BUKUR DHE GJELBËR

Komuna e Dragashit është pjesa më jugore e Kosovës.
Qyteti është i ngritur mes Opojës dhe Gorës. Të dy këto
vendbanime paraqesin dy etnitete me gjuhë të ndryshme;
Opoja është e përbërë etnikisht me shqiptarë, ndërsa
Gora me goranë-myslimanë, me gjuhën e tyre specifike
gorane.
Dragashi është kryesisht vend malor, në lartësinë
mbidetare prej 1500 m. Mes atraksioneve natyrore veçohet
fshati Brod, i cili ofron mundësi të shumta rekreacioni:
ecje, çiklizëm, skijim. Vendi është i njohur edhe për
liqenet natyrore. Ndërsa nga Sharri vijnë qeni i Sharrit dhe
djathi i Sharrit, me të cilat kjo pjesë e Kosovës është e
njohur përtej kufijve. Për kultivimin e kësaj race të qenin
të Sharrit, simbol i këtij rajoni, ekzistojnë plot pesë ferma.
Komuna e Dragashit pra është një xhevahir i bukurisë së
virgjër natyrore, me fshatra tradicionale të vendosura mes
kufijve të IRJ Maqedonisë dhe Shqipërisë.
Komuna e Rahovecit gjendet në pjesën jugperëndimore
të Kosovës, me njësipërfaqe prej 276 km2 dhe lartësi
mbidetare mbi 550m. Numri i banorëve në këtë komunë
përbëhet nga më shumë se 76 mijë banorë, kryesisht
me përbërje etnike shqipëtare (95%) dhe pjesën tjeter e
përbëjnë komuniteti serb dhe RAE. Komuna e Rahovecit
është jashtëzakonisht e shquar për kultivimin e rrushit dhe
përpunimin e verës dhe rakisë. Vera e Rahovecit është
një prej pijeve që ka gjetur treg në hapësirën europiane.
Tradita e përpunimit të verës është mjaft e lashtë me një
periudhë rreth dymijëvjeçare. Rahoveci dallohet edhe për
hapësirën pjellore, ku kultivohen perime të cilësisë së
lartë. Ky vend është i rrethuar nga malet e Zatriqit të cilat
kane njëlartësi mbidetare mbi 1000m dhe nga Kanioni i
Lumit të Drinit.
Komuna e Malishevës shtrihet në pjesën qendrore
të Kosovës, me një sipërfaqe prej 306 km2. Territori i
Komunës është kryesisht kodrinor-malor, me një reliev
të përbërë prej hurdhash dhe shpellash. Përshkohet
nga pellgu i lumit Mirusha, i cili, me ujëvarën, rrjedhën,
liqenet dhe peisazhin, e bën këtë pjesë të jetë një prej
atraksioneve më të njohura të vendit.
Komuna e Mamushes gjendet në pjesën jugperëndimore
të Kosovës. Në vitin 2008 Mamusha u shndërrua në
Komunë dhe është ndër komunat më të vogla në
Kosovë. Shndërrimi i saj në komunë u bë në kohen e
decentralizimit. Mamusha është vendi i vetëm në Kosovë
me shumicë turke, 93.1 %. Ka florë dhe faunë relativisht
të pasur. Ka një lartësi prej 320‐360 m mbi nivelin e detit
me pikën më të lartë në kodrën Golubrade me 460 m. Dy
lumenj rrjedhin përmes komunës, duke kaluar nëpër tokë
të punueshme: më i madhi Toplluha e cila është degë e
lumit Drini i Bardhë dhe një më i vogël me emrin Tërrn.
Komuna e Mamushës njihet si zonë e pasur agrikuturore.
Kultivohet sidomos domatja, patatja dhe perimet e tjera.
Njihet përndryshe për Festivalin e domates.