writing_womans_lives_symposium_paper_book_v2

isimli bir saha çalışmamız oldu. Farklı etnik kimlikten, yaştan, sınıftan kırk beş kadınla görüştük 11 .
Kadınlarla görüşmemize literatürde “derinlemesine mülakat” yöntemi dense de esas olarak
kadınlarla sohbet ettik, birbirimizi tanıdık, zaman ayırdık. Bu sohbetleri genellikle bire bir
gerçekleştirdik. Sadece Sulukule’de kentsel dönüşüm sonucu evleri yıkılan nam‐ı değer Gülsüm Abla
ve Türkan’la hep birlikte sohbet ettik. Bu sohbette yarı güldük yarı ağladık. Çünkü Gülsüm Abla’nın
oğlu hapisteydi ve tahliyesiyle ilgili af çıkması için yirmi dört saat televizyonda haber takip ediyordu.
Hapisten çıktıktan kısa bir süre sonra bir kaza kurşunuyla vuruldu. Bu ve benzeri tanıklıklarımız, bize
aktarılanlar, dinlediğimiz –yaklaşık hemen hepsinde‐ şiddet hikâyeleri bizi etkiliyordu ve birbirimizle
paylaşmamız sağaltım yerine geçiyordu. Birbirimizi dinliyor ve içimizi döküyorduk. Kendi aramızdaki
bu paylaşım, kimi zaman farklı bakış açılarımız bize nefes aldırıyor, rahatlamamızı sağlıyor,
yaşanılanlara bir ölçüde mesafeli yaklaşmamıza ve serinkanlılıkla değerlendirmemize yarıyordu.
Sonuç
Kadınlar arasında yaşanan iç dökmek ve paylaşmak, konuşmak, hikâyelerimizi bir araya getirmek
ortak bellek oluşturmak için çok önemli. Kadınların anlattıklarını dinlerken kendi hikâyemizi de
oluşturuyoruz, farklı bakış açılarımız olsa da ya da farklı konumlarda bulunsak da yaşadığımız
ilişkisellikle beraber ne denli birbirimize benzediğimizi fark ediyoruz. Yaşantıları betimlerken
kullanılan kelimeler, bu yaşantılara yüklenen anlamlardır. Dolayısıyla konuşurken bir yandan yeni
hikâyeler yaratıyor, dinlerken ve diğerinin hikâyesi üzerine düşünürken kendi hikâyemizi de
kuruyoruz. Farklılıklarımızla beraber olmak, farklı bakış açıları, Young’ın belirttiği gibi “çıkar ve kültür
anlamlarıyla karşılaşma bana kendi bakış açımın kısmiliğini öğretip, kendi deneyimimin belirli bir bakış
açısından yansıdığını açığa çıkarıyor” 12 . Çoğul bakış açılarımızla birbirimiz hakkında fikir sahibi oluyor,
kendimizi sorguluyor, kendimiz üzerine düşünmeye başlıyoruz. Yaşadıklarımızı hatırlıyor,
yaşayabileceklerimizi tahayyül edebiliyoruz. Böylelikle git gide birbirimizi anlamaya, ortak bir dil
oluşturmaya, kolektif bir özne olmaya başlıyoruz. Dolayısıyla deneyimlerimizin çoğalması ve
dönüşmemiz için konuşmaya, temas etmeye ihtiyacımız var.
Feminist tarihçilerden Joan Scott, “deneyimlerin oluşturulmasının yeni bir sosyal bilim
kavrayışında payı nedir? Özneler farklı nasıl kurulabilir? Bireyin görüşü dil ve tarih üzerinde nasıl
biçimlenir?” sorularıyla tarihin ve tarihsel öznelerin yeniden kurulmasının kapısını aralayacak
anahtarlar sunar. Riot‐Sarcey, kadınların biyografilerinin, günlüklerinin, yaşam tanıklıklarının
değerlendirilmesiyle artık başka bir siyasi tarih yazılması gerektiğini dile getirir. Birbirinin peşi sıra
gelen olaylar, kişilerin yığınlar halinde davrandığı milletler ve sınıfların tarihlerinin ele alındığı tarih
anlayışının dışında bir tarihtir sözü edilen. Başka bir deyişle, karşılaşılan pratiklerin işleyişini,
düşünceleri kavramak için siyasi tarihe başka türlü göz atmak gerekecektir. Buradan hareketle
yaşanılan deneyimlerin, oluşturulan hikâyelerin, aktarımların, yazılmış olan tarihe çomak sokmasını
umut etmekten vazgeçmemek gerek.
Keywords: Feminist methodology, Documentary, Diologue, Narrative, Collective memory
Assistant Prof. Feryal SAYGILIGİL
İstanbul Arel University
Department of Sociology
Notlar
1
Matthieu Galey, Açık Gözler:Marguerite Yourcenar , Çev.: Ayten Er (İstanbul:Doruk Yayınları,
576