliciet geen inhoudelijke onderwerpen waarvan
ik zeg: die moeten we breed aansnijden. Ik heb vertrouwen in
de creativiteit van de leden: zij zijn degenen die moeten
bepalen wat er op de agenda komt.
Ard: “Als voorzitter wil ik
ervoor waken dat de open
cultuur naar het CDA toe
blijft en we een schakel
blijven tussen jong en oud.”
Harry, u heeft natuurlijk al veel voorzittersverkiezingen
meegemaakt, waar altijd veel mooie plannen worden
genoemd. Zijn de plannen van Lotte en Ard zaken die we
echt nodig hebben?
Harry: In alle voorzittersverkiezingen zit natuurlijk een grote
overlap, al deze dingen speelden in mijn tijd ook. We zijn
natuurlijk ook een vrijwilligersclub die met een beperkt aantal
mensen enorm veel moet doen. Elke voorzittersverkiezing is
een kans om te zeggen: wat moeten we volgende jaren weer
eens opnieuw in de verf zetten? Dat is heel goed, het is een
gelegenheid om weer eens een slag te maken. We hebben als
vereniging wel achter gelopen op het gebied van techniek. Maar
als je ziet wat voor platforms we nu hebben, dan is dat heel
mooi. Het is tegenwoordig heel makkelijk om snel wat te peilen
of dingen uit te wisselen, maar je moet wel nadenken over hoe
je dat slim organiseert zodat het geen bakken met geld kost.
Daarnaast moet je ook nadenken over structuren en hoe lang
ze nog meegaan. Het werken met werkgroepen en resoluties is
een goede oefening in de politiek. Maar je vraagt je wel af:
willen mensen nog in een groepje zitten en het dan doorsturen
naar een AB of een ALV? Het is als voorzitter dus met name
24 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

elangrijk dat je de leiding geeft over hoe die organisatie eruit
zou moeten zien. Het is heel gezond om in zo’n tweestrijd
daarover na te denken. Dat vervolgens niet alles van alle
plannen terecht komt, dat is niet erg.
Hoe belangrijk is het voor jullie om het CDJA voor alle
jongeren te laten zijn?
Ard: Door diversiteit in activiteiten trek je een ander publiek
aan en dat is mooi. Er valt met name nog veel te winnen op het
gebied van Mbo’ers en scholieren. Dat vereist een andere focus:
zo trekken werkbezoeken veel mensen met een Mbo-achtergrond
aan. Met het CDA gaan we een jongerendag organiseren,
ook om scholieren aan te trekken. Wat iedereen gelukkig met
elkaar gemeen heeft, is de borrel: daar kan iedereen elkaar
vinden.
Lotte: Als je kijkt in de vergaderzalen zie je toch vooral
hoopgeleide mannen zitten: succesvolle jongeren, waar het al
goed mee gaat. Het is enorm belangrijk vaker die vergaderzaal
uit te trekken de straat op te gaan. We moeten ons vaker
betrekken in maatschappelijke organisaties en vrijwilligersprojecten,
te laten zien waar we voor staan door de daad bij het
woord te voegen. Daarnaast zou ik graag een laagdrempelig
zomerevent willen organiseren, met debatten, echt aansprekende
sprekers, sporttoernooien en activiteiten waar je je
vrienden mee naar toe zou nemen. In Scandinavië is dat al een
bewezen succes. Mensen vinden het echt wel leuk om met wat
debatten mee te draaien, maar vooral om mensen te leren
kennen, meningen uit te wisselen, te sporten etc.
Ard: Onze huidige congressen hebben juist al een mooie
combinatie van inhoud en feesten en gezelligheid: party and
politics op het hoogste niveau. Mijn vrienden die minder
politiek actief zijn vinden dat juist leuk; je hebt politieke
discussies aan de ontbijttafel, er zijn sprekers, er is een feest:
een mooie mix.
Harry: In Friesland gingen we vaak met elkaar zeilen en
barbecueën en dan praat je toch wel over de politiek. In
Noorwegen ben ik inderdaad naar zo’n zomerkamp geweest,
dat was echt fantastisch. Een hele slimme combinatie: wat
bekende sprekers en debatten, maar voor de rest toch vooral
leuk met elkaar op pad zijn.
Ard: Dat is inderdaad mooi om erbij te doen, maar de kern van
onze vereniging is wel dat mensen bij ons leren wat de politiek
is, hoe je kunt argumenteren.
Lotte: Dat klopt, maar je vertegenwoordigt toch een grote groep
jongeren. Als je wilt weten wat er onder hen speelt, is zo’n
activiteit wel echt een goede mogelijkheid.
Hoe zie je je rol als voorzitter tegenover het CDA als ze
waarschijnlijk weer de coalitie ingaan?
Ard: Wij schreeuwen niet vanaf de zijlijn, maar we zijn ook
geen makke schapen. Wij staan statutair heel sterk bij het CDA,
we zijn vertegenwoordigd in elk bestuur. Dat is de basis voor
een goede samenwerking: we kunnen kritisch zijn, maar we
zijn ook echt een aanvulling voor jongerenstandpunten. De
Konrad Adenauer Stiftung uit Duitsland heeft ooit gezegd dat
het CDJA als enige verantwoordelijk is voor de inhoud op
CDA-congressen. Laten we er nu voor zorgen dat we kritisch
kunnen blijven en niet dichtgeklapt raken als het CDA de
coalitie ingaat. Dat is iets waar de voorzitter een essentiële rol
in heeft: je bent de spil tussen die contacten. Wij zijn onafhankelijk
en door die onafhankelijkheid kunnen we het CDA scherp
houden.
Lotte: De komende periode wordt heel interessant en spannend,
want wij moeten het CDA toch scherp houden als ze in
Lotte: “We moeten ons
vaker betrekken in
maatschappelijke
organisaties en vrijwilligerspro
jecten en laten zien
waar we voor staan door
de daad bij het woord
te voegen.”
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
25

het kabinet zitten. We moeten ervoor zorgen dat jongerenthema’s
hoog op de agenda blijven staan en dat jongeren
invloed kunnen uitoefenen. Generatie ’14 en ’15 was prachtig:
dat we de meeste jongeren verkozen hebben weten te krijgen,
is toch een bewijs dat jongeren wel degelijk invloed kunnen
hebben. Ik vind het ook heel belangrijk dat het CDJA een
grotere rol krijgt op het partijcongres, bijvoorbeeld door een
korte speech.
Hoe was dat voor jullie, Harry?
Harry: Toen ik voorzitter werd, was het CDA ook net weer aan
het besturen. In de eerste periode was de stemming ook echt:
we kunnen weer heel veel doen. Naarmate het kabinet
vorderde werd alles moeilijker, maar dat gaf ons ook meer de
ruimte om de politiek uit te dagen. Ik heb vaak bij congressen
gestaan dat resoluties werden afgewezen, maar ik wist ze er
ook wel doorheen te praten en daar was het CDA niet altijd blij
mee. Daar moet je het dan toch van hebben. Als het CDA de
coalitie ingaat komt er wel een nieuw argument bij, namelijk
wat zij hebben afgesproken met andere partijen om bepaalde
dingen juist binnen te halen. Dat is een apart speelveld. Mijn
voorganger ging erg tegen het CDA in, toen hebben ze ook
afgeschaft dat je wat mocht zeggen op het congres. De situatie
was toen enorm gespannen en ik heb er toen voor gekozen om
te zeggen: hoe balanceer ik dat. Als je er fair mee omgaat – op
je strepen staan wanneer het echt belangrijk is, maar ook
bereid zijn om mee te denken-, dan willen ze je ook echt wel
tegemoetkomen. Je moet ook afwegen wat het effect is en wat
belangrijker is: dat er weer een CDJA-stuk in de krant staat of
het echte binnenhalen. Want uiteindelijk gaat het wel om de
knikkers.
Wat is jullie favoriete CDA-kernwaarde?
Ard: Rentmeesterschap. Daar kan je veel onder hangen, maar
het gaat erom dat je de boel beter achterlaat dan dat je het
aantreft. Dat is voor mij de kern van het CDA: dat je de verantwoordelijkheid
neemt. Dat je meer geeft dan dat je neemt.
Lotte: Dat ben ik met je eens, maar ik vind gespreide verantwoordelijkheid
ook mooi: wat kunnen mensen zelf, wat kunnen
maatschappelijke organisaties en waar springt de overheid in.
Dat vind ik mooi aan de christendemocratie: de mens kan het
niet allemaal zelf, maar de overheid moet ook niet alles op
zich nemen.
Harry: Voor mij maakt gespreide verantwoordelijkheid het
verschil ten opzichte van andere partijen. Gespreide verantwoordelijkheid
hoort bij de andere drie kernwaarden, het stelt
de vraag: hoe bereiken we dat? In de huidige maatschappij
staat er veel spanning op sociale solidariteit en duurzaamheid.
Bij het CDA zie je dat gespreide verantwoordelijkheid bepaalt
hoe je dat oplost en welke kleur die voorstellen krijgen.
Wat maakt het CDJA sexy? Kunnen we dat verbeteren?
Ard: Kom maar eens langs op een congres! Bij ons zie je die
diversiteit. Wij gaan op een laagdrempelige manier om met hoe
we de wereld willen verbeteren en dat slaat aan. Dat is niet
alleen het zware vergaderen, maar ook de gezelligheid op de
borrel.
Lotte (lachend): Volgens Panaroma zorgde ik als ‘blondine in
een leren broek’ voor een bonuspuntje voor het CDA, dus als
voorzitter kan ik de vereniging wel een stuk sexier maken.
Harry, heeft u nog advies voor de kandidaten?
Harry (lachend): Maak het Kamerlid Van der Molen niet al te
lastig. Ik vond campagnevoeren voor het voorzitterschap
ontzettend leuk. Ik stak er ook veel tijd in: als je met de afdeling
de kermis opgaat en het ook echt zelf leuk vindt, dat helpt
enorm. Je moest toen wel nog stemmen op het congres. De
grote uitdaging is nu om de mensen te overtuigen die alleen
maar digitaal stemmen. Probeer ze naar alle debatten te krijgen
en maak die scherp op de inhoud. Dat is soms lastig, want je
bent allebei CDA’er en je bent het dus vaak met elkaar eens.
Maar laat merken waar je het verschil maakt! En als een van
jullie straks voorzitter is: maak alles mee, want de tijd vliegt
voorbij!
26 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

CDJA Cement
Wat hebben wij een vliegende
start gemaakt in 2017 zeg!
Na een gezellige aftrap met
Esther de Lange bij de Nieuwjaarsborrel
met CDJA Utrecht barstte de campagne
pas echt goed los! Tijdens het CDAcongres
hebben we het jongerengeluid
weer goed laten horen en met succes
de laatste zaken in het verkiezingsprogramma
aangepakt. Complimenten
alom, en daar mogen we best een beetje
trots op zijn!
COLUMN
DOOR: LISANNE SPANBROEK
BEELD: DIRK HOL
Zo aan het begin van het jaar maak je
ook de balans op van het voorgaande
jaar en worden er plannen gesmeed
voor het komende jaar. Zijn er leuke
plannen voor activiteiten? Hoe is het
gesteld met de financiën? Wat zijn de
prioriteiten? Het goede nieuws: onze
vereniging bloeit! We hebben afgelopen
jaar een flink hogere instroom dan
verwacht en het totale aantal nieuwe
leden zorgt voor een flinke toename van
het totale ledenbestand. Ook zien we
steeds vaker dat deze nieuwe leden
direct actief aan de slag geen binnen
onze vereniging, helemaal top natuurlijk!
De afdelingsbesturen worden stapje
voor stapje versterkt en er worden
steeds meer activiteiten georganiseerd.
Alleen het afgelopen jaar al ruim
165 activiteiten! Anno 13 maart staat de
teller al op ruim 30 activiteiten (conservatief
geteld) georganiseerd door lokale
afdelingen, echt prachtig! De vele foto’s
en het plezier dat ervan af spat is
hartverwarmend. Zoals bij elke verkiezingen
draagt het CDJA weer flink bij aan
de diverse campagnes.
Er is leven na de verkiezingen, en in
maart en april zijn we daarom fanatiek
doorgegaan. Op 25 maart was de
allereerste Afdelingendag van 2017 waar
Afdelingsbestuurders, Algemeen
Bestuurders en werkgroep-/commissievoorzitters
met elkaar in gesprek gingen
en zich konden trainen op het gebied
van voorzitten, nieuws maken en
spreken in het openbaar. Op 7 & 8 april
was het weer tijd voor het Introductieweekend
– Voorjaar editie waar we
met nieuwe leden een fantastische tijd
hebben doorgebracht in Den Haag.
Ditmaal hebben we op de zaterdag
een statige Residentiewandeling
gekregen en de debattijgers van het
Professor Steenkamp Debattoernooi
aangemoedigd.
In maart 2018 zijn de gemeenteraadsverkiezingen,
voor een aantal CDJA-ers
het moment om de stap te maken naar de
lokale politiek. Dit kan best een beetje
spannend zijn, echter wees gerust, het
CDJA gaat je helpen. Net zoals bij de
gemeenteraadsverkiezingen in 2014
starten we weer een Generatie traject in:
#Gen18. De aftrap hiervan was op 29
april met de cursus Oriëntatie Raadslidmaatschap.
Erg leuk om te zien hoe
serieus dit wordt opgepakt! In het najaar
gaan we het vervolgtraject opstarten met
de cursus Raadslidmaatschap. Heb jij
interesse om de gemeenteraad in te
gaan? Meld je dan vooral aan en/of laat
het even aan mij weten! Wie weet
kunnen we je dan ondersteunen. We
hebben een reputatie hoog te houden,
wist je dat 150 gekozen raadsleden jonge
CDA’ers waren?
Op 26 & 27 mei hebben wij ons voorjaarscongres,
en dat wil je niet missen!
Heb jij al een keuze gemaakt op wie je
gaat stemmen als CDJA-voorzitter? Ik
ben erg benieuwd naar de uitslag en kijk
uit naar een energieke periode waarbij
het Dagelijks Bestuur op volle kracht kan
draaien. Uiteraard hoop ik dat dit niet
mijn laatste column zal zijn en jullie mij
de kans geven om nog een jaartje door
te mogen gaan als Dagelijks Bestuurslid
Ledenwerving & Ledenbinding. Er is nog
een hoop werk te verzetten, er valt nog
veel te genieten.
Tot snel!
Liefs,
Lisanne
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
27

LUIS ESSAYIN DE PELS
BEELD: DIRK ZELF AANGELEVERD
HOL
Duurzame vrede?!
‘De Verenigde Naties zijn opgericht
om oorlogen te voorkomen
door alle landen te verbinden in
een internationale rechtsorde’. 1.
Door: Sophie Brinkel & Harm Buisman
Odeze manier benadrukte de
nieuwe Secretaris-Generaal (S-G)
van de Verenigde Naties, Antonio
Guterres, in zijn eerste speech het belang
van vreedzame internationale geschilbeslechting
en het investeren in duurzame
vrede. Het is niet geheel toevallig
dat deze voormalige Hoge Commissaris
voor de Vluchtelingen van de Verenigde
Naties (in functie van 2005-2015) hiermee
zijn eerste termijn als S-G aftrapt.
Guterres heeft gezien hoezeer gewapende
conflicten leiden tot vicieuze cirkels van
vluchtelingenstromen en instabiele
landen; met als slachtoffer de gewone
burger. Het is daarom ook niet voor niets
dat de VN vreedzame geschillenbeslechting
als essentieel onderdeel van de
nieuwe Sustainable Development Goals
(SDG’s) vastlegde met doel nummer 16
dat expliciet aandacht vraagt voor Peace,
Justice & Strong Institutions. 2
“Wij blijven bereid
om onze bijdrage
te leveren aan
de internationale
rechtsorde, de
mensenrechten
en aan vrede.” 3
Het is belangrijk dat het CDA wil
bijdragen aan het ideaal van vrede en
recht. Het CDA moet (onzes inziens) een
voorstander zijn van internationale
geschillenbeslechting waardoor in een
begin stadium geschillen tussen landen
kunnen worden voorkomen. Staten
zullen minder vaak de wapens hoeven
op te pakken en er zullen minder
burgerslachtoffers vallen. Wij verwachten
een meer proactieve benadering van het
CDA. Deze houding is in lijn met het
gedachtegoed waarbij de overheid de taak
heeft om voor iedereen een menswaardig
bestaan te scheppen en het nastreven
van solidariteit, ook voor de landen om
ons heen.
Wij zijn werkzaam in het Vredespaleis
in Den Haag, waar het Internationaal
Gerechtshof en het Permanent Hof van
Arbitrage dagelijks werken aan vrede
door recht. Het Vredespaleis is daardoor
het symbool voor vrede in de wereld.
Op dit moment heeft Ukraine een zaak
aanhangig gemaakt tegen Rusland bij het
Internationaal Gerechtshof. Ukraine heeft
de intentie om haar geschil met Rusland
op een vreedzame manier te beslechten. 4
Ook Nederland is weleens betrokken bij
een zaak op het Vredespaleis. In 2003
besloot het Permanent Hof van Arbitrage
1.
www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2017-01-10/secretary-generals-remarks-security-council-open-debate-maintenance
2.
www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-16-peace-justice-and-strong-institutions.html
3.
CDA verkiezingsprogramma 2017, punt 2.6
28 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

over het bekende ‘IJzeren Rijn conflict’
tussen Nederland en België. Dit zijn
slechts twee voorbeelden van het
belangrijke werk van de hoven op het
Vredespaleis en hun missie om conflicten
te voorkomen.
Door de aanwezigheid van internationale
tribunalen, heeft Nederland een voortrekkersrol
op het gebied van internationale
samenwerking. Wij zien daarom genoeg
kansen voor de promotie van vreedzame
geschillenbeslechting door het CDA.
Daardoor wordt ook de positie van
Nederland blijvend sterk gehouden. Wij
dragen daar ook ons eigen steentje aan
bij door de kennis hierover verder te
verspreiden; daarom ontvingen wij in
december 2016 een groep jonge CDJA’ers,
om het belang van internationale
geschillenbeslechting door te geven.
Mocht het CDA gaan regeren, dan hopen
wij dat er ook gekeken wordt naar de door
Gutteres zo geliefde SDG’s. Het is immers
niet alleen belangrijk voor de huidige
geopolitiek, met een steeds meer
verschuivende machtsbalans in de
wereld, maar het is vooral ook een
voorbeeld voor volgende generaties hoe
wij onze internationale geschillen willen
oplossen.
Wij kiezen daarbij voor duurzame vrede!
4.
www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2017-01-10/secretary-generals-remarks-security-council-open-debate-maintenance
5.
pcacases.com/web/view/1
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
29

CDJA INSIDE
DOOR: ROY ZAGERS
BEELD: LARS LENSINK
Laudato Si:
een wereld
van relaties
Klimaatverandering heeft, sinds in 2015 in Parijs een klimaatakkoord
werd gesloten, een prominente plek gekregen in het
politieke en maatschappelijke debat. In 2015 publiceerde paus
Franciscus ook zijn encycliek Laudato Si over de zorg voor ons
gemeenschappelijk huis, de aarde. Dit was reden voor de
vormingscommissie om op 12 januari jongstleden in Utrecht
een avond rond Laudato Si te organiseren. In de sociëteit van
de christelijke studentenvereniging SSR-NU spraken Cor van
Beuningen en Rien Fraanje over Laudato Si, waarvan hieronder
een verslag volgt.
Van milieu naar relaties
Cor van Beuningen is directeur van Socires, een netwerk van
organisaties die het christelijk-sociale gedachtengoed uitdragen.
Van Beuningens betoog begon met de hoofdconstatering
van de encycliek dat de mens met zijn consumentisme
uitputting van het milieu en klimaatverandering veroorzaakt.
Van Beuningen plaatste Laudato Si vervolgens in de bredere
context van de katholieke sociale leer, waar de encycliek een
onderdeel van is. Hij nam de zaal mee in de gedachte van
Laudato Si dat de klimaatproblematiek onderdeel is van een
“Mensen kunnen zichzelf
alleen ontwikkelen door
met andere mensen
relaties aan te gaan.”
veel grotere problematiek. De slechte omgang van de mens met
het milieu wordt namelijk veroorzaakt doordat de mens drie
cruciale relaties heeft verbroken: die met God, met de medemens
en met de natuur.
Vervolgens komt Van Beuningen te spreken over wat relaties
precies zijn en hoe die te duiden zijn binnen de christelijksociale
leer. Relaties tussen mensen die elkaar respecteren als
persoon zijn subsidiaire relaties. Mensen ‘subsidiëren’ elkaar in
hun ontwikkeling (‘subsidium’ is Latijn voor ‘ondersteuning’).
Mensen kunnen zichzelf alleen ontwikkelen door met andere
mensen relaties aan te gaan. Door relaties aan te gaan met
anderen die over andere talenten beschikken dan jij kun jij iets
bijleren en daarmee je eigen talenten ontwikkelen. Ook kunnen
deze relaties eraan bijdragen dat er spontane ontmoetingen
ontstaan en mensen actief worden op manieren die zij
aanvankelijk niet hebben beoogd. Doordat Ruben Oldenhof
namens de vormingscommissie de Laudato Si-avond heeft
georganiseerd, vinden er ontmoetingen plaats tussen mensen,
aldus Van Beuningen.
Geen transactielogica, maar integrale ecologie
Van Beuningen vertelde dat mensen tot veel in staat zijn als zij
meer met elkaar om handen hebben. Door samen aan iets te
bouwen ontstaat er gemeenschapszin. Dit is subsidiaire
relatielogica. Tegenover deze relatielogica, die de kern van de
katholieke (sociale) leer is, zien hij en Laudato Si de transactielogica.
In deze transactielogica gaan mensen alleen relaties aan
als ze daar zelf iets mee winnen en worden financiële prikkels
gezien als motief om relaties te onderhouden. Van Beuningen
noemt de transactielogica een vergissing, omdat uit onderzoek
blijkt dat bijna alle mensen dingen doen voor anderen zonder
er iets voor terug te verlangen. De transactielogica verstoort
echter deze spontane relaties tussen mensen en maakt ze
30 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

“Verantwoordelijkheid
nemen, ook voor het
klimaat en voor toekomstige
generaties, kan pas als
gezonde relaties tussen
mensen en tussen
mensen en de natuur
weer mogelijk zijn.”
ondergeschikt aan geldelijk gewin. Wantrouwige bestuurders
en politici willen met prikkels mensen beheersen en dringen
de transactielogica aan hen op. Politici voeren controlemechanismes
in vanuit de overdreven angst dat mensen gemeenschappelijke
middelen misbruiken. Het resultaat is wantrouwen
tussen de mensen die er niet zou zijn zonder deze prikkels.
In het ergste geval worden mensen door controlemechanismes
buitenspel gezet en machteloos gemaakt, waardoor zij niet
meer kunnen bijdragen aan de gemeenschap. Mensen raken zo
verbitterd door schadelijke emoties als woede en wrok. Dat
verklaart ook de opkomst van het populisme. Rancuneuze
kiezers komen in opstand tegen een technocratische politiek
die wordt geobsedeerd door prikkels en tegelijkertijd
spontane relaties onmogelijk maakt door mensen te
verhinderen om verantwoordelijkheid te nemen.
De transactielogica reduceert de natuur tot een te beheersen
object waaruit naar believen grondstoffen kunnen worden
onttrokken en waarin afval kan worden gedumpt. Van
Beuningen stelde het Bijbelse begrip rentmeesterschap ter
discussie. Rentmeesterschap erkent het belang van de natuur,
maar ook een te beheren object moet worden beheerst. En dat
terwijl de natuur in zichzelf waarde heeft en niet zou moeten
worden beheerst.
Verantwoordelijkheid nemen, ook voor het klimaat en voor
toekomstige generaties, kan pas als gezonde relaties tussen
mensen en tussen mensen en de natuur weer mogelijk zijn.
Een goede ecologie is daarom integraal: milieuvraagstukken
worden niet beperkt tot de omgang met het milieu zelf, maar
geplaatst in de sociale context van menselijke relaties in het
algemeen. Laudato Si gaat over integrale ecologie.
>>
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
31

“Integrale politiek is
geïnteresseerd in
het algemeen belang
en vertrekt vanuit wat
solidariteit werkelijk
is, namelijk solidair
zijn met wie dat
nodig heeft.”
Geen doelgroepenpolitiek, maar integrale politiek
Wat zou integrale ecologie zijn zonder integrale politiek?
Dat vroeg Rien Fraanje, directeur van het Wetenschappelijk
Instituut voor het CDA, zich af. Rien ging in op de actuele
politieke situatie en signaleert dat zogenaamde belangenpartijen
in opkomst zijn. Partijen als PVV, SP, DENK en 50Plus
beschouwen het electoraat als een set van belangengroepen
die bediend moeten worden. Media worden gebruikt om de
onvrede van deze belangengroepen aan te wakkeren, waardoor
deze vatbaar worden voor bediening door belangenpartijen.
Fraanje vervolgde dat belangenpartijen niet opkomen voor het
algemeen belang, maar slechts voor hun eigen belangengroep
punten willen binnenhalen die ten koste gaan van andere
groepen in de samenleving. Omgekeerd beschouwen zij succes
van andere groepen als een bedreiging voor hun eigen
belangengroep. Deze manier van denken brengen zij via media
weer over op hun doelgroep. Belangengroepen verlangen dus
slechts solidariteit voor zichzelf. De opkomst van belangengroepen
wordt in de hand gewerkt door sociale segregatie,
waardoor mensen met verschillende belangen elkaar niet meer
ontmoeten.
Integrale politiek is geïnteresseerd in het algemeen belang en
vertrekt vanuit wat solidariteit werkelijk is, namelijk solidair
zijn met wie dat nodig heeft. Een mens moet niet solidair zijn
met zijn eigen belangengroep, maar met diegenen die niet zo
gezond, rijk en gelukkig zijn als hijzelf. En – natuurlijk – met
toekomstige generaties en de natuur, opdat er na ons ook leven
en voorspoed is. Christendemocraten moeten streven naar
verbinding en naar integrale politiek en zich verzetten tegen
doelgroepenpolitiek. Een integrale ecologie vraagt om integrale
politiek, aldus Rien.
Met deze gedachtes stuurden Rien Fraanje en Cor van Beuningen
ons op pad. Genoeg om over na te denken en te verwerken in
ons politiek denken en handelen. We kunnen terugkijken op
een geslaagde avond.
De Vormingscommissie wil SSR-NU bedanken voor hun
gastvrijheid, Lars Lensink voor de foto’s, Ruben Oldenhof voor
de organisatie en het publiek voor zijn belangstelling.
32 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

CDJA INSIDE
DOOR: CARINA VAN OS
BEELD: ARNE DE KRUIJFF
De mens:
Arne de
Kruijff
Wat is je leeftijd?
‘Ik ben 22 jaar oud.’
Welke studie volg je?
‘Ik studeer Bestuurskunde aan de Hogeschool van Amsterdam.
Dit houdt in dat ik ambtenaar leer worden.’
Waarom ben je lid geworden van het CDJA?
‘Veel partijen zijn behoorlijk uitgesproken en daarmee vaak
onnodig kwetsend. Het CDA gaat altijd voor de middenweg en
de nuance. Het CDJA ligt daar natuurlijk in het verlengde van.’
Hoe zou je je karakter omschrijven?
‘Creatief, niet te gestructureerd en open-minded.’
Wat houdt christendemocratie voor jou in?
‘Naastenliefde en rentmeesterschap staan hoog in het vaandel
bij de christendemocratie. Hier ben ik het helemaal mee eens.
Het individu is nu eenmaal niet het belangrijkste tussen hemel
en aarde.’
Wie is jouw grootste voorbeeld?
‘Dat zijn er een aantal. Van mijn opa a.k.a. de ‘rode SGP-er’ tot
aan Donovan.’
Stel je bent minister-president, welke actie onderneem je
onmiddellijk?
‘Ik zou gelijk een suikertaks invoeren. Obesitas is een epidemie
die we zo effectief mogelijk aan moeten pakken en ik denk dat
dat het beste werkt.’
Welk boek heb je voor het laatst gelezen?
‘De pianoman van Bernlef. Dit boekje gaat over een taalkundig
compleet incapabele jongen die uiteindelijk naar zijn geboortedorp
communiceert door in de krant te staan vanwege zijn
muziekkunsten, met als resultaat dat hij terugkeert op ‘de Terp’.’
Met 1000 euro ga je...?
‘De ene helft zou ik doneren aan een goed doel: denk aan iets
als de voedselbank. De andere helft zou ik spenderen aan leuke
dingen zoals een reis naar Tsjernobyl.’
Was je ook lid geworden van een politieke jongerenorganisatie
als het CDJA niet bestaan had en zo ja, welke?
‘Dan zou ik waarschijnlijk bij de JOVD gegaan zijn met de
‘missie’ het concept groenrechts nieuw leven in te blazen.’
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
33

LUIS STANDPUNTEN IN DE PELS
BEELD: DIRK HOL
Het politieke landschap
“Rondom de verkiezingen zeer interessante onderwerpen
besproken. Eerder in deze interruptie konden jullie al een
stuk lezen over burgerschap wat feitelijk voortborduurt
op de CDA campagne tegen het individualisme.”
“Een ander onderwerp wat laatst breed
uitgemeten in de media is komen te
staan is het terugdraaien van het
leenstelsel waar het CDJA opkomt voor
studenten met een kleinere beurs. Tot
slot hebben wij als politieke jongeren
het onderwerp duurzaamheid echt op
de kaart weten te zetten met het
klimaatmanifest tijdens ons optreden
bij DWDD. Kortom mega spannende
tijden in de politiek. Veel wordt echter
gestuurd door de media of andere
bekendheden. Daarom is het zo belangrijk
dat wij onze eigen lijn kritisch
blijven vormen!”
NIEUWE STANDPUNTEN
“Van januari tot en met maart zijn er
een tweetal resoluties aangenomen.
De eerste resolutie “Dijkring 14” is onze
verzekering voor droge voeten en betere
evacuatie mogelijkheden. Een vrij
technische resolutie maar niet onbelangrijk!
Daarnaast is de resolutie “Herbenaming
onderwijs” aangenomen. Een veel
minder technische doch noodzakelijke
resolutie om de trend van waardering
voor onze vakscholen (voorheen MBO
genoemd) te erkennen. De volledige
resoluties zijn op onze website cdja.nl te
vinden onder het kopje standpunten.”
NIEUWE VISIE
“Zonder visie kun je niets zien. De
werkgroepen zijn daarom gelukkig de
afgelopen maanden druk bezig geweest
met het ontwikkelen van visiedocumenten
waar we de komende maanden druk
over gaan discussiëren. Zo komen er
visiestukken aan over integratie,
duurzaamheid en infrastructuur.
Onderwerpen van groot belang. Voor
de vorming van een sterk visiestuk is
het belangrijk dat er experts op deze
gebieden met “onafhankelijke” kritiek
komen. Deze hulp komt in de vorm van
kamerleden, bestuursleden van adviesraden,
professoren en uiteraard onze
eigen leden. Met deze formule waarborgen
wij de kwaliteit van ons christendemocratisch
jongeren geluid.”
TOT SLOT
“Wil je mee-werken, schrijven of denken
kom dan langs bij de werkgroepen! Altijd
de vierde woensdag van de maand in
Utrecht (Jacobikerk). Voor meer info
check cdja.nl/standpunten.html of
mail je vragen naar politiek@cdja.nl
en volg ons op Facebook
www.facebook.com/CDJAonline/ ”
34 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1

Colofon
Interruptie is een uitgave van het CDJA en
verschijnt vier keer per jaar onder verantwoordelijkheid
van de CDJA-redactiecommissie,
bestaande uit:
Hoofdredacteur:
Mitchell van Waaij
(Eind)redactie
Joyce Esser
Carina van Os
Jacob van de Beeten
Adviserend lid:
Jorden van der Haas (DB)
Aan deze editie werkten mee:
Davy Gerris, Derek Groot, Lisanne Spanbroek,
Harm Buisman, Sophie Brinkel, Hugo Westerlaken,
Roy Zagers & Ard Warnink.
Foto’s:
Dirk Hol
Diversen
Ontwerp en lay-out:
Studio Piraat (bno)
Den Haag
Druk:
SENEFELDER MISSET B.V.
Doetinchem
Contact hoofdredacteur:
Mitchell van Waaij
tel. +31 (0)6 53 91 30 83
hoofdredacteur@cdja.nl
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 1
Dit ledenblad is gedrukt op milieuvriendelijk papier.
CDJA SECRETARIAAT
Bezoekadres
Buitenom 18
2512 XA Den Haag
Postadres
Postbus 30453
2500 GL Den Haag
tel. +31 (0)70 34 24 851
secretariaat@cdja.nl
DAGELIJKS BESTUUR
Voorzitter (ad-interim)
Ard Warnink
+31 (0)6 23 78 77 60
voorzitter@cdja.nl
Secretaris
Jorden van der Haas
+31 (0)6 20 47 45 02
secretaris@cdja.nl
Penningmeester
Ard Warnink
+31 (0)6 23 78 77 60
penningmeester@cdja.nl
Communicatie & Campagne
Klaas Valkering
+31 (0)6 17 36 48 17
communicatie@cdja.nl
Politiek & Internationaal
Derek Groot
+31 (0)6 46 33 84 86
politiek@cdja.nl
Ledenwerving & Ledenbinding
Lisanne Spanbroek
+31 (0)6 43 07 54 00
organisatie@cdja.nl
www.cdja.nl
http://twitter.com/CDJA
http://twitter.com/CDJAInterruptie
www.cdja.nl
www.twitter.com/
CDJAInterruptie
LEDEN
WERVEN
LEDEN
Het CDJA is een politieke
jongerenorganisatie
speciaal voor jongeren
die zich naast hun studie
of baan willen met politiek
bezig willen houden. Jij
bent natuurlijk al lid, maar
je kent vast wel mensen in
jouw eigen omgeving die
zich net als jij willen
inzetten voor de toekomst
van jongeren. Als je dit
kaartje opstuurt ontvangen
jullie allebei een cadeau.
Sta je te discussiëren over
wat er om je heen gebeurt,
wacht dan niet langer en
maak ook je vrienden lid
van het CDJA. Kijk voor
meer informatie over deze
actie op: www.cdja.nl
ALGEMEEN BESTUUR
Drenthe
Robin Baas
robin.baas@home.nl
Flevoland
Andries Fikkert
acfikkert@gmail.com
Fryslân
Giancarlo Formica
giancarloformica058@hotmail.com
Gelderland
Robert Klaassen
robert_klaassen@kpnmail.nl
Groningen
Hinke de Groot
hinkedegroot@hotmail.com
Limburg
Wouter IJpelaar
wouter.ijpelaar@gmail.com
Noord-Brabant
Jules Verstraten
jules_verstraten@hotmail.com
Noord-Holland
Renate Wijmenga
renatewijmenga@gmail.com
Overijssel
Marc Dorst
marcdorst93@gmail.com
Utrecht
Berj Khassab
b.s.khassab@gmail.com
Zeeland
Job van den Broek
jobvandenbroek27@gmail.com
Zuid-Holland
Maurits Potappel
maurits_potappel@hotmail.com
Vrijgekozen
Izaäk van Jaarsveld
ijvanjaarsveld@hotmail.com
Filipe Duijf
filipeduijf@gmail.com
Hugo Westerlaken
hugowesterlaken@hotmail.com
Maak je vrienden lid van het CDJA!
Jullie ontvangen allebei een (welkomst-)cadeau!
Na je aanmelding nemen we contact met je op en sturen we een lidmaatschapformulier
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
TEL:
EMAIL- ADRES:
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
TEL:
EMAIL- ADRES:
Nieuw lid:
Lid:
WERKGROEPEN
OCW
Eline Wester
ocw@cdja.nl
JBB
Davy Gerris
jbb@cdja.nl
BZD
Ruben Oldenhof
bzd@cdja.nl
Europa
Walter Reitsma
europa@cdja.nl
SEF
Robbert Rademakers
sef@cdja.nl
VWS
Justus Smit
vws@cdja.nl
MIL
Arjen Veerman
mil@cdja.nl
COMMISSIES
Vormingscommissie
Willem-Rutger van Dijk
vocie@cdja.nl
Redactiecommissie
Mitchell van Waaij
redactie@cdja.nl
Organisatiecommissie
Gea Dijkstra
oc@cdja.nl
Promotiecommissie
Robert de Wit
promotiecommissie@cdja.nl
HRM-commissie
Bert-Jan Butijn
hrm@cdja.nl
Internationaal Secretaris
Jimmy Bastings
j.bastings@cdja.nl
Lidmaatschap opzeggen? Stuur een e-mail naar onze secretaris: secretaris@cdja.nl
35

Ards appèl
‘Het gaat niet om de overheid of de markt, maar
om de mensen die onze samenleving vormen.’
Beste leden,
In december heeft Julius besloten te stoppen met het voorzitterschap, om
zich volledig op zijn campagne storten. Ik zal in ieder geval tot de voorzitterverkiezing
in mei zijn taken als voorzitter waarnemen. We zijn als vereniging
zeer dankbaar voor het vele werk en tijd die Julius de afgelopen jaren in de
vereniging heeft gestopt. Persoonlijk heb ik veel van hem mogen leren over
leiderschap, teamwork en drankmisbruik.
Het CDA heeft 6 zetels winst geboekt! Dat is geweldig nieuws, en graag
feliciteer ik Anne Kuik met de 16.000 stemmen die ze heeft gehaald. Na vele
jaren is het ons gelukt om weer een CDJA’er in de Tweede Kamer te krijgen.
Zoals het er nu uit ziet komt het CDA in de coalitie. Het is goed dat onze partij
haar verantwoordelijkheid neemt, echter daarmee zal ook de rol van het CDJA
veranderen. Afgelopen vier jaar hebben we veel kunnen bereiken bij het CDA.
Het terugdraaien van het leenstelsel, de herinvoering van de maatschappelijke
dienstplicht, ambachtsscholen en de 2%-norm voor defensie zijn daar
voorbeelden van. Ik ben trots op deze successen, maar nu is het onze opdracht
om ervoor te zorgen dat het CDA deze zaken ook gaat realiseren in een
kabinet. Daarvoor is het belangrijk wij als luis in de pels kritisch blijven op wat
het CDA doet. Dat doen we met respect voor elkaars standpunten, maar het
kan niet zo zijn dat het CDA haar idealen inruilt om weer aan de macht te
kunnen komen. Er moet voor ons echt wat te halen zijn. We zien dat er de
afgelopen vier jaar veel problemen in de samenleving zijn ontstaan door de
manier waarop het vorige kabinet de mensen is vergeten. Of het nu zorg of
defensie is: het gaat niet om de overheid of de markt, maar om de mensen die
onze samenleving vormen. Het CDA kan alleen haar geloofwaardigheid
behouden als we die menselijke maat op 1 zetten bij het beleid wat het
komende kabinet uitstippelt. Hier willen wij als vereniging voor waken.
www.cdja.nl
Dit kan niet zonder jou! Wat vind jij dat er echt beter moet in Nederland?
Waar moet de fractie de komende tijd op letten? Wie mogen er zeker niet
vergeten worden? Laat het weten, want zonder jouw input is het CDJA
nergens. Ik ga er graag met je over in gesprek. Zie ik je komend congres op
26 en 27 mei?
Ard.