PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

oblikovanju adekvatnog plana za akcije saniranja i izraunavanje povezanih
finansijskih posljedica.
Ukoliko revizor, namjerava da upotrebi rezultate rada eksperata kao dio revizije, on e
razmotriti adekvatnost izvršenog posla od strane strunjaka za životnu sredinu, kao, i, njihovu
stvarnu kompetenciju pri procjeni profesionalne kompetencije eksperata životne sredine. U
odnosu na neke druge strunjake može biti problema jer je oblast zaštite životne sredine
specijalnost u nastanku zbog ega ne postoji certifikacija ili licenciranje, niti lanstvo u
nekom adekvatnom profesionalnom tijelu. Zato e se u navedenoj situaciji revizor osloniti na
iskustvo i reputaciju strunjaka za životnu sredinu.
Meutim, i, pored prisutnog rizika od materijalno pogrešnog prikazivanja finansijskih
izvještaja zbog pitanja životne sredine, postoji malo autoritativnih raunovodstvenih
standarda, koji eksplicitno obrauju priznavanje, mjerenje i objavljivanje posljedica koje
pitanje životne sredine imaju na finansijske izvještaje.
Tako, na primjer, MRS 10 - "Potencijalne obaveze i dogaaji nastali nakon datuma
bilansa stanja", sadrži opšta razmatranja koja se odnose na priznavanje i objavljivanje
potencijalnih gubitaka, ukljuujui i gubitke koji nastaju po pitanjima životne sredine. Dakle,
opšta raumatranja se protežu i na priznavanje, mjerenje i objavljivanje pitanja životne sredine
u finansijskim izvještajima.
Navešemo nekoliko karakteristinih pitanja životne sredine 16 , koja su od uticaja na
finansijske izvještaje, i, to:
uvoenje zakona i regulative o životnoj sredini može ukljuiti imparitet (umanjenje)
vrijednosti sredstava, i, saglasno tome, potrebu za otpisivanjem njihove
knjigovodstvene vrijednosti;
propust u pridržavanju zakonskih propisa o pitanjima životne sredine (kao što su
emisija štetnih materija ili deponovanje otpada, ili promjene zakonodavstva sa
efektom unazad) može zahtjevati ukalkulisavanje troškova za otklanjanje i naknade
šteta ili troškova sudskog spora;
neka pravna lica, na primjer, u ekstraktivnim industrijskim granama (istraživanje nafte
i gasa ili rudarstvo), zatim, proizvoai hemikalija ili kompanije koje se bave
otpadom, mogu stei obaveze u vezi sa životnom sredinom kao direktni nus - proizvod
svog osnovnog poslovanja;
preuzete ("konstruktivne") obaveze koje nastaju iz dobrovoljne inicijative, na primjer,
kada je pravno lice ustanovilo zagaenje zemljišta, i (bez obzira na to što nije pod
kakvom obavezom), može da odlui da to zagaenje otkloni zbog sopstvene
zabrinutosti za svoju dugoronu reputaciju, i, svoj odnos sa zajednicom;
može nastati potreba da pravno lice objavi u napomenama postojanje potencijalne
obaveze (u sluaju da se troškovi koji se tiu pitanja životne sredine ne mogu razumno
procjeniti);
u ekstremnim situacijama, nepridržavanje odreenih zakona i regulativa o životnoj
sredini može uticati na mogunost pravnog lica da nastavi poslovanje po naelu
stalnosti, i, shodno tome, može uticati na objavljivanja, i, na osnovu za sastavljanje
finansijskih izvještaja.
Za oblikovanje i funkcionisanje internih kontrola radi pomoi u obavljanju urednog i
efikasnog poslovanja, ukljuujui aspekte životne sredine, odgovorno je rukovodstvo pravnog
lica, a, nain kontrole 17 u praksi se razlikuje:
16 Meunarodni standardi i saopštenja revizije, uveravanja i etike, str. 896.
17 Meunarodni standardi i saopštenja revizije, uveravanja i etike, str. 899.