सन्दर्भ र अनुभूतिहरु
A Collection of Critical Articles by BASU sHARMA A Collection of Critical Articles by BASU sHARMA
dfcf] jfbLn] ;xh ¿kdf pkof] u ug{ ;Sof] / cfˆgf] zlQm j[l4 ug{sf nflu cj;/ kfof] . olb To;a] nf Pdfn] …uDeL/ Ú eOlbPsf] eP p;k|lt ljt[i0ff k} bf x'Fb} gYof] xf] nf / lg/ fz afd ;dy{s hgtf dfcf] jfbLk|lt cfslif{t eO{ p;sf] c/ fhstf a9\g] lyPg xf] nf . olb sf+u|] ; …uDeL/ Ú eOlbPsf] eP b] pjf ;/ sf/ ;dIf tTsfnLg ;+o'Qm hgdf] rf{ -8f= e§/ fO{ ;+nUg v] df_ n] k|:t't u/ ] sf d'2fx¿df ;xdltsf] k|of; ul/ GYof] xf] nf / slyt dfcf] jfbL hgo'4sf] p208tf d'n'sn] Aoxf] g'{ kb} {gYof] xf] nf . olb Toltv] / 8f= e§/ fO{sf] v] df … uDeL/ Ú eOlbPsf] eP d'n'sn] Ps bzs nfdf] qf;bL / cgfjZos Iflt -hgo'4sf] gfddf hg–wgsf] Iflt_ Aoxf] g'{ kb} {gYof] xf] nf . $* ;fnsf] r'gfjdf ( ;f+;b lht] sf] ;+o'Qm hgdf] rf{n] %! ;fnsf] dWofjlw r'gfjdf z"Go ;f+;b lhTg' g} slyt dfcf] jfbL hgo'4sf] sf/ s aGg k'u] sf] tYo huhfx] / 5 . olb hgtfsf] dtnfO{ ;xh :jLsf/ ug{ 8f= e§/ fO{sf] v] df Toltv] / } …uDeL/ Ú eOlbPsf] eP / zflGtk"0f{ / fhg} lts :kwf{sf / 0fgLlts tyf sfo{gLlts dfu{af6 cufl8 a9] sf] eP Ps bzs nfdf] qf;bLk"0f{ cj:yfaf6 d'n'sn] u'h|g' kb} {gYof] xf] nfÙ o'jf zlSt / ljåt\ ju{sf] 7"nf] ;+Vof ljb] z knfog x'Fb} gYof] xf] nf . t/ , clxn] em} + 8f= e§/ fO{x¿ cfˆgf] xf/ k|lt …uDeL/ Ú eP / cfˆgf] cfsf/ j[l4 ug{ hgtfsf] / utsf] xf] nL v] Ng] / 0fgLlt cËfNg k'u] . clxn] sf] xf/ n] …uDeL/ Ú agfOPsf 8f= e§/ fO{ st} ToxL k'/ fg} 9/ f{sf] / 0fgLlt k'g/ fj[Q ug] { ;f] rdf t 5} gg\ < s] xL aif{ klxn] dx–hf] 8Ln] ;femf a; Joj:yfkgnfO{ u/ ] sf] Jo+Uo k|x;g– afFb/ sf] xftdf gLnf] gl/ jn -gLnf] / Ësf] ;femf a;_– xfnsf] / fhg} lts efF8e} nf] sf ;Gbe{df klg 7ØfSs} ldNbf] 5 . u0ftGq, ;+3Lotf / ;+ljwfg g] tfx¿sf] xftdf …gl/ jnÚ ePsf] 5 – afFb/ sf] xftdf em} + . afFb/ – h;n] cfˆgf] 3/ klg agfpFb} g / c?sf] klg eTsfpF5 . / fhgLlts bnx¿ c?sf] t pl5Qf] vG5g\ vG5g\, cfkm} +leq klg k'm6 / u'6aGbLsf] v] tL ug'{ pgLx¿sf] ;+:sf/ g} alg;s] sf] 5 . sf+u|] ;leqsf] u'6aGbL gofF s'/ f xf] Og – aLkL, ;'j0f{ zdz] / x'Fb} lul/ hf / b] pjf;Ddsf] efF8e} nf] ;a} sf ;fd' 5n{Ë 5Fb} 5 . k'iknfnsf] g] t[Tjsf] sDo'lgi6 kf6L{ lr/ f–lr/ f eO{ bh{gf} + 6'qmf ePsf] Oltxf; w] / } k'/ fgf] xf] Og . Pdfn] af6 k'm6] / dfn] , ;+3Lo ;dfhjfbL / c? s] –s] x'g] xf] , yfxf 5} g . dw] zjfbL bnx¿sf] sGtlahf] u t pgLx¿sf] bh{glt/ k'Ug ;Gbe{ / cg'e"ltx¿
vf] h] sf] ;+Vofn] g} b] vfpF5 . k"j{k~rx¿sf] bn / fk|kf klg lr/ f–lr/ f x'g] qmd hf/ L 5 . xfnsf] Pdfcf] jfbL klg :jod\ df] xglaqmd l;+xaf6 k'm6] / cfPsf] xf] eGg] s'/ f klg yfxf ePs} xf] . g] kfnsf / fhgLlts bnx¿ dWo] sf] ;a} eGbf kl5Nnf] k':tf, b'a} dfcf] jfbL, k'm6sf] ;a} eGbf kl5Nnf] Wjhfafxs ePsf 5g\ . cfˆgf] 3/ eTsfP/ df] xg a} B v] df s] vf] Hg k'm6] sf] lyof] s'lGg < k'm6] / t uP–uP, cfˆgf] 3/ t eTsfP–eTsfPÙ csf{sf] 3/ eTsfpg ;+ljwfg;efsf] r'gfjdf efF8e} nf] dRrfpFb} , qf; / cftÍ km} nfpFb} aRrfx¿nfO{ ;d] t adsf] lzsf/ agfpg] lgGbgLo / cIfDo sfd ug{ k'u] . hgtfn] zflGtsf] ;f; km] g{ slxn] kfpg] < hgtfn] b'Mv–si6af6 d'lQm slxn] kfpg] < / fhgLltn] d'n'ssf] t/ SsLsf nflu ¿k/ ] vf sf] g{ slxn] yfNg] < cfh b] zdf ;fFRr} g} / fhgLlts …uDeL/ tfÚsf] vfFrf] 5 . g] tfx¿ of] cfjZostfk|lt ;xL cy{df …uDeL/ Ú eOlbpg\ / d'n'snfO{ rfF8f] eGbf rfF8f] ;+ljwfg lbP/ cfˆgf] k|f/ lDes lhDd] jf/ L lgjf{x ub} { ;sf/ fTds / fhgLltsf] yfngL u?g\ . of] / fi6«sf] cfsf+Iff xf] Ù cfhsf] / fhgLltsf] ck] Iff xf] . hut} xF;fpg] u/ L / 8fsf] dRrfpFb} lx+8\g] sfdn] hgtf kSs} klg v'zLn] ub\ub\ x'Fb} gg\ xf] nf . clkt' l;Ëf] nf] stflGqs / fhgLltk|lt g} ljt[i0ff knfpg a] / 5} g . Oltxf;af6 kf7 l;s] / g] tfx¿ …uDeL/ Ú xf] pg\ . d'n'snfO{ cu|ult k|bfg u?g\ . v'b|f :jfy{df xf] Og, / fli6«o :jfy{df Wofg lbpg\ . b] z ljsf;sf] sfd / ftf/ ft XjfQ ug{ ;Dej x'Fb} g . t/ , Ps–Ps OF6f hf] 8] / g} kvf{nsf] lgdf{0f x'G5 . ljljw ;Lkx¿sf] nufgLn] g} 3/ sf] lgdf{0f ;Dej x'G5 . ;a} n] ;Lkx¿ ld;fpg h?/ L 5Ù of] ubfgx¿ ld;fpg h?/ L 5 . o; tkm{ ;a} …uDeL/ Ú xf] pg\ . uDeL/ x'g'sf] ;xL cy{ ToxL+lg/ km] nf kg] {5 . jf;' zdf{
- Page 123 and 124: lu/ LhL lrQ gb'vfpgf] ;\ . jf:tjdf
- Page 125 and 126: lvlTvt] x¿nfO{ ;f] wk'5 ug{ ;lsof]
- Page 127 and 128: hgtfsf] lxtsf] s;Ldf 3f] 6] / x] bf
- Page 129 and 130: qmflGt, ;+3if{ / cfGbf] ngx¿df ;a}
- Page 131 and 132: ehgd08nL ;+:s[lt Pjd\ l;lS;sf] dfGg
- Page 133 and 134: o; ;Gbe{df gs'n sfhLnfO{ d eGg rfxG
- Page 135 and 136: ts{ s'ts{x¿sf] /} +bfnf] ;fdflhs ;
- Page 137 and 138: xr'jfsf e/ df o;/ L s'ts{ unf{g\ eg
- Page 139 and 140: xNnfpg ;S5 .Ú pgnfO{ Pp6f k|Zg ;f]
- Page 141 and 142: g] t[Tj u/ ] sf lyP . h'g kf6L{x¿n
- Page 143 and 144: hftLotfsf] e'ml;nf] 8sf/ 5f8] / . k
- Page 145 and 146: ;+ljwfg, ;xdlt / df] bLsf] rf;f] ef
- Page 147 and 148: ljZn] if0f u/ L dfgl;s ¿kdf tof/ x
- Page 149 and 150: lj1fg / k|ljlwn] 5nfª dfb} {5, xfd
- Page 151 and 152: klg sd x'G5 ls h:tf] 5 . ;fdflhs ;~
- Page 153 and 154: pgnfO{ o:tf] ;kmntf ldNg ;SYof] xf]
- Page 155 and 156: g] kfnL o'jf-o'jtLnfO{ ;'wfg] { cle
- Page 157 and 158: dfq xf] Og xf] nf . ;+;f/ sf h'g-h'
- Page 159 and 160: ;fdflhs dfGotf g} dlxnfdfly x'g] cG
- Page 161 and 162: n] v n] Vg] , ldl8ofdf af] Ng] s'/
- Page 163 and 164: f] xf] ¥ofP/ kLs] x] l/ ;s] kl5 d
- Page 165 and 166: ;a}n] lsg gk'msfpg] < To:t} , xfn;f
- Page 167 and 168: vf] Hg] gfddf ;+ljwfg;ef aflx/ efF8
- Page 169 and 170: clxn] g] kfnsf] / fhgLltn] :jfy{ /
- Page 171 and 172: ls 5} g < d08] nfsf] pQm egfOk|lt
- Page 173: l;4fGt jf ljrf/ ;xL x'GYof] eg] ;+;
- Page 177 and 178: eg] d k6Ss} ;xdt x'g ;lSbg . xftdf
- Page 179 and 180: p2] Zon] n] Vg] n] vsx¿n] t emg} l
- Page 181 and 182: ;/ sf/ L lgsfosf kbx¿df lgo'lQm Pj
- Page 183 and 184: nf] stflGqs/ 0fdf cfO{ kg] { cln uD
- Page 185 and 186: cfˆg} ts{ k|:t't ug{ ;Snfg\ . s;}
- Page 187 and 188: ;QflnK;f / bnLo :jfy{nfO{ Wo] o agf
- Page 189: jf;' zdf{
vf] h] sf] ;+Vofn] g} b] vfpF5 . k"j{k~rx¿sf] bn / fk|kf klg lr/ f–lr/ f x'g] qmd<br />
hf/ L 5 . xfnsf] Pdfcf] jfbL klg :jod\ df] xglaqmd l;+xaf6 k'm6] / cfPsf] xf]<br />
eGg] s'/ f klg yfxf ePs} xf] . g] kfnsf / fhgLlts bnx¿ dWo] sf] ;a} eGbf<br />
kl5Nnf] k':tf, b'a} dfcf] jfbL, k'm6sf] ;a} eGbf kl5Nnf] Wjhfafxs ePsf<br />
5g\ . cfˆgf] 3/ eTsfP/ df] xg a} B v] df s] vf] Hg k'm6] sf] lyof] s'lGg < k'm6] /<br />
t uP–uP, cfˆgf] 3/ t eTsfP–eTsfPÙ csf{sf] 3/ eTsfpg ;+ljwfg;efsf]<br />
r'gfjdf efF8e} nf] dRrfpFb} , qf; / cftÍ km} nfpFb} aRrfx¿nfO{ ;d] t adsf]<br />
lzsf/ agfpg] lgGbgLo / cIfDo sfd ug{ k'u] .<br />
hgtfn] zflGtsf] ;f; km] g{ slxn] kfpg] < hgtfn] b'Mv–si6af6 d'lQm<br />
slxn] kfpg] < / fhgLltn] d'n'ssf] t/ SsLsf nflu ¿k/ ] vf sf] g{ slxn]<br />
yfNg] < cfh b] zdf ;fFRr} g} / fhgLlts …uDeL/ tfÚsf] vfFrf] 5 . g] tfx¿ of]<br />
cfjZostfk|lt ;xL cy{df …uDeL/ Ú eOlbpg\ / d'n'snfO{ rfF8f] eGbf rfF8f]<br />
;+ljwfg lbP/ cfˆgf] k|f/ lDes lhDd] jf/ L lgjf{x ub} { ;sf/ fTds / fhgLltsf]<br />
yfngL u?g\ . of] / fi6«sf] cfsf+Iff xf] Ù cfhsf] / fhgLltsf] ck] Iff xf] . hut}<br />
xF;fpg] u/ L / 8fsf] dRrfpFb} lx+8\g] sfdn] hgtf kSs} klg v'zLn] ub\ub\<br />
x'Fb} gg\ xf] nf . clkt' l;Ëf] nf] stflGqs / fhgLltk|lt g} ljt[i0ff knfpg a] /<br />
5} g . Oltxf;af6 kf7 l;s] / g] tfx¿ …uDeL/ Ú xf] pg\ . d'n'snfO{ cu|ult k|bfg<br />
u?g\ . v'b|f :jfy{df xf] Og, / fli6«o :jfy{df Wofg lbpg\ . b] z ljsf;sf] sfd<br />
/ ftf/ ft XjfQ ug{ ;Dej x'Fb} g . t/ , Ps–Ps OF6f hf] 8] / g} kvf{nsf] lgdf{0f<br />
x'G5 . ljljw ;Lkx¿sf] nufgLn] g} 3/ sf] lgdf{0f ;Dej x'G5 . ;a} n] ;Lkx¿<br />
ld;fpg h?/ L 5Ù of] ubfgx¿ ld;fpg h?/ L 5 . o; tkm{ ;a} …uDeL/ Ú xf] pg\ .<br />
uDeL/ x'g'sf] ;xL cy{ ToxL+lg/ km] nf kg] {5 .<br />
jf;' zdf{