Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HASAN SERDAR GERGERLİOĞLU<br />
SİNEZOFYA<br />
“Artık bir<br />
‘Sinezof’sunuz”<br />
Düşünen ya da<br />
düşündüren bir<br />
sinema ortaya koymak<br />
ya da Sinema üzerine<br />
düşünmek emek<br />
ister. Hareketi ortaya<br />
koyanla ortak bir<br />
düşünce için harekete<br />
katılmamız gerekir.<br />
Çabuk tüketilen abur<br />
cubur bir film değilse,<br />
filmi seyretmeyi<br />
bıraktığınızda, filmin<br />
bıraktığı etkiyle bu<br />
eylem insan zihninde<br />
devam eder. Film sanki<br />
bir enfeksiyon gibi<br />
zihnimize bulaşmıştır.<br />
Eşyaların hareketini kavramaya<br />
yardımcı olan tek şey onun statik<br />
(durağan) olmasıdır. Statik olan,<br />
durup bize hareket edenin anlamını<br />
kavramamıza yardım eder. Statik olanın<br />
zıttı olan kinetik ise bize dikkat çekici<br />
olanı verir. İşte bu yüzden film eylemi<br />
sinema, kinetik olanla örtüşür. Statik<br />
ve kinetik arasındaki denge ise filmin<br />
yönetmeninin elindedir. Bu dengeyi<br />
ister zanaatkar bir yönetmenin eliyle<br />
teknik açıdan zirvede bir film (motion)<br />
isterse de otör (auteur) bir yönetmenle<br />
7. sanat dedirtecek sanatsal dokunuşla<br />
hissederiz.<br />
Bazen bazı yönetmenler klasik sinema<br />
olgusunu ters yüz etmek istemiştir.<br />
Bizi şaşırtmak, belki daha çok yormak<br />
ya da dikkatimizi düşünmeye sevk<br />
etmek için. Yeni dalganın önemli<br />
yönetmenlerinden Jean-Luc Godard<br />
işte böyledir. Statik zeminde hareket<br />
eden o kadar çok görüntü dahil olur<br />
ki filmlerine, nereye odaklanacağınızı<br />
şaşırırsınız. Uyaranlar karşısında<br />
beyniniz bombardımana uğrar. Hepsi<br />
zihne önemli bilgisi veren, beyninizin<br />
kıvrıntılı kısmında (neokortikal) sizi<br />
harekete geçirecek çokça veri vardır.<br />
Bazen de aksiyon filmleri seyredersiniz<br />
ama filmi izlemeyi bitirdiğinizde sizi<br />
bırakmaz tekrar ve tekrar izlemek<br />
istersiniz. Filmin katmanları vardır her<br />
seferinde yeni bir katmanı keşfederken<br />
lezzet alırsınız. Bu filmler her<br />
seyredişinizde yeni şeyler anlatır size<br />
ve sizi kendinizle yüzleştirir. Derinlerde<br />
kalan örüntü haline getiremediğiniz<br />
belli belirsiz sinirsel uyarılardan<br />
oluşan karanlık yöne giden aksiyona<br />
dönememiş belirsizlikler tablosu<br />
karşınıza çıkar.<br />
Otör sinema sayılmasa da kült olan<br />
filmler vardır. Bunları da seyretmek<br />
zorundasınızdır, bu filmlerin içlerindeki<br />
anlamı ya da anlamsızlığı fark etmeniz<br />
beklenir sizden. Bir otör sinemasına<br />
sanatsal kaygıyı küçümseyerek,<br />
çoğunluk psikolojisini kullanarak kötü<br />
gözle bakabilirsiniz ama bir kült filme<br />
asla.<br />
Hikmet önemlidir. Belki kimi zaman<br />
‘The Purple Rose of Cairo’ (1985) kadar<br />
‘bilgelik’ içerir. Sinemasal yolculuk<br />
bazen hayattaki gerçek sevgilerin dışına<br />
çıkartır sizi. Seyrettiğiniz şey filmdir,<br />
ama sizin için tutku olur, saplantı olur.<br />
Düşünen Beyin’inizle kuşatırsınız<br />
seyrettiklerinizi ve artık sinemanın sufi<br />
haline ulaşırsınız.<br />
Düşünürsünüz ve düşlersiniz, artık<br />
sizin için yol bir Ütopya gibidir.<br />
Düşlenen ama olmayan, ama<br />
olmasını tahayyül ettiğiniz, bir evrene<br />
yolculuk… Evet, bunun heyecanı<br />
vardır her seyrediş eyleminde. Dünya<br />
üzerinde zamanınız kısadır fakat<br />
seyredilmeye değecek binlerce film<br />
vardır, lakin ‘Sofi’nin Seçimi’ (1982)<br />
gibidir filmleri seçişimiz, kaybetmek<br />
istemediğimiz iki çocuk arasında seçim<br />
yapmak kadar zordur. Kimi zaman<br />
hiç birini seçemeden sızar gidersiniz<br />
‘Düşler Ülkesi’ne (2004). İster seyir<br />
edimlerinizden aldığınız görüntülerle,<br />
isterseniz de kendi oluşturacağınız<br />
görüntülerle…<br />
Gerçek olduğunu zannettiğimiz bir<br />
evrene ya da rüyaya ‘Sinezofya’ya<br />
beraber yolculuk etme dileğiyle.<br />
[ 90] OCAK 2016 [ n ]BEYİN DERGİSİ
Change language