Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Prof. Dr. A. Füsun ARSAVA<br />
2 - BM’in Uluslararası Hukuka Aykırı Yardımı Nedeniyle<br />
Sorumluluğu: Srebrenica Olayı<br />
Srebrenica olayında sadece UNProFor’un soykırımı önleme<br />
yükümlülüğünü yerine getirmediği ithamı değil, Hollanda askerlerinden<br />
oluşan UNProFor birliğinin Srebrenica’da görev yaptığı alanı<br />
boşaltarak insanları ölüm tehdidine maruz bıraktığı ithamı da yapılmıştır.<br />
Lahey hukuk mahkemelerinde açılan iki tazminat davası da<br />
UNProFor’a birlik tahsis eden devlet olarak Hollanda’ya karşı açılmış<br />
ise de, BM’in sorumluluğu bakımından da önemli ipuçları vermektedir.<br />
Herşeyden önce temyiz mahkemesi belli durumlarda birlik tahsis eden<br />
devletin ve BM’in komuta yetkilerine istinaden soykırımı önleme olanakları<br />
nedeniyle paralel sorumluluğunun olabileceğini ortaya koymuştur.<br />
Mustafa/Nuhanovic davasına ilişkin temyiz kararında mahkeme<br />
ilk bakışta sorumluluk iddiasına alışılmamış bir hukuki dayanağı esas<br />
almıştır 53 . Hernekadar BM ve ev sahibi ülke arasında yapılan Kuvvetlerin<br />
Statüsü (“Status of Force Agreement, ” SOFA) barış misyonu ve<br />
mensuplarının ülke kanunlarına saygı gösterecekleri hususunu titizlikle<br />
düzenleseler de, bu düzenlemelerin aslında hukuken söz konusu olan<br />
bir durumun şeklen tanınması ötesinde bir anlamı bulunmamaktadır.<br />
Zira, misafir ülkenin egemenliğinin bir sonucu olarak, ülkede bulunan<br />
hukuk süjelerinin hepsi, uluslararası karakterde olanlar da dahil olmak<br />
üzere, barış misyonları için BM Şartı’nın VII.bölüm hükümlerinden<br />
istihraç edilmediği veya SOFA çerçevesinde taraflarca ülke devletinin<br />
hukuk düzenine tabi olmaya ilişkin bağışıklık öngörülmediği nispette,<br />
ev sahibi devletin hukuk düzenine tabî olmak durumundadır. Her iki<br />
istisna kategorisi de BM uygulaması ve UN-SOFA çerçevesinde karşımıza<br />
çıkmamaktadır.<br />
Hollanda temyiz mahkemesi tazminat talepleri bağlamında<br />
Bosna hukuku yanısıra uluslararası hukuk normlarının Bosna hukuk<br />
düzenine enkorpare edildiğine işaret ederek, uluslararası insan hakları<br />
sözleşmelerinin ihlâllerine istinat etmiş ve insan haklarının extraterritorial<br />
geçerliliğini kabul etmiştir. Mahkeme, sorumluluğun diğer hukuki<br />
dayanaklar ışığında kabul edilmesi nedeniyle Cenevre sözleşmelerinin<br />
1.maddesinin ihlâline değinmemiştir. Bu kısaltılmış hukuki yöntem an-<br />
53 bknz.: www.asser.nl./default.aspx?site_id= 36&level1=15248&level2=level3=<br />
&textid=39985<br />
Hukuk Dergisi / 2015-2 | 99
Change language