You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Prof. Dr. Süha TANRIVER<br />
D. Belirsiz Alacak Davası Bağlamında Münferit Usul<br />
Hukuku Kurumlarının Değerlendirilmesi<br />
Belirsiz alacak davasının açılmasından sonraki evrede, tarafların,<br />
bu davayı, feragat, kabul veya sulh yoluyla sona erdirebilme olanağı<br />
mevcuttur.<br />
Bu bağlamda, belirsiz alacak davasının, feragate başvuru suretiyle<br />
sona erdirilmesi mümkündür. Davacı, geçici talep sonucunun,<br />
kesin talep sonucuna dönüştürülmesinden sonraki evrede, belirsiz alacak<br />
davasından feragat edecek olursa, bu feragatin doğuracağı hukukî<br />
sonuçlar, tam bir eda davası bağlamında, gerçekleşen feragatin doğuracağı<br />
hukukî sonuçlara nazaran, herhangi bir farklılık göstermez (HMK<br />
m.311/1.c). Buna karşılık, davacı, henüz geçici talep sonucunu, kesin<br />
talep sonucuna dönüştürmeden, belirsiz alacak davasından feragat edecek<br />
olursa, aksine bir kayıt getirmediği sürece, bu feragat, alacağın belirsiz<br />
olan kısmı da dahil, tamamı için hüküm ifade eder 47 . Buna karşılık,<br />
aksine bir kayıt getirilmişse, feragat, sadece, geçici talep sonucuna<br />
konu kılınan tutarla sınırlı olarak, hukukî sonuç doğurur (HMK m.307).<br />
dava dışı tutulan bir alacağın mevcudiyetinden ve onun, ek dava yoluyla talep<br />
edilebilirliğinden söz edilemez. Çünkü, hukukî ilişkinin yokluğunun tespiti, kısmî<br />
dava yoluyla, şimdilik sadece bir kesimi dava edilen alacağın dayandığı hukukî<br />
ilişkinin, bir bütün hâlinde, yani tamamının da, hiçbir mevcudiyetinin bulunmadığı<br />
anlamına gelmektedir. Varlığı iddia edilen ve dayanılan hukukî ilişki yoksa,<br />
zaten bir alacaktan ya da edimden de söz edilemez. Aynı mantık ve temel espiri,<br />
kesin hükmün ön etkisi olan derdestlik bağlamında (Tanrıver, S.: Medenî Usul<br />
hukukunda Derdestlik İtirazı, 2. B., Ankara 2007, s.41), bir eda davası türü olan<br />
kısmî dava devam ederken, dava dışı tutulan alacak kesimi bakımından, bir tespit<br />
davası açılması halinde de, geçerlilik taşır.<br />
Ancak, kısmî davanın açılabileceği hallerde, davacının, bu davayı açmak yerine, Hukuk<br />
Muhakemeleri Kanunu’nun 107. maddesinin üçüncü fıkrasından hareketle,<br />
hukukî ilişkinin varlığının tespiti için, bir tespit davası açması olanağı mevcuttur.<br />
Bu belirleme yapıldıktan sonra, alacağın tamamı için, bir eda davası açılması ve<br />
tespit davası sonucunda, hukukî ilişkinin varlığının tespiti bağlamında elde edilmiş<br />
bulunan kesin hükmün, açılan bu eda davasında, kesin delil olarak kullanılması<br />
(HMK m.204, I) mümkündür.<br />
47 Pekcanıtez – Belirsiz Alacak Davası, s. 62, Ercan s. 117, Yılmaz – Dava Çeşitleri,<br />
s. 101; Yılmaz – Şerh, s. 759.<br />
Hukuk Dergisi / 2015-2 | 19
Change language