TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ

Prof. Dr. Süha TANRIVER
KHK m.53; 5147 sayılı Kanun m.27) da, belirsiz alacak davası şeklinde
açılabilmesi mümkündür 55 .
II. Manevî Tazminat Alacakları
Manevî tazminat davalarının, belirsiz alacak davası şeklinde
açılıp açılamayacağı hususu, doktrinde, ciddî tartışmalara sebebiyet
vermiştir.
Bir görüş, hâkime tanınan takdir hakkının son derece geniş olmasından
hareketle, manevî tazminat davalarının, belirsiz alacak davası
şeklinde açılmaya en uygun dava tipi olduğu yönündedir 56 .
Kanımızca, manevî tazminat alacağını konu alan bir davanın,
belirsiz alacak davası formatında değil de, tam bir eda davası biçiminde
açılması gerekir 57 . Her şeyden önce, manevî tazminat alanında, hâkime,
55 Simil, s. 403-411; Ercan, s. 129-133; Pekcanıtez – Belirsiz Alacak Davası, s.
84-86; Yılmaz – Dava Çeşitleri, s. 96, Yılmaz – Şerh, s. 743.
56 Pekcanıtez – Belirsiz Alacak Davası, s. 81-82; Simil, s. 372-373, 376; Pekcanıtez/Atalay/Özekes,
s. 443-444; Pekcanıtez – Armağan, s. 942, Pekcanıtez, H.:
Manevi Tazminat Alacakları Belirsiz Alacak Davası Olarak Açılabilir mi? (Legal
Medenî Usul ve İcra-İflâs Hukuku Dergisi, 2015/1, s.21 - 41), s.26-37; Ercan, s.
73.
57 Bizim de katıldığımız görüşe göre, manevi tazminat davaları, kısmî dava şeklinde
de açılamaz; bkz.: Tanrıver, S.: Kısmî Dava Kurumu Üzerine Bazı Düşünceler
(Makalelerim II, 2006-2010, Ankara 2011, s.95-113), s.112-113; Üstündağ,
S.: Kısmî Davaya İlişkin Bazı Hukukî Sorunlar (Yargı Dünyası, 2003/89, s.9-
20), s.7-11; Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.II, 6. Bası, İstanbul 2001,
s.1523.
Her şeyden manevî tazminat taleplerinin, genelde bir para alacağı ile ifade ediliyor
olması, anılan tazminatın gidermeye yöneldiği zararın (yani, manevî zararın) da
bölünebilir bir nitelik taşıdığı anlamına asla gelmez. Manevî zarar, doğası gereği
bir bütünlük arz eder; bir başka ifade ile hukuka aykırı bir fiil yüzünden hissedilen
ruhi elem, üzüntü veya acının zamana yayılması söz konusu değildir; o filin işlendiği
tarihte yaşanan veya yaşanılması gereken bir haldir. Bu tespit çerçevesinde,
manevî zarar, niteliği gereği bölünemez. Dolayısıyla, onun giderimine yönelik
tazminatın da bölünebileceğinden söz edilemez; bir seferde, toptan bir bütün hâlinde
talep edilmesi gerekir. Kaldı ki; manevî tazminat taleplerinde, davacının tazminat
talebinin genelde bir parasal rakamla ifade ediliyor olması, onun konusunu,
her durumda, bir para alacağının oluşturduğu anlamına asla gelmez. Sözü edilen
durum, esasında, bu bağlamda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 119. maddesinin
birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan düzenlemenin işlerlik kazanmasının
doğal bir sonucudur. Çünkü, manevî tazminatının şeklini takdir edecek olan
davacı değil; hâkimin kendisidir. Öte yandan, manevî tazminat olarak belli bir
meblağ talep edilmiş bulunsa bile, hâkim, somut olayının koşullarını ve tarafların
özel durumlarını dikkate alarak, bu parasal meblağın ödenmesine karar verilmesi
Hukuk Dergisi / 2015-2 | 23