booknew

TAASISI YA ELIMU TANZANIA 

`` 

KUSOMA NA KUANDIKA 

KITABU CHA MWALIMU DARASA LA KWANZA 

USER 

2014 

T E T . S . L . P 35094 - D A R ES S A L A A M

2014 

Yaliyom0 

Ukurasa 

SHUKURANI………………………………………………………………………… 

UTANGULIZI……………………………………………………………………….. 

SURA 

KWANZA…………………………………………………………………… 

YA 

2

KUSALIMIANA NA KUAGANA……………………………… 

Somo la 1: Tusalimiane asubuhi………………………………………………….. 

Somo la 2: Tusalimiane mchana…………………………………………………. 

Somo la 3: Tuagane……………………………………………………………………… 

SURA YA PILI…………………………………………………………………………… 

TUJITAMBULISHE………………………………………………………………………… 

Somo la 4: Tujitambulishe kwa majina………………………………………… 

Somo la 5: Tutambulishane…………………………………………………………. 

SURA YA TATU………………………………………………………………………… 

TUTAJE MAJINA YA VITU MBALIMBALI……………………………………….. 

Somo la 6: Tutaje vitu vilivyo karibu…………………………………………… 

Somo la 7: Tutaje vitu vilivyo mbali……………………………………………. 

SURA YA NNE………………………………………………………………………… 

TUHESABU VITU……………………………………………………………………….. 

Somo La 8: Tutaje vitu vinavyohesabika…………………………………….. 

Somo la 9: Tutaje vitu visivyohesabika………………………………………. 

SURA YA TANO……………………………………………………………………… 

TUOMBE KITU AU HUDUMA……………………………………………………… 

Somo la 10: Tuombe kwa adabu……………………………………………….. 

Somo la 11: Tukubali kwa adabu……………………………………………….. 

Somo la 12: Tukatae kwa adabu………………………………………… 

Somo la 13: Tushukuru kwa adabu…………………………………… 

Somo la 14: Tuombe radhi………………………………………………… 

SURA YA SITA………………………………………………………………… 

KUSOMA KWA UTAMBUZI NA KUANDIKA…………………………… 

3

Herufi na silabi………………………………………………………………. 

Somo la 15: Irabu a …………………………………………………………… 

Somo la 16: Irabu e………………………………………… 

Somo la 17: Irabu i…………………………………………. 

Somo la 18: Irabu o………………………………………… 

Somo la 19: Irabu u………………………………………… 

Somo la 20: Herufi b ………………………………………………………… 

Somo la 21: Herufi ch ……………………… 

Somo la 22: Herufi d………………………………………. 

Somo la 23: Herufi f……………………………………….. 

Somo la 24: Herufi g……………………… 

Somo la 25: Herufi h……………………………… 

Somo la 26: Herufi j……………………………………….. 

Somo la 27: Herufi k………………………………………. 

Somo la 28: Herufi l………………………………………… 

Somo la 29: Herufi m………………………………………. 

Somo la 30: Herufi n……………………………………….. 

Somo la 31: Herufi p………………………………………… 

Somo la 32: Herufi r………………………………………… 

Somo la 33: Herufi s………………………………………… 

Somo la 34: Herufi t………………………………………… 

Somo la 35: Herufi v……………………………………….. 

Somo la 36: Herufi w………………………………………. 

Somo la 37: Herufi y……………………………………….. 

Somo la 38: Herufi z………………………………………. 

Herufi Mwambatano……………………………………………………. 

Somo la 39: Herufi bw……………………………………………………… 

4

Somo la 40: Herufi chw…………………………………… 

Somo la 41: Herufi dh…………………………………….. 

Somo la 42: Herufi fy……………………………………… 

Somo la 43: Herufi gw……………………………………………………… 

Somo la 44: Herufi kw……………………………………………………… 

Somo la 45: Herufi mb…………………………………….. 

Somo la 46: Herufi mf……………………………………… 

Somo la 47: Herufi mk……………………………………… 

Somo la 48: Herufi ml………………………………………. 

Somo la 49: Herufi mp……………………………………… 

Somo la 50: Herufi mt………………………………………. 

Somo la 51: Herufi mv……………………………………… 

Somo la 52: Herufi mw…………………………………… 

Somo la 53: Herufi mz……………………………………. 

Somo la 54: Herufi nd……………………………………. 

Somo la 55: Herufi ng……………………………………. 

Somo la 56: Herufi ng’…………………………………… 

Somo la 57: Herufi ny……………………………………. 

Somo la 58: Herufi py……………………………………. 

Somo la 59: Herufi pw…………………………………… 

Somo la 60: Herufi sh……………………………………. 

Somo la 61: Herufi sk……………………………………. 

Somo la 62: Herufi st…………………………………….. 

Somo la 63: Herufi sw…………………………………… 

Somo la 64: Herufi th……………………………………. 

Somo la 65: Herufi tw……………………………………. 

Somo la 66: Herufi vy……………………………………. 

5

Somo la 67: Herufi chw…………………………………. 

Somo la 68: Herufi mbw………………………………… 

Somo la 69: Herufi ngw…………………………………. 

Somo la 70: Herufi mpw………………………………… 

Somo la 71: Herufi nyw…………………………………. 

KUSOMA NA KUANDIKA NAMBA 

Somo la 72: Kusoma na kuandika namba 0, 1, 2 ………………………………… 

Somo la 73: Kusoma na kuandika namba 3, 4, 5…………………… 

Somo la 74: Kusoma na kuandika namba 6, 7, 8, 9………………… 

Herufi kubwa na ndogo……………………………………. 

Somo la 75: Aa………………………………………………………. 

Somo la 76: Bb……………………………………………………….. 

Somo la 77: Cc……………………………………………………….. 

Somo la 78: Dd……………………………………………………….. 

Somo la 79: Ee……………………………………………………….. 

Somo la 80: Ff………………………………………………………… 

Somo la 81: Gg……………………………………………………….. 

Somo la 82: Hh……………………………………………………….. 

Somo la 83: Ii…………………………………………………………. 

Somo la 84: Jj………………………………………………………… 

Somo la 85: Kk……………………………………………………….. 

Somo la 86: Ll………………………………………………………… 

Somo la 87: Mm……………………………………………………… 

Somo la 88: Nn……………………………………………………….. 

Somo la 89: Oo………………………………………………………. 

Somo la 90: Pp………………………………………………………… 

6

Somo la 91: Rr………………………………………………………… 

Somo la 92: Ss…………………………………………………. 

Somo la 93: Tt………………………………………………….. 

Somo la 94: Uu………………………………………………… 

Somo la 95: Vv………………………………………………… 

Somo la 96: Ww……………………………………………….. 

Somo la 97: Yy………………………………………………… 

Somo la 98: Zz………………………………………………… 

SURA YA SABA…………………………………………….. 

TUTOE NA TUTEKELEZE AMRI………………………. 

Somo la 99: Tutii amri……………………………………….. 

SURA YA NANE…………………………………………………………………. 

TUSIMULIE MATUKIO……………………………….. 

Somo la 100: Matukio ya wakati uliopo………………………. 

Somo la 101: Matukio ya wakati uliopita…………………….. 

SURA YA TISA……………………………………………………………………… 

TUTAMBUE RANGI…………………………………………………………………. 

Somo la 102: Tuzijue rangi……………………………………………………. 

Somo la 103: Tutumie rangi…………………………………………………… 

SURA YA KUMI……………………………………………………………………. 

UFAHAMU……………………………………………………………………………… 

Somo la 104: Kusoma kwa ufahamu……………………………………… 

Somo la 105: Kusoma kwa burudani……………………………………. 

SURA YA KUMI NA MOJA 

TUJIELEZA KWA LUGHA YA KIFASIHI……………………………………………… 

Somo la 106: Vitendawili………………………………………………………………. 

7

SHUKURANI 

Taasisi ya Elimu inawashukuru wafuatao kwa juhudi zao katika kuandaa kitabu hiki: 

Waandishi: 

Adelgot J.B. Mapunda…….Mkuza Mitaala, Taasisi ya Elimu Tanzania 

Safarani A. M. Kalole........Afisa Mitihani, Baraza la Mitihani Tanzania 

Theobald A. Mvungi……….Mkuza Mitaala Mstaafu, DSM 

Mhazili: 

Gladness M. Samiji 

Wasanii: 

Godwin Chipenya 

Idd Marumba 

Wapiga chapa……..? 

8

UTANGULIZI 

Madhumuni ya Kitabu hiki cha Kwanza cha Mwalimu ni kuwasaidia walimu na wakufunzi wa 

vyuo vya ualimu waweze kuwaongoza wanafunzi wao wapate maarifa na stadi za kusoma na 

kuandika. Stadi hizo ni muhimu katika ufundishaji wa lugha. 

Kimsingi mwanafunzi wa darasa la kwanza siku za awali inambidi aanze kwa kuyazoea 

mazingira ya shule. Katika sura ya kwanza mwalimu atawaongoza watoto katika matendo 

yafuatayo: Kusalimiana na kuagana, kujitambulisha na kutambulishana pia kuonesha vitu 

vilivyo karibu na vile vilivyo mbali. Baada ya hapo uandishi wa alfabeti na michoro utafuata na 

jinsi ya kuandika herufi ndogo na kubwa za alfabeti. Hatimaye wanafunzi watajifunza mambo 

mbalimbali kama ya hadithi na habari zinazoweza kuwajengea watoto maadili katika jamii yetu 

ya kitanzania. 

Mambo muhimu ya kuzingatia 

1. Mwongozo huu unakusudiwa kumsaidia mwalimu kufundisha kusoma na kuandika. 

Unampa mwalimu mbinu za kusoma na kuandika kwa kufuata hati ya wima yenye 

vikonyo. Mifano ya herufi hizo imeoneshwa kitabuni humu. Mwongozo huu unafuata 

mpangilio wa kufundisha kwa herufi moja moja za alfabeti. Herufi hutumika kama 

matofali ya kujengea nyumba. Tofali likiwa imara ndio na nyumba itakavyokuwa imara. 

Kwa hiyo lengo ni kumfundisha mwanafunzi amudu kutambua herufi na namba na 

kuziandika kwa hatua zilizooneshwa. Kila baada ya kufundisha herufi ya konsonanti, 

mwalimu unashauriwa ufundishe silabi zinazoendana nayo kwa kutumia irabu zote tano. 

2. Matumizi ya nomino za pekee yameelezwa kwa kuhusisha herufi kubwa. Ni muhimu 

mwalimu usisitize mambo haya. 

9

3. Mwanafunzi anatakiwa akae vizuri kitini ili aweze kuandika hati nzuri. Utaratibu huu 

hulinda afya yake pia. Pia mwanafunzi aelekezwe namna nzuri ya kushika kalamu. Ni 

muhimu sana mwanafunzi awe na vifaa hivi na umwelekeze jinsi ya kuvitumia: dawati, 

vibao vya kuandikia, daftari na kalamu. 

4. Ni lazima sana wanafunzi wapate mazoezi mengi ya kusoma na kuandika. Mazoezi haya 

yanaweza kuwa ya aina anuai. Kwa mfano kupanga herufi ili kupata maneno, kupanga 

sentensi ili kupata kifungu cha habari, kunakili kutoka ubaoni, imla, utungaji wa picha, 

kujibu maswali, kutunga sentensi, kuandika hadithi na nyinginezo. Ni muhimu uzingatie 

kuwa mazoezi yawe mafupi na yanayofurahisha wanafunzi. 

5. Katika sehemu ya Kusoma kwa ufahamu na Kusoma kwa burudani ni muhimu mwalimu 

uzingatie matumizi sahihi ya vituo ili kumjengea mwanafunzi matamshi na lafudhi 

sahihi ya Kiswahili. 

Kusalimiana na Kuagana 

Somo la 1: Tusalimiane asubuhi 

Sura ya Kwanza 

Ujuzi: Kujieleza kwa usahihi katika muktadha wa kusalimiana na watu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kujieleza katika muktaha wa kusalimiana na watu 

mbalimbali wakati wa asubuhi. 

Muda: Vipindi 5 

Zana/vifaa: Picha za kusalimiana za watu mbalimbali 

Hatua: 

1. Wapange wanafunzi kwenye mduara kisha uwaelekeze waimbe wimbo wa 

“Tuamkapo asubuhi tuwasalimu wazazi, shikamoo baba, shikamoo mama. Hiyo 

ndiyo tabia njema. 

2. Wachague baadhi yao waeleze jinsi wanavyowaamkia wazazi wao asubuhi. 

Pia baadhi yao waeleze jinsi wanavyosalimiana wenyewe kwa wenyewe. 

3. Waongoze wanafunzi kutazama picha za kusalimiana zilizo kwenye kitabu chao. 

4. Waongoze wanafunzi waigize kusalimiana kama ilivyoonyeshwa katika kitabu chao 

zoezi A. 

5. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi zaidi ya kusalimiana bila ya kuangalia vitabu 

vyao. 

Tafakuri: Waongoze wanafunzi wajibu maswali haya ya tafakuri: 

1. Kusalimiana kuna faida gani? 

2. Wewe umefaidikaje na somo hili? 

10

Somo la 2: Tusalimiane mchana 

Ujuzi: Kujieleza kwa usahihi katika muktadha wa kusalimiana na watu. 


mbalimbali wakati wa mchana. 


Zana/vifaa: Picha za watu wa umri mbalimbali wakisalimiana. 

Hatua: 

2. Wasalimie wanafunzi kwa kusema: Habari za Mchana? Waelekeze wajibu. Ni nzuri, 

Shikamoo mwalimu. 

3. Itikia salamu kwa kusema Marahaba. 

4. Waongoze wanafunzi wasalimiane kwa kusema Habari za Mchana na kuitikia: Ni 

nzuri 

5. Waongoze wanafunzi watazame picha za kusalimiana wakati wa mchana zilizopo 

kwenye kitabu chao 

6. Waongoze wanafunzi waigize kusalimiana kama ilivyooneshwa katika kitabu chao zoezi 

B. 

7. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi zaidi ya kusalimiana mchana bila ya kuangalia 

vitabu vyao. 

Tafakuri: Katika somo lililopita tulijifunza kusalimiana asubuhi. Je, kuna tofauti gani na 

kusalimiana mchana? 

Somo la 3: Tusalimiane jioni 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika muktadha wa kusalimiana na watu. 

Muda: Vipindi 5. 


mbalimbali wakati wa jioni. 

Zana/vifaa: Picha za watu mbalimbali wanaosalimiana. 

Hatua: 

1. Wasalimie wanafunzi kwa kusema: Habari za jioni? Waelekeze Wajibu. Ni nzuri, 

Shikamoo mwalimu. 

2. Itikia salamu kwa kusema Marahaba. 

3. Waongoze wanafunzi wasalimiane kwa kusema Habari za jioni na kuitikia: Ni nzuri 

4. Waongoze wanafunzi watazame picha za kusalimiana wakati wa jioni zilizopo kwenye 

kitabu chao zoezi C 

5. Waongoze wanafunzi waigize kusalimiana kama ilivyooneshwa katika kitabu chao zoezi 

C. 

6. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi zaidi ya kusalimiana wakati wa jioni bila ya 

kuangalia vitabu vyao. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili. Unafikiria tendo la kusalimiana jioni linaanza 

muda gani? 

Somo la 4: Tuagane 

11

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kuagana na watu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kujieleza katika kuaga. 

Kujieleza katika kuitikia anapoagwa. 


Zana/vifaa: Picha za watu wanaoagana. 

Hatua: 

1. Wapange wanafunzi kwenye mduara kisha uwaelekeze waimbe wimbo wa 

“Kwaheri Mwalimu. Sasa ni saa ya kwenda kwetu………” 

2. Wachague baadhi yao waeleze jinsi wanavyowaaga wazazi wao. 

Pia baadhi yao waeleze jinsi wanavyoagana wenyewe kwa wenyewe. 

3. Waongoze wanafunzi watazame picha za kuagana zilizo kwenye kitabu chao. 

4. Waongoze wanafunzi waigize kuagana kama ilivyooneshwa katika kitabu chao 

zoezi D. 

5. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi zaidi ya kuagana bila ya kuangalia vitabu 

vyao. 

6. Fanya marudio na wanafunzi wako namna ya kusalimiana asubuhi, mchana, jioni 

na kisha kuagana kulingana na picha zilizooneshwa katika kitabu cha 

Mwanafunzi zoezi A, B, C na D. Wanafunzi wafanye marudio kwa kuonesha 

Vitendo. 

Waongoze wanafunzi watumie maneno haya katika kusalimiana 

Habari 

za 

asubuhi 

Shikamoo 

Umeshindaje Habari 

za 

mchana 

Habari 

za jioni 

Habari 

za usiku 

Umeamkaje 

Waongoze wanafunzi watumie maneno haya katika kuagana 

asubuhi 

njema, 

mchana 

mwema 

kazi 

njema 

jioni 

njema, 

kwaheri, 

usiku 

mwema 

lala 

salama,. 

usingizi 

mwema 

7. Wapime wanafunzi uelewa wao katika sura hii kwa kuwauliza maswali 

yafuatayo: 

a). Ni nani wanaoamkiwa shikamoo? 

b). Wazazi wanawasalimiaje watoto wao? 

c).Unamsalimiaje kaka asubuhi? 

d). Mwalimu anasalimiwaje? 

e). Unamsalimiaje rafiki yako mchana? 

f). mnamsalimiaje baba jioni? 

g). Unamuagaje mwalimu baada ya masomo? 

h). Unamuagaje baba yako mchana? 

i). Unamuagaje baba yako jioni? 

j). Kwa nini tunawasalimu wazazi wetu? 

12

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili. Unafikiri kwa nini watu wanaagana? 

13

Sura ya pili 

TUJITAMBULISHE 

Somo la 1: Tujitambulishe kwa majina 

Ujuzi: Kujitambulisha kwa ufasaha. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kujitambulisha mwenyewe kwa mtu/ watu wengine. 


Zana/vifaa: Picha za watu wanaotambulishana. 

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi waimbe wimbo wa: “Mwenzetu unaitwa nani? Naitwa 

Neema. Rafiki unaitwa nani? Ninaitwa Mapunda”. 

2. Wapange wanafunzi katika jozi kisha wajitambulishe kwa majina na sehemu 

wanazotoka.. 

3. 

4. Rudia kuwaongoza hivyo mara nyingi hadi kila mwanafunzi aweze kujitambulisha 

kwa ufasaha na kwa kujiamini. 

5. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya pili, na waigize 

matendo ya kujitambulisha yaliyopo katika picha hizo. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili. Kuna faida gani ya kujiambulisha? 

Somo la 2: Tutambulishane 

Ujuzi: Kuwatambulisha watu wengine kwa ufasaha na kwa kujiamini 

Lengo: Mwanafunzi aweze kumtambulisha mtu kwa watu wengine kwa ufasaha. 


Zana/vifaa: Picha za watu wanaotambulishana. 

Hatua: 

1. Wapange wanafunzi katika jozi kisha kila mmoja amtambulishe mwenzake kwa jina. 

2. Waongoze baadhi ya wanafunzi waende mbele ya darasa na kujipanga katika 

makundi matatu ya wanafunzi watano watano. 

3. Waongoze wanafunzi mmoja mmoja kwa kila kundi awatambulishe wenzake kwa 

mwalimu akitaja jina. 

4. Rudia kuwaongoza hivyo mara nyingi hadi kila mwanafunzi aweze kuwatambulisha 

wengine kwa ufasaha na kwa kujiamini. 

5. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya pili, na waigize 

matendo ya kuwatambulisha wengine yaliopo katika picha hizo. 

6. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi ya kutambulishana zaidi darasani. Wafanye 

kama mchezo ufuatao: 

14

Juma: Yule nani? 

Maria: John 

8. Mwalimu wapime wanafunzi uelewa wao katika somo hili kwa kuwauliza 

maswali kwa mfano: 

1. Mwalimu wenu anaitwa nani? 

2. Rafiki yako anaitwa nani? 

3. Wewe unaitwa nani? 

4. Unayekaa karibu naye darasani anaitwa nani? 

5. Dada yako anaitwa nani? 

6. Kaka yako anaitwa nani? 

Tafakuri: Mwalimu waongoze wanafunzi watafakari waliyojifunza katika somo hili kwa 

kuwauliza maswali. Kwa mfano, kuna faida gani kujua jina la mwenzako? 

15

Sura ya tatu 

TUTAJE MAJINA YA VITU MBALIMBALI 

Somo la 1: Tutaje vitu vilivyo karibu 

Ujuzi: Kujieleza kwa kutaja majina ya vitu villivyo karibu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kutambua vitu vilivyo karibu katika umoja na wingi. 


Zana/vifaa: viti, meza, madawati, kalamu, chaki na ubao 

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi waoneshe vitu vilivyo karibu nao. Waongoze wavitaje vitu 

hivyo katika umoja na wingi. 

2. Waongoze wanafunzi wachache waende mbele ya darasa na kujipanga katika 

makundi ya wanafunzi watano watano. Kisha waongoze kila mwanakikundi ataje 

vitu vilivyo nyumbani kwao. 

3. Waongoze wanafunzi waangalie picha katika vitabu vyao sura ya tatu zoezi A 

kuhusu vitu vilivyo karibu. 

4. Wanafunzi wajibu kwa mdomo maswali yaliyo chini ya picha hizo. 

5. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi ya marudio ya kutaja vitu vilivyo karibu 

darasani mwao. Vitu hivyo ni kama; vitabu, madawati, rula, chaki na ubao wa 

mwalimu. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili. Je, unafurahia kujua majina ya vitu mbalimbali? 

Somo la 2: Tutaje vitu vilivyo mbali 

Ujuzi: Kujieleza katika umoja na wingi kwa vitu vilivyo karibu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kutambua vitu vilivyo mbali katika umoja na wingi. 


Zana/vifaa: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonesha vitu vilivyo mbali nje ya darasa 

kama miti, milima, barabara, mawe, ua na maua. 

Hatua: 

1. Waoneshe kisha waongoze wanafunzi wataje majina ya vitu mbalimbali 

vilivyochorwa katika kadi. 

2. Wapange wanafunzi katika makundi ya watano watano kisha watoke nje ya darasa na 

kuangalia vitu mbalimbali kama miti, majani, maua na kadhalika.wazunguke 

walivyoona. . 

3. 

3. 3.Baada ya kurudi darasani mwanafunzi mmoja baada ya mwingine aoneshe kitu 

kimoja anachokiona nje ya darasa, Kwa mfano zile ni kamba, ile ni miti. 

16

4. 4. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao, sura ya tatu zoezi B 

kuhusu vitu vilivyo mbali. 

5. 5.Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu chao sura ya tatu zoezi A na B kisha wajibu 

kwa mdomo maswali yafuatayo. 

a. Kitabu hiki kina rangi gani? 

b. Kisu kina kazi gani? 

c. Lile gari lina rangi gani? 

d. Mbele ya Mlima Kilimanjaro kuna nini? 

e. Vile vitunguu ni vingapi? 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.Ni nini kilichokufurahisha katika somo hili? 

17

TUHESABU VITU 

Somo la 1: Tutaje vitu vinavyohesabika 

sura ya NNE 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kueleza vitu 

Lengo: Mwanafunzi aweze: a). Kutaja vitu mbalimbali vinavyohesabika. 

b). Kuhesabu kwa usahihi vitu mbalimbali. 


Zana/vifaa: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonyesha vitu vinavyohesabika kama vile 

kalamu, karatasi, kikombe, mayai, shati, gauni, daftari, dawati na kadhalika 

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi wataje majina ya vitu mbalimbali vinavyohesabika 

vilivyochorwa katika kadi. 

2. Waoneshe wanafunzi vitu kama kalamu, karatasi, kikombe, mayai, shati, gauni, 

daftari, dawati kisha waulize kama vinaweza kuhesabika kwa mfano Je, tunaweza 

kuhesabu kalamu? 

3. Muite mwanafunzi mmoja mmoja apite mbele ya darasa na kuhesabu vitu hivyo. 

4. Waongoze wanafunzi mmoja baada ya mwingine aoneshe kitu kimoja anachokiona 

ndani ya darasa ambacho kinahesabika. 

5. Rudia kuwaongoza wanafunzi kutaja vitu vinavyohesabika hadi mwanafunzi wote 

waweze kuvitaja kwa usahihi na kwa kujiamini. 

6. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya nne zoezi A kuhusu 

vitu vinavyohesabika. 

7. Wanafunzi wajibu kwa mdomo maswali yaliyo chini ya picha za zoezi A.Wanafunzi 

warudie kufanya mazoezi katika kujibu maswali hayo mpaka kila mmoja wao 

ayamudu vizuri. 

18

8. Warejeshe wanafunzi katika mazungumzo mafupi yaliyo katika vitabu vyao sura ya 

nne zoezi A la vitu vinavyohesabika. Waongoze wanafunzi wayaigize. 

9. Waongoze wanafunzi wajibu maswali yafuatayo wakizingatia vitabu vyao sura ya 

nne zoezi A sehemu za vitu vinavyohesabika. 

Tafakuri: Waongoze wanafunzi watafakari walichojifunza katika somo hili kwa 

kuwauliza maswali. Kwa mfano,ukijua kuhesabu vitu unapata faida gani? 

Somo la 2: Tutaje vitu visivyohesabika 

Ujuzi: Kujieleza katika kutaja vitu visivyohesabika 

Lengo: Mwanafunzi aweze kutaja majina ya vitu visivyohesabika. 


Zana/vifaa: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonesha vitu visivyohesabika: 

maji, maziwa, sukari, mchanga, wino, unga na kadhalika 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi zilizochorwa vitu visivyohesabika kisha wataje majina ya 

vitu hivyo. 

2. Waongoze wanafunzi wataje vitu vingine visivyohesabika vilivyopo katika mazingira 

ya shuleni na nyumbani. 

3. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya nne zoezi B kuhusu 

vitu visivyohesabika. 

4. Kisha waongoze wajibu kwa mdomo maswali yaliyo chini ya picha hizo.Wanafunzi 

warudie kufanya mazoezi katika kujibu maswali hayo mpaka kila mmoja wao 

ayamudu vizuri. 

5. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi yafuatayo kwa ukizingatia picha zilizo 

katika kitabu cha mwanafunzu sura ya nne zoezi A na B kuhusu vitu vinavyohesabika 

na visivyohesabika. 

a. Darasani kwenu kuna madawati mangapi? 

b. 

c. Unaweza kula samaki wangapi? 

d. 

e. Una madaftari mangapi? 

f. Una kalamu ngapi? 

g. Darasani kwenu kuna mbao ngapi za kuandikia? 

h. Pale sokoni kwenu kuna maduka mangapi? 

i. Unapenda kunywa vikombe vingapi vya chai? 

Tafakuri: Mwalimu waulize wanafunzi swali hili. Je, umelifurahia somo hili? Kitu 

gani kimekufurahisha? Sehemu gani hukuilewa vizuri?. 

19

Sura ya tano 

Tuombe kitu au huduma 

Somo la 1: Tuombe kwa adabu 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kuomba kitu kwa adamu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kuomba kitu kwa adabu. 


Zana/vifaa: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonyesha matendo mbalimbali ya 

wanafunzi wakiomba vitu kwa adabu. Matendo hayo ni kama: 

Msichana anamwomba chakula mama yake. 

Mvulana anamwomba baba yake amnunulie kitabu. 

Hatua: 

1. Waulize wanafunzi, unapotaka kuomba kalamu, kitabu au chakula unasemaje? 

2. Wapange wanafunzi kutika jozi kisha waigize namna ya kuombana vitu mbalimbali 

kwa adabu. 

3. . 

4. 

3. Wabadilishe wanafunzi katika jozi ili waunde jozi nyingine kisha waendelee na zoezi 

hilo la kuombana vitu au huduma mbalimbali kwa adabu. Mwanafunzi mmoja 

amwombe mwenzake amuokotee kalamu au 

amchane nywele 

4. 

4.Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya tano zoezi A 

kuhusu kuomba vitu au huduma kwa adabu. 

5. Waongoze wanafunzi waigize matendo yaliyopo katika picha hizo.Wanafunzi 

warudie kufanya matendo ya kuigiza mpaka kila mmoja wao ayamudu vizuri. 

6. Waongoze wanafunzi watazame kadi zinazoonesha matendo mbalimbali ya 

wanafunzi wakiomba vitu kwa adabu 

7. 

Tafakuri: Mwalimu waulize wanafunzi swali hili.Kwa nini tunaomba kitu kwa adabu? 

Somo la 2: Tukubali kwa adabu 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kukubali kitu kwa adamu 

Lengo: Mwanafunzi aweze kukubali kitu au huduma kwa adabu. 


Zana: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonesha matendo ya kukubali kwa adabu. Kadi 

ioneshe matendo kama hivi: Juma akipokea kitabu kwa adabu kutoka kwa mwalimu. 

Roza akipokea zawadi kwa adabu.kutoka kwa 

shangazi 

20

Hatua: 

1. Waulize wanafunzi, unapopewa zawadi na kukubali kuipokea unafanyaje? 

2. Wapange wanafunzi katika jozi. 

3. Waongoze wanafunzi waigize kukubali kitu au huduma kwa adabu. 

4. Wapange wanafunzi katika jozi kisha waigize namna ya kukubali kitu au huduma kwa adabu. 

4. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya tano kuhusu zoezi B 

kuhusu kukubali vitu au huduma kwa adabu. 

5. Waongoze wanafunzi waigize matendo yaliyomo katika picha za zoezi B . 

6. Wanafunzi warudie kufanya matendo ya kuigiza mpaka kila mmoja wao ayamudu vizuri. 

7. Waongoze wanafunzi watazame kadi zinazoonesha matendo ya kukubali kwa adabu kisha 

waigize matendo yaliyo katika kadi hizo. 

8. 

9. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili Je unafurahia mtu akikubali kitu kwa adabu? 

Somo la 3: Tukatae kwa adabu 

Somo la 3: Tukataa kwa adabu 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kukataa kitu au huduma kwa adamu 

Lengo: Mwanafunzi aweze kukataa kitu au huduma kwa adabu. 


Zana/vifaa: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonesha matendo ya kukataa kwa adabu. 

Matendo kama: Mvulana anakataa kupokea sahani ya matunda kwa kuonesha 

viganja. Msichana anakaribishwa soda na mvulana lakini anaikataa kwa adabu. 

Hatua: 

1. Waulize wanafunzi, unapokataa kitu unasemaje? 

2. Wapange wanafunzi kwa jozi darasani 

3. Waongoze wanafunzi katika jozi wachunguze picha zilizo kwenye kadikisha waigize 

matendo yatokanayo na kadi hizo wakitumia maneno kama samahani, sihitaji, nimetosheka, 

nimeshahudumiwa na kadhalika. 

4. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya tano zoezi C kuhusu 

kukataa vitu au huduma kwa adabu kisha waigize matendo ya picha hizo. 

5. .Wanafunzi warudie kufanya matendo ya kuigiza mpaka kila mmoja wao ayamudu vizuri. 

6. Mwalimu tunga wimbo au dayolojia inayohusu kukataa kwa adabu kisha wanafunzi 

waimbe au kuigiza 

Tafakuri: Mwalimu waulize wanafunzi Je, unaweza kukataa kwa adabu? Onesha namna 

21

unavyoweza kukataa kwa adabu? 

Somo la 4: Tushukuru kwa adabu 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kushukuru kwa adamu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kushukuru kwa adabu. 


Zana/vifaa: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonesha matendo ya kushukuru kwa 

adabu. Matendo hayo ni kama; mtoto anamshukuru mama yake baada ya kula. Babu 

anamshukuru mjukuu kwa kumpa fedha. 

Hatua: 

1. Waulize wanafunzi, unapopewa zawadi unasemaje? 

2. Wapange wanafunzi katika jozi kisha wachunguze picha zilizo kwenye kadi na waigize 

matendo yatokanayo na kadi hizo wakitumia maneno kama asanteni sana, nashukuru, 

ahsante kwa kushukuru na kadhalika 

3. 

4. 

5. Waongoze wanafunzi kuangalia picha katika vitabu vyao sura ya tano zoezi D kuhusu somo 

la kushukuru kwa adabu 

6. Waongoze wanafunzi waigize matendo yaliyomo katika picha hizo.Wanafunzi warudie 

kufanya matendo ya kuigiza mpaka kila mmoja wao ayamudu vizuri. 

7. Mwalimu tunga wimbo au mazungumzo yanayohusu kushukuru kwa adabu kisha 

wanafunzi waimbe au waigize mazungumzo hayo.. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.Unawashukuruje wazazi wako wanapokupa zawadi? 

NIMEKOMEA HAPA KWA LEO 

Somo la 5: Tuombe Radhi 

Ujuzi: Kujieleza kwa ufasaha katika kuomba radhi. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kuomba radhi kwa ufasaha.. 


Zana: Kadi mbalimbali zilizochorwa picha zinazoonesha matendo mbalimbali ya kuomba 

radhi. Kwa mfano: Mwanafunzi msichana anaomba radhi kwa mwalimu kwa 

kutohudhuria masomo kwa sababu ya kuumwa. 

Mfanyakazi mwanamume anaomba radhi kwa mwajiri wake kwa kuchelewa kufika 

kazini 

1. Hatua: Waulize wanafunzi, unapotaka kuomba radhi unasemaje? 

2. Wapange wanafunzi katika jozi kisha wachunguze picha zilizochorwa kwenye kadi 

zinazoonesha matendo mbalimbali ya kuomba radhi 

22

3. . 

4. Waongoze wanafunzi waigize matendo yaliyomo katika kadi hizo wakitumia maneno kama 

Samahani, naomba radhi, naomba nisamehe na kadhalika. 

5. Waongoze wanafunzi watazame picha katika vitabu vyao sura ya tano zoezi E kuhusu 

kuomba radhi. 

6. Waongoze waigize matendo yalio katika picha hizo. 

7. Wanafunzi warudie kufanya matendo ya kuigiza mpaka kila mmoja wao ayamudu vizuri. 

8. Mwalimu, tunga wimbo au mazungumzo yanayohusu kuomba radhi ili wanafunzi 

wayaigize. 

9. Waongoze wanafunzi wafanye zoezi F la marudio lililomo katika sura ya tano ili waweze 

kufanya marudio ya kuomba kitu au huduma kwa adabu, kukubali kwa adabu, kukataa kwa 

adabu, kushukuru kwa adabu na kuomba radhi kwa ufasaha.. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi maswali ili aweze kutafakari waliyojifunza katika somo hili. 

Kwa mfano, kumwomba mwenzako radhi kuna faida gani? 

23

Kusoma Kwa Utambuzi Na Kuandika 

Sura ya sita 

Somo la 1 a): Kusoma irabu a: 

Ujuzi: Kusoma herufi usahihi na kwa utambuzi. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi a 

Muda: vipindi 2 

Zana: Kadi za herufi a na picha ya birika. 

Chora irabu hizi kwa kufuata zilivyoandikwa katika:Kitabu cha Kufundishia Kusoma na 

Kuandika, TPH 

Hatua: 

1. Andika herufi a ubaoni. 

2. Isome hiyo herufi zaidi ya mara nne a a a a a ……….. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi a kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe unavyosoma, 

kwa safu na kisha mmoja mmoja. 

4. Rudia kufanya hivyo mara nyingi hadi uhakikishe kuwa kila mwanafunzi anaweza kuitambua 

vizuri herufi hiyo. 

8. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi a kwenye kadi hizo, baadaye 

iliyochorwa kikombe. 

9. Andika ubaoni herufi a nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome a hizo kwa pamoja, kwa vikundi na kisha mmoja mmoja 

Somo la 1 (b): Kuandika irabu a 

Ujuzi: kuandika herufi kwa usahihi Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi a kwa hati ya 

chapa yenye vikonyo. 

Muda: Kipindi 3 

Zana: Vijiti, kalamu, vibao. 

Hatua: 

1. Andika mchoro huu ubaoni. 

Mchoro wa herufi a 

aaaaaaaaaaaaaaaaaaa 

24

2. Waongoze wanafunzi kufuatisha mchoro huo hewani kwa kutumia penseli.. 

3. Waongoze wanafunzi kuandika mchoro huo mchangani kwa kutumia vijiti. 

4. Baada ya kurudi darasani andika mchoro huo ubaoni, wanafunzi wote wafuatishe hewani 

wakiwa wameshika vijiti vyao. 

5. Kila mwanafunzi apewe kibao cha kuandikia kisha achore mchoro huo kwenye kibao kwa 

kutumia chaki. 

6. Waelekeze wanafunzi namna ya kushika penseli kwa usahihi. 

7. Wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na mwalimu apite akiwasaidia 

namna ya: (a) Kukaa 

(b) Kushika kalamu 

(c) Kuchora 

8. Fuatisha herufi a kwa kurudia mchoro 

(Mchoro wa herufi a) 

10. Waongoze wanafunzi waandike herufi a ikiwa peke yake bila kuwa kwenye mchoro. 

11. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi a kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili. Kitu gani kimekufurahisha katika kujifunza 

kuandika herufu a ? 

Somo la 2 (a): Kusoma irabu e 

Ujuzi: Kusoma kwa usahihi na kwa utambuzi . 

Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi e 


ZanaVifaa: Kadi za herufi e na picha ya pete 

Hatua: 

1. Andika herufi e ubaoni. 

2. Isome hiyo herufi zaidi ya mara nne e e e e e …….. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi e kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 

unavyosoma, kwa vikundi na mmoja mmoja. 



5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi e kwenye kadi hizo. 

6. Andika ubaoni herufi e nyingi za ukubwa tofauti kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome e hizo kwa pamoja, kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

25

Somo la 2 (b): Kuandika irabu e. 

Ujuzi: Kuandika he 

Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi e kwa hati ya chapa yenye vikonyo. 


Zana/vifaa: Vijiti, kalamu, vibao. 

Hatua: 

1. Andika mchoro huu ubaoni 

Mchoro wa herufi e 

eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee 

2. Waongoze wanafunzi kufuatisha kuandika mchoro huo hewani kwa kutumia penseli. 




5. Waongoze wanafunzi waandike herufi e kwenye vibao vyao. Pia wajaze vibao vyao kwa 

kuandika herufi hiyo. 

6. Wanafunzi wafuatishe mchoro huo madaftarini mwao na mwalimu apite akiwasaidia namna 

ya: (a) Kukaa 


(c) Kuchora 

(Mchoro wa herufi e) 

10. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi e kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

Tafakuri: Kwa nini herufi e inafananishwa na umbo la embe? 

Somo la 3 (a): Kusoma irabu i 

Ujuzi: Kusoma kwa utambuzi na kuandika 

Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi i 


Zana: Kadi za herufi i na picha ya fimbo 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi i. 

2. Isome hiyo herufi zaidi ya mara nne i i i i i …… 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi i kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 

unavyosoma kwa vikundi na mmoja mmoja. 

4. Rudia kufanya hivyo mara nyingi hadi uhakikishe kuwa kila mwanafunzi ameweza kuitambua 

na kuisoma vizuri herufi hiyo. 

5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi kwenye kadi hizo. 

6. Andika ubaoni herufi nyingi za ukubwa tofauti kwa kutumia chaki za rangi mbalimbali. 

26

7. Waongoze wanafunzi wasome i hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

Somo la 3 (b): Kuandika irabu i 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi i kwa hati ya chapa yenye vikonyo. 


Zana: vijiti, kalamu, vibao. 

Hatua: 


Mchoro wa herufi i 

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 

2. Rudia michoro iliyoonyeshwa hapo juu kwa kuiandika hewani, mchangani, ukisema kwa 

Kwa sauti “chini, panda juu chini panda juu” 

“Nukta, nukta, nukta”…………………………… 

4. Baada ya kurudi darasani rudia tena kuandika mchoro huo huo ubaoni, wanafunzi wote 

wafuatishe hewani wakiwa wameshika vijiti vyao. 

5. Wanafunzi wafuatishe mchoro huo madaftarini mwao na mwalimu apite akiwasaidia namna 

ya: (a) Kukaa 


(c) Kuchora 

6. Fundisha herufii kwa kurudia michoro 

(Michoro ya herufi i) 

7.Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi i kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

Somo la 4 (a): Kusoma irabu O 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi 


Zana: Kadi za herufi na picha ya mpira 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi 

2. Isome hiyo herufi zaidi ya mara nne 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 


27



5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi kwenye kadi hizo. 

6. Andika ubaoni herufi nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

Somo la 18(b): Kuandika irabu 

Ujuzi: kuandika 

Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi 

Muda: Kipindi 1. 


Hatua: 

kwa hati ya chapa yenye vikonyo. 


2. Waongoze wanafunzi kufuatisha kuandika mchoro huo hewani kwa kutumia kalamu. 

3. Waongoze wanafunzi kuandika mchoro huo mchangani kwa kutumia kijiti. 




namnaya: (a) Kukaa 


(c) Kuchora 

6. Fundisha herufi kwa kurudia mchoro 

(Mchoro wa herufi 

7.Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.Kuna tofauti gani katika kuandika herufi e na herufi O. 

Somo la 5 (a): Kusoma irabu u 

Ujuzi: Kusoma kwa utambuzi na kuandika sentensi na habari fupi. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi u 


Zana: Kadi za herufi u na picha ya kikombe 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi u 

2. Isome hiyo herufi zaidi ya mara nne u u u u 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi u kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 


28



5. Waonyeshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi kwenye kadi hizo. 

6. Andika ubaoni herufi nyingi za ukubwa mbalimbali kutumia chaki za rangi mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome u katika vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Andika maneno yafuatayo ubaoni kisha wanafunzi wayasome mmojammoja na katika vikundi 

ua, au oa 

Somo la 5 (b): Kuandika irabu u 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi u kwa hati ya chapa yenye vikonyo. 

Muda: kipindi 1. 


Hatua: 


Mchoro wa herufi u 

2. Rudia michoro iliyoonyeshwa hapo juu kwa kuiandika hewani kisha mchangani 

“ 






(c) Kuchora 

6. Fundisha herufi u kwa kurudia mchoro 

(Mchoro wa herufi u 

7. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi u kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

Marudio ya herufi zilizofundishwa 

a e i o u 

Tunga wimbo wowote unaohusiana na irabu na kuunda sauti kama ufuatao: 

Wimbo wa irabu 

1. Hiyo ndiyo a 

a a a 

29

iko kama birika 

a a a 

2. Hiyo ndiyo e 

e e e 

iko kama pete 

e e e 

3. Hii ndiyo i 

i 

i i 

iko kama fimbo 

i 

i i 

3. Hii ndiyo o 

o o o 

iko kama mpira 

o o o 

3. Hii ndiyo u 

u 

u u 

iko kama kikombe 

u u u 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.Kitu gani kimekufurahisha katika somo hili. Ni 

sehemu gani ambayo hukuielewa? 

Somo la 6 (a): Kusoma herufi b 


Kusudi: Mwanafunzi aweze kusoma herufi b 


Vifaa: Kadi za herufi b 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi b 

2. Isome hiyo herufi zaidi ya mara nne b b b b…………… 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi b kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 

30




5. Waonyeshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi b kwenye kadi hizo. 

6. Andika ubaoni herufi b nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali 

7. Waongoze wanafunzi wasome b hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Andika silabi zifuatazo ba be bi bo bu kisha wanafunzi wazizome kwa sauti mmoja mmoja 

na katika vikundi. 

Somo la 6 (b): Kuandika herufi b 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi b 


Zana: Vijiti, penseli, vibao. 

Hatua: 


Mchoro wa herifi b 

b b b b b b b b b b b b b b b b b b 








(c) Kuchora 

6. Fuatisha herufi b kwa kurudia mchoro. 

(Mchoro wa herufi b) 

7. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi b kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 


a e i o u b 

bibo bei bia bao bua iba boa bibi aibu bubu 

Wanafunzi waorodheshe maneno zaidi wanayoyajua katika madaftari yao. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili. Herufi b unaweza kuifananisha na kitu gani? 

31

Somo la 7 (a): Kusoma herufi ch 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi Ch 


Zana/Vifaa: Kadi za herufi Ch na Kadi za silabi cha che chi cho chu 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi Ch 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne Ch Ch Ch Ch…………. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi Ch kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 



na kuzisoma vizuri herufi hiyo. 

5. Waonyeshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi Ch kwenye kadi hizo. Kisha 

waelekeza wazisome kwa sauti mmoja mmoja. 

6. Wape wanafunzi kadi za silabi cha, che, chi, cho, chu kisha waelekeze wazisome kwa sauti 

mmoja mmoja. 

7. Andika ubaoni maneno haya kisha waongoze wanafunzi wayasome mmoja mmoja: 

chai, cheche, chui, chache, acha, choo, chachu 

12. Waongoze wanafunzi wachunguze picha zipi?...... na kisha waongoze wasome maneno 

yaliyo chini ya picha hizo. 

Somo la 7 (b): Kuandika herufi ch 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi Ch 


Zana: Kadi za herufi Ch, vibao 

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi wachore mchoro wa ch kwa kuanza na hatua ya hewani na kisha 

vibaoni mwao. 

2. Mwalimu aandike michoro ifuatayo ubaoni. 

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc 

C C C C C C C C C C C C C C C C C C C 

3. Endelea kufundisha mchoro ufuatao ubaoni. 

32

h 

h h h h h h h h h h h h 

4. Mwalimu awaongoze wanafunzi kufuatisha michoro hiyo hewani, mchangani na vibaoni. 

5. Waongoze wanafunzi wanakili kwenye madaftari yao michoro iliyopo ubaoni kujaza ukurasa. 

6. Waelekeze wanafunzi waandike herufi Ch ubaoni kwa kufuata hatua zifuatazo 

Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch Ch 

7. Wanafunzi wafanye mazoezi ya kuandika herufu Ch kujaza mistari miwili. 

8. Waongoze wanafunzi waandike silabi cha, Che, Chi, Cho, chu kwenye vibao vyao. Kila 

silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

9. Waongoze warudie kufanya hivyo mara nyingi hadi uhakikishe kuwa kila mwanafunzi 

ameweza kuitambua na kuiandika vizuri silabi hiyo. 

13. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2). Waongoze wachunguze picha na 

waandike maneno yaliyo chini ya picha hizo kwa kujaza nafasi. 

Tafakuri: Taja maneno mengine matatu yanayoanza na ch. 

Somo la 8 (a): Kusoma herufi d 

Ujuzi: Kusoma kwa utambuzi 

Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi d 


Zana: Kadi za herufi d na kadi za silabi za da de di do du 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi d 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne d d d d………… 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi d kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi d kwenye kadi hizo. Kisha 

waelekeze wazisome kwa sauti mmoja mmoja. 

6. Andika ubaoni herufi d nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome d hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi da de di do du kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu sura ya sita (6.2). Kisha wachunguze picha na wasome 

kwa sauti mmoja mmoja majina yaliyo chini ya picha hizo. 

33

Somo la 8 (b): Kuandika herufi d 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi d 



Hatua: 


Mchoro wa herifi d 

ddddddddddddddddddddddddddddd 





5. Wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na mwalimu upite ukiwaelekeza 



(c) Kuchora 

(Mchoro wa herufi d) 

6. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi d kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

7. Waongoze wanafunzi waandike silabi da de di do du kwenye vibao vyao. Kila silabi 

iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

8. Waelekeze wanafunzi waandike silabi na maneno yafuatayo: madaftarini mwao 


da de di do du 

dada debe dobi dua ibua bibi abudu bubu 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.D inatifautianaje na b? 

Somo la 9 (a): Kusoma herufi f 

34


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi f 


Zana: Kadi za herufi f kadi za silabi za fa, fe, fi, fo, fu 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi f 

2. Isome kwa utaratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne f f f f………………….. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi f kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi f kwenye kadi hizo. Kisha 

waelekeze wazisome kwa sauti kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

6. Andika ubaoni herufi f nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome f hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi fa fe fi fo fu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu chao sura ya sita (6.2) kisha wachunguze picha na 

wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo. 

Somo la 9 (b): Kuandika herufi f 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi f 



Hatua: 

1. Andika mchoro wa f ubaoni 

Mchoro wa herifi f 

f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f f 





5. Waongoze wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na upite ukiwaelekeza 

Namna ya: (a) Kukaa 

(b) Kushika pensili 

(c) Kuchora 

(Mchoro wa herufi f) 

35

6. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi f kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

7. Waongoze wanafunzi waandike silabi fa fe fi fo fu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


8. Waelekeze wanafunzi wanakili silabi na maneno yafuatayo: 


a e i o u 

b ch d e f 

dafu fua bafu adui fofofo dau doa cheo udi chui 

Tafakuri: Kwa nini herufi f inafananishwa na bakora? 

Somo la 10 (a): Kusoma herufi g 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi g 


Zana: Kadi za herufi g na kadi za silabi ga ge gi go gu 

Hatua: 

1. Andika herufi g ubaoni 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne g g g g……….. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi g kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi g kisha waelekeze wazisome kwa 

sauti mmoja mmoja. 

6. Andika ubaoni herufi g nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome g hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ga ge gi go gu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu chao sura ya sita (6.2) kisha wachunguze picha na 

wasome kwa sauti maneno yaliyo chini ya picha hizo 

Somo la 10 (b): Kuandika herufi g 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi g. 



36

Hatua: 

1. Andika mchoro g ubaoni. 

Mchoro wa herifi g 





5. Wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na upitie ukiwaelekeza 


(b) Kushika penseli 

(c) Kuchora 

(Mchoro wa herufi g) 

6. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi g kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

7. Wape wanafunzi kadi za silabi ga ge gi go gu kisha waelekeze waziandike kwenye vibao 

vyao. Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

8. Warejeshe wanafunzi kwenye vitabu vyao sura ya sita (6.2) kisha wachunguze picha na 

waandike majina ya vitu vilivyo kwenye picha hizo. 

9. Waelekeze wanafunzi wanakili kwenye madaftari yao maneno yaliyo kwenye jedwali 

lifuatalo: 

gogo gego iga figo dogo 

gofu figa fagio fua dafu 

Tafakuri: Taja maneno matatu mengine ambayo yanaweza kuundwa na herufi g. 

Somo la 11 (a): Kusoma herufi h 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi h 


Zana: Kadi za herufi h na za silabi ha, he, hi ho hu 

Hatua: 

1. Andika herufi h ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne h h h h ……….. 

3. Waongoze wanafunzi wasoma herufi h kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 

37




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi h. Kisha waelekeze wazisome 

kwa sauti mmoja mmoja. 

6. Andika ubaoni herufi h nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome hizo h kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ha he hi ho hu kisha waelekeze wazisome kwa sauti 

mmoja mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi kwenye vitabu vyao sura ya sita (6.2) kisha wachunguze picha na 


Somo la 11 (b): Kuandika herufi h 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi h 


Zana: vijiti, penseli, vibao. 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa h ubaoni. 

Mchoro wa herifi h 





5. Waongoze wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na upite ukiwaelekeza 



(c) Kuchora 

(Mchoro wa herufi h) 

6. Wape wanafunzi kazi ya kuandika herufi h kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

7. Wape wanafunzi kadi za silabi ha he hi ho hu kisha waelekeze waziandike kwenye vibao 

vyao. Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

8. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao sura ya sita (6.2) wachunguze picha na kunakili 

majina yaliyo chini ya picha hizo. 

Tafakuri: Taja majina mengine yanayoanzia na herufi h. 

Somo la 12 (a): Kusoma herufi j 

38


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi j 


Zana: Kadi za herufi j na za silabi ja je ji jo ju 

Hatua: 

1. Andika herufi j ubaoni 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne j j j j………………….. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi j kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi j. Kisha waelekeze wasoma kwa 


6. Andika ubaoni herufi j nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome j hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ja je ji jo ju kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) wachunguze picha na 


Somo la 12 (b): Kuandika herufi j 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi j 



Hatua: 

1. Andika mchoro wa j ubaoni. 

Mchoro wa herifi j 

j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j 

2. Waongoze wanafunzi wafuatishe kuandika mchoro huo hewani kwa kutumia penseli. 




5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi j pamoja na irabu zote kuunda ja, je, ji, jo, ju. Kila 

silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

6. Andika silabi hizi ubaoni kisha wape wanafunzi kazi ya kuziandika madaftarini mwao: ja je 

39

ji jo ju kujaza ukurasa ili wapate mazoezi ya kutosha. 

7. Warejeshe wanafunzi kwenye vitabu vyao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi j kisha 

wachunguze picha na waandike maneno yaliyo chini ya picha hizo. 

Tafakuri: Kwa nini tunapenda kuifananisha herufi na vitu halisi? 

Somo la 13 (a): Kusoma herufi k 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi k. 


Zana: Kadi za silabi ka, ke, ki, ko, ku 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi k ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne k k k k …………. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi k wa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 

Unavyosoma kwa vikundi na mmoja mmoja. 



5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi k kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi k nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali 

7. Waongoze wanafunzi wasome k hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ka ke ki ko ku kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi 

kwachunguze picha na wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo. 

Somo la 13 (b): Kuandika herufi k 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi 


Zana: Vijiti, penseli, vibao au picha za manila. 

Hatua: 

1. Andika mchoro huu ubaoni k. 

Mchoro wa herifi k 

40

k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k 




4. Wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari ya na mwalimu apite akiwasaidia namna 

ya: (a) Kukaa 


(c) Kuchora 

5. Wape wanafunzi kazi ya kuandika silabi ka, ke, ki, ko, ku kujaza ukurasa. 

6. Waelekeze wanafunzi waandike herufi k pamoja na irabu zote kuunda ka, ke, ki, ko, ku. 

Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja 

7. Waongoze wanafunzi waandike silabi ka ke ki ko ku kwenye vibao vyao. Kila silabi 


Tafakuri: Taja maneno matatu yenye herufi k 

Somo la 14 (a): Kusoma herufi l 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi l. 


Zana: Kadi za silabi la, le, li, lo, lu 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi l ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne l l l l …………. 

3. Waongoze wanafunzi kusoma herufi l wa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi l kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi l nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali 

7. Waongoze wanafunzi wasome l hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi la le li lo lu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya l 

wachunguze picha na kisha wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo. 

Somo la 14 (b): Kuandika herufi l 


41

Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi l. 


Zana: Vijiti, penseli, vibao 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa l ubaoni. 

Mchoro wa herifi k 

l l l l l 




4. Waongoze wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na upite ukiwaelekeze 

namna ya: 

(a) Kukaa 


(c) Kuchora 

5. Andika silabi hizi ubaoni la, le, li, lo, lu kisha waelekeze wanafunzi waziandike silabi 

hizo kujaza ukurasa. 

6. Waongoze wanafunzi waandike silabi la le li lo lu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


7. Wanafunzi wasome kwa sauti na wanakili maneno yafuatayo: 

lile, lala, lea, lilia, loa, lako, kile, kila, 

10. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyaoura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi l 

wachunguze picha na kisha waandike maneno yaliyo chini ya picha hizo. 

Tafakuri: Taja majina matatu ya watu yanayoanza na l. 

Somo la 15 (a): Kusoma herufi m 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi m. 


Zana: Kadi za herufi m na silabi ma me mi mo mu. 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi m ubaoni 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne m m m m ………… 

42

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi m kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi m kisha waelekeze wazisome 


6. Andika ubaoni herufi m nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome m hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ma me mi mo mu kisha waelekeze wazisome kwa sauti 

mmoja mmoja. 

11. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya 

m wachunguze picha na kisha wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo. 

Somo la 15 (b) Kuandika herufi m 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi m 


Zana/vifaa: Vijiti, penseli, vibao. 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi m ubaoni 

m m m 

2. Waongoze wanafunzi kufuatisha mchoro huo hewani, mchangani na vibaoni. 

3. Baada ya kurudi darasani andika herufi m ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 

wanafunzi wote wafuatishe kwa kufuata hatua zifuatazo: 

m m m m m m m m m m m 

4. Waongoze wanafunzi wafuatishe mchoro huo kwenye madaftari yao na upite ukiwaelekeze 

namna ya: 

(a) Kukaa 

43


(c) Kuchora 

5. Wanafunzi wafanye mazoezi ya kuandika herufi m kujaza mistari miwili. 

6. Waongoze wanafunzi waandike silabi ma me mi mo mu kwenye vibao vyao. Kila silabi 

iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja 

7. Waongoze wanafunzi waandike silabi ma me mi mo mu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


8. Waelekeze wanafunzi waandike herufi m pamoja na irabu zote kuunda silabi ma me mi mo 

mu. Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

9. Waongoze wanafunzi waandike maneno yafuatayo: 

mama, madafu maua, madoido, mia 

12. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi m 


Tafakuri: Watunge sentensi kutumia maneno mama na mimi. 

Somo la 16 (a): Kusoma herufi n 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma herufi n. 


Zana: Kadi za herufi n na silabi na ne ni no nu. 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi n ubaoni 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne n n n n ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi n kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi n kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi n nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome n hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi na ne ni no nu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

11. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya 

n wachunguze picha na kisha wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo 

Somo la 30 (b): Kuandika herufi n 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi n 



Hatua: 

44

1. Andika mchoro wa herufi n ubaoni 

n n n n n n n n n n 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi n ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


n n n n n n n n n n n n n n n 

6. Waongoze wanafunzi waandike silabi na ne ni no nu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


7. Waelekeze wanafunzi waandike herufi n pamoja na irabu zote kuunda silabi na ne ni 

no nu. Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 


nia, noa nani nena nane nne 

9. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi n 


Tafakuri: Kuna tofauti gani kati ya herufi n na m? 

Somo la 17 (a): Kusoma herufi p 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi p. 


Zana: Kadi za herufi p na silabi pa pe pi po pu 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi p ubaoni 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne p p p p ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi p kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi p kisha waelekeze wazisome kwa 


45

6. Andika ubaoni herufi p nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome p hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8Wape wanafunzi kadi za silabi pa pe pi po pu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya p 


Somo la 17 (b): Kuandika herufi p 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi p 


Zana: Vijiti, vibao 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi p ubaoni 

P p p p p p p 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi p ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


P p p p p p p p p p p 

13. Waongoze wanafunzi waandike silabi pa pe pi po pu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


6. Waelekeze wanafunzi waandike herufi p pamoja na irabu zote kuunda silabi pa pe pi po pu. 

Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 


paa, poa papi popo pona pipi 

14. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi p 


46

Tafakuri: Tumia maneno yafuatayo kutunga sentensi kwa mdomo: popo na parura 

Somo la 18 (a): Kusoma herufi r 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi r 


Zana: Kadi za herufi r na silabi ra re ri ro ru 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi r ubaoni 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne r r r r………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi r kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi r kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi r nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome r hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ra re ri ro ru kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

15. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya r 


Somo la 18 (b): Kuandika herufi r 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi r 


Zana: Vijiti, penseli na vibao 

Hatua: 

47

1. Andika mchoro wa herufi r ubaoni 

r r r r r r r r r r 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi r ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze wanafunzi 

wote wafuatishe kwa kufuata hatua zifuatazo: 

r r r r r r r r r r r r 

4. Waongoze wanafunzi waandike silabi ra re ri ro ru kwenye vibao vyao. Kila silabi 


5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi r pamoja na irabu zote kuunda silabi ra re ri ro ru. 



rula, raha, ruka, reli, roho 

7. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi r 


Tafakari: Taja maneno matatu yenye kutumia r 


Somo la 33 (a): Kusoma herufi s 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi S. 

Muda: Kipindi1 

Zana: Kadi za herufi s na silabi sa se si so s 

Hatua: 

1. Andika herufi S ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne s s s s ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi s kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 



48


5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi s kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi s nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome s hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi sa se si so su kisha waelekeze wazisome kwa sauti 

mmommoja. 

16. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya s 

wachunguze picha na kisha wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo 

Somo la 19 (b): Kuandika herufi s 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi s 


Zana: Vijiti, vibao. 

Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi S ubaoni 

S s s s s s s 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi S ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


S s s s s s s s s s s s 

4. Waongoze wanafunzi waandike silabi sa se si so su kwenye vibao vyao. Kila silabi 


5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi s pamoja na irabu zote kuunda silabi sa se si so 

su. Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 

6. Waongoze wanafunzi waandike maneno yafuatayo: Saa, sasa, soma, sura, soko, 

sumu, sio, senema, sisi 

7. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi s 


Tafakuri: Tumia maneno yafuatayo katika sentensi: soko, sasa na soma. 

Somo la 20 (a): Kusoma herufi t 

49


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi t. 


Zana: Kadi za herufi t na silabi za ta te ti to tu. 

Hatua: 

1. Andika herufi S ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne t t t t ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi t kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi t kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi t nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome t hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ta te ti to tu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya t 


Somo la 20 (b): Kuandika herufi t 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi t 



Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi t ubaoni 

t t t t t t t t t t t 


50

3. Baada ya kurudi darasani andika herufi t ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze wanafunzi 

wote wafuatishe kwa kufuata hatua zifuatazo: 

t t t t t t t t t t t t t t 

4. Waongoze wanafunzi waandike ta te ti to tu kwenye vibao vyao. Kila silabi iandikwe 

mara nyingi kujaza mstari mmoja 

5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi t pamoja na irabu zote kuunda silabi ta te ti to tu 


6. Waongoze wanafunzi waandike maneno yafuatayo: tano tikiti tega tisa tone tuma toa tafuta 

7. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi t 


Tafakari: Umefurahia nini kutokana na kujifunza herufi t? 

Somo la 21 (a): Kusoma herufi v 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi v. 


Zana: Kadi za herufi v na silabi za va ve vi vo vu. 

Hatua: 

1. Andika herufi v ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne v v v v ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi v kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi v kisha waelekeze wazisome 


6. Andika ubaoni herufi v nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome v hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi va ve vi vo vu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya v 


51

Somo la 21 (b): Kuandika herufi v 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi v 



Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi v ubaoni 

v v v v v v v v v v v v v v 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi v ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


v v v v v v v v v v v v v v 

4. Waongoze wanafunzi waandike va ve vi vo vu kwenye vibao vyao. Kila silabi iandikwe 

mara nyingi kujaza mstari mmoja 

5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi v pamoja na irabu zote kuunda silabi va ve vi vo vu 


6. Waongoze wanafunzi waandike maneno yafuatayo:Vaa, vua, vuta, viatu, vaeni, vumili, 

vuma, 

7. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi v 


Tafakuri: Taja maneno matatu yanayoanza na herufi v 

Somo la 22 (a): Kusoma herufi w 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi W 


52

Zana: Kadi za herufi w na silabi wa we wi wo wu 

Hatua: 

1. Andika herufi w ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne w w w w w ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi w kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi w kisha waelekeze wazisome 


6. Andika ubaoni herufi w nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome w hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi wa we wi wo wu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya w 


Somo la 22 (b): Kuandika herufi w 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi w 



Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi w ubaoni 

w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi w ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


w w w w w w w w w w w w 

53

4. Waongoze wanafunzi waandike wa we wi wo wu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi v pamoja na irabu zote kuunda silabi wa we wi wo 

wu. Kila silabi iandikwe mara nyingi kujaza mstari mmoja. 


Waite, wao, wenu wote, watu, wima, wodi, wino, weusi, wiki, woga wetu 

7. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi w 


Tafakuri: Kuna tofauti yoyote kati ya herufi w na v? 

Somo la 23 (a): Kusoma herufi y 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi y. 

Mada: Kipindi 1 

Zana: Kadi za herufi y na silabi ya ye yi yo yu. 

Hatua: 

1. Andika herufi y ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne y y y y ………… 

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi y kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi y kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi y nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome y hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi ya ye yi yo yu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya y 


Somo la 23 (b): Kuandika herufi y 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi y 



Hatua: 

54

1. Andika mchoro wa herufi y ubaoni 

y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y y 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi y ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


y y y y y y y y y y 

4. Waongoze wanafunzi waandike ya ye yi yo yu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi y pamoja na irabu zote kuunda silabi ya ye yi yo yu 



yai, yao, yenu yote, yetu, yowe, yule. 

7. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi y 


Tafakuri: Unaweza kutaja maneno yanayoanza na y? 

Somo la 24 (a): Kusoma herufi z 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma herufi z. 

Muda: kipindi 1 

Zana: Kadi za herufi z na silabi za ze zi zo zu. 

Hatua: 

1. Andika herufi y ubaoni. 

2. Isome taratibu hiyo herufi zaidi ya mara nne z z z z ………… 

55

3. Waongoze wanafunzi wasome herufi z kwa sauti, wote kwa pamoja wafuatishe 




5. Waoneshe wanafunzi kadi za rangi mbalimbali zenye herufi z kisha waelekeze wazisome kwa 


6. Andika ubaoni herufi z nyingi za ukubwa mbalimbali kwa kutumia chaki za rangi 

mbalimbali. 

7. Waongoze wanafunzi wasome z hizo kwa pamoja kwa vikundi na kisha mmoja mmoja. 

8. Wape wanafunzi kadi za silabi za ze zi zo zu kisha waelekeze wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja. 

9. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao katika sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi ya z 


Somo la 24 (b): Kuandika herufi z 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika herufi z 



Hatua: 

1. Andika mchoro wa herufi z ubaoni 

z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z 


3. Baada ya kurudi darasani andika herufi z ubaoni kwa kufuata hatua zake, waongoze 


z z z z z z z z z z 

4. Waongoze wanafunzi waandike za ze zi zo zu kwenye vibao vyao. Kila silabi 


56

5. Waelekeze wanafunzi waandike herufi y pamoja na irabu zote kuunda silabi za ze zi zo zu 



Zabibu, zamani, zetu, zeze, zogo, zana, zagaa zimia, zaidi, zege, zizi, zulia 

17. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) kwenye somo la herufi z 


Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno zagaa. 

Somo la 25 (a) Kusoma herufi bw 

Herufi-mwambatano 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano bw: 


Zana: Kadi za silabi bwa, bwe, bwi, bwo, bwu na maneno yenye herufi mwambatano bw 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya bwawa, uulize: Hili nini? Wanafunzi wajibu: Hilo ni 

bwawa. 

2. Andika neno bwawa ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 

walisome kwa sauti mmoja mmoja. 

3. Waonesha wanafunzi neno ubwabwa waulize: Huu ni nini ? Wanafunzi wajibu huo ni 

Ubwabwa. Waelekeze wanafunzi warudie neno ubwabwa kwa sauti ili waweze 

kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya kabwela ubwabwa, bweni, mbweha. 

Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano 

bw wanafunzi wachunguze picha kisha wasome neno bweka lililo chini ya picha hiyo. 

6. Changanya silabi za herufi mwambatano na silabi nyingine kisha waelekeze wanafunzi 

waunde maneno kutokana na silabi hizo. Maneno kama: 

m- bwa, ma- bwa-wa, bweni, bwa-lo 

Somo la 25 (b): Kuandika herufi bw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano bw: 


Zana: Penseli na vibao 

Hatua: 

57

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano bw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 

kwenye vibao vyao. 

Herufi bw 

2. Waelekeze wanafunzi namna ya kuandika herufi mwambatano zifuatazo: Kisha 

wanakili silabi hizo kwenye madaftari yao. 

bwa bwe bwi bwo bwu 

3. Waelekeze wanafunzi waandike maneno yafuatayo yanayotokana na herufi 

mwambatano bw. 

bwawa 

bweni 

ubwabwa 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano 

bw na silabi zingine. 

mbwana ni kabwela 

bwawa limejaa maji 

mbweha ni mnyama mkali sana 

5. Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu chao sura ya sita (6.2) wachunguze picha na 

kunakili maneno yaliyo ndani ya visanduku chini ya picha hiyo. 

Tafakari: Tunga sentensi kwa kutumia neno bweka. 

Somo la 26 (a): Kusoma herufi mwambatano chw 

58


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano chw: 


Zana: Kadi za silabi chwa chwe chwi chwo chwu na maneno yenye herufi mwambatano chw. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya kichwa, uulize: Hiki ni nini? Wanafunzi wajibu: Hicho 

ni kichwa. 

2. Andika neno kichwa ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi neno mchwa waulize: Huyu ni nani ? Wanafunzi wajibu huyo ni 

mchwa. Waelekeze wanafunzi warudie neno ubwabwa kwa sauti ili waweze kulitamka 

vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya kichwa Mchwa. Waongoze 

wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 


chw wanafunzi wachunguze picha kisha wasome neno kumekuchwa lililo chini ya 

picha hiyo. 

6. Changanya silabi za herufi mwambatano na silabi nyingine kisha waelekeze 

wanafunzi waunde maneno kutokana na silabi hizo. Maneno kama: 

kichwa, ma- chew-o, ku-chwa, ku-chwe, m-chwa. 

Somo la 26 (b): Kuandika herufi chw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano chw: 

Muda: Kipindi 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano chw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 


Herufi chw 

2. Waelekeze wanafunzi namna ya kuandika herufi mwambatano zifuatazo: Kisha wanakili 

silabi hizo kwenye vibao vyao. 

59

Chwa chwe chwi chwo chwu 

3. Waelekeze wanafunzi waandike maneno yafuatayo yanayotokana na herufi mwambatano 

chw. 

kichwa 

mchwa 

machweo 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano bw 

na silabi zingine. 

mchwa umekula mti 

sasa hivi kumekuchwa 

aliondoka machweo 


kunakili maneno na sentensi yaliyo ndani ya visanduku chini ya picha hiyo. 

6. Tafakuri: Kutunga sentensi kwa kutumia neno mchwa 

Somo la 27 (a): Kusoma herufi dh 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano dh: 


Zana: Kadi za silabi dha, dhe, dhi, dho, dhu na maneno yenye herufi mwambatano dh. 

Hatua: 

60

1. Waoneshe wanafunzi picha ya pete ye dhahabu, uulize: Hii ni nini? Wanafunzi wajibu: 

Hiyo ni pete ya dhahabu. 

2 Andika neno dhahabu ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3.Waonesha wanafunzi kadi ya neno fedha waulize: Hii ni nini ? Waelekeze wanafunzi 

wajibu hiyo ni fedha. Waelekeze wanafunzi warudie neno ubwabwa kwa sauti ili waweze 


4.Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya fedha, dhahabu, dhambi, 

dhoruba,dharau, fedheha, dhuluma. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi 

na mmoja mmoja. 

5 Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano 

dh wanafunzi wachunguze picha kisha wasome neno dhofu lililo chini ya picha hiyo. 

6 Changanya kadi za maneno yenye herufi mwambatano kisha waelekeze wanafunzi 

wayasome haya maneno kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama: 

fedha, dha-ra-u, dhu-lu-ma, dha-mbi, dha-ha-bu, fe-dhe-ha. 

Somo la 27 (b): Kuandika herufi dh 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano dh: 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano dh. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi dh 

2. Waelekeze wanafunzi namna ya kuandika herufi mwambatano zifuatazo: Kisha 

wanakili silabi hizo kwenye vibao vyao. 

dha dhe dhi dho dhu 

61

3 Waelekeze wanafunzi waandike maneno yafuatayo yanayotokana na herufi mwambatano 

dhambi 

dhahabu 

fedha 

fedheha 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano dh 


Mama amevaa pete ya dhahabu 

kuiba ni dhambi 

dada ana fedha na dhahabu 


kunakili maneno na sentensi yaliyo ndani ya visanduku chini ya picha hizo. 

6. Tafakuri: Tumia neno fedha katikaa sentensi 

Somo la 28 (a): Kusoma herufi fy 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano fy: 


Zana: Kai za silabi fya, fye, fyi, fyo, fyu na kadi za maneno yenye herufi mwambatano fy 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya fyekeo, uulize: Hili ni nini? Wanafunzi wajibu: Hilo ni 

fyekeo 

2. Andika neno fyekeo ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno fyonza waulize: Nyuki anafyonza nini ? Waelekeze 

wanafunzi wajibu nyuki anafyonza maua. Waelekeze wanafunzi warudie neno ubwabwa 

kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

62

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya afya, chafya, fyatuka, fyekeo, . 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano fy 

wanafunzi wachunguze picha kisha wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo na yaliyo 

kwenye kisanduku. 

6. Changanya kadi za maneno yenye herufi mwambatano. Kisha waelekeze wanafunzi 

wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama: 

fyekeo, afya, fyonza, chafya, fyatuka 

Somo la 28 (b): Kuandika herufi fy 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano fy: 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano fy. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi fy 



fya fye fyi fyo fyu 


fy 

fyatuka 

fyekeo 

afya 

63

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano fy 


Nimefyeka majani 

Nina afya nzuri 

Mtego umefyatuka 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno chafya. 

Somo la 29 (a): Kusoma herufi gw 



Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano gw: 


Zana: Kadi za silabi gwa gwe gwi gwo gwu na za maneno yenye herufi mwambatano gw 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya ngwanda, uulize: Hili ni nini? Wanafunzi wajibu: Hilo ni 

gwanda. 

2. Andika neno gwanda ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno gwaride waulize: Mara nyingi askari hucheza nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu Askari hucheza gwaride. Waelekeze wanafunzi warudie 

neno ubwabwa kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya gwaride, gwiji na gwanda. 


64


gw wanafunzi wachunguze picha kisha wasome maneno yaliyo chini ya picha hizo na 

yaliyo kwenye kisanduku. 

8 Changanya kadi za maneno yenye herufi mwambatano. Kisha waelekeze wanafunzi 


Gwanda, gwaride, gwiji, gwaya 

Somo la 29 (b): Kuandika herufi gw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano gw: 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano gw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi gw 



gwa gwe gwi gwo gwu 

3. Waelekeze wanafunzi waandike maneno yafuatayo yanayotokana na herufi mwambatano f 

gwanda 

gwaride 

gwiji 

65

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano gw 


wanafunzi wanacheza gwaride 

kaka amevaa gwanda 

Mjomba ni gwiji wa mziki 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno gwaya. 

Somo la 30 (a): Kusoma herufi kw 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano kw: 


Zana: Kadi za silabi kwa kwe kwi kwo kwu na maneno yenye herufi mwambatano kw. 

Maneno kama: kwato kwea, kwale, kwikwi, kwetu. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya kwato, uulize: Hii ni nini? Wanafunzi wajibu: Hiyo ni 

kwato. 

2.Andika neno kwato ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno kwale waulize wanafunzi: Ndege pori anayefanana na 

kuku anaitwaje ? Waelekeze wanafunzi wajibu ndege huyo anaitwa kwale. Waelekeze 

wanafunzi warudie kutamka neno kwale kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4.Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya kwenu, kwetu, kwao, kwikwi, kwea, 

kwato, kwale na kwama . Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja 

mmoja. 

66


kw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 


10 Changanya kadi za maneno yenye herufi mwambatano. Kisha waelekeze wanafunzi 


Kwama, kwamba, kwale, kwato, kwetu,kwikwi 

Somo la 30 (b): Kuandika herufi kw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano kw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano kw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi kw 

7. Waelekeze wanafunzi namna ya waandike silabi za herufi mwambatano zifuatazo: Kisha 


kwa kwe kwi kwo kwu 


kw kwenye madaftari yao. 

kwato 

kwale 

kwetu 

67

9. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano kw 


Kwetu kuna kwale 

Kaka alikwea mti 

Mtoto ana kwikwi 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno kwetu. 

Somo la 31 (a): Kusoma herufi mb 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mb: 


Zana: Kadi za silabi na za maneno yenye herufi mwambatano mb. Maneno kama: mboga, 

mbele, mbolea, jembe. mbegu. mbuzi, mbalamwezi. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mbuzi, uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi wajibu: Huyo 

ni mbuzi. 

2. Andika neno mbuzi ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno jembe waulize wanafunzi: Tunalima kwa kutumia 

nini? Waelekeze wanafunzi wajibu, tunalima kwa kutumia jembe . Waelekeze 

wanafunzi warudie kutamka neno jembe kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mbata, mbegu, mbolea, 

jembembuzi, mbalamwezi. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na 

mmoja mmoja. 


mb wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 

yaliyo kwenye kisanduku 


wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama: mboga, mbavu, 

mbele, mbolea, mbugani. 

Somo la 31 (b): Kuandika herufi mb 

68


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mb. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mb. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mb 



mba mbe mbi mbo mbu 


mb kwenye madaftari yao. 

mboga 

mbegu 

mbalamwezi 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mb 


mhicha ni mboga 

mbegu zimeota 

69

watoto wameiona mbalamwezi 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mbalamwezi. 

Somo la 32 (a): Kusoma herufi mf 


Lengo: Mwnafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mf: 


Zana: Kadi za silabi na za maneno yenye herufi mwambatano mf. Maneno kama: mfano, 

mfuko, mfenesi, mfiwa mfuasi, mfu. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mfuko, uulize: Huu ni nini? Wanafunzi wajibu: Huo ni 

mfukoi. 

2. Andika neno mfuko ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


7. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mfenesi waulize wanafunzi: Mfenesi unazaa 

matunda gani? Waelekeze wanafunzi wajibu, mfenesi unazaa mafenesi. Waelekeze 

wanafunzi warudie kutamka neno mfenesi kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mfano, mfuko, mfenesi, mfiwa mfuasi, 

mfu. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano mf 

wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na yaliyo 




mfano, mfuko, mfenesi, mfiwa mfuasi, mfuasi, mfu, mfiwa. 

Somo la 32 (b): Kuandika herufi mf 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mf. 



70

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mf. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mf 



mfa mfe mfi mfo mfu 


mf kwenye madaftari yao. 

mfenesi 

mfano 

mfu 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mf 


Mfenesi ni mti 

dada alitoa mfano 

mfuko umechanika 

71

8. Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano 

mf wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mfuko. 

Somo la 33 (a): Kusoma herufi mk 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano mk 


Zana: Kadi za silabi mka, mke, mki, mko, mku na za maneno yenye herufi mwambatano mk. 

Maneno kama: mkufu, mkorofi, mkate, mkazi, mkoa, mkemia. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mkate, uulize: Huu ni nini? Wanafunzi wajibu: Huo ni 

mkate. 

2. Andika neno mkate ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mkufu waulize wanafunzi: Dada hupenda kuvaa nini 

shingoni? Waelekeze wanafunzi wajibu, dada huvaa mkufu. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mfenesi kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mkufu, mkorofi, mkate. mkeka, mkoa, 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano mk 




wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mkebe, mkoba, 

mkeka, mkimbizi, mkasi, mkato. 

Somo la 33 (b): Kuandika herufi mk 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mk. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mk. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 

kwenye 

72

vibao vyao. 

Herufi mk 



mka mke mki mko mku 


mk kwenye madaftari yao. 

mkeka 

mkokoteni 

mkoba 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mk 


Mkeka umechanika 

Mama amenunua mkoba 

Mkokoteni umejaa mizigo. 


mk wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

9. Tafakuri: Tunga sentensi kutumia neno mkeka. 

73

Somo la 34(a) Kusoma herufi ml 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano ml: 


Zana: Kadi za silabi mla, mle, mli, mlo, mlu na za maneno yenye silabi mwambatano ml. 

Maneno kama mlima, mlezi, mluzi, mlowezi 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mlango, uulize: Huu ni nini? Wanafunzi wajibu: Huo ni 

mlango. 

2. Andika neno mlango ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mlima. Waulize wanafunzi: Huu ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huo ni mlima. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mlima kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mlima, mlango, mluzi, mlezi, mlowezi. 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano ml 




wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mlezi, mlima, mluzi, 

,mlowezi. 

Somo la 34 (b): Kuandika herufi ml 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano ml. 



Hatua: 

2. Andika ubaoni herufi-mwambatano ml. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi ml 



74

mla mle mli mlo mlu 


ml kwenye madaftari yao. 

mlo 

mluzi 

mlezi 

mlima 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano ml na 

silabi zingine. 

mlo wetu ni mtamu 

Mama mlezi amekuja 

Mtoto anaelekea mlimani 


ml wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kutumia neno mlima 

Somo la 35 (a): Kusoma herufi mp 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mp: mpera 

mpapai, mpingo, mpira, mpokela, mpendwa. 

75


Zana: Kadi za silabi mpa, mpe, mpi, mpo, mpu na maneno yenye herufi mwambatano mp. 

Maneno kama: mpera, mpapai, mpole, mpira, mparachichi, mpilipili.mpini. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mpapai, uulize: Huu ni nini? Wanafunzi wajibu: Huo ni 

mpapai. 

2. Andika neno mpapai ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mpira. Waulize wanafunzi: Huu ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huo ni mpira. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mpira kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mpera, mpapai, mpole, mpira, 

mparachichi, mpilipili.mpini. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na 

mmoja mmoja. 


mp wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mpira mpera mpapai, 

mparachichi. 

Somo la 35 (b): Kuandika herufi mp 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mp. 



Hatua: 

3. Andika ubaoni herufi-mwambatano mp. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 

kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mp 



76

mpa mpe mpi mpo mpu 


mp kwenye madaftari yao. 

mpo 

mpe 

mpole 

mpiganaji 



mpo darasani 

mpe mtoto chakula 

mama yetu ni mpole 


mp wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini 

ya picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mpole 

Somo la 36 (a): Kusoma herufi mt 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mt: 


77

Zana: Kadi za silabi mta, mte, mti, mto, mtu na maneno yenye herufi mwambatano mt. 

Maneno kama: mtutu mtaalamu, mtoro, mto, mtu, mti, mtoto. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mtu, uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi wajibu: Huyo ni 

mtu. 

2. Andika neno mtu ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mti. Waulize wanafunzi: Huu ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huo ni mti. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka neno 

mti kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mto, mtu, mtoto, mtego, mtutu 

mtaalamu. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano mt 




wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mti, mto, mtoto, 

mtoro, mtego, mtaalamu na mtutu. 

Somo la 36 (b): Kuandika herufi mt 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mt. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mt. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mt 



mta mte mti mto mtu 

78


mp kwenye madaftari yao. 

mto 

mti 

mtu 

mtoro 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mt 


mto una kina kirefu 

Mti mkubwa umekatwa 

Mtoto mtoro amerudi 

5. Warejeshe wanafunzi kwenye kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi 

mwambatano 

mt wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Somo la 39 (a): Kusoma herufi mv 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mv: 


Zana: Kadi za silabi mva, mve, mvi, mvo, mvi na maneno yenye herufi mwambatano mv. 

Maneno kama: mvuvi mvulana, mvuto, mvaaji, mvi, mvumilivu, mvua, mvuke, mvivu 

Hatua: 

79

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mvuvi, uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi wajibu: Huyo ni 

mvuvi. 

2. Andika neno mvuvi ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mvulana. Waulize wanafunzi: Huyu ni nani? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huyo ni mvulana. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mvuvi kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mvuvi, mvaaji,mvulana, mvuto, mvi, 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano mv 




Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mvuvi mvulana, 

mvuto, mvaaji, mvi, mvumilivu, mvua, mvuke, mvivu. 

Somo la 37 (b): Kuandika herufi mv 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mv. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mv. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mv 



mva mve mvi mvo mvu 

80


mw kwenye madaftari yao. 

mvuvi 

mvi 

mvulana 

mvaaji 



Mvuvi anavua samaki 

Babu ana mvi 

Mvulana anasoma kitabu 


mvwachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

5. Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mvuvi 

Somo la 38 (a): Kusoma herufi mw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mw: 


Zana: Kadi za silabi mwa, mwe, mwi, mwo, mwu, na maneno yenye herufi mwambatano mw. 

Maneno kama: mwanadamu, mwamuzi, mwamba, mweusi, mwizi, mwaga, mwoga. 

81

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha ya mwamuzi, uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi wajibu: Huyo 

ni mwamuzi. 

2. Andika neno mwamuzi ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mwalimu. Waulize wanafunzi: Huyu ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huyo ni mwalimu. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mwenge kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mwanadamu, mwamuzi, mwamba, 

mweusi, mwizi, mwaga, mwoga, mwaliko, mwali, mwaka. Waongoze wanafunzi 

wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano mw 




wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mwanadamu, 

mwamuzi, mwamba, mweupe, mwito, mwaliko, mwaka, mwali. 

Somo la 38 (b): Kuandika herufi mw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mw 



mwa mwe mwi mwo mwu 


82


mweupe 

mwito 

mwanadamu 

mwoga 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mw 


mwiba umenichoma 

mwamba umepasuka 

kaka amemwaga maji 


mw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

5. Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mwamba 

Somo la 39 (a): Kusoma herufi mz 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano mz: 


Zana: Kadi za silabi mza, mze, mzi, mzo, mzu na maneno yenye herufi- mwambatano mz. 

Maneno kama: mzigo, mzazi, mzuri, mzembe, mzaha, mzoga, mzabibu, mzambarau, mzee, 

mzizi.mzito, 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya mzigo, uulize: Huu ni nini? Wanafunzi wajibu: 

Huo ni mzigo. 

83

2. Andika neno mzigo ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno mzazi. Waulize wanafunzi: Huyu ni nani? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huyo ni mzazi. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mzazi kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mzigo, mzazi, mzuri,mzembe, 



mz wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mzigo, mzazi, mzuri, 

mzembe, mzaha, mzoga, mzabibu, mzambarau, mzee, mzizi, mzito, 

Somo la 39 (b): Kuandika herufi mz 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mz. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mz. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mz 



mza mze mzi mzo mzu 


84


mzigo 

mzazi 

mzuri 

mzembe 

6. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mz 


mzazi anampeleka mtoto shule 

mzigo umepelekwa dukani 

ule ni mzoga wa mbuzi 


mz wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mzuri. 

Somo la 40 (a): Kusoma herufi nd 


Lengo: Wanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano nd: ndama, kondoo 

nderemo, ndogo, ndiyo, ndimu, ndumbaro, andazi. 


Zana: Kadi za silabi nda, nde,ndi, ndo, ndu na maneno yenye herufi mwambatano nd. Maneno 

kama: ndama, kondoo, nderemo, ndogo, ndiyo, ndimu, andazi, mwandiko, ndoo, ndugu, 

ndizi. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya ndizi, uulize: Hii ni nini? Wanafunzi wajibu: Hiyo 

ni ndizi. 

85

2. Andika neno ndizi ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno ndimu. Waulize wanafunzi: Hii ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, hiyo ni ndimu. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno mzazi kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

7. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya ndama, kondoo, nderemo, ndogo, 

ndiyo. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano nd 




Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama ndimu, andazi, 

mwandiko, ndoo, ndugu, ndizi. 

Somo la 54 (b): Kuandika herufi nd 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano nd. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano nd. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi nd 



nda nde ndi ndo ndu 


nd kwenye madaftari yao. 

86

kondoo 

ndama 

nderemo 

mwandiko 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano nd na 


kondoo anakula majani 

mdama amekula ndimu 

kule kuna nderemo leo 


nd wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno ndizi 

Somo la 41 (a): Kusoma herufi ng 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano ng: 


Zana: Kadi za silabi nga, nge, ngi, ngo, ngu na maneno yenye herufi mwambatano ng. Maneno 

kama: ingia, nguzo, unga, ngoma, zonga, zingira, ngonjera, ngurumo, nguvu, ngumi, 

ngamia, nguo, ngozi. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya ngamia, uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi wajibu: 

Huyo ni ngamia. 

87

2. Andika neno ngamia ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno unga. Waulize wanafunzi: Huu ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huo ni unga. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno unga kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya ingia, nguzo, unga, ngoma, zonga, 

zingira. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano ng 




Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama ngonjera, ngurumo, 

nguvu, ngumi, ngamia, nguo, ngozi. nguchiro. 

Somo la 5 (b): Kuandika herufi ng 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano ng. 


Zana: Penseli na vibao. 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano ng. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi ng 



nga nge ngi ngo ngu 


ng kwenye madaftari yao. 

ngoma 

88

unga 

ngamia 

nguo 

3. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano ng 


ngoma ya mganda inachezwa 

ugali huu unatosha kwa ugali 

ngamia ni mpole 


ng wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya picha 

hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno ngozi. 

Somo la 42 (a): Kusoma herufi ng’ 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano ng’: 


Zana: Kadi za silabi ng’a, ng’e, ng’i, ng’o, ng’u na maneno yenye herufi mwambatano ng’. 

Maneno kama: ng’ombe, ng’ang’ania, ng’ambo, ng’oa, ng’ata, ng’oka, ng’aa 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya ng’ombe, uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi 

wajibu: Huyo ni ng’ombe. 

2. Andika neno ng’ombe ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno ng’aa. Waulize wanafunzi: Kioo kikimulikwa na 

juu kinafanyaje? Waelekeze wanafunzi wajibu, kioo kinang’aa. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno ng’aa kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

89

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya ng’ombe, ng’ang’ania, ng’ambo, 

ng’oa, ng’ata, ng’oka, ng’aa. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na 

mmoja mmoja. 


ng wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama ng’oa, ng’ata, ng’oka. 

Somo la 56 (b): Kuandika herufi ng’ 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano ng’. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano ng’. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi ng’ 



ng’a ng’e ng’i ng’o ng’u 


ng’ kwenye madaftari yao. 

ng’oka 

ng’oa 

ng’ang’ania 

90

ng’ata 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano ng na 


Ng’ombe yuko ng’ambo yamto 

ng’oa hicho kisiki 

dada ameng’ang’ania shule ya bweni 


ng’ wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kutumia neno ng’ambo. 

Somo la 43 (a): Kusoma herufi ny 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano ny: 


Zana: Kadi za silabi nya nye nyi nyo nyu na maneno yenye herufi mwambatano ny.Maneno 

kama: nyoka, nyika, nyumba, nyanya, mnyama, nyumbu, nyie, nyundo, nyanyua, 

nyota,nyima. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya nyundo, uulize: Hii ni nini? Wanafunzi wajibu: 

Huyo ni nyundo. 

2. Andika neno nyundo ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno nyanya. Waulize wanafunzi: Hii ni nini? Waelekeze 

wanafunzi wajibu, hiyo ni nyundo. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka neno ng’aa 

kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya nyoka, nyanya, nyika, nyanyua, 

nyofoa. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 


ny wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



91

Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama nyima, nyie, nyumbu, 

nyundo, nyumba,nyanya, mnyama. 

Somo la 43 (b): Kuandika herufi ny 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano ny. 

Muda: Kipindin 1 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano ny. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi ny 



nya nye nyi nyo nyu 


ny kwenye madaftari yao. 

nyanya 

nyumba 

nyoka 

mnyama 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano ny na 


92

nyumbu anaishi porini 

nyanya ni kiungo cha mboga 

kaka alinyanyua mzigo 


ny wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno nyanya 

Somo la 44 (a): Kusoma herufi py 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano py: 


Zana: Kadi za silabi pya pye pyi, pyo, pyu na maneno yenye herufi mwambatano py. Maneno 

kama: kipya, mpya, papya, kupya 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya shati jipya uulize: Hii ni nini? Wanafunzi wajibu: 

Hilo ni shati jipya. 

2. Andika maneno shati jipya ubaoni kisha uyasome kwa sauti mara mbili. Waongoze 

wanafunzi wayasome kwa sauti mmoja mmoja. 

3. Waonesha wanafunzi kadi ya maneno daftari jipya. Waulize wanafunzi: Hili ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, hilo daftari jipya. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka 

maneno daftari jipya kwa sauti ili waweze kuyatamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya kipya, mpya, papya, kupya, 



py wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama kipya, mpya, papya, 

kupya 

Somo la 44 (b): Kuandika herufi py 

93


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano py. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano py. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi py 



pya pye pyi pyo pyu 


py’ kwenye madaftari yao. 

kipya 

jipya 

mapya 

kupya 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano 

py na silabi zingine. 

pori lile ni jipya kabisa. 

shule yenu ni mpya 

94

aba ana gari jipya 


py wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

6. Waelekeze wanafunzi waandike sentensi walizotunga kwenye somo la kusoma katika 

madaftari yao. 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mpya. 

Somo la 45 (a): Kusoma herufi pw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano pw: 


Zana: Kadi za silabi pwa, pwe, pwi, pwo, pwu na maneno yenye herufi mwambatano pw. 

Maneno kama: mpwa, pwani, pweza, upweke, upwa, tupwa, pwaya, pweteka 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya pweza uulize: Huyu ni nani? Wanafunzi wajibu: 

Huyo ni pweza. 

2. Andika neno pweza ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno pwani. Waulize wanafunzi: Hapa ni wapi? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, hapo ni pwani. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka 

neno pwani kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mpwa, pwani, pweza, upweke, 



pw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama upwa, tupwa, pwaya, 

pweteka. 

7. Waongoze wanafunzi watunge sentensi kwa kutumia maneno hayo. 

95

Somo la 45 (b): Kuandika herufi pw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano pw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano pw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi pw 



pwa pwe pwi pwo pwu 


pw kwenye madaftari yao. 

mpwa 

pwani 

pwaya 

tupwa 

4.Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano pw na 


machicha yametupwa jalalani. 

96

mjomba amekwenda pwani kuvua. 

viatu hivi vinanipwaya 


pw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 

7. Waongoze wanafunzi waandike sentensi walizotunga katika somo la kusoma katika 


Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno tupwa. 

Somo la 46 (a): Kusoma herufi sh 

Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano sh: 


Zana: Kadi za silabi sha, she, shi, sho, shu na maneno yenye herufi mwambatano sh. Maneno 

kama: shule, shime shukuru, shati, shemeji, shika, shuka, shehe. 


Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya shati uulize: Hii ni nini? Wanafunzi 

wajibu: Hili ni shati 

2. Andika neno shati ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 

walisome neno kwa sauti mmoja mmoja. 

3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno shule. Waulize wanafunzi: Hii ni nini? Waelekeze 

wanafunzi wajibu, hii ni shule. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno shule kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya shati, shule, shuka. Waongoze 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano sh 




Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama shati, shemeji, shika, 

shuka . 


97

Somo la 46 (b): Kuandika herufi sh 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano sh. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano sh. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi sh 



sha she shi sho shu 


Sh kwenye madaftari yao. 

shati 

shule 

shuka 

shukuru 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano sh 


98

ukipewa kitu shukuru. 

shati la kaka ni jipya 

shule yetu ni nzuri 


sh wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno shule. 

Somo la 47 (b): Kusoma herufi sk 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano sk: 


Zana: Kadi za silabi ska, ske, ski, sko, sku na maneno yenye herufi mwambatano sk. Maneno 

kama: askari, sketi, askofu, skafu, skauti, skonzi. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya sketi uulize: Hii ni nini? Wanafunzi 

wajibu: Hili ni sketi. 

2. Andika neno sketi ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno askari. Waulize wanafunzi: Huyu ni nani? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huyu ni askari. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno askari kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya askari, sketi, askofu. Waongoze 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano sh 


99



Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama skafu, skauti, skonzi. 


Somo la 47 (b): Kuandika herufi sk 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano sk. 

Muda: Tunga sentensi kwa kutumia neno skafu. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano sk. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi sk 



ska ske ski sko sku 


sk kwenye madaftari yao. 

skauti 

skafu 

askari 

skonzi 

100

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano sk na 


askari amevaa sketi 

shati la kaka ni jipya 

Sconzi ni tamu 


sk wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno skafu 

Somo la 48 (a): Kusoma herufi st 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano st: 


Zana: Kadi za silabi sta, ste, sti, sto, stu na maneno yenye herufi mwambatano st. Maneno 

kama: bustani, mstari, posta, stesheni, stendi, stimu, stoo, studio. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya bustani uulize: Hii ni nini? Wanafunzi 

wajibu: Hiyo ni bustani. 

2. Andika neno bustani ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi ya neno posta. Waulize wanafunzi: Hapa ni wapi? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, hapo ni posta. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno posta kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

101

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya bustani, mstari, posta, stesheni. 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano st 




Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama stendi, stimu, stoo, 

studio. 


Somo la 62 (b): Kuandika herufi st 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano st. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano st. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi st 



sta ste sti sto stu 


st kwenye madaftari yao. 

bustani 

102

posta 

mstari 

stesheni 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano st na 


Shule yetu ina bustani kubwa 

juzi nilikwenda posta 

treni ipo stesheni 


st wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 


madaftari yao 

Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno stesheni. 

Somo la 49 (a): Kusoma herufi sw 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano sw: 


Zana: Kadi za silabi swa, swe, swi, swo, swu na maneno yenye herufi mwambatano sw. Maneno 

kama: swala, sweta, swichi, swaga, swahibu, swali, swila. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya sweta uulize: Hili ni nini? Wanafunzi 

wajibu: Hilo ni sweta. 

2. Andika neno sweta ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


103

3. Waonesha wanafunzi kadi ya picha ya swala. Waulize wanafunzi: Huyu ni nini? 

Waelekeze wanafunzi wajibu, huyo ni swala. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka 

neno swala kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya swala, sweta, swichi na swaga. 



sw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama swahibu, swali, swila 

na swaumu 


Somo la 49 (b): Kuandika herufi sw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano sw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano sw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi sw 



swa swe swi swo swu 


st kwenye madaftari yao. 

104

swahibu 

swali 

swaga 

swichi 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano sw 


Swichi inawashia taa 

Kaka anaswaga mbuzi 

Swahibu wangu amekuja 


sw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno sweta. 

Somo la 50 (a): Kusoma herufi th 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano th: 


Zana: Kadi za silabi tha, the, thi, tho, thu na maneno yenye herufi mwambatano th. Maneno 

kama: theluji, themanini, thelathini, thamani, thawabu, thabiti, 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya mlima wenye theluji. Uulize: Juu ya mlima kuna 

nini? Wanafunzi wajibu: Juu ya mlima kuna theluji. 

105

2. Andika neno theluji ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi yenye namba themanini. Waulize wanafunzi: Hii ni namba 

gani? Waelekeze wanafunzi wajibu: Hiyo ni namba themanini. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno swala kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya theluji, themanini na thelathini 


5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya sita (6.2) somo la herufi mwambatano th 




Wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama thamani, thawabu, 

thabiti. 


Somo la 50 (b): Kuandika herufi th 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano th. 

Muda; Kipindi 1 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano th. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi th 



tha the thi tho thu 

106


th kwenye madaftari yao. 

thamani 

thabiti 

thawabu 

thelathini 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano th na 


darasani kwetu tupo thelathini. 

ukisali unapata thawabu 

Mbuzi anauzwa shilingi elfu thelathini. 


th wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno theluji; 

Somo la 51 (a): Kusoma herufi tw 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano tw: 


107

Zana: Kadi za silabi twa, twe, twi, two, twu, picha ya mtu anayetwanga na anayetwika mzigo 

na maneno yenye herufi mwambatano tw. Maneno kama: twanga, tweta, patwa, kutwa, 

okotwa, twika, twisha, tweka, twaibu 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha mtu anatwanga. Uulize: Juu ya mlima kuna 

nini? Wanafunzi wajibu: Juu ya mlima kuna theluji. 

2. Andika neno twanga ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi yenye picha ya mtu anayetwika mzigo. Waulize wanafunzi: 

Huyu anafanya ni nini? Waelekeze wanafunzi wajibu: Huyo anajitwika mzigo 

Waelekeze wanafunzi warudie kutamka neno twika kwa sauti ili waweze kulitamka 

vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya twanga, tweta, patwa, kutwa na 

okotwa. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 


tw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama twika, twisha, tweka, 

twaibu 


Somo la 51 (b): Kuandika herufi tw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano tw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano tw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi tw 

108



twa twe twi two twu 


tw kwenye madaftari yao. 

twanga 

patwa 

kutwa 

twiga 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano tw na 


twiga ana shingo ndefu. 

dada anatwanga kisamvu 

tumesoma mchana kutwa 


tw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno kutwa. 

109

Somo la 52 (a): Kusoma herufi vy 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano vy. 


Zana: Kadi za silabi vya, vye, vyi, vyo, vyu, picha ya vyura na vyungu na maneno yenye herufi 

mwambatano vy. Maneno kama: vyura, vyungu, vyanzo, vyuma, vyote. Vyao, vyenu, vyangu, 

vyetu, vyovyote, 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha vyura wawili. Uulize: Hawa ni nani? 

Wanafunzi wajibu: Hao ni vyura. 

2. Andika neno vyura ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi yenye picha ya vyungu viwili. Waulize wanafunzi: Hivi ni 

nini? Waelekeze wanafunzi wajibu: Hivi ni vyungu. Waelekeze wanafunzi warudie 

kutamka neno vyungu kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya vyura, vyungu, vyanzo, vyuma, 

vyote. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 


vy wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama vyao, vyenu, vyangu, 

vyetu, vyovyote. 


Somo la 51 (b): Kuandika herufi vy 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano vy. 



Hatua: 

110

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano vy. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi vy 



vya vye vyi vyo vyu 


vy kwenye madaftari yao. 

vyungu 

vyura 

vyetu 

vyao 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano vy na 


vyungu vyetu vimepambwa 

vyura wapo visimani 

vitabu hivi ni vyetu 


111

vy wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno vyungu 

Somo la 53 (a) :Kusoma herufi chw 


Lengo: Mwanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano chw 


Zana: Kadi za silabi chwa, chwe, chwi, chwo, chwu, picha ya kichwa na mchwa na maneno 

yenye herufi mwambatano chw. Maneno kama: kichwa, mchwa, kuchwa, machweo 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya kichwa. Uulize: Hiki ni nini? 

Wanafunzi wajibu: Hiki ni kichwa. 

2. Andika neno kichwa ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 

walisome neno kichwa kwa sauti mmoja mmoja. 

3. Waonesha wanafunzi kadi yenye picha ya mchwa. Waulize wanafunzi: Hawa ni nani? 

Waelekeze wanafunzi wajibu: Hao ni mchwa. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka 

neno mchwa kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya kichwa, mchwa, kuchwa, machweo. 



chw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama kichwa, mchwa, 

kuchwa, machweo. 


Somo la 53 (b): Kuandika herufi chw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano chw. 



112

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano chw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike kwenye 

vibao vyao. 

Herufi chw 



chwa chwe chwi chwo chwu 


chw kwenye madaftari yao. 

kuchwa 

kichwa 

machweo 

mchwa 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mbw 


jua limekuchwa 

kichwa kinaniuma 

mchwa wanarudi shimoni 

113


chw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini 




Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mchwa. 

Somo la 54: Kusoma herufi mbw 


Lengo: Mwanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano mbw 


Zana: Kadi za silabi mbwa, mbwe, mbwi, mbwo, mbwu, picha ya mbweha na vyungu na 

maneno yenye herufi mwambatano mbw. Maneno kama: mbwa, mbwembwe, mbweha, 

mbwamwitu 

Hatua: 

6. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya mbweha. Uulize: Huyu ni nani? 

Wanafunzi wajibu: Huyo ni mbweha. 

7. Andika neno mbweha ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


8. Waonesha wanafunzi kadi yenye picha ya mbwa. Waulize wanafunzi: Huyu ni nani? 

Waelekeze wanafunzi wajibu: Huyo ni mbwa. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka 

neno mbwa kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

9. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mbwa, mbwembwe, mbweha, 

mbwamwitu. Waongoze wanafunzi wayasome pamoja kwa vikundi na mmoja mmoja. 


mbw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mbwa, mbwembwe, 

mbweha, mbwamwitu. 


114

Somo la 54 (b): Kuandika herufi mbw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mbw. 



Hatua: 

2. Andika ubaoni herufi-mwambatano mbw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 

kwenye 

vibao vyao. 

Herufi mbw 



mbwa mbwe mbwi mbwo mbwu 


mbw kwenye madaftari yao. 

mbwamwitu 

mbweha 

mbwembwe 

mbwa 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mbw 


mbwamwitu ni mnyama makali 

115

mbweha ni mwoga 

swahibu wangu anapenda mbwembwe 


mbw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini 




Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mbweha. 

Somo la 55 (a): Kusoma herufi ngw 


Lengo: Wanafunzi waweze kusoma maneno yanye herufi-mwambatano ngw 


Zana: Kadi za silabi ngwa, ngwe, ngwi, ngwo, ngwu, picha ya chungwa na ya mtu anayepigwa 

ngwara na maneno yenye herufi mwambatano ngw. Maneno kama: chungwa, gongwa, ngwara, 

shangwe, pangwa, kungwi, ungwa. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi ya picha ya chungwa. Uulize: Hili ni nini? 

Wanafunzi wajibu: Hilo ni chungwa. 

2. Andika neno chungwa ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi yenye picha ya mtu anayepigwa ngwara. Waulize 

wanafunzi: Huyu anafanywa nini? Waelekeze wanafunzi wajibu: Huyo anapigwa 

ngwara. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka neno ngwara kwa sauti ili waweze 


4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya chungwa, gongwa, ngwara, shangwe. 



ngw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama pangwa, kungwi, ungwa 

116


Somo la 55 (b): Kuandika herufi ngw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano ngw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano ngw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 

kwenye 

vibao vyao. 

Herufi ngw 



ngwa ngwe ngwi ngwo ngwu 


ngw kwenye madaftari yao. 

ungwa 

pangwa 

chungwa 

shangwe 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano ngw 


117

Chungwa ni tunda tamu 

Jana kulikuwa na shangwe 

Mbuzi wetu amegongwa na gari 


ngw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini 




Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno chungwa. 

Somo la 56 (a): Kusoma herufi mpw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano mpw 


Zana: Zana: Kadi za silabi mpwa, mpwe, mpwi, mpwo, mpwu, na maneno yenye herufi 

mwambatano mpw. Maneno kama: mpwa, mpweke, mpwito. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi yenye neno mpwa. Uulize: Hili ni neno gani? 

Wanafunzi wajibu: Neno hilo ni mpwa. 

2. Andika neno mpwa ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waonesha wanafunzi kadi yenye picha ya mtu mpweke. Waulize wanafunzi: Huyu mtu 

yuko hali gani? Waelekeze wanafunzi wajibu: Huyo ni mpweke. Waelekeze wanafunzi 

warudie kutamka neno ngwara kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya mpwa, mpweke, mpwito. Waongoze 



mpw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 


118


wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama mpwa, mpweke, 

mpwito. 


Somo la 56 (b): Kuandika herufi mpw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano mpw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano mpw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 


Herufi mpw 



mpwa mpwe mpwi mpwo mpwu 


mpw kwenye madaftari yao. 

mpwa 

mpweke 

mbwembwe 

119

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano mpw 


si vizuri kuwa mpweke 

jibu limapwita 

mpwa wangu ananiita shangazi 


mpw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini ya 

picha hizo. 



Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno mpwa 

Somo la 57 (a): Kusoma herufi nyw 


Lengo: Wanafunzi aweze kusoma maneno yenye herufi-mwambatano nyw 


Zana: Zana: Kadi za silabi nywa, nywe, nywi, nywo, nywu, picha ya kinywa na maneno yenye 

herufi mwambatano nyw. Maneno kama: nywele, kinywaji, kinywa, finywa, nywea, hanywi, 

kunywa, nywesha. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi kadi yenye neno nywele. Uulize: Juu ya vichwa vyenu kuna nini? 

Wanafunzi wajibu: Kuna nywele. 

2. Andika neno nywele ubaoni kisha ulisome kwa sauti mara mbili. Waongoze wanafunzi 


3. Waoneshe wanafunzi kadi yenye picha kinywa. Waulize wanafunzi: Hiki ni kitu gani? 

Waelekeze wanafunzi wajibu: Hicho ni kinywa. Waelekeze wanafunzi warudie kutamka 

neno kinywa kwa sauti ili waweze kulitamka vizuri. 

120

4. Andika maneno haya ubaoni kwa kuyachanganya nywele, nywesha, kunywa, kinywaji. 



nyw wachunguze picha kisha wasome maneno na sentensi zilizo chini ya picha hizo na 



wayasome maneno hayo kwa sauti mmoja mmoja. Maneno kama kinywa, finywa, nywea 

hanywi 


Somo la 57 (b): Kuandika herufi nyw 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika maneno yenye herufi-mwambatano nyw. 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi-mwambatano nyw. Kisha waongoze wanafunzi waziandike 


Herufi nyw 

2. Waelekeze wanafunzi waandike silabi za herufi mwambatano zifuatazo: Kisha wanakili 


nywa nywe nywi nywo nywu 


nyw kwenye madaftari yao. 

nywea 

finywa 

121

nywesha 

4. Waelekeze wanafunzi wanakili sentensi zifuatazo zitokanazo na herufi mwambatano nyw 


nilikata nywele jana 

ninasafisha kinywa changu kila siku 

Mtoto ananyweshwa maziwa 


nyw wachunguze picha na kunakili maneno na sentensi zilizo ndani ya visanduku chini 




Tafakuri: Tunga sentensi kwa kutumia neno kinywa 

KUSOMA NA KUANDIKA NAMBA 

Somo la 58: Tusome na kuandika namba 0, 1, 2 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma na kuandika namba 0, 1.2. 


Zana/vifaa: Kadi za namba 0, 1 na 2 

Hatua: 

122

1. Andika ubaoni namba 0. Kisha uisome kwa sauti sifuri 

2. Waongoze watamke kwa sauti kwa pamoja na mmoja mmoja huku ukionesha 0 

ulioiandika ubaoni. 

3. Waoneshe kadi ya namba 0 kisha waelekeze wasome kwa sauti. 

4. Waongoze wanafunzi kwa kuonesha hewani jinsi ya kuandika 0 hatua kwa hatu 

kama ifuatavyo: 

Chora hatua za uandishi wa tarakimu 0 

5. Waongoze wanafunzi waandike tarakimu 0 nyingi kisha kwa maneno katika 


6. Andika ubaoni namba 1. Kisha uisome kwa sauti moja. 




9. Waongoze wanafunzi kwa kuonesha hewani jinsi ya kuandika 1 hatua kwa hatua 





11. Andika ubaoni namba 2. Kisha uisome kwa sauti mbili. 









Tafakuri: Andika kwa maneno namba 0 mpaka 2 

Somo la 73: Tusome na kuandika namba 3, 4, 5 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma na kuandika namba 3, 4, 5. 


Zana: Kadi za namba 3, 4 na 5 

Hatua: 

1. Andika ubaoni namba 3. Kisha uisome kwa sauti tatu. 

123









6. Andika ubaoni namba 4. Kisha uisome kwa sauti nne. 









11. Andika ubaoni namba 5. Kisha uisome kwa sauti tano. 










Somo la 74: Tusome na kuandika namba 6, 7, 8 na 9 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma na kuandika namba 6, 7, 8.9 


Zana: Kadi za namba 6, 7, 8 na 9 

Hatua: 

1. Andika ubaoni namba 6. Kisha uisome kwa sauti sita. 



124







6. Andika ubaoni namba 7. Kisha uisome kwa sauti saba. 









11. Andika ubaoni namba 8. Kisha uisome kwa sauti nane. 









16. Andika ubaoni namba 9. Kisha uisome kwa sauti tisa. 










Somo la 70 : Herufi Aa 

HERUFI KUBWA 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa 

125


Hatua: 

1. Chora ubaoni mchoro ufuatao na wanafunzi waunakili katika madaftari yao. 

Mchoro wa zigizagi 

2. Andika herufi kubwa A kwa kufuata hatua zilivyooneshwa. 

Waongoze wanafunzi wanakili hadi kujaza mstari mmoja. 

Mchoro wa herufi A 

3. Andika ubaoni herufi A kama ifuatavyo kisha wanafunzi wazinakili kwenye 

Madaftari yao. 

ziandikwe Aa 

4. Andika ubaoni majina yafuatayo kisha wanafunzi wayasome kwa sauti mmoja 

mmoja. Waongoze wanafunzi wayanakili majina hayo kwenye madaftari yao. 

Ni muhimu uzingatie utaratibu wa hati ya wima yenye vikonyo katika kuandika 

maneno na sentensi. Herufi kubwa hazina vikonyo, lakini baadhi ya herufi zingine 

zina vikonyo. Kwa hiyo vikonyo vionekana kwenye herufi husika. 

Amoni Anna Anita Amani Arumeru Amina Agakani 

Amazoni 

Adamu Akida Aneti ada 

126

5. Andika ubaoni sentensi zifuatazo kisha wanafunzi wazisome kwa sauti mmoja. 

mmoja. Waongoze wanafunzi wazinakili katika madaftari yao. 

Amina anapenda amani. 

Adamu anaishi Arusha. 

Amazoni ni mto mkubwa 

Tafakuri: A kubwa hutumika kuandika vitu gani? 

Somo la 71: Herufi Bb 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa B 


Hatua: 

1. Andika herufi B nyingi ubaoni kwa kufuata hatua zake. Waongoze wanafunzi 

wazinakili kwenye madaftari yao. 

B B B B B B 

B 

B 

Mchoro wa herufi B kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa B ikiambatana na herufi ndogo b kisha waongoze 

wanafunzi wazinakili kwenye madaftari yao. 

Bb Bb Bb Bb Bb Bb Bb Bb 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa B kisha waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti mmojammoja na kuyanakili. 

127

Bunda Biharamlo Bamaga Bulombora Buhari Bihawana 

bakuli 

4.Andika ubaoni sentensi zifuatazo kisha waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti 

mmoja mmoja na kuzinakili: 

Bulombola ni kambi la jeshi. 

Bukoba ni karibu na Uganda. 

Bibi anakaanga mahindi. 

Bakari amekwenda Bagamoyo. 

Tafakuri: Mwalimu uwasomee imla ya sentensi hii na wanafunzi waiandike 

daftarini mwao: imla ya sentensi hii: Baba amekwenda Babati. 

Somo la 72: Herufi Ch 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa Ch 

Muda: Kipindi kimoja. 

Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa Ch nyingi. Waongoze wanafunzi wazinakili madaftarini 

mwao. 

Ch Ch Ch Ch Ch Ch 

Mchoro wa herufi Ch kubwa 

2. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa Ch. Waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti mmoja mmoja kisha wazinakili. 

128

Chausiku Chimala Chabruma Chacha China Chambo 

Chimwaga 

chekecheke 

3. Andika ubaoni sentensi zifuatazo. Waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti mmoja 

mmoja kisha wazinakili. 

Chausiku ni jirani yetu 

Chimala kuna maduka mengi 

Chabruma alikuwa chifu wa kabila la wangoni. 

Chacha ni mtu mwenye nguvu 

Tafakuri: Mwalimu uwasome imla ya sentensi hii na wanafunzi waiandike daftarini mwao: 

Chonya amekwenda Chikundi 

Somo la 73: Herufi Dd 


Lengo: Wanafunzi waweze kuandika harufi kubwa 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa D nyingi. Waongoze wanafunzi wazinakili madaftarini 

mwao. 

D D D D D D D D 

Mchoro wa herufi D kubwa 

129

2. Andike ubaoni herufi D ikiambatana na herufi ndogo d kisha waongoze wanafunzi 

wazinakili kwenye madaftari yao 

Dd Dd Dd Dd Dd Dd Dd Dd Dd Dd Dd 

3 Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa Dd. Waongoze wanafunzi wayasome 

kwa sauti mmoja mmoja kisha wazinakili. 

Dina Dakawa Daniel Dula Dindimo Dumila dada 

3. Andike ubaoni sentensi zifuatazo. Kisha waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti 

mmoja mmoja na wazinakili. 

Dina na Domi wamewahi shule. 

Dar es Salaam ni mji wa biashara 

Dakawa kuna chuo cha ualimu. 

Dodoma ni makao makuu 

Tafakuri: Mwalimu uwasomee imla ya sentensi hii na wanafunzi waiandike daftarini mwao: 

Damasi hajafika Dodoma. 

Somo la 74: Herufi Ee 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa E 


Hatua: 

130

1. Andika herufi E nyingi ubaoni kwa kufuata hatua zake. Waongoze wanafunzi wazinakili 

kwenye madaftari yao. 

E E E E E E E E 

Mchoro wa herufi E kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa E ikiambatana na herufi ndogo e kisha waongoze wanafunzi 


Ee Ee Ee Ee Ee Ee Ee 

Ee Ee 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa E. Waongoze wanafunzi 

wayasome na wayanakili. 

Emma Elizabeti Eliamini Esta Emili embe 

4. Andika ubaoni sentensi zifuatazo. Waongoze wanafunzi wazisome na kuzinakili. 

Embe ni tunda zuri sana 

Emma anaweza kutoa na kujumlisha namba. 

Elizabeti ni mwanafunzi wa darasa la kwanza 

Emili na Esta ni wachezaji wa mpira wa mikono. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi, kwa nini tunajifunza kuandika herufi E 

Somo la 75: Herufi Ff 

131


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa F 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa F kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika madaftari 

yao. 

F F F F F F 

F 

Mchoro wa herufi F kubwa inatangulia 

2. Andike ubaoni herufi F ikiambatana na herufi ndogo f kisha waongoze wanafunzi 


Ff Ff Ff Ff Ff Ff 

Ff Ff 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa F. Kisha waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti mmoja mmoja na wayanakili. 

Farida Fikiri Furaha Forodhani Farahani 

Fentu fungo 

4. Andika ubaoni sentensi zifuatazo. Waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti na 

wazinakili. 

Farahani anahesabu fedha 

132

Nimefurahi kucheza na Furaha 

Fahali wawili hawaishi zizi moja. 

Fentu anazungumza vizuri 

Tafakuri: Uwaulize wanafunzi swali hili: Ni sehemu gani ya somo hii ambayo hujaelewa 

vizuri? 

Somo la 76: Herufi Gg 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa G 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa G nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili 

daftarini. 

G G G G G G 

G 

Mchoro wa herufi G kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa G ikiambatana na herufi ndogo g kisha waongoze 


Gg Gg Gg Gg Gg 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa G. Kisha waongoze wanafunzi 


Goliati Gadau Godegode Gairo Gidioni Gangironga 

genge 

133

4. Andika ubaoni sentensi zifuatazo. Kisha waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti na 

wazinakili. 

Gadau anakwenda Geita. 

Gongolamboto kuna nyumba nyingi 

Gonga mlango utafunguliwa. 

Genge la baba limejaa vitu vingi 

Tafakuri: Ni sehemu gani ya somo hili ambayo umeifurahia sana? 

Somo la 77: Herufi Hh 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika harufi kubwa H 


Hatua: 

1. Andika herufi kubwa kama H. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili 

daftarini. 

H H H H H H 

H 

Mchoro wa herufi H kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa H ikiambatana na herufi ndogo h kisha waongoze 


Hh Hh Hh Hh Hh Hh 

Hh Hh 

134

3. Andike ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa H. Kisha waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti na kuyanakili. 

Haule Hale Horohoro Hosea Hangu 

Hidaya Holili 

hema 


kuzinakili. 

Haule anabisha hodi mlangoni kwetu. 

Bwawa la Hale ni maarufu kwa utoaji wa umeme 

Hosea anazijua sana sheria. 

Hangu ni kijana mzuri sana. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili, Ukitaka kuandika jina la Halima utaanza na 

herufi gani? 

Somo la 78: Herufi li 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa I 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa I . Kisha waongoze wanafunzi wazinakili 

daftarini. 

135

I I I I I 

Mchoro wa herufi l kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa I ikiambatana na herufi ndogo i kisha waongoze wanafunzi 


Ii Ii Ii Ii Ii 

Ii 

Ii 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa I kisha waongoze wanafunzi 


Ilula Ibrahimu Iringa Imakulata Isa 

Itigi ini 


kuzinakili. 

Isaya amekwenda Ifakara 

Mimi ninaishi Iringa 

Isa anapenda kucheza mpira 

Imakulata anasomma shule ya msingi Itigi 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.Taja majina matatu ya watu ambayo yanaanza na 

herufi kubwa I 

136

Somo la 79: Herufi Jj 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa J. 


Hatua: 

1. Andika herufi kubwa J nyingi kisha waongoze wanafunzi wazinakili 

daftarini. 

J J J J J 

Mchoro wa herufi J kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa J ikiambatana na herufi ndogo j kisha waongoze wanafunzi 


Jj Jj Jj Jj Jj 

Jj Jj 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa J kisha wanafunzi wayasome kwa 

sauti na kuyanakili. 

Jamila Jerome Joisi John Jabiri 

Jokolo juisi 

4. Andika ubaoni sentensi zifuatazo kisha waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti na 

kuzinakili. 

Jamila ni mwanafunzi wa darasa la kwanza 

Jongo na Jabiri wanamfahamu Juma 

Jirani mwema amempokea Jokolo. 

Jengo ni mchoraji bora 

137

Tafakuri: Ni sehemu gani ya somo hili umeipenda sana. 

Somo la 80: Herufi Kk 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa K 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa K nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili 

daftarini. 

K K K K K 

Mchoro wa herufi K kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa K ikiambatana na herufi ndogo k kisha waongoze 


Kk Kk Kk Kk Kk 

Kk Kk 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa K. Kisha waongoze wanafunzi 


Kurasini Kalosi Kinampanda Korogwe Korea 

Kisimayu kiazi 


kuzinakili. 

138

daraja mpya na la kisasa limejengwa Kurasini. 

kisima kile kimechimbwa na Kalosi. 

Kulwa ni mkufunzi wa chuo cha ualimu Korogwe. 

Reli ya kati imepita karibu na Kinampanda. 

Tafakuri: Waulize wanafunzi swali hili.Umefaidikaje na somo kipindi hiki? 

Somo la 81: Herufi Ll 

Ujuzi: Kusoma kwa utambuzi na kuandika sentensi fupi. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa L 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa L nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


. 

L L L L L 

Mchoro wa herufi L kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa L ikiambatana na herufi ndogo l kisha waongoze wanafunzi 


139

Ll Ll Ll Ll Ll 

Ll Ll 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa L kisha waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti na kuyanakili 

Lugano Ludewa Lulu Ligunga Lugalo 

Longido leso Lema 


kuzinakili. 

Lugano anafuga kuku.. 

Ludewa kuna machimbo ya makaa ya mawe. 

Longato anafuga ng’ombe wa maziwa 

Lomwe ni shule nzuri. 

Tafakuri: Taja majina mawili yenye kutumia L kubwa 

Somo la 82: Herufi Mm 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa M 



Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa M nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


140

M M M M M 

Mchoro wa herufi M kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa M ikiambatana na herufi ndogo m kisha waongoze 

wanafunzi wayasome kwa sauti na kuyanakili kwenye madaftari yao 

Mm Mm Mm Mm 

Mm 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa M. Kisha waongoze wanafunzi 


Mariamu Mamea Maria Mombasa Msamvu Mungu maziwa 


kuzinakili. 

Monika amebeba mzigo. 

Mombasa ni mji maarufu nchini Kenya 

Watu wote wanamwabudu Mungu 

Morogoro kuna mpunga mwingi 

Tafakuri: Somo limekufurahisha kwa kiasi gani? 

Somo la 83: Herufi Nn 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika harufi kubwa N 


141

Hatua: 

1. Andika herufi kubwa N nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika madaftari 

yao. 

N N N N N 

Mchoro wa herufi N kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa N ikiambatana na herufi ndogo n kisha waongoze 

wanafunzi wayasome kwa sauti na kuyanakili kwenye madaftari yao. 

Nn Nn Nn Nn Nn 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa N. Kisha waongoze wanafunzi 

Wayasome kwa sauti na kuyanakili. 

Nana Nairobi Nurudini Newala Noel Nuru neno 


kuzinakili. 

Nana hana nauli ya ndege. 

Namanga ni mpakani mwa Kenya na Tanzania. 

Nurudini ana watoto watatu. 

Tafakuri: andika majina matatu yanayoanza na herufi n 

Somo la 84: Herufi Oo 

142


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa O 


Hatua: 

1. Andika herufi kubwa O nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika madaftari 

yao. 

O O O O O 

Mchoro wa herufi O kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa O ikiambatana na herufi ndogo o kisha waongoze 


Oo Oo Oo Oo Oo 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa O kisha waongoze wanafunzi 


Otilia Onyango Onesmo Oliva Ore Oman oka 

4. Andika ubaoni sentensi zifuatazo. Kisha waongoze wanafunzi wazisome na kuzinakili. 

Omari ni mwimbaji 

Onyango ni mwigizaji mashuhuri. 

Oliva na Otilia ni watoto pacha. 

Oresti na Ore wanasoma darasa la kwanza 

Tafakuri: Unawezaje kutofautisha herufi o na a? 

143

Somo la 85: Herufi Pp 


Kusudi: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa P. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa P nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 

maaftari yao. 

P P P P p 

Mchoro wa herufi P kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa P ikiambatana na herufi ndogo p kisha waongoze 


. 

Pp Pp Pp Pp Pp 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa P. Kisha waongoze wanafunzi 


Pili Paskali Paulo Porona Pondamali 

pipi 

4. Andike ubaoni sentensi zifuatazo. Kisha waongoze wanafunzi wazisome kwa sauti na 

kuzinakili. 

Pondamali alikuwa golikipa hodari. 

Pangaro ni kijiji cha wafugaji. 

Pongwe ipo karibu na Tanga 

144

Pili ni binti mpole. 

Tafakuri: Andika majina matatu yanayoanza na herufi P? 

Somo la 86: Herufi Rr 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa R. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa R nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


R R R R R R R 

Mchoro wa herufi R kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa R ikiambatana na herufi ndogo r kisha waongoze 


Rr Rr Rr Rr Rr 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa R. Kisha waongoze wanafunzi 


Raisi Regina Rozi Rukwa Rufiji Razia 

reli 


kuzinakili. 

Raisi ni kiongozi mkuu nchini. 

Regina ana bidii darasani. 

145

Nilikwenda Rukwa wiki iliyopita. 

Razia ni rafiki yake Regina. 

Tafakari: Ni sahihi kuandika maneno rangi na rungu kwa kutumia herufi ndogo 

r? 

Somo la 87: Herufi Ss 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa S. 


Hatua: 

1. Andika herufi kubwa S nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika madaftari 

yao. 

S S S S S S S 

Mchoro wa herufi S kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa S ikiambatana na herufi ndogo s kisha waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti na kuyanakili kwenye madaftari yao. 

Ss Ss Ss Ss Ss 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa S. Kisha waongoze wanafunzi 


Sesilia Somalia Sima Salome Sirili Samsoni sasa 


kuzinakili. 

146

Sara ana kalamu saba. 

Sima alikula sima ya ugali. 

Nimeiona sinema ya Samsoni na Delila. 

Sarafina anaishi Same. 

Tafakuri: Sehemu gani umeifurahia sana katika somo hili? 

Somo la 88: Herufi Tt 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa T. 


Hatua: 

1. Andika herufi kubwa T nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika madaftari 

yao. 

T T T T T T T 

Mchoro wa herufi T kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa T ikiambatana na herufi ndogo t kisha waongoze 


. 

Tt Tt Tt Tt Tt 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa T. Kisha waongoze wanafunzi 


147

Tomaso Tobaldi Tanzania Teresia Tatu 

Turuka Tarime 

teke 


kuzinakili. 

Tatu ni mchezaji bora wa netiboli. 

Tanzania ni nchi yenye amani. 

Turuka alisafiri kutoka Tanga hadi Tarime. 

Tingi kuna tangi bovu 

Tafakuri: Kwa nini tunaandika kwa kutumia herufi kubwa? 

Somo la 89: Herufi Uu 



Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa U. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa U nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


U U U U U U U 

Mchoro wa herufi U kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa U ikiambatana na herufi ndogo u kisha waongoze 


3. 

148

Uu Uu Uu Uu Uu 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa U. Kisha waongoze wanafunzi 


Usangi Ulaya Ukonga Ulanga Umatumbi 

unga 


kuzinakili. 

Utengano ni udhaifu. 

Ulanga kuna madini ya ulanga. 

Usangi ni kijiji bora 

Utengule kunalimwa viazi. 

Tafakuari: Kwa nini tunajifunza herufi kubwa? 

Somo la 90: Herufi Vv 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa V. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa V nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


V V V V V V V 

Mchoro wa herufi V kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa V ikiambatana na herufi ndogo v kisha waongoze 


149

Vv Vv Vv Vv Vv 

3. Mwalimu aandike ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa V. Kisha waongoze na 

wanafunzi wayasome na kuyanakili. 

Veronika Victoria Vumilia Volka Vivian vua 


kuzinakili. 

Voluka amevaa viatu. 

Msichana yule anaitwa Veronika. 

Vumilia anavumilia njaa. 

Vaileti ni fundi mjenzi. 

Tafakuri: Andika maneno matatu ya watu yanayoanza na herufi v 

Somo la 91: Herufi Ww 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa W. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa W nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


150

W W W W W W 

W 

Mchoro wa herufi W kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa W ikiambatana na herufi ndogo w kisha waongoze 


Ww Ww Ww Ww 

Ww 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa W kisha waongoze wanafunzi 


Waridi Wiliamu Wete Wino Wangari wazi 


kuzinakili. 

niliwaona Wiliam na Werema wanasalimiana. 

Wangari alipanda miti mingi. 

Wete ipo Pemba. 

Waridi anaandika kwa kalamu ya wino. 

Tafakari: Mwalimu uwaelekeze watumie neno wembe kwenye sentensi 

151

Somo la 92: Herufi Yy 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa Y. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa Y nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


Y Y Y Y Y Y Y 

Mchoro wa herufi Y kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa Yy ikiambatana na herufi ndogo y kisha waongoze 


Yy Yy Yy Yy Yy 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa Y kisha waongoze wanafunzi 


Yeremia Yusufu Yona Yasinta Yombo 

Yanga yeye 


kuzinakili. 

Yona ni rafiki yangu. 

Timu ya Yanga ni machachari sana. 

152

Yeremia anachora picha za wanyama. 

Mjomba wangu anaishi Yombo Dovya. 

Tafakuri: Unafikiri kuna umuhimu gani wa kujua kusoma na kuandika? 

Somo la 93: Herufi kubwa Zz 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuandika herufi kubwa Z. 


Hatua: 

1. Andika ubaoni herufi kubwa Z nyingi. Kisha waongoze wanafunzi wazinakili katika 


Z Z Z Z Z Z Z 

Mchoro wa herufi Z kubwa 

2. Andika ubaoni herufi kubwa Z ikiambatana na herufi ndogo z kisha waongoze wanafunzi 

wayasome kwa sauti na kuyanakili kwenye madaftari yao. 

Zz Zz Zz Zz Zz 

3. Andika ubaoni majina yanayoanza na herufi kubwa Z kisha waongoze wanafunzi 


Zuma Zainabu Zuberi Zuhura Zakaria Zena 

ziwa 


kuzinakili. 

Zuma ni rais wa Afrika ya Kusini. 

Zainabu anapenda kuimba nyimbo 

153

Zuberi ni mwenyeji wa Tanga. 

Zakaria anatoa zaka. 

Tafakuri: Andika maneno haya: Waridi amekwenda Zambia 

Somo la: Tutii amri 

SURA YA SABA 

TUTOA NA TUTEKELEZA AMRI 

Ujuzi: Kuwasiliana katika shughuri mbalimbali katika mazingira yake ya karibu. 

Lengo: Mwanafunzi aweze kutoa na kutii amri 


Zana: Kadi zilizoandikwa maneno yanayotumika kutoa amri. Maneno kama: simama, kaa, 

rudi, tembea, kimbia, njoo, lala, ruka, kula, andika. 

Hatua: 

1. Mwite kwa kumshitua mwanafunzi mmoja ukisema: Rashidi simama. Mwanafunzi 

asimame huku akisema Nimesimama. Kisha mwambie Rashidi Kaa. Mwanafunzi 

akiwa anakaa aseme: ninakaa. 

2. Umsimamishe mwanafunzi wa pili ukimwambia: Kayombo Njoo hapa. Mwanafunzi 

akiwa anakukaribia aseme: Ninakuja. Kisha umwambie Kayombo : Rudi. 

Mwanafunzi akiwa anarudi aseme: Ninarudi. 

3. Wagawe wanafunzi katika makundi mawili, kundi A na B. 

4. Wape kadi za maneno wazitumie katika kutoa na kutii amri katika vikundi na mmoja 

mmoja. Maneno ni kama: simama, kaa chini, tembea, ruka na andika. 

5. Waongoze wanafunzi muigize dayolojia ifuatayo; 

Mwalimu: Mvungi funga mlango 

Mvungi: Ninafunga mlango 

Mwalimu: John toka nje 

John: 

Ninatoka nje. 

Mwalimu: John rudi ndani 

John: Ninarudi ndani 

6. Warejeshe kwenye Kitabu cha mwanafuzi sura ya saba (7.1) somo la kutoa na kutii 

amri waongoze wachunguze picha kisha wajaze nafasi katika sentensi kwa kutumia 

154

maneno ya kutoa amri. Zoezi hili lifanywe kwa kutamka kisha kwa kuandika kwenye 


7. Waongoze wanafunzi wafanye zoezi la marudio la kutoa na kutii amri lililopo vitabuni 

mwao katika sura ya saba. 

Tafakuri: Je? Umeyaonaje mazungumzo kati ya mwalinu na mwanafuzi wakati wa somo? 

Somo la 1: Matukio ya wakati uliopo 

SURA YA NANE 

TUSIMULIE MATUKIO 


Lengo: Mwanafunzi aweze kueleza matukio ya wakati uliopo 


Zana: Picha ya mwanafunzi aliyevaa viatu na soksi anayetembea 

155

kwenye mvua akiwa na mwavuli na barabara zimejaa maji. 

Hatua; 

1. Wasimulie wanafunzi tukio fupi la wakati uliopo. 

2. Tumia onesho mbinu kuwaongoza wanafunzi kuelezea matukio yanayotokea hivi 

sasa. Kwa mfano: 

Mvua kubwa inanyesha. kuna upepo mkali, miti inayumba na matawi yanaanguka. 

Baadhi ya nyumba zimeezuliwa mabati na zingine zimeanguka.Mito imefurika na 

barabara zimejaa maji na hazipitiki. 

Zoezi 

3. Waongoze wanafunzi mmoja mmoja wasimulie matukio mengine yanayofanyika 

katika wakati uliopo kulingana na mazingira ya shule yenu. Wakati wa kusimulia 

matukio hayo wasahihishe matamshi yao na mtiririko wa matukio. 

4. Waongoze wanafunzi katika vikundi waigize na kueleza matukio mbalimbali 

yanayotokea wakati uliopo. 

5. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya nane (8.1) somo la matukio ya 

wakati uliopo kisha waongoze wasome hadithi kwa sauti mmoja mmoja. Kisha 

waongoze wafanye mzaoezi yafuatayo kutokana na habari waliyosoma: 

1. Nani ni dada mkuu wa shule ya Namabengo? 

2. Shule ya namabengo ipo katika wilaya gani? 

3. Wilaya ya Namtumbo ipo katika mkoa gani? 

4. Kuna umuhimu wa kuwa na uongozi mzuri shuleni? 

5. Yeremia anasoma darasa la saba? 

6. Kwanini shule ya Namabengo inajulikana katika ngazi zote? 

7. Walimu na wanafunzi wanajivunia nini? 

8. Yeremia na Fatuma wana vipaji gani? 

B: Jaza maneno yafuatayo katika nafasi zilizoachwa wazi. 

Kaka mkuu, sambamba, busara, vipaji, ufunguo, uongozi 

1. Yeremia na Fatuma walikuwa na …………..vya uongozi 

2. Elimu huweza kuwa ni…………..wa maisha 

3. Yeremia alikuwa……………katika shule ya Namabengo 

4. Elimu huenda …………….na maisha ya mtu 

5. Ukiwa na …………watu hukuthamini kwa lolote utakalosema 

156

C: Jibu kweli au si kweli 

1. Shule ya Namabengo ilikosa sifa ya uongozi. 

2. Fatuma alikuwa kaka mkuu katika shule ya Namabengo 

3. Katika maisha elimu haina nafasi. 

4. Sifa moja ya mwanafunzi ni kusoma kwa bidii. 

5. Usafi ni moja ya sifa za mwanafunzi shuleni. 

Tafakuri: Masimulizi haya mawili yaliyotolewa wakati wa somo yana faida gani kwako? 

Somo la 2: Matukio ya wakati uliopita 


Lengo: Mwanafunzi aweze kueleza matukio ya wakati uliopita 


Zana: Mpira, kamba, aliyevaa viatu na soksi anayetembea 

kwenye mvua akiwa na mwavuli na barabara zimejaa maji. 

Hatua 

1. Wasimulie wanafunzi tukio fupi la wakati uliopita. 

2. Tumia hadithi fupi kuwaongoza wanafunzi kuelezea matukio yaliopita. Kwa mfano: 

Bibi anasimulia hadithi kwa mjukuu wake. 

Hapo zamani za kale Nyoka na Jongoo walikuwa marafiki. Nyoka alikuwa na miguu 

lakini hana macho. Siku moja Nyoka alimwambia Jongoo: Rafiki yangu, niazime 

macho yako niende harusini. Nikirudi nitakurudidhia. Jongoo akamjibu: Ooh rafiki 

nitakuazima macho yangu lakini na wewe niazime miguu yako nitembelea mpaka 

utakaporudisha macho yangu. Nyoka akafikiri na kusema ; Ahsante sana rafiki 

yangu. Wewe ni rafiki wa kweli.Wakabalishana viungo vyao na hadi sasa Nyoka 

hajarudisha macho ya Jongoo. Jongoo anamtafuta Nyoka hamwoni. 

3. Waongoze wanafunzi mmoja mmoja wasimulie matukio mengine yaliyofanyika katika 

wakati uliopita kulingana na mazingira ya nyumbani kwao. Wakati wa kusimulia matukio 

hayo wasahihishe matamshi yao na mtiririko wa matukio. 

4. Warejeshe wanafunzi katika kitabu chao sura ya nane (8.2) somo la matukio ya wakati 

uliopita kisha waongoze wasome hadithi kwa sauti mmoja mmoja. Kisha waongoze 

wafanye mzaoezi yanayotokana na hadithi hiyo. 

Tafakuri: Masimulizi ya hadithi zilizopo katika sura hii yanakusaidiaje? 

157

SURA YA TISA 

TUTAMBUE RANGI 

Somo la 1: Tuzijue rangi 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuzitambua rangi mbalimbali. 


Zana: Picha au vitu halisi venye rangi mbalimbali. Kwa mfano nyanya, maua, 

nguo,ubao, papai, mkaa, karatasi na kadhalika. 

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi kutaja rangi za vitu mbalimbali mmoja mmoja kwa sauti. 

2. Wapange wanafunzi katika makundi ya wanafunzi watano watano. 

3. Waoneshe picha au vitu halisi venye rangi mbalimbali. Kisha waongoze wanafunzi 

katika makundi wataje rangi za vitu hivyo. 

4. Watoe wanafunzi nje ya darasa. Kisha waongoze kila mmoja achukue kitu chenye 

rangi na kurudi darasani. 

5. Waongoze wanafunzi wazitaje rangi za vitu walivyochukua kisha wataje rangi ya vitu 

vingine vilivyo nje ya darasa. 

6. Warejeshe wanafunzi kwenye vitabu vyao sura ya tisa (9.1) somo la tuzijue rangi 

kisha waongoze wazichunguze picha na kujibu maswali yaliyo chini ya picha hizo. 

7. Waongoze wanafunzi wazisome hadithi ziliopo kwenye vitabu vyao. Kisha waongoze 

wajibu maswali yafuatayo: 

Maswali: 

158

Angalia picha hapo juu kisha: 

1. Taja rangi ya chungwa. 

2. Taja rangi ya ndizi. 

3. Taja rangi ya tairi la gari 

4. Taja rangi ya ukuta 

5. Je tairi ni la rangi ya kijani? 

6. Je ukuta ni wa rangi nyekundu? 

Katika picha ya hadithi ya Dandu: 

Onesha mtu aliyevaa nguo nyekundu 

Onesha mtu aliyevaa nguo ya manjano 

Onesha mtu aliyevaa nguo ya zambarau 

Onesha mtu aliyevaa nguo ya buluu 

Mazoezi 

A: Jibu maswali yafuatayo: 

1. Njiani kwa akina Dandu yalipambwa matawi ya miti ya rangi gani? 

2. Maua yalikuwa ni ya rangi gani? 

3. Marafiki wa Dandu walivaa nguo za rangi gani? 

B: Andika kweli au si kweli 

1. Damu ya mnyama ina rangi ya buluu 

2. Mzungu ana rangi nyeusi 

3. Mkaa una rangi nyeusi 

4. Viazi mviringo vina rangi ya kahawia 

5. Mkate una rangi nyeusi. 

Tafakuri: Waelekeze wanafunzi wataje rangi wanazozipenda 

Somo la 2: Tutumie rangi mbalimbali 


Lengo: Mwanafunzi aweze kuzitumia rangi mbalimbali. 


159

Zana: Kalamu za rangi mbalimbali na picha za vitu visivyo na rangi kama: ndoo, embe, paka, 

mgomba, nyanya, chungwa, jani la mgomba. 

Hatua: 

1. Waoneshe wanafunzi picha anuwai za vitu mbalimbali ambavyo havikupakwa rangi. 

2. Waongoze wanafunzi wavitaja kwa sauti vitu hivyo visivyo na rangi. 

3. Wapange wanafunzi katika makundi ya wanafunzi watano watano. Kisha wagawie picha 

hizo wazipake rangi. 

4. Warejeshe kwenye vitabu vyao sura ya tisa (9.2) somo la Tutumie rangi. Kisha waongoze 

wanafunzi wachore picha zilizopo vitabuni mwao na kuzipaka rangi. 

5. Waongoze wanafunzi wafanye zoezi la kuchagua rangi zinazofaa kuchorea vitu 

vilivyoorodheshwa vitabuni mwao. 

Tafakuri: Upinde wa mvua una rangi gani? 

Somo la 1: Kusoma kwa ufahamu 

SURA YA KUMI 

UFAHAMU 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma kwa sauti habari fupi kwa kuzingatia vituo. 


Zana: Chati ioneshayo vituo anuwai katika matini mbalimbali. 

160

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi wasome kwa sauti hadithi ya Nyoka na Jongoo iliopo kwenye 

vitabu vyao sura ya kumi somo la Ufahamu kwa kuzingatia vituo (,), (.), (?) na (!). 

Mwalimu, unaweza kutumia vifungu vingine vya habari. 

Mazoezi 

2. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao sura ya 10 somo la Kusoma kwa ufahamu 

wasome kwa sauti hadithi ya vipepeo kwa kuzingatia vituo (.), (,), (?) na (!). kwa 

matamshi sahihi na lafudhi ya Kiswahili. 

3. Waongoze wanafunzi wajibu maswali ya Nyoka na Jongoo kwa sauti mmoja mmoja. 

4. Warejeshe wanafunzi vitabuni mwao katika sura ya kumi. Waongoze wanafunzi 

wajibu maswali yatokanayo na hadithi ya vipepeo kwa kuandika madaftarini mwao 

A. Jibu maswali yafuatayo: 

1. Je, vipepeo ni wadudu au wanyama? 

2. Vipepeo wanaopatikana katika eneo 

lenu wana rangi gani? 

3. Vipepeo wana miguu mingapi? 

4. Chakula cha vipepeo ni………… 

5. Mikidadi alipewa siri gani? 

6. Je, mbinu hiyo ni ya ukweli? 

B. Chagua maneno yaliyo kwenye mabano kukamilisha 

sentensi zifuatazo: 

Kitenge, urembo, mabawa, porini, migomba 

1. Kuku ana…………………. 

2. Chui anaishi………………. 

3. ……wa nguo ile unavutia sana. 

4. Kaka amevaa shati la ………………. 

5. ……imepandwa nyuma ya nyumba yetu 

C. Andika maneno haya kwa kujaza herufi zinazokosekana kwenye nafasi zilizoachwa 

wazi. 

D. Kwa mfano 

1. K-pepeo 2. M-no 3. Mku-wa 

4. Man-no 5. Ki-enge 6. U-embo 

7. N-uri 8. Kidol- 9. –kon 

Tafakuri: Kwa nini tunazingatia vituo wakati wa kusoma kwa sauti? 

161

Somo la 2: Kusoma kwa burudani 


Lengo: Mwanafunzi aweze kusoma kimya matini fupi na vitabu kwa ziada na kwa 

kujiburudisha. 


Zana: Vijitabu vya hadithi fupi fupi vyenye picha. 

Hatua: 

1. Andaa na uwape wanafunzi matini sahili na vitabu mbalimbali vinavyovutia. 

2. Waongoze wanafunzi wasome kimya matini na vitabu hivyo. 

3. Waongoze wanafunzi wasimulie hadithi na picha zake. Wakati wanafunzi wakisimulia 

hadithi hizo uwasahihishe matamshi sahihi na lafudhi ya Kiswahili. 

4. Warejeshe wanafunzi kwenye vitabu vyao kisha waongoze watazame picha na wasome 

hadithi. Waongoze wajibu maswali yafuatayo kutokana na hadithi waliyoisoma. 

Maswali 

a) Watu wangapi walikuwa shambani? 

b) Tumbili wanaishi wapi? 

c) Kwa nini baba alisema tumbili ni wakorofi? 

d) Kwa nini watu wananawa wakati wa kula? 

e) Taja kazi tatu za nyumbani 

Tafakuri: Kusoma hadithi mbalimbali kuna faida gani? 

162

Somo la Vitendawili 

SURA YA KUMI NA MOJA 

TUJIELEZA KWA LUGHA YA KIFASIHI 

Ujuzi: Kutega na kutegua vitendawili 

Lengo: Mwanafunzi aweze kutega na kutegua vitendawili. 

Zana: Picha na chati za vitendawili. 

Hatua: 

1. Waongoze wanafunzi watege na kutegua vitendawili wanavyovijua. 

2. Tega kitendawili hiki “ kuku wangu katagia mibani” kisha wanafunzi wakitegue kwa 

kujibu “Nanasi”Waulize wanafunzi: Kwanini jibu lake ni nanasi? Wanafunzi wajibu: 

Nanasi lipo katikati ya miiba. Kwa hiyo miiba inalilinda nanasi. 

3. Waongoze wanafunzi waeleze maana na ujumbe kwa kila jibu la kitendawli. 

4. 

5. Warejeshe wanafunzi katika vitabu vyao sura ya kumi na moja somo la vitendawili 

wafanye mazoezi ya kutegua vitendawili vilivyopo kwenye picha kwa sauti na kisha 

kuviandika madaftarini mwao. 

6. Warejeshe wanafunzi kwenye vitabu vyao. Waongoze wanafunzi wafanye mazoezi ya 

marudio yaliopo kwenye vitabu vyao sura ya kumi na moja kwa sauti na kwa kuandika. 

Tafakuri: Waongoze wanafunzi watafakari waliyojifunza katika somo hili kwa 

kuwauliza maswali. Kwa mfano,katika somo hili la kutega na kutegua vitendwili ni 

sehemu gani imekufurahisha zaidi? Kuna faida gani ya kujifunza kutega na 

163

booknew

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?