सन्दर्भ र अनुभूतिहरु
A Collection of Critical Articles by BASU sHARMA A Collection of Critical Articles by BASU sHARMA
ljlslkl8ofsf cg';f/ k|f] km] ;/ 6f} dfh" Ps a] nfotL On] S6«f] lgs OlGhgLo/ x'g\Ù pgL ODk] l/ on sn] h n08gsf] afof] d] l8sn OlGhgLol/ Ë OlG:6Ro"6sf k|d'v j} 1flgs Pjd\ ;ls{6 l8hfOgsf k|f] k] m;/ x'g\ . / , pgL a] nfotL dxf/ fgLsf] u2L cf/ f] x0fsf] xL/ s jif{sf cj;/ df ODk] l/ on sn] hsf nflu @)!# df OlGhgLol/ Ë ljwfsf klxnf] zfxL k|f] k] m;/ (Regius Professor) ag] . pgsf] JolQmTj / s[ltTjsf] nfd} ;"rL 5 . oxfF avfg u/ ] / ;lsGg klg / d} n] n] vfOnfO{ To; tkm{ df] 8\g rfx] sf] klg xf] Og . a? !! Kn;df c;kmn eO{ :s"n g} 5f] 8] sf lqm:6f] km/ s;/ L olt lbUuh x'g k'u] t eGg] lh1fzf kf7sx¿df knfPsf] x'g ;S5 . d} n] ljifonfO{ Tot} n} hfg vf] h] sf] x'F . c;kmn eP/ :s"n g} 5f8] sf lqm:6f] km/ cfh of] af} l4s x} l;otdf k'Ug ;Sg'n] pgLleq af} l4s Ifdtf (talent) / x] 5 eGg] s'/ f cfkm} + k'li6 x'G5 . ca s'/ f cfpF5, To:tf] Ifdtfsf] k|ik'm6gsf] . s] a] nfotsf] lzIff k|0ffnLdf To:tf] s'g} hfb'sf] 58L 5, h;n] JolQm–JolQmsf] IfdtfnfO{ klxrfg ug{ ;sf] ;\ / k|ik'ml6t u/ f] ;\ < hfb's} 58L t x'g] s'/ } ePg . t/ , Jofjxfl/ s lzIff gLlt / j} slNks cj;/ x¿ eg] a] nfotdf kSs} 5g\ . lqm:6f] km/ n] klg ToxL gLlt / cj;/ sf] pkof] u ug{ k'u] . cf} krfl/ s lzIffsf] dfu{nfO{ kl/ Tofu u/ ] klg pgn] Jofj;flos dfu{af6 cfˆgf] rfv cg';f/ l;6L P08 luN8\;\af6 On] lS6«l;ogsf] Ps aif] { of] Uotf xfl;n u/ ] clg @ jif] { ;fwf/ 0f g] zgn l8Knf] df u/ ] . o;n] pgnfO{ a] nfotL lzIff k4lt cg';f/ cf} krfl/ s cG8/ u|fh'o6 l8u|L / 8S6/ ] 6 ug] { af6f] vf] lnlbof] , h;nfO{ pgn] tTsfnLg cS;kmf] 8{ kf] ln6] lSgs -xfnsf] cS;kmf] 8{ a|'S;\ o'lgel;{6L_ af6 xfl;n u/ ] . k|f] km] ;/ lqm:6f] km/ 6f} dfh"sf] ;kmntfsf] of] syfn] k|i6 s] atfpF5 eg] x/ ] s JolQmdf cfˆg} rfv x'G5 / ljlzi6 af} l4s Ifdtf x'G5 . ;jfn To;nfO{ phfu/ s;/ L ug] { eGg] rflx+ xf] , hf] ;du|df lzIff k4lt, lzIf0f ljlw / lzIf0f sf} zndf e/ kb{5 . ut jif{ P;=Pn=;L=df c;kmn ePsf nueu ;jf tLg nfv ljBfyL{ s] pgLx¿df af} l4s Ifdtf geP/ c;kmn ePsf x'g\ t < xf] Ogg\, sbflk xf] Ogg\ . tL x/ ] sleq lqm:6f] km/ 6f} dfh"df em} + ljlzi6 af} l4s Ifdtf cjZo 5 . To;f] eP Toqf] 7"nf] ;+Vofdf ljBfyL{ c;kmn x'g'sf cGtlg{lxt sf/ 0fx¿ s] x'g\ t < o;sf nflu lzIff gLlt ;Gbe{ / cg'e"ltx¿
tyf k4lt, lzIf0f ljlw / lzIfssf] e"ldsf, ljBfyL{sf] cfˆg} e"ldsf h:tf k|ToIf sf/ 0fx¿sf ;fy} / fhg} lts, z} lIfs, k|zf;lgs, cfly{s–;fdflhs tyf cleefjsx¿sf] e"ldsfh:tf y'k|} ck|ToIf sf/ 0fx¿ lhDd] jf/ 5g\ . t/ klg o; ;Gbe{df lzIff gLlt tyf k4lt g} d"n sf/ s tTj x'g] ePsfn] d oxfF o;} sf af/ ] df ;+lIfKt ljj] rgf ug{ uO/ x] sf] 5' . ljsf; ;DaGwL ;/ sf/ sf] gLlt Pjd\ p2] Zon] ljsf;sf] lbzf / uGtJo lgwf{/ 0f ub{5 eGg] s'/ f Pp6f w|'j;To s'/ f xf] . / f0ffsfndf hgtfnfO{ lzlIft ug] { gLlt g} lyPg, To;} n] hgtf cfd lg/ If/ tfsf] l:yltdf lyP . t/ , k|hftGqsf] k|fb'ef{jkl5 klg d'n'ssf] lzIff ljsf;sf nflu ;xL gLlt / k|0ffnL cjnDag ul/ Pg . clkt' c+u|] hx¿n] ef/ tdf cfˆgf sfl/ Gbf pTkfbg ug] { b[li6sf] 0faf6 c+u|] hsfndf ckgfOPsf] d] sfn] sf] lzIff k|0ffnLsf] gSsn ul/ of] . kl/ 0ffd:j¿k lzIff hLjgf] kof] uL x'g'sf] ;§f hflu/ ] dgf] j[lQsf ;fy k9\g] / l8u|L xfl;n ug] { ;+:sf/ x'Sof] {, hf] cBflk sfod 5Fb} 5 . o; ;Gbe{df d] sfn] n] ;g\ !*#% k] ma|'c/ L @ df a] nfotL ;+;bdf u/ ] sf] ;Daf] wgsf] of] c+z s;} n] k] m;a'sdf kf] i6 u/ ] sf] k9\g kfPsf] lyPF . kf7sx¿nfO{ klg of] rfvsf] ljifo g} aGnf eg] / oxfF / fv] sf] 5' . d] sfn] sf] ;f] egfOn] a] nfotL ;fd|fHo cGtu{t ef/ tdf lnOPsf] lzIff gLlt k|i6 ¿kdf ef/ tLox¿nfO{ c+u|] hsf] af} l4s bf; agfpg] tkm{ nlIft lyof] eGg] b] lvG5 . t/ lj8Dagf Û g] kfn c+u|] hsf] k|ToIf pklgj] z gePsf] eP klg / c+u|] hn] ef/ t 5f] 8] / uO;s] sf] eP klg / f0ff zf;gsf] cGTo kZrft lzIff If] qdf ug{ vf] lhPsf] ljsf;df cfˆgf] ljlzi6 / fli6«o Pjd\ j} 1flgs k4lt lng'sf] ;§f d] sfn] s} gd"gfsf] gSsn u/ ] – g] kfnsf zf;sx¿n] . hf] zf;sx¿sf] cb"/ blz{tf dfq xf] Og ls zf;sx¿sf] s'lT;t dg;fo klg lyof] / h;sf] df/ df g] kfnsf] l;Ëf] lzIff k4lt clxn] ;Dd klg kl/ / x] sf] 5 . k~rfotsfnel/ k~rfot / / fhtGqk|lt akmfbf/ x¿ pTkfbg ug] { d"n nIosf ;fy lzIff k|0ffnLnfO{ lgb] {lzt ul/ Psf] lyof] . ljZj / hgtfnfO{ cfFvfdf 5f/ f] xfNgsf nflu k|fljlws lzIffnox¿ vf] lnPsf] eP tfklg Tof] …la/ fnf] afGg] sfdÚ eGbf a9L ;fljt ePg / k] ml/ klg a] nfotdf jf;' zdf{
- Page 1 and 2: jf;' zdf{
- Page 3 and 4: ;Gbe{ / cg'e"ltx? -;d;fdlos ljZn] i
- Page 5 and 6: { { e"ldsf g] kfnL n] vg-k/ Dk/ f ;
- Page 7 and 8: { df] bLÚ, …s] d?gsf] 6] «g ofq
- Page 9 and 10: { { dfl;sdf klg ;d;fdlos ljifosf d]
- Page 11 and 12: k|sfzsLo ;+v'jf;ef lhNnfsf] r} gk'/
- Page 13 and 14: ljifo cg'qmd != Pg=cf/ =Pg / kl08th
- Page 15 and 16: Pg=cf/ =Pg / kl08thLsf] cfqmf] z la
- Page 17 and 18: jf js{ kld{6 kfP/ uPsf x'g\Ù ;a} c
- Page 19 and 20: t/ , o;df ;Totf 5 . k|wfgdGqL 8]lj8
- Page 21 and 22: lah'nL aQL Û lah'nL aQL Û of] n]
- Page 23 and 24: zsf} + nfUnf jf cem a9L . g] kfndf
- Page 25 and 26: pmhf{ u/ LaLsf] df/ df d'n's slxn]
- Page 27 and 28: dfkm{t ;xhLs/ 0f ug{ uflj;x¿df v6]
- Page 29 and 30: ;"ema"em, ;+sNk / tTk/ tf ePdf of]
- Page 31 and 32: g} Nofpg ;lsG5 g t g] t[Tjsf] sfd 7
- Page 33 and 34: x'Fb} g, hgtfnfO{ cfjfudgdf cj/ f]
- Page 35 and 36: a[xQ/ / fli6«o ;f] rsf] cefj …r'
- Page 37 and 38: glthf cfpnf / < o;f] eg] / d'n'ssf]
- Page 39 and 40: lhNnfsf] If] qkmn klg cfwf jf bf] A
- Page 41 and 42: lzIff cfˆgf / b/ afl/ ofx¿sf ;Gtf
- Page 43 and 44: cfj4 5g\ . vf;df d'n'ssf] / fhgLlt
- Page 45: lzIff k|0ffnL / u'0f:t/ Lo lzIff ;
- Page 49 and 50: eP_ eg] ;/ sf/ L :s"nsf ljBfyL{x¿n
- Page 51 and 52: s] xL jif{ klxn] d} n] Pp6f n] v k9
- Page 53 and 54: k/ Dk/ fut ¿kdf ufpF glhs} sf] vf]
- Page 55 and 56: lzIff / cleefjs Pp6f lszf] / sf] sy
- Page 57 and 58: aGbL lyof] . jf:tf gug] { cleefjs,
- Page 59 and 60: ;8sx¿ hfd eP, e'jg] Zj/ hfd eof] .
- Page 61 and 62: { sd{rf/ Lx¿ Pp6} JolQmn] b'O{ ljk
- Page 63 and 64: ;xof] un] ha ljsf;sf sfdx¿ x'G5g\,
- Page 65 and 66: o; ;Gbe{df Wofg k'¥ofpg r'Sg gx'g]
- Page 67 and 68: kF"hL nufgL ug] { s'/ fnfO{ dfq dxT
- Page 69 and 70: { cfGtl/ s ;fdflhs cfh{gfGt/ 0f / u
- Page 71 and 72: hfu/ 0f Nofpg ;xof] u k'¥ofpg] b]
- Page 73 and 74: cfGtl/ s ;fdflhs cfh{gfGt/ 0fsf] cs
- Page 75 and 76: d'n's / hgtfk|ltsf] ;f] r / Jojxf/
- Page 77 and 78: g] t[Tj x:tfGt/ 0fsf nflu cGtMkf6L{
- Page 79 and 80: hgtfsf] ;+3if{åf/ f k|fKt nf] stfl
- Page 81 and 82: ug] { cf} hf/ eg] / ldqjt\ ;Nnfx lb
- Page 83 and 84: ;] / f] k] m/ f] leq kg] { ufpF-a:t
- Page 85 and 86: s'/ f xf] . o;/ L ljleGg hfthflt /
- Page 87 and 88: gu/ kflnsf / ljsf;sf dfkb08x¿ lj=
- Page 89 and 90: tfsfsf] -;g\ @))^_ / cfhsf] plnrdf
- Page 91 and 92: plnr / eb|k'/ em} + r} gk'/ klg Olt
- Page 93 and 94: g] tfx¿sf] csd{0otfsf] g} kl/ 0ffd
- Page 95 and 96: klg aHg / f] lsg] 5 / d"lt{ klg ef]
tyf k4lt, lzIf0f ljlw / lzIfssf] e"ldsf, ljBfyL{sf] cfˆg} e"ldsf h:tf<br />
k|ToIf sf/ 0fx¿sf ;fy} / fhg} lts, z} lIfs, k|zf;lgs, cfly{s–;fdflhs<br />
tyf cleefjsx¿sf] e"ldsfh:tf y'k|} ck|ToIf sf/ 0fx¿ lhDd] jf/ 5g\ . t/<br />
klg o; ;Gbe{df lzIff gLlt tyf k4lt g} d"n sf/ s tTj x'g] ePsfn] d<br />
oxfF o;} sf af/ ] df ;+lIfKt ljj] rgf ug{ uO/ x] sf] 5' .<br />
ljsf; ;DaGwL ;/ sf/ sf] gLlt Pjd\ p2] Zon] ljsf;sf] lbzf / uGtJo<br />
lgwf{/ 0f ub{5 eGg] s'/ f Pp6f w|'j;To s'/ f xf] . / f0ffsfndf hgtfnfO{<br />
lzlIft ug] { gLlt g} lyPg, To;} n] hgtf cfd lg/ If/ tfsf] l:yltdf lyP .<br />
t/ , k|hftGqsf] k|fb'ef{jkl5 klg d'n'ssf] lzIff ljsf;sf nflu ;xL gLlt /<br />
k|0ffnL cjnDag ul/ Pg . clkt' c+u|] hx¿n] ef/ tdf cfˆgf sfl/ Gbf pTkfbg<br />
ug] { b[li6sf] 0faf6 c+u|] hsfndf ckgfOPsf] d] sfn] sf] lzIff k|0ffnLsf] gSsn<br />
ul/ of] . kl/ 0ffd:j¿k lzIff hLjgf] kof] uL x'g'sf] ;§f hflu/ ] dgf] j[lQsf ;fy<br />
k9\g] / l8u|L xfl;n ug] { ;+:sf/ x'Sof] {, hf] cBflk sfod 5Fb} 5 . o; ;Gbe{df<br />
d] sfn] n] ;g\ !*#% k] ma|'c/ L @ df a] nfotL ;+;bdf u/ ] sf] ;Daf] wgsf] of]<br />
c+z s;} n] k] m;a'sdf kf] i6 u/ ] sf] k9\g kfPsf] lyPF . kf7sx¿nfO{ klg of]<br />
rfvsf] ljifo g} aGnf eg] / oxfF / fv] sf] 5' .<br />
d] sfn] sf] ;f] egfOn] a] nfotL ;fd|fHo cGtu{t ef/ tdf lnOPsf] lzIff<br />
gLlt k|i6 ¿kdf ef/ tLox¿nfO{ c+u|] hsf] af} l4s bf; agfpg] tkm{ nlIft lyof]<br />
eGg] b] lvG5 . t/ lj8Dagf Û g] kfn c+u|] hsf] k|ToIf pklgj] z gePsf] eP<br />
klg / c+u|] hn] ef/ t 5f] 8] / uO;s] sf] eP klg / f0ff zf;gsf] cGTo kZrft<br />
lzIff If] qdf ug{ vf] lhPsf] ljsf;df cfˆgf] ljlzi6 / fli6«o Pjd\ j} 1flgs<br />
k4lt lng'sf] ;§f d] sfn] s} gd"gfsf] gSsn u/ ] – g] kfnsf zf;sx¿n] .<br />
hf] zf;sx¿sf] cb"/ blz{tf dfq xf] Og ls zf;sx¿sf] s'lT;t dg;fo klg<br />
lyof] / h;sf] df/ df g] kfnsf] l;Ëf] lzIff k4lt clxn] ;Dd klg kl/ / x] sf]<br />
5 .<br />
k~rfotsfnel/ k~rfot / / fhtGqk|lt akmfbf/ x¿ pTkfbg ug] { d"n<br />
nIosf ;fy lzIff k|0ffnLnfO{ lgb] {lzt ul/ Psf] lyof] . ljZj / hgtfnfO{<br />
cfFvfdf 5f/ f] xfNgsf nflu k|fljlws lzIffnox¿ vf] lnPsf] eP tfklg<br />
Tof] …la/ fnf] afGg] sfdÚ eGbf a9L ;fljt ePg / k] ml/ klg a] nfotdf<br />
jf;' zdf{