You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DOSYA<br />
BAĞIMLILIK<br />
DSM IV’e (Ruhsal Bozuklukların<br />
Tanısal ve Sayımsal Elkitabı)<br />
göre aşağıda sıralanan eylem<br />
veya belirtilerin en az bir<br />
tanesini 12 aylık bir süreç içinde<br />
yineleyerek sergileyen kişinin<br />
bu maddeyi kötüye kullandığı<br />
kabul edilir:<br />
1<br />
Madde temini için uğraş<br />
yüzünden önemli sosyal<br />
ve sorumluluk gerektiren<br />
aktivitelerden vazgeçmek veya<br />
bunları oldukça azaltmak.<br />
2<br />
3<br />
Fiziksel bir zarar görme veya<br />
başka birine zarar verme riskine<br />
rağmen(örneğin, trafikte araç<br />
kullanırken) madde almak.<br />
Maddenin kullanılması veya<br />
taşınmasına bağlı yasal<br />
problemler yaşamak (örneğin<br />
alkollü ilaç kullandığı için ceza<br />
alma veya illegal bir maddeyi<br />
taşıdığı için tutuklanma) gibi.<br />
DSM IV’ e göre aşağıda<br />
sıralanan belirtilerin tamamını<br />
veya bazılarını en az bir yıllık<br />
süreçte yineleyerek sergileyen<br />
kişi “madde bağımlısı” olarak<br />
kabul edilir.<br />
1<br />
Maddenin keyif verici etkisini<br />
duyumsayabilmek için<br />
dozun belirgin bir şekilde<br />
arttırılması veya aynı dozun<br />
yinelenerek alınması sırasında<br />
başlangıçtaki keyif verici etkinin<br />
duyumsanamaması (tolerans).<br />
2<br />
3<br />
Maddeyi alış sıklığının ve alınan<br />
madde miktarının abartılı ölçüde<br />
artması.<br />
Madde alınmadığı zaman<br />
yoksunluk krizinin ortaya<br />
çıkması. Krizin madde alımı<br />
ile hafiflemesi veya tamamen<br />
geçmesi.<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
Madde kullanımını kontrol<br />
etmeye veya tamamen<br />
bırakmaya yönelik başarısız<br />
girişimlerin olması.<br />
Kişinin zamanını büyük ölçüde<br />
madde bulmaya ve stoklamaya<br />
yönelik faaliyetlere harcaması.<br />
Madde kullanımına bağlı olarak<br />
sosyal ve iş aktivitelerinin<br />
giderek azalması.<br />
Kullanılan maddeye bağlı<br />
olarak fiziksel ve psikolojik<br />
arazların ortaya çıkması ve<br />
bunların kullanılan maddeden<br />
kaynaklandığını bile bile madde<br />
kullanımının sürdürülmesi.<br />
MADDE<br />
BAĞIMLILIĞINDA<br />
GENETİK<br />
YATKINLIK<br />
Madde bağımlılığında genetik<br />
yatkınlık bilimsel olarak<br />
tartışmalıdır. Dopamin D2<br />
reseptörlerinin özellikle madde<br />
bağımlılığını ilgilendiren<br />
ödüllendirmenin genetik<br />
zemininde de önemli bir<br />
katkıya sahip olduğu yolunda<br />
araştırmalar mevcuttur.<br />
Bu araştırmaların çoğunda<br />
yapılan ortak vurgu, dopamin<br />
D2 reseptör eksikliği ile<br />
ödüllendirmeye duyarlılıkta<br />
azalma olduğudur. Yine<br />
son zamanlarda madde<br />
bağımlılığının bir “ödül eksikliği<br />
sendromu” olabileceği şeklinde<br />
görüş bildiren verilerde artış<br />
gözlenmektedir. (Bowirrat &<br />
Oscar-Berman, 2005; Uzbay<br />
2006)<br />
INTERNET<br />
BAGIMLILIGI<br />
i<br />
İnternet bağımlığı<br />
interneti<br />
ihtiyaçtan fazla<br />
kullanma olarak<br />
tanımlanabilir.<br />
“Dürtü kontrol bozuklukları”<br />
kategorisi altında incelenen<br />
internet bağımlılığı, kumar<br />
oynama, pornografi, coşkun<br />
ve mantık dışı oyun tutkusu,<br />
sosyal iletişim siteleri ya da<br />
web güncelerinde aşırı zaman<br />
tüketimi ve internet üzerinden<br />
alışveriş takıntısı şeklindedir.<br />
İNTERNET<br />
BAĞIMLILIĞI<br />
TANISI ŞU<br />
TANILARLA<br />
SAPTANABİLİR:<br />
1. İnternet ile ilgili aşırı zihinsel<br />
uğraş (sürekli olarak interneti<br />
düşünme, internette yapılan<br />
aktivitelerin hayalini kurma vb.)<br />
2. İstenilen keyfi almak için<br />
giderek daha fazla oranda<br />
internet kullanma ihtiyacı duyma<br />
3. İnternet kullanımını kontrol<br />
etme, azaltma ya da tamamen<br />
bırakmaya yönelik başarısız<br />
girişimlerin olması<br />
4. İnternet kullanımının<br />
azaltılması ya da tamamen<br />
kesilmesi durumunda<br />
huzursuzluk, çökkünlük ya da<br />
kızgınlık hissedilmesi<br />
[ 32] OCAK 2016 [ n ]BEYİN DERGİSİ
Change language