You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Buna rağmen beynin<br />
çalışmasıyla ilgili bazı konular<br />
karanlıkta kalmaya devam<br />
ediyor. Çözmeye çalıştığımız<br />
yapbozun birçok önemli<br />
parçası hala eksik. Özellikle de<br />
insanlık tarihi boyunca bütün<br />
bu gelişmelerin nasıl ortaya<br />
çıktığı hakkında bilgimiz çok<br />
az. Beynimiz neden bu kadar<br />
karmaşık ve nasıl bir değişim<br />
gösterdi? Neden dengeyi<br />
korumaya özen gösteriyoruz?<br />
Neden yürüyor, konuşuyor ve<br />
hatta akşam yemek için ne<br />
pişireceğimizi düşünüyoruz?<br />
Neden gülüyor, neden ağlıyor<br />
ve neden tatil için belirli yerleri<br />
seçiyoruz? Ve en önemlisi,<br />
bizim beynimizle diğer<br />
memeli hayvanların beyinleri<br />
arasındaki fark ne?<br />
HOMO<br />
SAPIENS<br />
HOMO SAPIENS<br />
BEYNIN<br />
EVRIMI<br />
İnsan türünün kökenine ve yüzyıllar<br />
boyunca uğradığı değişime dair çok<br />
sayıda teori bulunuyor ve bunlara<br />
her geçen gün yenileri ekleniyor.<br />
Darwin’in “evrim kuramı” bunların<br />
en önemlisidir. Bu kurama göre<br />
yaşayan tüm canlılar bir şekilde<br />
akrabadır ve hepsi tek bir ortak<br />
kökenden gelişerek bugünkü<br />
çeşitliliğine ulaşmıştır. Darwin’in<br />
genel teorisi yaşamın cansız<br />
nesnelerden türediği yönündedir.<br />
Ana vurgusu tamamen natüralist<br />
(tabiat kanunları dışında yönlendirme<br />
olmadan) bir yaklaşım olan<br />
“uyarlanmayla türeme”dir. Fakat<br />
yaşamın evriminden bahsettiğimizde<br />
sadece fiziksel görünüşümüzdeki<br />
değişimden bahsetmiyoruz.<br />
Bedenimizle ilgili her şey değişim<br />
gösteriyor; düşünce, bilincimizin<br />
niteliği ve daha birçok şey...<br />
Farklı türlerin beyinleri<br />
incelendiğinde insan<br />
beynindeki hücreler, moleküller,<br />
nörotransmitterler ve sinapslar<br />
neredeyse tamamen diğer<br />
türlerinkiyle aynı. Yani böcek,<br />
sürüngen, balık ve memelilerin<br />
tamamı aynı yapıtaşlarından<br />
oluşuyor.<br />
İnsanla diğer hayvanları<br />
karşılaştırdığımızda bazı<br />
özelliklerin yalnızca insana özgü<br />
olduğunu görüyoruz. Mesela<br />
diğer canlılardan hangisi<br />
mizahtan ya da güzellikten<br />
anlıyor olabilir? En azından<br />
şimdiye kadar ziyaret etme<br />
şansına erişmiş olanlarımız,<br />
İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin<br />
güzelliğini deneyimlemiştir.<br />
Burayı ziyaret eden<br />
herkes zamanda donmuş<br />
nice mucizeye şahitlik<br />
edebiliyor. Bir de müzeye<br />
giden bir köpeği düşünün.<br />
Acaba zihinsel tepkileri<br />
aynı mı olurdu? Elbette<br />
hayır! Öylesine ortalıkta<br />
gezinir ve ancak arkeoloji<br />
hayranlarından oluşan<br />
kalabalığı gördüğünde belki<br />
biraz heyecanlanırdı.<br />
Beynimizin bir başka yeteneği de<br />
doğru ve yanlışı ayırt edebiliyor<br />
olmasıdır. Hayvanlar içgüdüleriyle<br />
davranır ve en az dirençle<br />
karşılaşacakları yolu tercih eder.<br />
İnsan ise toplumun tüm baskı ve<br />
direncine karşı koyarak kendisi<br />
için doğru olduğunu düşündüğü<br />
hedeflere doğru ilerleme ve<br />
düşüncelerini farklı derecelerde<br />
kontrol edebilme yeteneğine<br />
sahiptir.<br />
[ n ]BEYİN DERGİSİ OCAK 2016 [ 7 ]
Change language