Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ankara 1. Asliye Ticaret Mahkemesi Başkanı İlker KOÇYİĞİT<br />
susunu hâkim re’sen Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 138.maddesi<br />
gereğince, ön inceleme aşamasında değerlendirmek zorundadır. Ancak,<br />
dava şartlarının mutlaka ön inceleme aşamasında değerlendirilme zorunluluğu<br />
da yoktur. Somut olayın özelliği dikkate alınarak tarafların<br />
dinlenmesi, delillerin toplanmasından sonra, tahkikat aşamasında değerlendirilerek<br />
bir karar verilmesi de mümkündür.<br />
Dava şartları, davanın esastan görülüp karara bağlanabilmesi<br />
için, varlığı ya da yokluğu hâkim tarafından davanın her aşamasında<br />
kendiliğinden gözetilen ve taraflarca da noksanlığı davanın her aşamasında<br />
ileri sürülebilen hâllerdir. Mahkemenin davayı esastan inceleyip<br />
karara bağlayabilmesi için, dava şartlarının var olması gereklidir. Tarafların<br />
dava şartları üzerinde tasarruf yetkileri bulunmamaktadır. Anlaşarak<br />
ya da sözleşme yaparak dava şartlarını değiştiremezler, aranmasını<br />
ya da aranmamasını isteyemezler.<br />
Var olması gereken dava şartlarına olumlu dava şartları denilmektedir.<br />
Örneğin; yargılamayı yapacak mahkemenin görevli olması<br />
gerekir. Var olmaması gereken dava şartlarına ise, olumsuz dava şartları<br />
denilir. Örneğin; yargılama konusu olan davanın, daha önceden açılmış<br />
ve hâlen görülmekte olmaması yani derdest olmaması ve daha önceden<br />
kesin hükme bağlanmamış olması olumsuz dava şartıdır.<br />
Mahkemenin dava şartı noksanlığını tespiti hâlinde, vereceği<br />
karar usule ilişkin bir nihaî karar olan, davanın usulden reddi kararıdır.<br />
Dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise, usul ekonomisi ilkesine<br />
uygun olarak, hâkim usulden ret kararı vermeden önce, eksikliğin<br />
tamamlanması yönünde ilgilisine kesin süre verir (Hukuk Muhakemeleri<br />
Kanunu m.115/2).<br />
Davanın esasına girilmesinden önce, dava şartı noksanlığı fark<br />
edilmemiş; taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık<br />
giderilmiş ise artık başlangıçtaki dava şartı noksanlığından dolayı<br />
dava usulden reddedilmez (Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.115/3).<br />
Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması;yargı yolunun<br />
caiz olması; mahkemenin görevli olması; kesin yetki hâllerinde, mahkemenin<br />
yetkili bulunması; tarafların davada taraf ve dava ehliyetlerinin<br />
bulunması; yasal temsilin işlerlik kazandığı hâllerde, yasal temsilcinin,<br />
Hukuk Dergisi / 2015-2 | 63
Change language