PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

transporta; kapacitet da budu efikasno rašireni i sposobnost da ostanu stabilni tokom samog
širenja. 6 Prednost i osnovne karakteristike biološkog oružja su i: jednostavnost za rukovanje i
njegovo širenje; jednostavna i jeftina proizvodnja; mogunost širenja otrova na velikim
podrujima; teško detektovanje (bez boje, mirisa i ukusa); veliki broj oboljelih u kratkom
vremenskom periodu i uzrokovanje panike zbog saznanja o mogunosti napada biološkim
oružjem.
Prema definiciji Ujedinjenih Nacija iz 1969. godine, pod biološkim agensima
podrazumjevaju se organizmi koji su prirodno ili infektivno izvedeni, koji mogu uzrokovati
bolest ili smrt ljudi, biljaka, životinja, zavisno o sposobnosti njihovog razmnožavanja u
ovjeijem tijelu, životinji ili biljki koju napadaju.
Podjela biloškog oružja
Biološke agense kojih ima oko 1200, nije mogue uvijek koristiti kao biološko oružje,
ve je mogue samo neke odredjene agense koristiti u ove svrhe. Centar za kontrolu zaraznih
bolesti, sastavljen na predlog Generalne skupštine Ujedinjenih nacija, od strunjaka iz 14
svjetskih zemalja, sa sjedištem u Sjedinjenim Amerikim Državama, biološko oružje klasifikuje
u tri osnovne kategorije: A, B. i C kategoriju.
Oružje ”A” kategorije ukljuuje mikroorganizme kao veliku opasnost za ugrožavanje
životne sredine, a time i nacionalne bezbjednosti, obzirom da se lako šire i prenose sa jedne na
drugu osobu, a posljedice koje nastupaju su – visok mortalitet i ugrožavanje zdravlja šireg kruga
ljudi, stanovništva na širem podruju. U ovu vrstu oružja spadaju: variola; antraks (Bacillus
anthracis); kuga (Yersinia pestis); botulizam (toksin); ebola (Ebola groznica).
Oružje ”B” kategorije je pogodno za širenje i karakteriše ga nizak mortalitet i teško
otkrivanje, a u ovu vrstu spadaju: Cohiella burneti (Q groznica); bruceloza (Brucella melitensis);
alfavirusi; ricin otrovi (dobijeni iz ricinusovog ulja); Clostridium perfingens toksin; B
stafilokoke. Pored ”B” kategorije postoji i podvrsta ”B”, kojom se patogene vrste prenose preko
vode ili hrane, i ispoljavaju se kroz: razliite tipove, vrste salmonele (Salmonella sp.); ešerihija
koli (Escherichia coli), kolera (Vibrio cholerae).
Oružje ”C” kategorije karakteriše lakoa proizvodnje i širenja, mogunost visokog
mortaliteta, ugrožavanja zdravlja velikog broja ljudi, koji su zbog svojih karakteristika pogodni
za masovno uništavanje, zahtjevaju stalno istraživanje u cilju unapredjivanja otkrivanja zaraza,
postavljanja dijagnoza i preventivnog djelovanja u njihovom suzbijanju. U ovu vrstu spadaju:
nipan virusi (Nipah encefalitis); hemoragijska groznica s bubrežnim sindromom (Hantavirusi);
žuta groznica (Virus žute groznice); tuberkuloza (koja je otporna na više vrsta ljekova).
Upotreba biološkog oružja
Upotreba biološkog oružja koja postoji od najranijeg vremena, ima odredjene
specifinosti u odnosu na ostale vrste oružja – konvencionalno, hemijsko i nuklearno. Prije
svega, kontaminacija koja može da traje od nekoliko sati do nekoliko nedjelja, a prate je
odredjeni efekti (koji su zakasnijeli) i simptomi koji izazivaju onesposobljavanje ili smrtni ishod.
6 Roffey, R., Biological weapons and potential indicators of offensive biological weapon activities, Stockholm
International Peace Research Institute, 2004, Yearbook: Armaments, Disarmament and International Security,
Oxford University Press, Oxford, str. 561.