writing_womans_lives_symposium_paper_book_v2

deyişiyle, “çocukluktan itibaren birey olarak kabul etmesi” ön plandadır. Yetiştiği ailede devamlı bilgi
alışverişi içerisinde, tartışmalar yaparak büyüdüğünü belirtir. İlk kocasından boşandıktan sonra
ebeveynlerinin yanında kalmaya başladığı sırada, daha gençken, mühendis olan babasının
Anadolu’daki iş gezileri sırasında köylü kadınlarla karşılaşır; onlara gönül vererek, onları güçlendirme
misyonu edinir. Yurt dışında aldığı sanat eğitimini ise bu mecrada kullanmaya karar verir. Bu
duygularını şöyle ifade etmektedir:
Ben iyi bir seramikçi, iyi bir sanatçı olabilirdim. Çünkü hem üretim, hem sanat dünyam,
hem çok duygusallığım var. Ama benim kadınlar ilgimi çekti. Yani babamlan ve annemlen
birçok seyahatlerimiz oldu. Bu seyahatler esnasında o Anadolu kadınlarını gördüm. O
Anadolu kadınlarının iç dünyalarındaki zenginliği, o sanat zenginliğini, o çoraplarında,
kilimlerinde, cicimlerinde filan. Yaptığı o oyalarda filan. Onları gördüm ve onların
gözlerindeki… Biraz ilgi gösterirsen o pırıltıyı görürsün ve ona çok muhtaçlar. İlgiye, sevgiye
ve bir şeyler verebilmenin aşkı içindeler daha doğrusu. Onu gördükten sonra ben
seramikçiliği bıraktım. Dedim ki, ben bu kadınlara bir şeyler vermeliyim.
Anadolu’dan çok göç almış olan Pendik’te Anadolulu kadınların medeni haklarının bilincine
varması için sarf ettiği çabalara paralel olarak ve onlarla iletişime geçebilmek için Kur’anı okumaya
başlar. Kendisini seküler dünya görüşüne sahip bir insan olarak görse de, kendi deyişiyle, aslında
“Türk’ün geleneğinde ve göreneğinde tamamen Kur’ani ahlâk” bulunduğunu belirtir. Pendik’te Türk
Kadınlar Birliği’nin şubesini açar ve “cehalete karşı mücadele edebilmek için” geç yaşında da olsa,
Kur’anı okuduğunda Cumhuriyet aydını olan babasının ona çocukluğunda Kur’an ahlâkını öğretmiş
olduğunun farkına varır. Bu farkındalığını şöyle dile getirir:
Eskiler çok mütevazi insanlardı. […]. Bir arkadaşımın babası… Bazen gittiğimizde, aman
çalışıyor, derdi babam. Meğerse din ulemasıymış, Temyiz Reisi, yoldan geçerken şapkasını
çıkartır; bahçe sulardı babam, onu şapkasıyla selamlar, öyle geçerdi. Bu bir din ulemasıydı
yavrum. O kadar mütevazi insanlar ve hepsi namazında, niyazında, orucunda. Kimse
kimsenin ne namaz kıldığını bilirdi; ne oruç tuttuğunu. Orucu belki bilirlerdi… çünkü teravi
namazı olurdu bizim arka bahçemizde. Oraya hep gelirler, teravi kılarlardı. Şimdi diyorlar ki
teraviye gelmeyen olursa orucu makbul değil. Kim bu fetvayı veriyor? O zaman da onlar
dini bütün insanlardı; iman sahibi insanlardı ve kimse kimsenin bahçesinden bir tek şeyi
izinsiz kopartıp alamazdı. Herkesin bahçeleri meyvalık doluydu.
Tembihliydik. Komşu hakkı deyip herkes birbirine vişnesini, dutunu filan gönderirdi.
Şimdi ben pazardan kirazın tadına bakmak için izin isterken helal et derim, alırım. Çünkü,
kul hakkı çok mühim.
Bir anımı anlatayım, bende anı çok. […]. İstanbul 1989, pazara gittim. Pazarda domates
yığmışlar böyle. Ben de… Domatesciler bağırıyor işte, domatesleri gelin alın diye.
Domatesleri aldım. Fakat içlerinden bir tanesi ezik çıktı; orta boy, şöyle küçük bir
domatesti. Ben dedim ki, şu domatesin yerine bir domates alabilir miyim? Çürük çıktı bu,
dedim. Oradan bana… iki tane genç çocuk, tuttu bana kocaman bir domates attı. Şimdi bu
domatesi atınca ben dedim ki, ben oraya küçük domates koydum, sen bana büyük
domates verdin; aradaki farkı helal et dedim. Öyle yetiştirildik çünkü bak evladım. Bu
kadarcık ufak bir şeyin helalliğini istedim. Bana dedi ki, “teyze yahu” dedi; “bırak Allah’ını
seversen, bunun da helalliği olur mu?” Oğlum, üzerinde onun emek var; alın teri var; onun
için dedim. Onun helali. “Aman be teyze” dedi. “Bizim karıları tarlaya sürüyoruz; onların
emeği. Biz de burada satıyoruz”. Ne dedin, ne dedin dedim, sen… “Tabii teyze” dedi. “Bir
traktör 10 milyon (o zamanki parayla), eeee bir karı alıyorum, 2 milyon ödüyorum başlık
parası. Ondan sonra tarlaya sürüyorum” dedi. Ne dedin! dedim. O kadından helalliğini
isterim. Bir defa şu domatesi geri al dedim. Boşalttım domatesi. Sen misin dedim o
hanımlar için böyle söyleyen! Bizim işte bak, ülkenin bir sorunu da bu. Kadınlara başlık
parası olarak 2 milyon veriyor. Bir traktör alamıyor. Beş tane kadın alıyor onun yerine dini
nikâhlan. Ondan sonra da kadının emeğini, şey gibi, al şunu diyor bana…. “Dört tane karım
var” dedi. “10 milyon traktör parası veremedim” dedi. “Ara, ara, işte bunları üst üste
alıyorum, tarlaya da salıyorum” dedi. “Hem bana karılık yapıyorlar” dedi. “Traktör karılık
331