writing_womans_lives_symposium_paper_book_v2

içerisinde hangi bakımdan dışarı‐çıktığını hiçbir şekilde işitemez ve böylelikle asla yalnızca
kendisiyle karşılaşma imkanı bulamaz.
Anlatılar siyasal iktidarın sağlamlaşmasından ve meşruiyetinden, öznelerin toplum içinde kendini
nasıl konumlandırması gerektiğine kadar her alana sirayet eder. Bunu örneklendirebiliriz: Maurice
Godelier’nin incelediği Yeni Gine Baruya toplumunda, “Kadınların erkeklere bağımlılığını
meşrulaştıran inanç, spermin, genel olarak güç, özel olarak da süt yaratıcısı diye yüceltilmesiydi.” 3
Baruya toplumunda kurumsallaşan bir felasyo neyi meşru kılıp nasıl bir öznellik üretiyordu? Bu durum
bir kez daha Foucault’nun fark ettiği şeyi doğrular niteliktedir: Foucault, insan öznenin, bir yandan
üretim ve anlamlandırma ilişkilerine girerken, öbür yandan ve aynı derecede, çok karmaşık nitelikte
olan iktidar ilişkilerine de girdiğini fark etmesinin çok sürmediğine dikkat çeker.” 4 Akal ise şöyle
yorumlar: 5
Erkekler, evliliğin ilk gününden başlayarak, karılarına düzenli bir biçimde spermlerini
yuttururlardı. Spermin, kadınların göğüslerini geliştirdiğine, onları doğurabilir ve süt
verebilir kıldığına, adet günleri ya da doğum sonrası zayıf düştükleri zaman da
güçlendirdiğine inanılıyordu. Sütün spermden doğduğuna ilişkin bu inanç, Baruya kadınıyla
erkeği arasındaki siyasi iktidar ilişkisini hemen açığa çıkarıyordu. Kadınlar çok kadınsı bir
açıdan ya da doğurganlık açısından bile erkeklere bağımlı kılınıyor ve önce bu alanda sonra
da her yerde özerkliklerini kaybediyorlardı.
Yani söylemler hem özneyi üretiyor hem de söylemin geldiği, oluşturulduğu kaynağa bir meşruiyet
sağlamaktadır. Tersten okursak söylemler iktidarı meşru kılmak ve iktidarın söylemine eklemlenen
özneleri yaratmaktadır.
Foucault, bu tür bireyleri kategorize etme işleminden hareketle iktidarı analiz eder. Tüm bu
bireyleri oluşturma süreçleri gündelik hayata müdahale için gerçekleştirilir. Bireyin artık bağımlılıkları
ortaya serilebilir. Özne, “denetim ve bağımlılık yoluyla başkasına tabi olan özne ve vicdan ya da
özbilgi yoluyla kendi kimliğine bağlanmış özne” 6 olarak ele alınabilir.
Söylem, kendini ve egemen olanı meşru kılarken ötekini de farklı bir yolla da olsa inşa ediyor ve
ötekini de kendisini meşru kılmak için kuruyor, var ediyor. Akal duruma şöyle değinir, ötekine, kurulu
düzen karşısında, hem tabii, hem de abartılı alışkanlıkların temsilcisi olarak bir yandan itici, öte
yandan çekici bir görünüm verilecektir. Akal’ın dikkat çektiği noktalardan biriside budur:
Ayrımcı, kendisinden ayırıp anormalleştirdiği ötekine bakarak, kurduğu düzeni
normalleştirmeye ve meşrulaştırmaya çalışır. Kölecilerin, köleciliği savunurken
başvurdukları değişmez yöntemi kölelerin kendileri kadar insan olmadıklarını ileri
sürmektir. 7
Bütün, mitsel ve dinsel anlatılarda da erkeğin ötekisi, çoğunlukla kadınlardır.
Bütün bu hukuki, anlatısal, kültürel çerçevelenmenin içinde artık Deleuze’u anmalıyız O, “Özne
veride oluşur, aslında, pratik olanın dışında özne yoktur” demektedir. 8 Bütün bu yapılar,
çevrelemeler, sadece bilginin değil, aynı zamanda davranışların, eylemin biçimini ve arzunun niteliğini
bile belirler. Doğrunun ve yanlışın belirlendiği ve bunu mümkün kılan bir söylem yapısı söz konusudur
burada. Anlam, anlatılar üzerinden kurulur. Bütün bir toplumsal aktörler bu anlatıya uymaya zorlanır.
Foucault’un temel derdi, bir insanın kendini özneye dönüştürme sürecinin incelenmesidir. Örneğin
“insanların kendilerini nasıl “cinsellik” öznesi olarak tanımayı öğrendiklerini” araştırır. 9
Bu çalışmada da bu bağlamda, insanların cinselliği öğrenirken aslında erkeği iktidarını
sağlamlaştırmaya götüren, kadını iktidar alanının dışında tutan anlatıların rolünü ortaya koymaya
çalışacağız.
470