Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
POST-SOKTATİK BİLİM<br />
MODELLEMESİ YA DA POST-<br />
SOKRATİK KONUMLANMA<br />
Popper’ın “Platon’un Sokrates’i”<br />
ile “Sokrates” arasındaki bir<br />
ayrıma giderek eleştirel rasyonalite<br />
ile Sokrates arasında kurduğu<br />
bağlar (bkz. Popper, 2015: 190,<br />
191), Adorno tarafından da başka<br />
bir bağlamda teyit edilmektedir.<br />
Russell’ın ve onun temsil ettiği<br />
yaklaşımın aksine Adorno’ya<br />
göre Sokratik yaklaşımın ve<br />
özünde felsefenin kendi akıl<br />
yürütmelerinde “haklı çıkmayı<br />
istemek” gibi bir kaygısı yoktur.<br />
Hatta bunu yakışıksız bulur.<br />
Adorno’nun ifadeleriyle,<br />
Haklı olma isteği, en<br />
incelikli mantıksal düşünme<br />
biçimlerinde bile o sağ<br />
kalma ilkesinin ifadesidir;<br />
oysa felsefede tastamam bu<br />
ilkenin yenik düşürülmesi<br />
amaçlanmıştır. (…) Susma<br />
haklarını hiç kullanmamakla<br />
ünlü felsefeciler, katıldıkları<br />
söyleşilerde, tartışmayı hep<br />
kaybetmeye çalışmalıdırlar<br />
– ama muarızlarının savının<br />
da yanlış olduğunu ortaya<br />
koyacak biçimde. Amaç,<br />
çürütülmesi imkânsız<br />
mutlak doğrulara ulaşmak<br />
olmamalıdır; çünkü bunlar<br />
sonuçta totolojiye indirgenir.<br />
Asıl hedef, öne sürülen<br />
düşüncelerin doğruluğunu<br />
sorgulayan sorunun kendi<br />
kendini de yargılamasını<br />
sağlayacak sezişler<br />
geliştirmektir (Adorno,<br />
2002: 73).<br />
İşte böylesi bir epistemolojik (ya<br />
da daha doğru bir ifadeyle bilgi<br />
kuramsal) modelleme ile Sokrates<br />
bir kez daha birinci kültürün (ve<br />
dahi “üçüncü kültür”ün) kahramanı<br />
olarak tarihten (yani kökenden)<br />
çağrılmaktadır. Öyle ki, insanlığın<br />
post-modern çağda yaşadığı öne<br />
sürülüyorsa post-sokratik bilim<br />
modellemesi ya da post-sokratik<br />
konumlanma bu çağın Aydınlanma<br />
ile olan bağlarını her şeye<br />
rağmen koruyabilecek ve kaotik<br />
sürüklenmeyi engelleyebilecek<br />
bir açıklık, araştırmanın tekrar<br />
başlayacağı “sıfır noktası”dır.<br />
KAYNAKLAR<br />
ADORNO, Theodor W. (2002). Minima<br />
Moralia –Sakatlanmış Yaşamdan<br />
Yansımalar-. Çev. Orhan Koçak, Ahmet<br />
Doğukan. 3. Basım. İstanbul: Metis<br />
Yayınları. PLATON (1993). “Sokrates’in<br />
Savunması”. Diyaloglar. Çev. Teoman<br />
Aktürel. 3.Baskı. s. 11-42. İstanbul:<br />
Remzi Kitabevi. POPPER, Karl (2015).<br />
Hayat Problem Çözmektir –Bilgi, Tarih ve<br />
Politika Üzerine çev. Ali Nalbant. 5. Baskı.<br />
İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. RUSSELL,<br />
Bertrand (2002). Batı Felsefesi Tarihi 1. Çev.<br />
Muammer Sencer. İstanbul: Say Yayınları<br />
3<br />
Bu hak 19. yüzyıl ve sonrasında bilimin başarılı<br />
ürünlerinin bilgi kuramsal yapılarını modelleyen<br />
bilgi kuramcıları tarafından, sahte-bilime ve<br />
sahte-bilim insanlarına yöneltilen sorgulamanın<br />
temelinde yer alır.<br />
[ n ]BEYİN DERGİSİ OCAK 2016 [ 83]
Change language