You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Türkiye Noterler Birliği<br />
organının, öncelikle Güvenlik Konseyi’nin veya Genel Sekreterin yahut<br />
herhangi bir BM üyesi devletin sivil halkın korunmasına matuf bir<br />
hukuki yükümlülükten hareket edildiğini ve ettiğini göstermemektedir.<br />
Tamamen tersine bu dokümanlarda insani uluslararası hukuka ve insan<br />
haklarına saygının uyuşmazlık tarafları devletlerin hukuki yükümlülüğü<br />
olduğu ve ilk sırada devletlerin hukuken halklarını korumakla mükellef<br />
olduklarının altının çizildiği gözükmektedir 19 .<br />
II. Genel Uluslararası Hukuka İstinat Eden Yükümlülük<br />
BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon 22.05.2012 tarihli raporunda<br />
sivil halkın korunmasına ilişkin yükümlülüğün kaynaklarının insani<br />
uluslararası hukuk, uluslararası insan hakları ve uluslararası mülteciler<br />
hukuku olduğunu dile getirmiş ve bununla bu çerçevede ana sorumluluğun<br />
devletlere ait olduğunu ortaya koymuştur 20 . Bu tablo genel<br />
uluslararası hukuk sistemi içinde BM için rahat bir pozisyon sunmaktadır.<br />
BM Şartı dışındaki uluslararası insan hakları yükümlülükleri muvacehesinde<br />
de BM barış misyonlarından misafir ülkede sivil halkın<br />
yabancıların yol açacağı insan hakları ihlâllerinden korunmasına matuf<br />
doğrudan bir hukuki mükellefiyet istihraç edilmemektedir. BM barış<br />
misyonları işgal güçlerinden farklı olarak 21 istisnai şekilde misafir ülke<br />
halkı üzerinde koruma önlemi anlamında önleyici veya cezalandırıcı<br />
egemenlik yetkisi kullanır (istisnai durumlar olarak BM’in toprak yönetimleri<br />
yahut BM mülteci kampları yönetimi düşünülebilir). Buna<br />
karşılık egemenlik yetkisi kullanılması Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması<br />
Sözleşmesinde (UNTS Vol.78, s.227) hukuki mükellefiyet<br />
için bir önkoşul olarak öngörülmemiştir. Aynı durum insani uluslararası<br />
hukuk için de geçerlidir. Cenevre sözleşmelerinin ortak 1.maddesine<br />
göre sözleşme tarafları – bütün BM üyesi devletler – sözleşme hükümlerinin<br />
gereğini her koşul altında yerine getirmekle mükelleftir.<br />
Cenevre sözleşmelerinin tarafları ortak 1.maddede moral olarak<br />
çok iddialı bir hüküm öngörmekle beraber hukuken yetersiz bir<br />
düzenleme yapmışlardır. Geleneksel bir yaklaşımla ile 1.madde dev-<br />
19 22.11.2010 tarihli Güvenlik Konseyi başkanının açıklaması için bknz.: UN Doc.S/PRST/2010/25<br />
20 bknz.: UN Doc.S/2012/376, 22.05.2012, Rn.21<br />
21 IGH, Armed Activities on the Territory of the Congo, ICJ Reports 2005, s.168,<br />
Rn.211 vd.<br />
88 | Hukuk Dergisi / 2015-2
Change language