PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

adijacijama bi ak hiljadama godina dovodila u pitanje kvalitet prirodnih resursa neophodnih
za zdravlje i život ljudi. 3
Pomenuli smo potencijalni sukob izmeu Indije i Pakistana. Ali, pomenimo i
svojevremeni sukob izmeu SAD i SSSR-a, kao što možemo pomenuti i današnji sukob
izmeu Sjeverne Koreje i Južne Koreje, kao i mogue sukobe izmeu Izraela, SAD i Irana,
kao i izmeu drugih neprijateljskih država koje raspolažu nuklearnim oružjem (posebno ovih
koje su umiješane u sukob oko Ukrajine).
Nismo do sada imali nuklearni rat, ali smo imali bacanje atomskih bombi (na
Hirošimu i Nagasaki), kao i veliki broj nuklearnih proba i nuklearnih havarija. Pored
nuklearnih proba, treba pomenuti i nuklearne elektrane i nuklearne havarije.
Navešemo još neke primjere ekoloških incidenata i ekoloških katastrofa vezanih za
izlijevanje nafte iz tankera ili naftnih bušotina i naftnih platformi.
U 1967. godini se uz obalu Kornvola nasukao tanker Torrey Canyion iz kojeg se izlilo
stotinu hiljada tona nafte. Dvadeset etvrtog marta 1989. godine je tanker Ekson Valdez
(Exxon Valdez) udario u greben na Aljasci i tom prilikom se u okean izlilo 42 miliona litara
sirove nafte koja je prekrila 11.000 kvadratnih milja (28.000 km2). Ekološke posljedice su
bile katastrofalne: više hiljada životinja je uginulo, gotovo pola miliona ptica, hiljadu morskih
vidri, vei broj rijenih vidri, 300 foka, 250 bjeloglavih orlova, 22 orka kita, milijardu lososa,
ogromne koliine jaja haringe, itd. Smrtnost životinja je rasla godinama zato što su
konzumirale plijen, a i naftni talog prilikom išenja tla. Tom prilikom su uništeni i
mikroorganizmi neophodni u lancu ishrane. Strunjaci su tada procijenili da je neophodno
trideset godina da se neki dijelovi tla obnove?!?
I naftne bušotine i naftne platforme mogu se izlijevanjem nafte u more izazvati velike
ekološke posljedice. U 1979. godini se u Meksiki zaljev iz platforme Ixtoc I izlilo 600.000
tona nafte. U delti Nigera u Nigeriji se decenijama crpi nafta tako da je to podruje postalo
podrujem velike ekološke katastrofe.
Iz prepolovljenog tankera Prestige je 13. novembra 2002. godine došlo do izlijevanja
63.000 tone nafte u okean blizu španske obale. Nafta je dugorono ugrozila floru i faunu.
U Meksikom zaljevu je 2012. godine došlo do pada naftne platforme što e, naravno,
dovesti do katastrofalnih ekoloških i zdravstvenih posljedica.
Konano, pomenuemo izlijevanje crvenog toksinog mulja sa teškim metalima iz
fabrike za preradu aluminija Ajkai Timfoldgyar u Dunav u maarskom mjestu Ajka 4.
oktobra 2010. godine.
Tako se pokazuje da u današnje vrijeme, usljed naglog industrijskog napretka i
stvaranja velikih urbanih cjelina, profitabilne ekonomije i narastajuih sukoba, dolazi do
ogromnih negativnih promjena u ovjekovoj okolini koje dovodi u pitanje i samo postojanje
ovjeka. Zato su katastrofe svakodnevna realnost koja nas opominje, ali mi to ozbiljno ne
shvatamo. Napredak u tehnološkom smislu ne mora da znai i stvarni napredak, i to se danas
potvruje kao pravilo. Zato naša Planeta izumire. Ona „se nalazi usred najvee epizode
izumiranja još od one koja se povezuje sa izumiranjem dinosaurusa od prije šezdeset pet
miliona godina. Razlika je, na žalost, ta što se ova epizoda odvija uglavnom zahvaljujui
ljudskim faktorima. Nadalje, procene nagoveštavaju da je potrebno možda više od deset
miliona godina života na zemlji kako bi se povratio isti onaj broj vrsta koji je postojao prije
izumiranja koje je prouzrokovao ovjek.“ 4
Mnogim kontaminantima ovjek zagauje vazduh, vodu i zemljište, koji zatim lancem
ishrane dospijevaju u prehrambene proizvode i hranu.
3 Dž. Kanton, Ekstremna budunost: najznaajnije tendencije koje e promeniti svet u narednih pet, deset i
dvadeset godina, „Clio“, Beograd, 2009, str. 218, i dalje.
4 Dž. R. De Žarden, Ekološka etika: uvod u ekološku filozofiju, „Službeni glasnik“, Beograd, 2006, str. 209.