सन्दर्भ र अनुभूतिहरु
A Collection of Critical Articles by BASU sHARMA A Collection of Critical Articles by BASU sHARMA
x'g' cgf} 7f] xf] Og . o:tf] nfnrf hfx] / ub} { pgL ef/ tsf lxGb"jfbL g] tfx¿nfO{ rfxfb} { lx+l8/ x] sf] va/ klg cfPsf] xf] . pgsf o:tf ultljlwk|lt ;hu t x'g' kb{5, t/ To;nfO{ cgf} 7f] dfGg eg] ;ls+b} g . pgsf ef6d08nL / fk|kfn] o; d] ;f] df rnv] n ug{ vf] Hg' klg :jfefljs} xf] . lsgeg] ltgsf] k[i7e"ld / / fhg} lts bfo/ f To:t} g} 5 . tfHh'a nfUg] s'/ f rflx+ s] xf] eg] , g] kfnL sf+u|] ;sf] Ps lx:;f tL ultljlwx¿df ;+nUg x'g yfn] sf] 5 . o; lsQfsf] o:tf] ;+nUgtf eg] a9L g} vt/ gfs 5 . o;nfO{ / f] Sgsf nflu g] kfnL sf+u|] ; tof/ / ;Ifd x'g cfjZos 5 . xf] Og eg] , nf] stflGqs u0ftGq rfxg] o'jf sfo{stf{x¿n] cfˆgf g] tfx¿nfO{ bafa lbg ca l9nf ug'{ x'Gg . …/ ft / Xof] cu|fv knfof] Ú eg] h:tf] o; dfdnfdf l9nfO ePdf / fhfjfbL k|ltudgsf/ L zlSt emg\–emg\ alnof] x'Fb} hfg] ;Defjgf 68\sf/ f] 5 . olb cfˆgf g] tf tyf sfo{stf{ o;/ L v'n] cfd ¿kdf lxGb" / fi6«sf gfddf / fhtGqsf] kIfdf nfu] / s;/ t ub} {/ xg] / sf+u|] ; eg] ltgnfO{ yrfg'{sf] abnf s;n] s] x] / ] h:tf] 6'n'6'n' x] / L dfq / xG5 eg] nf] stflGqs u0ftGqk|lt sf+u|] ;sf] lgi7fdfly g} zÍf pTkGg x'g ;S5 . To;p;n] Psflt/ g] kfnL sf+u|] ; :jod\ ;hu x'g cfjZos 5 eg] csf{lt/ afdkGyL zlStx¿ klg ca cfk;df tnjf/ rnfpg 5f] 8] / Ps} 7fpFdf pleO{ sf+u|] ;nfO{ ;d] t va/ bf/ L ub} { u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug{ u0ftflGqs ;+ljwfg hf/ L ug{kl§ h'l6xfNg ;don] dfu ub} {5 . olb ;dodf ;+ljwfg hf/ L x'g g;s] / b] zsf] t/ n / fhgLlts cj:yfsf] kmfObf p7fpFb} k|ltudgsf/ L zlStx¿ ;kmn eP eg] To;sf nflu sf+u|] ;, Pdfn] / Pdfcf] jfbL g} lhDd] jf/ 7xl/ g] 5g\ . xfnsf] k|d'v / fhgLlts d'2f eg] sf] ;+:yfut u0ftGqsf] k|Tofe"lt g} xf] . csf{yl/ cltjfbLx¿ klxrfgsf gfddf hftLo ljå] ifnfO{ a9fjf lbO/ x] sf 5g\ . g] kfn PsLs/ 0f ePb] lv g} g] kfnsf] zf;g k4ltnfO{ x] bf{ ;a} n] 5n{Ë b] Vg;Sg] tYo s] xf] eg] , hftLo cfwf/ sf] xf] Og ls ;fdGtL k|yfsf] / fhtGqfTds zfxj+zLo jf / f0ffj+zLo zf;sx¿n] PstGqLo zf;g ub} { cfPsf x'g\, g ls s'g} Ps hft jf hfltn] c? hft jf hfltdfly zf;g u/ ] sf lyP . a? zfx jf / f0ff zf;sx¿sf] cTofrf/ ;a} hfthfltsf lgd'vf hgtfn] plQs} ef] Ub} cfPsf x'g\ . To;} n] rfx] / f0fftGq ˆofFSg xf] ;\ jf rfx] k~rfot ˆofFSg xf] ;\ jf / fhtGq g} ˆofFSg xf] ;\, g] kfnL hgtfn] u/ ] sf ;a} ;Gbe{ / cg'e"ltx¿
qmflGt, ;+3if{ / cfGbf] ngx¿df ;a} hfthfltsf g] kfnLx¿n] ;femf n8fOFsf ¿kdf n8] / ;kmntfx¿ k|fKt u/ ] . Oltxf;sf] o:tf] csf6Ø ;TonfO{ b] Vg g;Sg' jf b] v] / klg tf] 8d/ f] 8 ub} { hftLo jf If] qLo / fHox¿sf] dfu ug'{ eg] sf] g] kfnL hgtfnfO{ unt lbzftk{m 8f] ¥ofpg rfxg' g} xf] . of] t vf] nfsf] tnlt/ / x] sf] afv|fsf] kf7f] nfO{ af3n] …kfgL t} +n] gwldNofP klg t] / f] k'vf{n] wldNofPsf] lyof] Ú egL lgx'F vf] h] / vfPsf] gLlt syfh:t} g} xf] . hftLotfjfbL cfGbf] ngsf] g] t[Tj ul/ / x] sf kß/ Tg t'nfw/ n] Ps cj;/ df …xfdLn] hftLo klxrfgsf cfwf/ df k|b] zsf] dfu u/ ] sf xf} +, hftLo k|b] z xf] OgÚ eg] / af] n] 5g\ . hftLo klxrfgsf cfwf/ df eg] klg Tof] oyfy{df hftLo cfwf/ df g} x'g] 5 eGg] ;fdfGo1fg pgsf] lbdfudf gl5/ ] sf] xf] jf cGoyf :jfy{n] zAbsf] v] nåf/ f b] z, hgtf / / fhgLltnfO{ lbUe|ldt ug{ vf] h] sf x'g\, a'‰g sl7g 5 . s'g} Ps ;do o:tf] lyof] , h'g a] nf g] kfnL / fhgLltdf u0f] zdfg l;+x / dbg e08f/ Lkl5 kß/ Tg t'nfw/ ;a} n] dfg] sf g] tf lyP . g] kfnsf oL tLg g] tfx¿sf s'/ f hgtfn] kTofpFy] . c? b'O{ g] tfsf] o:tf] 5ljdf slxNo} bfu nfu] g / lbj+ut klg eO;s] . t/ , kß/ Tgn] eg] cfˆgf] Tof] 5lj u'dfP / / fhgLlts hLjgsf] pQ/ f4{df cfP/ pgL / f] uL ljrf/ sf] k|bz{g ub} { hgtfnfO{ hftLo åGåsf nflu pS;fpg] lgs[i6 sfd ug{ k'u]sf] b]lvG5 . kß/ Tg em} + ljrf/ af6 ktLt x' Fb} d"nwf/ sf] / fhgLlt 5f]8]/ unt / fhgLlts af6f] ;dfTg] cGo sltko / fhg]tfx¿ hftLo cltjfb jf wfld{s cltjfbsf] cf>o lng k'u]sf pbfx/ 0fx¿ k}bf x'g' d'n'ssf] b'ef{Uo xf] . c? t c?, Pdfcf] jfbLh:tf] d"nwf/ sf] kf6L{n] klg hftLotf / If] qLotfsf] b'O{ a} zfvL 6] s] / / fhgLlt ug{yfNg' eg] sf] lj8Dagf g} xf] . k|r08 / pgsf] kf6L{n] s] s'/ f af] w ug{ h?/ L 5 eg] , olb o:tf] cb"/ bzL{ / If0feË'/ / fhg} lts s;/ t g;Rofpg] xf] eg] Tof] lbg w] / } 6f9f x'g] 5} g, ha Pdfcf] jfbL eGg] kf6L{ klg lyof] eg] / Oltxf;sf] kfgfdf dfq pNn] v xf] ;\ . k|r08x¿nfO{ d] / f] of] ts{ jflxoft nfUg ;S5 . k|r08n] eGg ;Snfg\– hgtf d] / f] kIfdf 5g\ . To;} n] / f] Nkfsf hgtf u'xfg{ k'u] sf xf] nfg\ . dfgf} +, / f] NkfnL hgtf pgsf ljo/ ;{ r] s x'g\ / hltv] / dg nfU5, Toltv] / pgL eFhfpg ;S5g\ . s6';To s] xf] eg] , Pdfcf] jfbLleq} dt} Sotf 5} g . To;} n] …;+ljwfg lgdf{0fsf] sfdnfO{ a] jf:tfÚ ub} { pgn] u/ ] sf] / f] Nkf e|d0fk|lt c? g] tf a] v'z b] lvP . jf;' zdf{
- Page 77 and 78: g] t[Tj x:tfGt/ 0fsf nflu cGtMkf6L{
- Page 79 and 80: hgtfsf] ;+3if{åf/ f k|fKt nf] stfl
- Page 81 and 82: ug] { cf} hf/ eg] / ldqjt\ ;Nnfx lb
- Page 83 and 84: ;] / f] k] m/ f] leq kg] { ufpF-a:t
- Page 85 and 86: s'/ f xf] . o;/ L ljleGg hfthflt /
- Page 87 and 88: gu/ kflnsf / ljsf;sf dfkb08x¿ lj=
- Page 89 and 90: tfsfsf] -;g\ @))^_ / cfhsf] plnrdf
- Page 91 and 92: plnr / eb|k'/ em} + r} gk'/ klg Olt
- Page 93 and 94: g] tfx¿sf] csd{0otfsf] g} kl/ 0ffd
- Page 95 and 96: klg aHg / f] lsg] 5 / d"lt{ klg ef]
- Page 97 and 98: e|i6frf/ sf] bnbn n08gaf6 k|sflzt x
- Page 99 and 100: To:tf] cs't ;DklQ sxfFaf6 cfof] egL
- Page 101 and 102: flx+ ;fdfGo c•fdf . pgLx¿ b'a} s
- Page 103 and 104: ;d] t :s6\Nof08nfO{ lnPgg\ . kGw|f}
- Page 105 and 106: 5} g . d"nk|jfxsf] / fhgLltdf hghfl
- Page 107 and 108: kmNg ghfGg] vGo" g] tfx¿ ; g\ @)!$
- Page 109 and 110: ef/ tsf k|wfgdGqL g/ ] Gb| df] bL k
- Page 111 and 112: cfjZos 5 . zf;sLo :j¿k / ;+3Lotfsf
- Page 113 and 114: ;+3Lo zf;g k|0ffnL (federal system)
- Page 115 and 116: nflu / fd|f] xf] < s] PsfTds zf;g k
- Page 117 and 118: lgIf]k0f ug{ ;lsG5 . s]Gb|, k|b]z /
- Page 119 and 120: ePsf] klg Ps bzs x'g cfFl6;Sof] . t
- Page 121 and 122: { ljå] if k} mnfpg] pgsf ljrf/ , c
- Page 123 and 124: lu/ LhL lrQ gb'vfpgf] ;\ . jf:tjdf
- Page 125 and 126: lvlTvt] x¿nfO{ ;f] wk'5 ug{ ;lsof]
- Page 127: hgtfsf] lxtsf] s;Ldf 3f] 6] / x] bf
- Page 131 and 132: ehgd08nL ;+:s[lt Pjd\ l;lS;sf] dfGg
- Page 133 and 134: o; ;Gbe{df gs'n sfhLnfO{ d eGg rfxG
- Page 135 and 136: ts{ s'ts{x¿sf] /} +bfnf] ;fdflhs ;
- Page 137 and 138: xr'jfsf e/ df o;/ L s'ts{ unf{g\ eg
- Page 139 and 140: xNnfpg ;S5 .Ú pgnfO{ Pp6f k|Zg ;f]
- Page 141 and 142: g] t[Tj u/ ] sf lyP . h'g kf6L{x¿n
- Page 143 and 144: hftLotfsf] e'ml;nf] 8sf/ 5f8] / . k
- Page 145 and 146: ;+ljwfg, ;xdlt / df] bLsf] rf;f] ef
- Page 147 and 148: ljZn] if0f u/ L dfgl;s ¿kdf tof/ x
- Page 149 and 150: lj1fg / k|ljlwn] 5nfª dfb} {5, xfd
- Page 151 and 152: klg sd x'G5 ls h:tf] 5 . ;fdflhs ;~
- Page 153 and 154: pgnfO{ o:tf] ;kmntf ldNg ;SYof] xf]
- Page 155 and 156: g] kfnL o'jf-o'jtLnfO{ ;'wfg] { cle
- Page 157 and 158: dfq xf] Og xf] nf . ;+;f/ sf h'g-h'
- Page 159 and 160: ;fdflhs dfGotf g} dlxnfdfly x'g] cG
- Page 161 and 162: n] v n] Vg] , ldl8ofdf af] Ng] s'/
- Page 163 and 164: f] xf] ¥ofP/ kLs] x] l/ ;s] kl5 d
- Page 165 and 166: ;a}n] lsg gk'msfpg] < To:t} , xfn;f
- Page 167 and 168: vf] Hg] gfddf ;+ljwfg;ef aflx/ efF8
- Page 169 and 170: clxn] g] kfnsf] / fhgLltn] :jfy{ /
- Page 171 and 172: ls 5} g < d08] nfsf] pQm egfOk|lt
- Page 173 and 174: l;4fGt jf ljrf/ ;xL x'GYof] eg] ;+;
- Page 175 and 176: vf] h] sf] ;+Vofn] g} b] vfpF5 . k"
- Page 177 and 178: eg] d k6Ss} ;xdt x'g ;lSbg . xftdf
x'g' cgf} 7f] xf] Og . o:tf] nfnrf hfx] / ub} { pgL ef/ tsf lxGb"jfbL g] tfx¿nfO{<br />
rfxfb} { lx+l8/ x] sf] va/ klg cfPsf] xf] . pgsf o:tf ultljlwk|lt ;hu t<br />
x'g' kb{5, t/ To;nfO{ cgf} 7f] dfGg eg] ;ls+b} g . pgsf ef6d08nL / fk|kfn]<br />
o; d] ;f] df rnv] n ug{ vf] Hg' klg :jfefljs} xf] . lsgeg] ltgsf] k[i7e"ld<br />
/ / fhg} lts bfo/ f To:t} g} 5 . tfHh'a nfUg] s'/ f rflx+ s] xf] eg] , g] kfnL<br />
sf+u|] ;sf] Ps lx:;f tL ultljlwx¿df ;+nUg x'g yfn] sf] 5 . o; lsQfsf]<br />
o:tf] ;+nUgtf eg] a9L g} vt/ gfs 5 . o;nfO{ / f] Sgsf nflu g] kfnL sf+u|] ;<br />
tof/ / ;Ifd x'g cfjZos 5 . xf] Og eg] , nf] stflGqs u0ftGq rfxg] o'jf<br />
sfo{stf{x¿n] cfˆgf g] tfx¿nfO{ bafa lbg ca l9nf ug'{ x'Gg . …/ ft / Xof]<br />
cu|fv knfof] Ú eg] h:tf] o; dfdnfdf l9nfO ePdf / fhfjfbL k|ltudgsf/ L<br />
zlSt emg\–emg\ alnof] x'Fb} hfg] ;Defjgf 68\sf/ f] 5 .<br />
olb cfˆgf g] tf tyf sfo{stf{ o;/ L v'n] cfd ¿kdf lxGb" / fi6«sf gfddf<br />
/ fhtGqsf] kIfdf nfu] / s;/ t ub} {/ xg] / sf+u|] ; eg] ltgnfO{ yrfg'{sf] abnf<br />
s;n] s] x] / ] h:tf] 6'n'6'n' x] / L dfq / xG5 eg] nf] stflGqs u0ftGqk|lt<br />
sf+u|] ;sf] lgi7fdfly g} zÍf pTkGg x'g ;S5 . To;p;n] Psflt/ g] kfnL<br />
sf+u|] ; :jod\ ;hu x'g cfjZos 5 eg] csf{lt/ afdkGyL zlStx¿ klg ca<br />
cfk;df tnjf/ rnfpg 5f] 8] / Ps} 7fpFdf pleO{ sf+u|] ;nfO{ ;d] t va/ bf/ L<br />
ub} { u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug{ u0ftflGqs ;+ljwfg hf/ L ug{kl§ h'l6xfNg<br />
;don] dfu ub} {5 . olb ;dodf ;+ljwfg hf/ L x'g g;s] / b] zsf] t/ n<br />
/ fhgLlts cj:yfsf] kmfObf p7fpFb} k|ltudgsf/ L zlStx¿ ;kmn eP eg]<br />
To;sf nflu sf+u|] ;, Pdfn] / Pdfcf] jfbL g} lhDd] jf/ 7xl/ g] 5g\ . xfnsf]<br />
k|d'v / fhgLlts d'2f eg] sf] ;+:yfut u0ftGqsf] k|Tofe"lt g} xf] .<br />
csf{yl/ cltjfbLx¿ klxrfgsf gfddf hftLo ljå] ifnfO{ a9fjf lbO/ x] sf<br />
5g\ . g] kfn PsLs/ 0f ePb] lv g} g] kfnsf] zf;g k4ltnfO{ x] bf{ ;a} n]<br />
5n{Ë b] Vg;Sg] tYo s] xf] eg] , hftLo cfwf/ sf] xf] Og ls ;fdGtL k|yfsf]<br />
/ fhtGqfTds zfxj+zLo jf / f0ffj+zLo zf;sx¿n] PstGqLo zf;g ub} {<br />
cfPsf x'g\, g ls s'g} Ps hft jf hfltn] c? hft jf hfltdfly zf;g<br />
u/ ] sf lyP . a? zfx jf / f0ff zf;sx¿sf] cTofrf/ ;a} hfthfltsf lgd'vf<br />
hgtfn] plQs} ef] Ub} cfPsf x'g\ . To;} n] rfx] / f0fftGq ˆofFSg xf] ;\ jf rfx]<br />
k~rfot ˆofFSg xf] ;\ jf / fhtGq g} ˆofFSg xf] ;\, g] kfnL hgtfn] u/ ] sf ;a}<br />
<br />
;Gbe{ / cg'e"ltx¿