PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

U mnogim podrujima, porast temperature i suša ograniavaju poljoprivrednu
proizvodnju. Ve sada je prisutno opadanje prinosa žitarica, posebno u Africi, ali sa smatra da
e sa otopljavanjem od 4°C i više, globalna proizvodnja hrane verovatno biti ugrožena.
Najnovije studije pokazale su da širom sveta produktivnost opada usled globalnog zagrevanja
(posle konstantnog rasta od 6 % 80-tih i 90-tih godina, sada se beleži pad od 1%).
Otopljavanja od samo 2°C imae ogroman uticaj na ekosisteme zbog nemogunost brzog
prilagoavanja biljnog i životinjskog sveta na nove uslove. Smatra se da e se 15-40% vrsta
potencijalno suoiti sa izumiranjem, da e se se najvei uticaj ispoljiti na morske ekosisteme
kroz negativne posledice po riblji fond i na šume ije e se površine smanjivati.
Pod uticajem klimatskih promena poveala se i uestalost nekih ekstremnih dogaaja: hladni
dani, hladne noi i mrazevi postaju retke pojave na veini kopnenih podruja, dok su topli dani i
vrele noi daleko uestaliji. Toplotni talasi postali su eši na najveem delu zemljinog podruja,
dok istovremeno imamo pojavu obilnih padavina u mnogim oblastima. European Environment
Agency (EEA) u Kopenhagenu istie da se posledice klimatskih promena ve oseaju širom
Europe. Prosene temperature su porasle i promenile, ne koliinu padavnina, ve raspodelu
padavina. U severnim krajevima Evrope koliine padavina su poveane pa su poplave este,
dok je u južnima krajevima, gde je najviše poljoprivrede, manje kišnih, a više sušnih perioda
[12].
Hidrometeorološki zavod u Srbiji je poetkom 2014. godine objavio studiju o klimatkim
promenama u Srbiji, koja obuhvata tri perioda: period od 2000. do 2030. godine, period od
2030. do 2060. godine i period do kraja 21. veka. Studija pokazuje da suše i poplave u Srbiji
nee biti este, ali da e ovi ekstremni periodi dugo trajati, pa je neophodno da se ovakve
situacije prate i dobro prognoziraju, da lokalne samouprave procene da li e u blizini neke
reke graditi fabrike ili naselja odnosno da li e se u nekim prodruijima gde se predvišaju suše
gajiti odreene poljoprivredne kulture [13].
Svetska meteorološka organizacija smatra da e biti sve više ekstremnih meteoroloških
dogaaja i da se ve sada na planeti smenjuju suše i poplave, a da su uragani i tajfuni sve eši.
Strunjaci ove organizacije smatraju da bi posledice klimatskih promena mogle biti stravine.
Postojee biljne i životinjske vrste bi verovatno mutirale, a mnoge vrste bi ak i nestale. Na
podruije Evrope bi došli insekti i glodari koji bi doneli oboljenja nesvojstvena tom prostoru, za
koja niko nije pripremljen. Oekuje se širenje takozvanih vektorskih bolesti kao što je malarija i
tropska groznica. Zato se samtra da je neophodno kreirati nacionalne programe adaptacije i zaštite
za doba koje nastupa.
3. Modelovanje klimatskih procesa
Istraživanje klimatskih promena je oblast u kojoj je prisutan veliki broj naunika,
istraživakih instituta (centara) i zemalja koja izdvajaju znaajna finansijska sredstva
namenjenih ovoj vrsti istraživanja. Informacije o klimi postale su krucijalno važne prilikom
donošenja odluka u svim sektorima (od poljoprivrede do osiguranja), a obzirom na evidentne
klimatske promene, sve više e se poveavati potrebe za klimatskim predvianjima koje e
omoguiti naunicima i donosiocima odluka da razumeju klimatske procese i da se pripreme
za budue uslove 9 [5].
Dugogodišnja praenja, prouavanja i analize klimatskih procesa i promena na Zemlji,
omoguili su stvaranje velikog broja naunih dokaza o uzrocima i pravcima klimatskih
9 Sjedinjene Amerike Države su izgradile nacionalnu strategiju klimatskog modelovanja, razvile opštu
softversku infrastrukturu namenjenu svim klimatskim istraživaima i organizovale godišnje forume klimatskog
modelovanja da bi olakšale komunikaciju izmeu klimatskih modelara i korisnika klimatskih podataka, a sve sa
namerom da se unapredi sposobnost simulacije klime na Zemlji (sadašnje i budue) i pruže korisne klimatske
informacije svim zainteresovanim.