TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ
Share Embed Flag
Download ePaper

TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ HUKUK DERGİSİ

2015-2 2015-2

cengizaskan
25.12.2015 Views

Türkiye Noterler Birliği dir. Bu durum sadece BM barış misyonları bakımından değil, Güvenlik Konseyi tarafından VII.bölüme göre kollektif güvenlik önlemleri almaya matuf diğer yetkilendirmeler (BM üyelerinin ve bölgesel örgütlerin) bakımından da geçerlidir 30 . Somut bir düzenleme olmaması nedeniyle bu misyonlara BM Şartı’nın hangi bölümünün esas olacağı tartışmaları çerçevesinde BM uygulamalarının da gösterdiği gibi VII. bölümün prensip olarak sadece yasal savunma durumları için silah kullanmaya izin verdiği hatırlatılmaktadır. Kapsamlı silah kullanılmasını içeren yetkilendirmeler Güvenlik Konseyi’nin VII.bölüme istinat eden kararlarıyla yapılmaktadır 31 . Yetkilendirmenin ilgili bölüm hükümlerine göre yapılmasına her zaman riayet edilmemiştir. Lübnan savaşının sona ermesinden sonra UNIFIL’in yeniden canlandırılması çerçevesinde ABD’nin ikna edilmesini teminen Güvenlik Konseyi’nin 1701 (2006) sayılı resolusyonu barışın tehdidine açıkça atıfta bulunulmasına rağmen (BM Şartı md.39) BM Şartı’nın spesifik bir bölümüne istinat ettirilmemiştir. Bununla beraber BM misyonu sivil halkı korumakla yetkilendirilmiştir. Sudan için oluşturulan BM misyonu (UNMIS) için Genel Sekreter Güvenlik Konseyi kararına esas alınmak üzere VI.bölümü önermiştir 32 . Güvenlik Konseyi bu öneriyi dikkate almayarak sivil halkın korunmasına ilişkin yetkilendirmeyi VII.bölüme göre yapmıştır 33 . Uygulamada VI. ve VII. bölüm sınırlarının içiçe geçmesi nedeniyle sivil halkın korunmasına ilişkin zımni bir yetkilendirmenin VI.bölüm hükümlerine de istinat etmesi mümkündür. Bu bağlamda örneğin Etiyopya ve Eritre uyuşmazlığında UNMEE misyonu Güvenlik Konseyi’nin VI.bölümüne istinaden sivil halkın korunması konusunda açık yetkilendirme yapılmaksızın karara bağlanmıştır 34 . Buna karşılık UN- MEE birliklerinin somut operasyon kuralları çerçevesinde sivil halkın korunmasına matuf olarak silah kullanması öngörülmüştür. BM silahlı kuvvetlerinin operasyon kurallarının tehdit altındaki sivilleri koruma hakkını düzenlemediği durumlarda, VI.bölüme istinaden yapılan yetkilendirmelerin sivil halkın korunmasını zımnen içerdiği varsayımıyla 30 krşt.: Responsibility while Protecting, Letter dated 9 November 2011 from the Permanent Representative of Brazil to the United Nations addresed to the Secretary-General, UN Doc. A/66/551-S/2011/701) 31 Trevor Findlay, The Use of Force in UN Peace Operations, 2002, s.7 vd. 32 Report of the Secretary-General on the Sudan, 31 January 2005, UN Doc. S/2005/57, Rn.74 ve 102 33 SR Res.1590(2005) OP 16) 34 SR Res.1312(2000), 1320(2000) ve 1344(2001) 92 | Hukuk Dergisi / 2015-2

Prof. Dr. A. Füsun ARSAVA yapay bir hukuki çözüm üretilmesi Cenevre sözleşmelerinin 1.maddesinin amacını gerçekleştiremez. BM misyonunun operasyon kurallarında sivil halkın korunması ile ilgili düzenlemelerin detaylandırılması duruma açıklık getirilecek doğru çözümdür. III - Sivil Halkı Koruma Yetkisinin Kullanılması Çerçevesinde Doğan Zorluklar VII.bölüme göre yapılan yetkilendirmeler de yetkilendirmenin kapsamına ilişkin tereddütleri ortadan kaldırmamaktadır. VII.bölüme göre BM misyonunun görevlendirildiği alanlarda yapılan yetkilendirmelerde uluslararası hukukun Cenevre sözleşmelerinin sivil halkın korunmasını temin etme sorumluluğuna ilişkin 1.maddesi muvacehesinde öngörülen asgari ölçünün aşıldığı görülmektedir. Bu durum siyasi ve operasyonel zorluklara neden olmaktadır. Operasyonel seviyede BM Güvenlik Konseyi tarafından yapılan soyut görevlendirme ile görev alanında barış misyonunun tasarruf edilebileceği araçlar ve imkânlar arasında önemli uyumsuzlukların çıkması mümkündür. Güvenlik Konseyinin iradesi ile BM misyonlarının planlarına entegre edilen koruma stratejileri halâ gelişme aşamasındadır. 2010’da BM Genel Sekreterliği bünyesinde yeralan Barışı Koruma Operasyonları Bölümü (Department of Peacekeeping Operations) sivil halkın korunması için intern bir operatif kılavuz hazırlamıştır 35 . Uygulamadaki bir diğer sorun misyonun barışı temin etme yetkisinin sivil halkı koruma misyonu ile nasıl uyumlu kılabileceğine ilişkin eksik tecrübeden doğmaktadır. BM misyonu uygulamasında misafir ülkenin askerlerine karşı bir taraftan sistematik operasyon yapılırken, diğer taraftan barış süreci için onların işbirliği gerekliliği bulunmaktadır 36 . Bunun dışında kuvvet kullanma ve çatışmalarda somut operasyon emirleri çerçevesindeki şeklî operasyon kuralları (rules of Engagement) her zaman Güvenlik Konseyinin sivil halkı koruma iradesini yansıtmamaktadır. 1999’dan itibaren BM misyonlarının operasyon kurallarında barış misyonunun sivil halkın korunmasını kapsadığı, ancak BM silahlı kuvvetlerinin sorumluluğunun misafir ülkeye göre ikincil nitelikli olduğu vurgusu karşımıza çıkmaktadır. 35 UN Doc. A/64/19, Rn.147 36 SiobhánWills, Protection of Civilians: The Obligations of Peacekeepers, 2009, s.51 Hukuk Dergisi / 2015-2 | 93

Prof. Dr. A. Füsun ARSAVA<br />

yapay bir hukuki çözüm üretilmesi Cenevre sözleşmelerinin 1.maddesinin<br />

amacını gerçekleştiremez. BM misyonunun operasyon kurallarında<br />

sivil halkın korunması ile ilgili düzenlemelerin detaylandırılması<br />

duruma açıklık getirilecek doğru çözümdür.<br />

III - Sivil Halkı Koruma Yetkisinin Kullanılması<br />

Çerçevesinde Doğan Zorluklar<br />

VII.bölüme göre yapılan yetkilendirmeler de yetkilendirmenin<br />

kapsamına ilişkin tereddütleri ortadan kaldırmamaktadır. VII.bölüme<br />

göre BM misyonunun görevlendirildiği alanlarda yapılan yetkilendirmelerde<br />

uluslararası hukukun Cenevre sözleşmelerinin sivil halkın korunmasını<br />

temin etme sorumluluğuna ilişkin 1.maddesi muvacehesinde<br />

öngörülen asgari ölçünün aşıldığı görülmektedir. Bu durum siyasi ve<br />

operasyonel zorluklara neden olmaktadır. Operasyonel seviyede BM<br />

Güvenlik Konseyi tarafından yapılan soyut görevlendirme ile görev<br />

alanında barış misyonunun tasarruf edilebileceği araçlar ve imkânlar<br />

arasında önemli uyumsuzlukların çıkması mümkündür. Güvenlik Konseyinin<br />

iradesi ile BM misyonlarının planlarına entegre edilen koruma<br />

stratejileri halâ gelişme aşamasındadır. 2010’da BM Genel Sekreterliği<br />

bünyesinde yeralan Barışı Koruma Operasyonları Bölümü (Department<br />

of Peacekeeping Operations) sivil halkın korunması için intern<br />

bir operatif kılavuz hazırlamıştır 35 . Uygulamadaki bir diğer sorun misyonun<br />

barışı temin etme yetkisinin sivil halkı koruma misyonu ile nasıl<br />

uyumlu kılabileceğine ilişkin eksik tecrübeden doğmaktadır. BM<br />

misyonu uygulamasında misafir ülkenin askerlerine karşı bir taraftan<br />

sistematik operasyon yapılırken, diğer taraftan barış süreci için onların<br />

işbirliği gerekliliği bulunmaktadır 36 . Bunun dışında kuvvet kullanma<br />

ve çatışmalarda somut operasyon emirleri çerçevesindeki şeklî operasyon<br />

kuralları (rules of Engagement) her zaman Güvenlik Konseyinin<br />

sivil halkı koruma iradesini yansıtmamaktadır. 1999’dan itibaren BM<br />

misyonlarının operasyon kurallarında barış misyonunun sivil halkın korunmasını<br />

kapsadığı, ancak BM silahlı kuvvetlerinin sorumluluğunun<br />

misafir ülkeye göre ikincil nitelikli olduğu vurgusu karşımıza çıkmaktadır.<br />

35 UN Doc. A/64/19, Rn.147<br />

36 SiobhánWills, Protection of Civilians: The Obligations of Peacekeepers, 2009,<br />

s.51<br />

Hukuk Dergisi / 2015-2 | 93

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!