You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Anaksagoras’a ait olduğunu ve<br />
gençlerin bir drahmiye satın<br />
alınabilecek kitaplardan bunları<br />
öğrenebileceklerini ifade ederek<br />
reddederken bu düşüncelerin<br />
oldukça garip olduğunu da belirtir<br />
(Platon, 1993: 22 [26e]). O halde,<br />
19. yüzyıl terminolojisi ile ifade<br />
edilirse Sokrates fizik disiplininin<br />
sorunlarıyla ya da bilimsel<br />
sorunlarla uğraştığı ve araştırma<br />
yaptığı yönündeki bir suçlamaya,<br />
bu alanla ilgisi olmadığını açık<br />
bir biçimde ifade ederek yanıt<br />
vermektedir. Bu bağlamda, tarihin<br />
bir diğer ünlü yargılaması olan<br />
Galileo Davası ile karşılaştırma<br />
yapıldığında bilimin kahramanı<br />
daima Galileo olmuş ve belirli bir<br />
bilim tarihi okuması sonucu “ideal<br />
bilim insanı” olarak karakterize<br />
edilmiştir. Oysa Sokrates, daha<br />
sonra da belirtileceği üzere, beşeri<br />
disiplinler ve bu disiplinlerin<br />
oluşturduğu bir kültürün<br />
kahramanıdır.<br />
Russell’ın Batı Felsefesi Tarihi de<br />
örtük olarak bu kültürel ayrışmayı<br />
ifade eder niteliktedir. Platon<br />
üzerinden Sokrates’e de yansıttığı<br />
“diyalog yöntemi”ni (soru ve<br />
karşılıkla bilgiyi araştırma yöntemi<br />
olarak tanımlanır ) odağa alarak<br />
bir karşılaştırmaya gidilmekte,<br />
Sokrates ve Galileo iki karşıt<br />
epistemolojik (ve kültürel) kutba<br />
yerleştirilmektedir:<br />
1<br />
Bu yöntem mantıksal tutarlılığı geliştirme<br />
konusunda yararlı bulunur ve bununla birlikte<br />
temelde bu araştırmanın sonucunun dilbilimsel<br />
bir ‘buluş’ olduğu öne sürülür. Dolayısıyla bu<br />
yöntem tartışmanın olgusal değil, mantıksal bir<br />
biçim kazandığı yerde işlevseldir. Fakat bu, yeni<br />
olgular bulmak konusunda bütünüyle elverişsizdir<br />
(Russell, 2002: 222). Russell’ın bu yaklaşımı,<br />
temelde epistemolojik bir ayrışma olan ve 19.<br />
yüzyılın ürünü olarak kabul edilebilecek İki Kültür<br />
ayrışmasının örtük ifadelerini barındırmaktadır.<br />
Birtakım konuların bu<br />
yolda ele alınamayacağı<br />
açıktır. Sözgelimi<br />
görümsel (empirik)<br />
bilim. Galilei’nin,<br />
kuramlarını savunmak<br />
için diyalogu kullandığı<br />
doğrudur. Bu,<br />
yalnızca önyargının<br />
yenilmesi içindi.<br />
Galilei’nin buluşlarının<br />
pozitif temeli büyük<br />
bir yapmacığa<br />
kapılmaksızın diyaloga<br />
dökülemez. Platon’un<br />
yapıtlarında Sokrates,<br />
sorusunu yönelttiği<br />
kişinin, zaten sahip<br />
olduğu bilgiyi açığa<br />
vurduğunu ileri sürer.<br />
Bu bakımdan kendini<br />
ebeye benzetir. (…)<br />
Yöntem, bilgimizi<br />
daha önceki bir<br />
varlıkta öğrendiğimizi<br />
anımsayarak elde<br />
ettiğimizi ileri süren<br />
anımsama öğretisiyle<br />
uyuşumludur. Bu<br />
görüşe karşıt olarak<br />
mikroskop aracılığıyla<br />
yapılan herhangi bir<br />
buluşu, sözgelimi<br />
sayrılıkların bakteriler<br />
yoluyla yayılmasını<br />
ele alalım. Bu tür bir<br />
bilgiye daha önce bu<br />
konuda bilgisiz olan<br />
bir kişi yönünden<br />
varılabileceğini<br />
savunmak güçtür<br />
(Russell, 2002: 222).<br />
[ n ]BEYİN DERGİSİ OCAK 2016 [ 81]
Change language