writing_womans_lives_symposium_paper_book_v2

olduğunu söylüyor. Ayşe ve Aylin de bu konuda Emine’yle hemfikir. Aslında Bulgaristan’dan gelen
göçmenler için mesele, basit bir ülke değişikliği dışında, aynı zamanda bir “sistem değişikliği”dir,
kültürel değişikliğin yanı sıra ekonomik olarak da “sosyalist” düzenden kapitalist düzene geçiş onlar
için hiç de kolay olmamıştır.
“Gittim konfeksiyona, dediler bana ‘yüz lira veririz’, ‘tamam’ dedim. Meğer diğerleri iki
yüz alırmış, bilmiyorum ki. Biz pazarlık ne biliriz, bizde iş belliydi, maaş belliydi, pazarlıkla
hiçbir şeyi değiştiremezsin. Biz pazarlık nedir burada öğrendik” (Ayşe).
Her şeyin merkezden belirlendiği, her şeyin sabit olduğu bir sistemden kapitalist sisteme, üstelik
bir göçmen olarak geçişte “soydaş”larının sebep olduğu mağduriyet, onların “soydaşlık” ve “birlik”
mefhumlarına inancını oldukça sarsmış. Emine de, özellikle ilk yıllarda, elleri mahkûm her işi ve her
maaşı kabul ettiklerini, çünkü başka şansları olmadığını söylüyor, ancak “soydaş”larının bundan
istifade etmelerinin onları önce şok ettiğini, sonra da üzdüğünü söylüyor:
“Yani haksızlığa ilk uğrayışın değil, ama öbür tarafta bunu normal görüyorsun “Yaa
bunu yapan zaten Bulgar’ diyorsun, ‘zaten gâvur’ diyorsun. E peki burada? Bunu yapan
hem soydaşın, hem dindaşın... Böyle olunca bir mazeret de bulamıyorsun!”
Emine’nin söylediklerinin benzerlerini Ayşe de söylüyor, Türkiye’ye gelince “Türk ve
Müslümanların” onların zor durumundan faydalanmasına uzun süre inanamamış. Dahası, bu
toplumda asla kabul edilmediklerini söylüyor:
“Orada aptal Türktük, burada da hep gâvur Bulgar olduk. Bizim Türk olduğumuzu bile
bilmiyor bazısı, ‘Nerelisin teyze?’ diyorlar, ‘Bulgaristan göçmeniyim yavrum’ diyorum, ‘Haa
Bulgarsın’ diyorlar. Ne demek Bulgar? Bulgar olsam deli miyim, niye buraya göçeyim? Ben
buraya, anayurduma geldim. Zaten bir kavga, çekişme olmayagörsün, ‘aman, o Bulgar,
aman o gâvur’ lafı gelir hemen…”
Hem Ayşe’nin, hem Emine’nin cümlelerindeki belirgin “Türklük” ve Osmanlı’dan miras kalan bir
algıyla, Türklüğe içkin sayılan bir Müslümanlık vurgusu, Türkiye’nin “anavatan” olarak görüldüğünün
belirtilmesiyle anlam kazanıyor. Parla’ya göre, Türkiye’ye olan göçü “yurda dönüş” olarak
adlandırmaları da, daha önce hiç görmedikleri, hakkında fazla bilgilerinin olmadığı bu ülkeyi “anayurt”
olarak kodlamalarının bir yansıması.12 Tıpkı “Neden daha önce gelmedim ki?” diyen Ayşe gibi, Emine
de her şeye rağmen gelişinden pişman olmadığını, kendisinin burayı anavatan olarak gördüğünü,
fakat kendilerinin kabul edildiğini düşünmediğini söylüyor, “anavatanda” da devam eden bu “ötekilik”
hissi onları fazlasıyla hayal kırıklığına uğratmış. Parla da, araştırmaları boyunca en çok karşılaştığı
şeyin, Bulgaristan’da “Türk” oldukları için marjinalize edilen kesimin, Türkiye’deki yerel kişilerce
“Bulgar” oldukları gerekçesiyle marjinalleştirilmesi olduğunu söylüyor.13 Bulgaristan’dan “çıkış”
(exodus) Türkiye’deki milliyetçi yazın tarafından yüceltilmiş ve kutlanmış olsa da, sonrasında
birbirinden farklı bu iki kültüre mensup bireylerin entegrasyonu için yeterli çalışma yapılmaması iki
taraf için de çeşitli sorunlara sebep oldu. Göçmenlerin anlatıları sürekli olarak farklılıklarının
vurgulandığını, konuşmalarıyla alay edildiğini, “gâvur” gibi kelimelerle incitildiklerini, sıfırdan
başlayarak birden çok işte çalışmanın karşılığında elde ettikleri ev ve araba gibi mallarından sürekli
abartıyla ve bazen hasetle bahsedildiğini, sürekli kendilerine bedava ev yahut nakit para verildiği gibi
iddialara maruz kaldıklarını, yerli kadınlara kıyasla “hafif” olmakla “itham” edildiklerini, yaşam
tarzlarındaki farklılıkların başlarına kakıldığını; tüm bunların da kendilerini burada tam anlamıyla
“evde” ve “güvende” hissedememeleriyle sonuçlandığını ortaya koyuyor. Bu hisler yüzünden iyice içe
kapanarak yerel insanlarla kaynaşamamaları, yerel insanların da göçmenleri “burnu büyüklük” yahut
“içine kapanıklık/başkalarını dışlamacılık”la suçlamasına sebep olmuş görünüyor.
53