AramızdanAyrılanlar

Sayfa 76
yurtdışında kalanlarda çoğunlukla rastladığımız anadilini kullanamamak onun için söz konusu
değildi. Güzel bir Türkçe ile yazdığı özyaşam öyküsü ve mektuplarında kullandığı temiz üslûp
dile verdiği önemin en büyük göstergesiydi.
Barut dil sorununu çözdükten sonra, 1944 yılının sonbaharında Zürih’ te ünlü ETH de
(Eidgenössische Technische Hochschule) derslere başlar. Barut’ un öğrenim gördüğü o yıllar
ve Türklerle yabancı öğrenciler hakkındaki düşünceleri ise aynı konuşmasına şöyle yansımış:
“ETH de biz Türkler kuramsal derslerde genellikle başarılı olurduk ama uygulamalı derslerde
güçlük çekerdik. İsviçreliler, teknik resim çizmekte, laboratuvar deneylerinde, makine
yapımında bizden çok deneyimlilerdi. Bu da, muhakkak daha teknik bir ortamda
yetiştiklerinden ve daha teknik liselerden geldiklerinden dolayı idi. O zaman, Malatya gibi
liselerde laboratuvar deneyleri hemen hemen yok gibi bir şeydi. Bu arada şunu da söyleyeyim.
Ne yazık ki; okulda iyi bir biyoloji ve musiki öğrenimi yapamadım ve bu eksikliği daima
hissettim. Bu da lise yaşlarında elde edilen veya edilemeyen bilgilerin ne kadar önemli
olduğunu gösteriyor.
Zürih’ te Plancherel, Hopf, Stiefel, Eckmann, Pflueger, Saxer, Gonseth, Pauli, Scherrer,
Wentzel, Busch, Ackeret, Ziegler gibi fizik ve matematik hocaları vardı. Bunların ne kadar
değerli ve ünlü bilim insanları olduklarını daha çok sonra anladık. Yalnız Nobel Ödüllü Pauli’ nin
ününü o zaman biliyorduk. Her sahada ders dinlemek merakımdı. Ne kadar fizik, matematik,
mühendislik, kimya, edebiyat, sanat ve özellikle dil dersleri alabildimse aldım. Şimdi bile
toplantılarda, genellikle bütün konuşmaları dinler, konferansları kaçırmam.
ETH’ de bize ‘İyi bir temel öğrenim edinin, sonra hayatta önünüze ne sahada problem
çıkarsa çıksın, çözersiniz’ derlerdi. İyi bir temel bilgiyle ve çalışma tarzını, bilimsel düşünceyi
kapsayan, kanaatımca, her türlü problemi baştan inceler, sonra bilmediklerini öğrenir ve sonra
bir çözüm yoluna varır.”
Barut, 1948 yılı sonunda deneysel diploma çalışmasını bitirdikten sonra, Uygulamalı Fizik
Enstitüsü’nde doktora çalışmasına başladı. Burada, kendisine beş yıl boyunca yardımcı olan
arkadaşı Enis Baş’ ın Fischer’ in enstitüsündeki laboratuvarında çalıştı. Âsım Bey o dönemi aynı
konuşmasında şöyle anlatıyor: “Yüksek derecede vakum elde etmek ve vakumun deliklerini
bulmak sırlarını ondan öğrendim. Birçok deneyler yaptık: Elektrom yayımı (emisyonu), ikincil
elektronlar, elektron optiği, çoğaltıcılar (multipliers), parçacık sayılması, yüzey (surface) fiziği,
katodlar, vesaire, vesaire. Bu devrede, fiziğin aslını tamamen kavramak için kuramın iyiden
iyiye içine girmenin gerekliliğini anladım. Bir bakımdan tam genç yaşta, nasıl olsa kuramsal
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği