You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Türkiye Noterler Birliği<br />
komuta yetkisine sahip olması koşuluna bağlıdır 63 . AİHM bu bağlamda<br />
sorumluluk için birlik tahsis eden devletin genel komuta yetkisine<br />
sahip olmasının değil, BM tarafından onaylanan etkin operatif komuta<br />
yetkisine sahip olmasının esas olduğunun altını çizmiştir 64 . BM barış<br />
misyonu birliği birlik tahsis eden devletin açık bir emri olmaksızın sivil<br />
halkın korunması yükümlülüğünü ihlâl ettiği takdirde bundan birlik<br />
tahsis eden devlet değil, birlik üzerinde etkin komuta yetkisi nedeniyle<br />
münhasıran BM sorumludur. Mustafa ve Nuhanovíc davasında Hollanda<br />
temyiz mahkemesi bu sonuca varmamıştır. Birlik tahsis eden<br />
devletin kendi birliği üzerinde etkin operatif komutası, alışıldığı üzere<br />
uygun emirlerin verilmesine bağlı olmasına rağmen, temyiz mahkemesi<br />
Hollanda birliğinin zarar veren eylemlerinin Hollanda’ya tahmil edilmesini,<br />
Hollanda’nın insanların güvenli bölgeden çıkartılmasını somut<br />
emirlerle önlememesine bağlamıştır 65 .<br />
Somut olayda Hollanda Savunma Bakanlığı – BM gibi – sivil<br />
halkın tahliyesinin (yer değiştirmesinin) planlanmasında aktif olarak<br />
(bu planlamaya göre tahliye yapılmıştır) katkı yapmıştır. Savunma<br />
Bakanlığı yer değiştirme (tahliye) planlamasında doğrudan Hollanda<br />
birliğine yer değiştirmelerle (tahliye) ilgili emir vermese de direktifler<br />
vermiştir. Mahkemenin görüşüne göre Savunma Bakanlığının disiplin<br />
yetkileri muvacehesinde normatif olarak da temin edilmiş olan operatif<br />
komuta yetkisini Hollanda’nın fiilen kullanması nedeniyle Hollanda<br />
bakımından sorumluluğa esas olan etkin kontrol durumu gerçekleşmiştir<br />
66 . Karar gerekçeleri ışığında eylemlerin ve eylemsizliklerin BM<br />
ve birlik tahsis eden devlete birlikte tahmil edilmesi olasılığı, BM’in<br />
ve Hollanda birliğinin etkin operatif komuta yetkilerine istinaden zarar<br />
veren eylemleri verdikleri emirlerle önleme imkânına sahip olmaları<br />
halinde kabul edilebilir. Her türlü operatif komuta yetkisinden vazgeçmesi<br />
koşulu ile birlik tahsis eden devletin bu gerekçeler ışığında<br />
sorumluluktan kurtulması mümkündür. BM barış gücünün eylemleri<br />
63 Kirsten Schmalenbach, Haftung Internationaler Organisationen im Rahmen von<br />
Militäreinsätzen und Territorialverwaltungen, 2004, s.487<br />
64 EGMR, Behrami davası, Rn.139<br />
65 Mustafa davası, Temyiz Mahkemesi, Rn5.18<br />
66 Nollkaemper disiplin yetkisini birlik tahsis eden devletin ulusal birliği üzerinde<br />
sahip olduğu genel kontrol yetkisinin ayrılmaz bir parçası olarak nitelendirmektedir<br />
(bknz.: André Nollkaemper, Dual Attribution: Liability of the Netherlands for<br />
the Conduct of Dutchbat in Srebrenica, ACIL Research Paper No.2011-11, s.7)<br />
104 | Hukuk Dergisi / 2015-2
Change language