Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Bize haz veren bir seçimi her<br />
tekrarlayışımızda beyin opiat<br />
reseptörlerini uyaran endorfin<br />
salgılar.<br />
Nikotin, alkol, ağrı kesiciler,<br />
anti-depresanlar, eroin, kokain,<br />
içi kimyasal katkı maddeleriyle<br />
dolu abur cubur yiyecekler, şeker,<br />
vb... bağımlılık yaratan yasal veya<br />
yasadışı tüm uyuşturucu/ uyarıcı<br />
maddeler, bu ödül sisteminin<br />
kısa devre yapmasına neden olur.<br />
Çünkü bu maddeler endorfinleri<br />
taklit ederek, dopamin üretimini<br />
arttırır ve bu da güçlü ödül<br />
merkezlerini harekete geçirir.<br />
Bedende yapay olarak yaratılan<br />
bu kimyasal ödül banyoları,<br />
artık varlığı sürdürmeyi teşvik<br />
etmek yerine kendini yok etmeye<br />
yönelik davranışların tekrarını<br />
“ödüllendirmeye” başlar. Tüm<br />
bağımlılıkların temelinde bu vardır.<br />
Beden dışarıdan endorfin taklidi<br />
yaparak gelen “ödül merkezi<br />
uyarıcıları” olduğu için, kendi<br />
doğal üretimini adım adım<br />
azaltarak keser ve adım adım<br />
bağımlılık oluşur. Yani bir süre<br />
sonra beden artık dopamin,<br />
endorfin üretmez. Neden?<br />
Çünkü hem kendisi üretse, hem<br />
dışarıdan gelse, bu kadar çok<br />
miktarda endorfin, dopamin insanı<br />
mutluluktan delirtebilir, kafayı iyice<br />
uçurabilir. Bu durumu önlemek<br />
için beden kendi üretimini keser.<br />
Yani kötünün iyisini seçerek kendi<br />
varlığını korumaya alır. Doğal<br />
endorfin üretimi kesildikçe,<br />
kişi kendisini iyi hissedebilmek<br />
için bağımlı olduğu maddenin<br />
alım miktarını daha da arttırır.<br />
Dışarıdan gelen bu maddeye daha<br />
da bağımlı hale gelir. Çünkü artık<br />
morfin/ endorfin, iç üretime değil,<br />
dış üretime dayanmaktadır.<br />
Bir bağımlılık maddesi bırakılmak<br />
istendiğinde yani madde<br />
kullanımına son verildiğinde,<br />
kişi bir süre fiziksel olarak<br />
“yoksunluk krizi” yaşar. Bu süre<br />
bağımlı olunan maddenin yapay<br />
endorfin gücüne bağlı olarak, 3<br />
gün ile 7 gün arasında değişir.<br />
Neden? Bu sürede dışarıdan haz<br />
maddesi gelmemekte, beden de<br />
kendisini korumaya aldığı için<br />
endorfin üretimi yapmamaktadır.<br />
Yani bu dönemde beden hem acı<br />
çekmekte hem de endorfin açlığı<br />
çekmektedir. Dışarıdan gelen<br />
destek yok... Kendinde yok... Eee?<br />
Bir süre sonra, dışarıdan haz<br />
maddesinin gelmediğini görünce<br />
yeniden kendi doğal üretimini<br />
yapmaya başlar. Yoksunluk<br />
krizinden sonra gelen bu iyileşme<br />
süreci, bedenin yeniden kendi<br />
doğal ritmine ve üretimine dönme<br />
sürecidir. Bu adaptasyon sürecine<br />
saygı duyulmalı ve bedenin<br />
bilgeliğine güvenilmelidir.<br />
Tabii 3-7 gün arası derken fiziksel<br />
yoksunluğun yarattığı fiziksel<br />
kriz süresinden bahsediyorum;<br />
duygusal yoksunluk krizi<br />
süresinden değil. O daha uzun<br />
sürer ve aşması daha zor olan<br />
bölümüdür. Ama bağımlılığın<br />
önce “kafada başlayan” ve yine<br />
“kafada biten” ve tekrarlarla<br />
oluşan bir “kötü ödül alışkanlığı”<br />
olduğunu da hatırlayalım.<br />
Dışsal kaynaklı eğlence, lay lay<br />
lom hazlar geçicidir. Onlar da<br />
sıkça tekrar edilirse bağımlılık<br />
oluşturur. Kumar, internet, telefon<br />
gibi aktivite bağımlılığı, heyecan<br />
arayışı ile oluşan adrenalin<br />
bağımlılığı, aşk sanılan kişi<br />
bağımlılığı, görünüm bağımlılığı,<br />
din bağımlılığı, seks bağımlılığı...<br />
BAĞIMLILIKLARIN<br />
GENELLİKLE BİRKAÇI<br />
BİR ARADA BULUNUR<br />
Bağımlılıkların hepsinin altında<br />
haz arayışı, içteki o kocaman<br />
boşluğu doldurma arzusu yatar.<br />
Tüm bağımlılıkların oluşum<br />
dinamiği aynıdır. Bağımlılık<br />
nesnemiz ya da aktivitemiz<br />
kendimizi geçici olarak daha iyi<br />
hissetmemizi (ya da sorunlarımızı<br />
bir süre unutarak kendimizi<br />
avutmamızı) sağlar. Ne zamana<br />
kadar? Artık bu kadarını bile<br />
sağlayamayana kadar.<br />
Gerçek haz ve doyum sadece<br />
içsel kaynaklıdır ve bu iç özgürlük<br />
kaynağına ancak kendi özümüze<br />
yapacağımız derin yolculukla<br />
ulaşabiliriz. Bağımlılıklar kolay<br />
yolla, yani dışsal kaynaklarla<br />
ulaşılmaya çalışılan haz<br />
arzusunun bedelidir. Bağımlılıklar<br />
esarettir; fiziksel, duygusal,<br />
zihinsel ve ruhsal... Her boyutta<br />
esaret… Öz doğamız ise daima<br />
özgürlükten yana! Çünkü ancak<br />
özgürlük içinde var olmayı,<br />
yaşamayı ve kendi özgünlüğünü,<br />
biricikliğini, yaratıcılığını ifade<br />
etmeyi seçiyor. Esaret altında<br />
varlığını tüm renkleriyle<br />
göstermesi mümkün değil ki.<br />
Esaret ya da<br />
cesaret! Yaşam<br />
cesurları seviyor.<br />
[ n ]BEYİN DERGİSİ OCAK 2016 [ 25]
Change language