AramızdanAyrılanlar

Sayfa 307
derecede pahalı ve heyecanlı olduğu halde basına pek yansımıyor. Öyleyse, halk efkârını fazla
ilgilendirmeyen, şu anda sanayi ile de bir bağı olmayan çok masraflı bir teşebbüsü milletler
niçin teşvik ederler, Türkiye bu yarışla neden ilgilensin?
Bilim insanlarının yüksek enerji fiziği kanunlarını hâlâ aradıklarına bakarak, bunları yakın
bir gelecekte uygulamak imkânı yok, o halde parçacık fiziği faydasız deyip geçemezdik. Zira
parçacık fiziğinin teknolojide yerini ne zaman alacağını, ne biçim uygulamalara yol açacağını
bugünden kimse kestiremez. Yüzyılımızın başında da, atom fiziğinden lazerlerin, çekirdek
fiziğinden nükleer bomba ve reaktörlerin doğacağını kimse düşünememişti.
Toplumumuz fikrî gelişime, yaratıcılığa, doğa sorunlarının çözümüne değer veriyorsa,
yeni düşünce biçimlerine katkıda bulunmak, yarının akılları durduracak teknolojisine
bugünden yatırım yapmak istiyorsa, yüksek enerji fiziği gibi temel bilim etkinliklerini teşvik
etmelidir.
Halen genç kuşaktan Ankara ve İstanbul’ da bu konu ile ilgili ancak bir düzine kadar
fizikçimiz var. Bunlar sayesinde, büyük merkezlerde yapılan deneylere gücümüz yettiği kadar
katılabilir, yeni kanunları bulmak yarışına parasız girer, belki önemli katkılarda bulunabiliriz.
Sadece konserve balık ve meyve suyu, yahut naylon ve çelik üretimini değil, orijinal fikir ve
sağlam bilgi üretimini de artırabiliriz.
Yarın yüksek enerji fiziği de nükleer bombalar ve uzay araçları gibi uygulamalı safhaya
girince etrafına gizlilik perdeleri inecek ve bu konuyu işleyenlere her türlü yardım kesilecek. O
zaman istesek de yarışa giremeyiz. Yeni teknolojiyi ülkemize küçük miktarda bile sokmağa
kalksak malzeme, alet ve montaj masraflarından başka, plânlamak, işletmek ve geliştirmek
için gerekli bilgiyi belimizi bükecek meblağlar ödemek pahasına satın almak zorunda kalırız.
Halbuki temel konuları bugünden öğrenebilirsek, yarın kapalı duvarlar içinde bile kendi
uygulamamızı kendimiz yürütebiliriz
Sade kısa vadeli düşünen, dar anlamda ütiliter felsefeye sarılan bir toplumda parçacık
fizikçisine yer yoktur. Fakat öyle toplumların da yarınların ileri teknolojik dünyasında, bilim ve
fikir tarihlerinde yeri olmayacaktır.”
Feza Gürsey bilim ve sanat arasında kurulabilecek ilişkileri de şu şekilde seslendiriyor:
“… Benim gibi, bazı Doğulu meslekdaşlarım gibi fizikçiler; üzerinde çalıştıkları, anladıkları ve
ilerlettikleri bir konuda bazı olağanüstü kanun ve fikir yapıları ile karşılaşırlarsa, olayların ve
mantığın bu nadir mimarisi de bize eski kültürümüzden miras kalan, havasını hâlâ içimize
çektiğimiz bir his, hayal ve müphem düşünce âlemini hatırlatıyor, onun ana hatlarıyla
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği