You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VEDAT OZAN SÖYLEŞİSİ<br />
KOKU<br />
BEYNİN KOKU İLE<br />
KURDUĞU İLİŞKİDE<br />
KOKUYLA İLGİLİ YAŞAMSAL<br />
DENEYİMLERİMİZİN<br />
(TECRÜBELERİMİZİN)<br />
ÖN PLANDA OLDUĞUNU<br />
GÖRÜYORUZ. BUNU<br />
NASIL DEĞERLENDİRMEK<br />
GEREKİYOR?<br />
Her uyarıda<br />
H<br />
olduğu gibi burada<br />
da öncelikle<br />
güvenlik kontrolü<br />
söz konusudur.<br />
Yani geçmiş deneyimlerimizde<br />
kokunun, dolayısıyla koku<br />
kaynağının risk taşımadığına<br />
kanaat getirmişsek bu beynimizi<br />
tekrar oraya yormamak, başka<br />
alanlarda çalıştırmak için de<br />
bir fırsat aynı zamanda. Güvenli<br />
olduğuna kanaat getirdiğimiz<br />
kokuya da sıkça ve sürekli maruz<br />
kalırsak onu değerlendirmeyi<br />
veya bilinç seviyesinde<br />
değerlendirmeyi- bir yana bırakıp<br />
adaptasyon geliştiriyoruz. Misal,<br />
evinizdeki sürekli beraber olup<br />
beslediğiniz hayvan size artık<br />
kokmuyor; ama eve yeni gelen bir<br />
misafir için hemen fark edilebilir<br />
bir sinyal o hayvanın kokusu.<br />
YENİ BİR KOKU<br />
ALDIĞIMIZDA<br />
BEYNİMİZDE BİR HAFIZA<br />
KAYDI TUTULUYOR.<br />
YAŞANTIMIZDAKİ<br />
FARKLI DENEYİMLERLE<br />
HAFIZALARIMIZDAKİ<br />
KOKULARA İLİŞKİN<br />
OLUMLU VEYA OLUMSUZ<br />
ALGIYI DEĞİŞTİRMEK<br />
MÜMKÜN MÜ?<br />
Her ilk koku, bir<br />
H<br />
kayıtla beraber<br />
geliyor. Daha<br />
doğrusu biz onun<br />
için bir kayıt<br />
oluşturuyoruz. İleride aynı kokuya<br />
maruz kalmamız halinde öncelik o<br />
kaydı geri çağırıp değerlendirmeyi<br />
onu baz alarak yapmak. Elbette<br />
sabit durumlar değil bunlar; çevre<br />
bileşenler ve diğer duyularla<br />
beraber hatta geçişken bir<br />
değerlendirme söz konusu.<br />
Ancak dediğim gibi baz alınan, ilk<br />
duyulduğu andaki durum. Bunun<br />
ötesine geçebilmek, o kokuyu<br />
başka bir şeyle etiketlemek veya<br />
etiketini değiştirmek için aynı<br />
kokunun tekrarında yaşanan<br />
deneyimin çok güçlü olması<br />
gerek ki bu da oldukça nadir bir<br />
durum. Olumlu veya olumsuz,<br />
yaşanan sonraki deneyimin öyle<br />
böyle değil, bayağı güçlü olması<br />
gerek. Mesela aşk, çok güçlü bir<br />
duygudur. Buradan örnekle devam<br />
edelim: Bir şişe parfüm, diyelim ki<br />
X-Parfümü olsun, bizim için satıcı<br />
tarafından sunulan bağlamın<br />
dışında çok şey ifade etmeyebilir.<br />
Ama biz o parfümü bir gün gelip<br />
de ilk aşkımızın üzerinde duyarsak<br />
o andan itibaren X-Parfümü<br />
olmaktan çıkıp “ilk aşkın kokusu”<br />
haline dönüşür.<br />
VE TABİİ EN MERAK<br />
EDİLEN, KOKU<br />
DUYUSUNUN İLİŞKİLER<br />
ÜZERİNDEKİ ETKİSİ<br />
NEDİR? SİNİRBİLİMCİLER,<br />
[ 20] OCAK 2016 [ n ]BEYİN DERGİSİ
Change language