AramızdanAyrılanlar

Sayfa 86
doktorası töreninde Abdüsselâm’ ın yaptığı İslam Âleminin Fen Bilimlerinde Rönesansa
İhtiyacı Var başlıklı konuşmasından bir bölüm).”
ICTP nin olanaklarından en iyi yararlanan gelişmekte olan ülkelerin başında Türkiye gelir.
Bunun üç ana nedeni vardır:
1) ICTP nin 1964-1965 kuruluş döneminde yöneticilik görevi yapan Âsım Orhan Barut’un
kişisel çabaları.
2) ICTP nin kurucusu Abdüsselâm’ın her İslam ülkesi fizikçilerine duyduğu yakın ilgi ile
birlikte, tarihte ünlü bilim adamları yetiştirebilmiş uluslardan biri olan Türkler’ e karşı kişisel
sempatisi.
3) İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Kuramsal Fizik Enstitüsü’ nün 1956 yılında faaliyete
geçerek, Prof. Dr. Feza Gürsey ve Prof. Dr. Fikret Kortel tarafından Türkiye’ de başlatılan çağdaş
kuramsal fizik eğitiminin çok kısa bir sürede ülkemizde yaygınlaşması ve yurt dışındaki başarılı
kuramsal fizikçilerimizin gençleri bu yönde özendirişleri.
Her sene vermekte olduğu altı aylık veya bir yıllık yirmi kadar doktora sonrası burslarının
(konuk bilim adamı desteği ) bir veya ikisini Türk fizikçilerine ayıran ICTP’ nin önemli
desteklerinden biri de, Türk üniversiteleri ile yaptığı karşılıklı anlaşmalardır. Bu tip ilk anlaşmayı
1969 Ocak ayında, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü Kuramsal Fizik Ekibi
gerçekleştirmiştir. Bu anlaşmayı, ODTÜ, BÜ, KTÜ, İÜ ve Dicle üniversitelerinin ICTP ile yaptığı
benzer anlaşmalar izlemiştir.
Âsım Barut’ un yaşamında ICTP’ nin (şimdiki ismi Abdüsselâm Uluslararası Kuramsal Fizik
Merkezi) önemini ve bunun Türkiye’ de fizik araştırmalarına olumlu yansıyışını Prof. Dr.
Akdeniz in Triesteli Profesör Âsım Barut başlıklı makalesinden özetleyerek aktaralım: “1964
yılının sonbaharı, Trieste: Dünyanın önemli fizikçileri Joly Oteli’ nin eski limana bakan
salonunda ICTP’ nin kuruluşunu kutluyorlar. ICTP’ nin kuruluşu için 1960 yılından beri büyük
bir uğraş vermiş olan müdürü Abdüsselâm, ellerini bol siyah pantolonunun cebine sokmuş,
kürsüde açılış toplantısının konuşmasını yapıyor. Bu, 40 yaşlarındaki Pakistanlı mutluluk içinde
şunları söylüyor: Bu araştırma merkezi, gelişmekte olan ülkelerde bilimin gelişimini engelleyen
bariyerleri kıracaktır. 3. dünya ülkelerinin fizikçileri, bilimdeki ilerleyişleri artık ülkelerinden
kopmadan izleyebileceklerdir. Bilime katkıda bulunabileceklerdir. Ülkelerinden kopmayan bu
güneyli gençler, ülkelerinin aydınlatmak ve fakirlikten kurtarmak için önderlik edeceklerdir.
ICTP’ nin önemini kavramış ve kuruluşu için daima destek vermiş arkadaşları onu dikkatle
dinliyorlar. Dinleyiciler arasında kumral, orta boylu, yüzücü görünümlü yakışıklı bir fizikçinin
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği