PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

Slika 2: Porast prosene globalne temperature u periodu od 1850. do 2000. godine [4]
Prognoze za period od 2030 do 2050. godine, govore da srednja godišnja temperatura na
Zemlji može porasti za 1.5 - 4.5°C u odnosu na današnju, ime bi dostigla najvišu vrednost za
poslednjih dva miliona godina. Prema podacima Meunarodne grupe eksperata za promene
klime do 2100. godine otopljenje e najverovatnije iznositi 3.5°C. Meutim, tempo
otopljavanja u prvoj polovini XXI veka može biti 5 - 10 puta brži nego u prošlom veku.
Tokom sedamdesetih i osamdesetih godina dvadesetog veka obavljene su numerike
simulacije koje su pokazale da u sluaju udvostruenja koncentracije ugljendioksida može
doi do globalnog otopljavanja za 2 - 4°C, a u polarnim oblastima severne hemisfere i za
itavih 6-8°C.
Zagrevanje sveta ve je imalo ozbiljan uticaj na smanjenje obima snega i leda i na
podizanje nivoa mora. Satelitski podaci iz 1978. godine pokazuju da je prosena godišnja
koliina leda na Arktikom moru smanjena za 2.7% po dekadi, a da je u letnjim periodima to
smanjene išlo i do 7.4% po dekadi. Kompjuterske simulacije pokazuju da e doi do potpunog
otopljavanja ledenog pokrivaa ukoliko prosena temperatura na Zemlji bude u oblasti 0.8°C-
3.2°C iznad prosenih temperatura pre poetka industrijalizacije.
Prosean globalni nivo mora rastao je od 1961. godine sa prosenom stopom od 1.8
mm/god (1.3 do 2.3), a od 1993. godine ona je 3.1 mm/god (2.4 do 3.8) [3]. Može se dogoditi
da se do sredine XXI veka nivo mora i okeana podigne za 0.5 - 1 m, a do kraja veka za 2 m,
usled ega bi bile potopljene velike teritorije. Smatra se da e zbog podizanja nivoa mora
desetine do stotine miliona ljudi doživeti ekstremne poplave, a da sredinom ovog veka 200
miliona ljudi može biti stalno raseljeno. Prema podacima Meunarodne grupe eksperata za
promene klime do 2100. godine poveanje srednjeg nivoa mora može iznositi izmeu 15 i 95
cm, najverovatnije oko 50 cm. Ako se led na Grenlandu potpuno istopi, nivo mora mogao bi
porasti za nekoliko metara 7 .
Posledice otopljavanja ve sada imaju, ali e imati sve više negativne uticaje na
stanovništvo i privredu raznih zemalja. Strunjaci predviaju da e topljenje gleera, ali i
podizanje nivoa mora najpre izazvati rizik od poplava, a zatim i smanjenje zaliha vode 8 . Voda
za pie, industrijsku i poljoprivrednu upotrebu postaje oskudna u nekim regionima, jer porast
temperature još više ugrožava ve pogoene resurse podzemnih voda.
7 Oko 85% teritorije Grenlanda je pokriveno snegom. Sa više od 1.7 miliona km 2 ostrvo je najvea slatkovodna
ledena površina severne polulopte. Raniji raunarski modeli su za topljenje ledene mase Grenlanda predvideli
prag od 3.1°C zagrevanja zemlje kao najbolju procenjenu vrednost. Meuvladin Panel o klimatskim promenama
(IPCC) smatra da bi ak i 2°C, koji je odreen kao maksimalni porast globalne prosene temperature, bilo
previše za Grenland.
8 Smatra se da e smanjenje zaliha vode ugoziti jednu šestinu svetske populacije i to posebno u indijskom
podkontinentu, u delovima Kine, na Andima i u Južnoj Americi.