TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ
Share Embed Flag
Download ePaper

TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ

2015-2 2015-2

cengizaskan
25.12.2015 Views

Türkiye Noterler Birliği GİRİŞ BM’in 50 yılı aşan bir süredir barış misyonu bulunmaktadır. BM Güvenlik Konseyinin 1999’da verdiği kararla Sierra Leone’de sivil halkın fiziki şiddetten korunması için UNAMSIL (United Nations Mission in Sierra Leone) misyonunu başlatmasıyla BM barış misyonunun sivil halkın korunmasına matuf çalışmaları açık şekilde başlamıştır 2 . BM doğal olarak ilk kez 21.yüzyıl başında sivil halkın korunması düşüncesini keşfetmemiştir. 1960-1964 yıllarında Kongo’da kamu güvenliğinin ve düzenin korunması için ONUC’un (Opération des Nations Unies au Congo) misyonu 3 bu misyonlardan sadece iki örneği oluşturmaktadır. BM barış gücü misyonunun uyuşmazlığı sona erdirmeye matuf öncelikli amacı yanısıra, 1999’dan itibaren sivillerin korunması amacı vurgulanmaya başlamıştır. Sivil halkın korunması hattâ münferit kimi örneklerde görüldüğü gibi BM askeri misyonlarının öncelikli ayrılmaz parçası olarak kabul edilmiştir. BM gözlemci misyonlarının Kosova’da UNMIK (United Nations Interim Administration Mission in Kosovo) ve Doğu Timor’da UNMEE (United Nations Mission in Ethiopia and Eritrea), 2050 askeri ve 221 askeri gözlemcisi olmasına karşılık sivil halkı koruma misyonu öngörülmemiştir. Ancak UNMEE’nin hayatları tehlikede olan sivilleri korumak için silah kullanma yetkisi kabul edilmiştir 4 . Güvenlik Konseyi sivil halkın korunmasına matuf adımı sadece 1995 Serebnica’da ve 1994’de Ruanda’da yaşanan acı tecrübeler nedeniyle değil, güncel gereklilikler nedeniyle atmıştır. Silahlı çatışmalarda ölen sivillerle ilgili güvenilir istatistikler bulunmamaktadır. Yapılan tahminler dahi ürkütücü sayılara varmaktadır. 2003 sonunda AB ortak dış ve güvenlik politikası yüksek temsilcisi Solana’nın Avrupa Konseyine verdiği rapor 1990’dan beri 4 milyon kişinin silahlı çatışmalarda öldüğünü, bunun %90’ının sivil olduğunu göstermektedir 5 . 2 SR Res.1270(1999), OP 14 3 SR Res.169 (191) lit b) ve 1992-1995 arası güvenli bölgelerdeki göçmenlerin güvenliğini sağlamakla görevlendirilen UNProFor (SR Res.836 (1993), OP 5 4 bknz.: Secretary-General, Progress Report, UN Doc. S/2003/257 vom 6 März 2003, s.4 5 bknz.: www.iss.europa.eu/uploads/media/solanae/pdf. 82 | Hukuk Dergisi / 2015-2

Prof. Dr. A. Füsun ARSAVA BM’de aynı paralelde sürekli barışın ön koşulunun sivil halkın güvenliği olduğu görüşü kabul görmeye başlamıştır 6 . BM askeri barış misyonlarına verilen yetkiler “1) Fiziksel ihlalin tehlikesi altında olan sivillerin korunması için, 2) onun yetenekleri ve alanlarına intikali bünyesinde, 3) ev sahibi hükümetin sorumluluğuna halel getirmeksizin” olarak dile getirilmiştir. 1999 sonrası verilen barış misyonlarının hepsi olmasa da bazıları gerekli anlamlar verilerek (with all necessary means) “sivil halka koruma sağlanacaktır” ifadesi içermektedir 7 . Gerektiği takdirde silah kullanılmasını öngören açık yetkilendirme 2004 MONUC 8 (United Nations Organization Mission in the Democratic Republic of the Congo) misyonunda kabul edilmiştir. MONUC 1999’dan beri Demokratik Kongo Cumhuriyetinde operasyon yapan barış misyonudur. Koruma görevinin yerine getirilmesinde birçok kez başarısızlığa uğrayan MONUC’a Güvenlik Konseyi 2007 sonunda açık ifadeyle sivil halkın korunmasının barış misyonun bütün diğer görevlerine göre öncelikli olduğunu bildirmiştir. BM barış misyonunun sivil halkı koruması literatürde öncelikle yükümlülüğün etkin şekilde yerine getirilmesi bağlamında tartışılmıştır. Sivil halkın korunmasına ilişkin BM barış misyonunun koruma sorumluluğunun (Responsibility to Protect, R2P) birçok boyutundan birini teşkil ettiği sadece sivil halkın korunmasına ilişkin BM dokümanlarında değil, sivil halkın korunması çerçevesinde devletin sorumluluğunu ön plana çıkaran, devletin görevini yerine getirmemesi halinde ikincil olarak uluslararası camianın koruma sorumluluğunu “yükümlülük” olarak kabul eden yeni egemenlik yaklaşımında da ortaya konulmaktadır. Uluslararası camianın sivil halkı ikincil koruma sorumluluğunun ilk örneğini UNAMSIL misyonu (1999) oluşturmaktadır. Devlet ve hükümet başkanları koruma sorumluluğu (Responsibility to Protect) yaklaşımını BM 2005 Milenyum Zirvesi nihai dokümanına almadan önce bu yaklaşımı insani müdahaleye esas almıştır. Bu şekilde 2005 Milenyum Zirvesinde kabul edilen koruma sorumluluğu (R2P) 6 krşt.: Report of the Secretary-General and the chairperson of the African Union Commission on the Hybrid Operation in Darfur, UN Doc.S/2007/307/Rev.1 vom 5 Juni.2007, Rn.40 7 Kongo kararı için bknz.: SR Res.1856, vom 22.12.2008, OP 5; Güvenlik Konseyinin yetkilendirmelerinde kullandığı formülasyonlar için bknz.: S/PRST/2009/1 ve S/PR SR/2010/25) 8 2010’da MONUSCO misyonuna geçmiştir; bknz.: SR Res.1565(2004), OP 6 Hukuk Dergisi / 2015-2 | 83

Türkiye Noterler Birliği<br />

GİRİŞ<br />

BM’in 50 yılı aşan bir süredir barış misyonu bulunmaktadır. BM<br />

Güvenlik Konseyinin 1999’da verdiği kararla Sierra Leone’de sivil halkın<br />

fiziki şiddetten korunması için UNAMSIL (United Nations Mission<br />

in Sierra Leone) misyonunu başlatmasıyla BM barış misyonunun sivil<br />

halkın korunmasına matuf çalışmaları açık şekilde başlamıştır 2 . BM<br />

doğal olarak ilk kez 21.yüzyıl başında sivil halkın korunması düşüncesini<br />

keşfetmemiştir. 1960-1964 yıllarında Kongo’da kamu güvenliğinin<br />

ve düzenin korunması için ONUC’un (Opération des Nations Unies<br />

au Congo) misyonu 3 bu misyonlardan sadece iki örneği oluşturmaktadır.<br />

BM barış gücü misyonunun uyuşmazlığı sona erdirmeye matuf<br />

öncelikli amacı yanısıra, 1999’dan itibaren sivillerin korunması amacı<br />

vurgulanmaya başlamıştır. Sivil halkın korunması hattâ münferit kimi<br />

örneklerde görüldüğü gibi BM askeri misyonlarının öncelikli ayrılmaz<br />

parçası olarak kabul edilmiştir. BM gözlemci misyonlarının Kosova’da<br />

UNMIK (United Nations Interim Administration Mission in Kosovo)<br />

ve Doğu Timor’da UNMEE (United Nations Mission in Ethiopia and<br />

Eritrea), 2050 askeri ve 221 askeri gözlemcisi olmasına karşılık sivil<br />

halkı koruma misyonu öngörülmemiştir. Ancak UNMEE’nin hayatları<br />

tehlikede olan sivilleri korumak için silah kullanma yetkisi kabul<br />

edilmiştir 4 . Güvenlik Konseyi sivil halkın korunmasına matuf adımı<br />

sadece 1995 Serebnica’da ve 1994’de Ruanda’da yaşanan acı tecrübeler<br />

nedeniyle değil, güncel gereklilikler nedeniyle atmıştır. Silahlı çatışmalarda<br />

ölen sivillerle ilgili güvenilir istatistikler bulunmamaktadır.<br />

Yapılan tahminler dahi ürkütücü sayılara varmaktadır. 2003 sonunda<br />

AB ortak dış ve güvenlik politikası yüksek temsilcisi Solana’nın Avrupa<br />

Konseyine verdiği rapor 1990’dan beri 4 milyon kişinin silahlı çatışmalarda<br />

öldüğünü, bunun %90’ının sivil olduğunu göstermektedir 5 .<br />

2 SR Res.1270(1999), OP 14<br />

3 SR Res.169 (191) lit b) ve 1992-1995 arası güvenli bölgelerdeki göçmenlerin<br />

güvenliğini sağlamakla görevlendirilen UNProFor (SR Res.836 (1993), OP 5<br />

4 bknz.: Secretary-General, Progress Report, UN Doc. S/2003/257<br />

vom 6 März 2003, s.4<br />

5 bknz.: www.iss.europa.eu/uploads/media/solanae/pdf.<br />

82 | Hukuk Dergisi / 2015-2

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!