PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

Prema dubini kliženja, klizišta se dele na: površinska klizišta sa maksimalnom
debljinom kliznog tela do 1 m; plitka klizišta sa debljinom kliznog tela do 5 m; duboka
klizišta sa debljinom kliznog tela do 20 m; vrlo duboka klizišta sa debljinom kliznog tela
preko 20 m. Dubina klizišta meri se upravno na površinu klizanja.
To su razne podele klizišta zasnovane na pojedinim njihovim elementima. Nekadašnji
Sovjetski geolozi su izvršili podelu klizišta, zavisno od pravca razvoja kliznog procesa, na:
delapsivna i detruzivna i prema geološkoj sredini u kojoj se klizište formira na: konsekventna,
asekventna i insekventna. Ova podela usvojena je bila i u bivšoj SFRJ.
Delapsivna klizišta su ona kod kojih se proces klizanja razvija odozdo naviše. Obino,
nastaju na padinama podlokanim površinskim tokovima i veštakim zasecima. Najpre se
pojave pukotine i obruši masa neposredno uz rub zaseka (jaruge), a zatim, zbog izgubljenog
oslonca, nastaje pucanje i otkidanje novih uzbrdnih masa To ide sve dotle dok se kliznom
površinom ne formira stabilan nagib kosine, koji je blizak prirodnom uglu nagiba dotinog tla.
Detruzivna klizišta su ona kod kojih se proces klizanja razvija odozgo naniže.
Naješe nastaju usled preoptereenja labilnih delova padine materijalom iz iskopa. U tom
sluaju deformaci]e nastale u gornjem delu padine prenose se naniže.
Konsekventna klizišta nastaju na padinama gde ve postoje prirodne predispozicije za
njihovo formiranje. Kao prirodne predispozicije, u ovom pogledu, smatraju se meuslojne
površine, pukotine, granine površine izmeu površinskog rastresitog pokrivaa i vrste
podloge i dr.
Asekventna klizišta nastaju u jednorodnim, uglavnom, zemljastim masama. Položaj
površine klizanja odreuje se statikim uslovima narušavanja ravnoteže u homogenoj sredini.
Insekventna klizišta se javljaju u heterogenoj geološkoj sredini i njihova klizna
površina see više litoloških jedinica (slojeva razliitog sastava). Obino, je vezana za
postojee vertikalne ili kose pukotine i raseline. 5
Sva tri zadnja tipa klizišta (konsekventna, asekventna i insekventna) mogu biti
delapsivna i detruzivna.
2. Uzroci nastanka klizišta
Nastanak klizišta je posledica narušavanja prirodne ravnoteže terena, fizikih
svojstava stena, naponskog stanja u padini ili kosini.
Uspešnost sanacije klizišta, odnosno odabira optimalnih tehnikih mera za
zaustavljanje tog procesa zavisi od utvrivanja uzroka njihovog nastanka. Obino se javi više
faktora uzroka klizišta (može biti jedan incijator, ali više faktora). Uzroci se nalaze u samom
tlu (steni) tj. u nainu njihovog postanka kao i u uslovima koji vladaju u njima. Zavise od
fiziko mehanikih karakteristika, kada su u pitanju stene zavisi i od ispune diskontinuiteta.
Sve ovo utie na brzinu reakcije tla na egzogene i endogene procese i sile koje nastoje da
naprave distrukciju u padini (kosini), u smislu njegovog pomeranja.
Uslovi nastanka nestabilnosti padina se dele na:
- Prirodne (voda, slojevi tla),
- Antropogene.
Najznaajniji prirodni uzronici nestabilnosti tla su:
5 Bašagi, M., „Inžinjerska geologija“, Graevinski fakultet, Sarajevo, 2007, str. 67