Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Dürtü kontrol<br />
D<br />
bozuklukları içinde<br />
ele alınan alışveriş<br />
bağımlılığı,<br />
yani oniomani,<br />
kompulsif satın alma olarak da<br />
tanımlanır. Bu bağımlılık türünü<br />
obsesif kompulsif bozukluk<br />
çerçevesinde değerlendirenler<br />
olduğu gibi depresyonla<br />
ilişkilendirenler de vardır.<br />
ALIŞVERİŞ<br />
BAĞIMLILIĞININ<br />
ÖZELLİKLERİ<br />
• Kişinin kendisini iyi<br />
hissetmediği zamanlarda para<br />
harcamak için güçlü bir istek<br />
duyması,<br />
• Yaşam sorunlarını kaldırmak<br />
çok güç olduğu zamanlarda para<br />
harcamak için güçlü bir istek<br />
duyma,<br />
• Yukarıdaki eylemlerin kişinin<br />
ruh halini değiştirmesi,<br />
• Harcanan para miktarının son<br />
bir iki yılda artması,<br />
• Harcamaları, kişinin ailesinde<br />
veya eşinde hayal kırıklığı<br />
yaratması,<br />
• Başkalarının, kişinin para<br />
harcamasını bir sorun olarak<br />
görmesi veya kişinin kontrolü<br />
dışında olduğunu söylemesi,<br />
• Planladığından daha fazla satın<br />
alma,<br />
• Harcamaya başladıktan sonra<br />
kişinin kendini durdurmakta<br />
zorlanmadır.<br />
ALIŞVERİŞ<br />
BAĞIMLILIĞININ<br />
NEDENLERİ<br />
Bipolar kişilik bozukluğu olan<br />
kişilerde manik dönemde<br />
alışveriş yapma oranı artar.<br />
Ancak bu, kişinin alışveriş<br />
bağımlısı olduğu anlamına<br />
gelmiyor. Depresyonda olan<br />
kişilerdeki depresif duygu<br />
durumları onları satın almaya<br />
yönlendirir. Ebeveynler ve<br />
çocuklar arasındaki sorunlar<br />
da çocuktaki içsel boşluğu satın<br />
almayla doldurması ve böylece<br />
çocuklarda kompülsif satın<br />
alma bozukluğu görülebiliyor.<br />
Eşler arasındaki sorunların<br />
da yine alışveriş ve satın alma<br />
isteğini arttırdığı görülüyor. Aynı<br />
zamanda geçmiş döneme ait<br />
travmatik olaylar kişilerde satın<br />
alma isteği uyandırabiliyor.<br />
Kültürün dinamik yapısı,<br />
toplumun tüketime verdiği değer,<br />
reklam ve tanıtım faaliyetleri<br />
alışveriş şekillerini değiştirebilir.<br />
İnternet alışverişi, kredi kartı<br />
kullanımı, kredi çekme gibi<br />
alternatiflerin bulunması<br />
da alışverişe yönlendiren<br />
sebeplerdir. Alışveriş ödül<br />
sistemini aktive ederek kişiyi<br />
mutlu ve etkin hissettirir. Bu<br />
hissi yoğun olarak yaşayan kişi<br />
tekrar yaşamak istediğinde<br />
alışverişe yönelir. Alınan şey<br />
değil alışveriş süreci ve verdiği<br />
doyum kişi üzerinde etkilidir.<br />
Ödül sisteminin aktive olmasıyla<br />
dopamin salınımının yanı sıra<br />
serotonin işlev bozukluğu da<br />
etken olabilmektedir.<br />
ALIŞVERİŞ<br />
BAĞIMLILIĞININ<br />
SONUÇLARI<br />
Başlangıçta alışverişin verdiği<br />
hazzın yerini suçluluk aldığında<br />
kişilerde depresyon görülebilir.<br />
Ödenemeyen borçlar kişileri<br />
ciddi durumlara sokabilir ve<br />
bunun sonucunda kişi sahte<br />
isimlerle sahte kimlikler<br />
oluşturabilir ve yasal olmayan<br />
yollara başvurabilir. Borçların<br />
kapanamaması durumunda kişi<br />
sosyal çevresinden borç alabilir<br />
ve bunun sonucunda yakınları ve<br />
arkadaşları ile arası bozulabilir.<br />
Aynı zamanda internet üzerinden<br />
sürekli alışveriş yapma<br />
eğiliminde olduğu için mesleki<br />
hayatında sıkıntılar yaşayabilir.<br />
Alışveriş bağımlılığının<br />
tedavisinde duygu durum<br />
düzenleyici ilaçlara<br />
başvurulabileceği gibi<br />
bilişsel davranışçı terapi de<br />
uygulanabilir.<br />
[ n ]BEYİN DERGİSİ OCAK 2016 [ 37]
Change language