TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ

Türkiye Noterler Birliği
gerekir. Davacı, bunun karşılığını, illâ para olarak talep edecekse, sabit
bir rakam olarak, davanın başında, dava dilekçesinde ifade etmek
durumundadır. Bu tutarın, zaman içerisinde artması ya da azalması söz
konusu olmaz. Çünkü, manevî tazminat adı altında talep edilen para,
asla uğranılan manevî zararın birebir karşılığını teşkil etmez 60 . Kaldı
ki, manevî tazminatın, maddî tazminattan farklı olarak, telafi işlevinden
öte, tatmin ve hatta cezalandırma işlevleri de bulunmaktadır 61 .
O halde, doğası gereği de, manevî tazminat alacakları, belirsiz
alacak davasına konu kılınabilecek bir niteliğe sahip değildir. Öte
yandan, bedensel, yani maddî zararın, zaman içerisinde artması ya da
kronik bir boyut kazanması sebebiyle, uğranılan ve dava yoluyla tazmin
edilmesi istenen manevî zarardan farklı olarak, yeni bir ruhî elem,
üzüntü ya da acı ortaya çıkmışsa, bu manevî zarar, ilkinden, tümüyle
ayrı ve bağımsız bir kimlik taşıyacağı için, ayrı bir tazminat davasına da
konu kılınabilir. Yani, sözü edilen hal, manevî zararın, zaman içerisinde
artma eğilimi gösterebileceğinin ve zamana yayılabileceğinin bir kanıtı
olarak değerlendirilemez. Çünkü, bu durumda, tek bir zararın varlığından
değil; müstâkil ve ardışık bir nitelik taşıyan, iki ayrı manevî zararın
varlığından bahsedilmek gerekir. Sözü edilen hâlde, özellikle dava konuları
farklılık gösterdiği için, derdestlik iddiasının ileri sürülmesi de
mümkün olmaz.
60 Ertaş, Ş.: Manevi Tazminatın Hukukî Niteliği ve Miktarının Tespiti (Prof. Dr.
İlhan E. Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul 1990, s.65-111), s.80-81. Bu durumu
Saymen, şu şekilde veciz bir şekilde ifade etmektedir: “…Bir kimseye manevî bir
zarar ika edilince mezkur zarar nakden ne kabili takdir, ne de kabili tazmindir
(tamirdir); fakat şüphe yok ki, fena veya acı bir his iyi ve tatlı bir his ile tatmin
ve telâfi edilebilir. Binaenaleyh, acı çeken bir kimsenin iztirabını bir miktar para
büsbütün izale etmez ise de, bu parayla elde edebileceği meserret bu acısını bir
derece tahfif ve tehvin eder. Burada zarar ziyan tamir edici değil, tatmin edicidir.
Hükmedilen bu parayla manevî zarara maruz kalan kimse arzusu, zevki ve tabiatına
göre kendisine tatlı hisler temin edecek ve bunlar acı hisleri ve iztirapları
telâfi edecektir. …Binaenaleyh iztirap hislerinde para zati mahiyet ve kıymetiyle
değil, belki de mübadele kıymetinin temin ettiği her türlü şeyle tatmin ve telâfi
edecektir.”, Saymen, F. H.: Manevi Zarar ve Tazmini Sureti, İstanbul 1940, s.92-
93.
61 Franko, N.: Şeref ve Haysiyete Tecavüzden Doğan Manevi Zararın Tazmini,
Ankara 1973, s.123-124. Tandoğan, H.: Türk Mesuliyet Hukuku, Ankara 1961,
s.330-331. Manevi tazminatın tatmin işlevinin baskın olduğu yönünde bkz.: Kılıçoğlu,
A.: Şeref, Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal
Sorumluluk, Ankara 1982, s.244.
26 | Hukuk Dergisi / 2015-2