You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Yapılan araştırmalar öğrencileri tarafından en çok hatırlanan<br />
öğretmenlerin, öğrencilerinin ufkunu genişleten ve potansiyelleri hakkında<br />
yeni anlayışlar kazandıran öğretmenler olduğunu ortaya koymuştur.<br />
fonksiyonunu belirlerken; gençleri, iyi<br />
üretici ve iyi tüketici olarak yetiştirmek<br />
eğitim sisteminin ekonomik işlevlerindendir.<br />
Bununla birlikte devletin amaçladığı<br />
insanı yetiştirmek, bireylerin siyasi bilinç<br />
kazanmalarını sağlamak da eğitimin politik<br />
işlevi olarak belirtilebilir.<br />
Eğitime farklı bakışlar<br />
Eğitimin amacı ve işlevine dair araştırmaların<br />
yapılmaya başlandığı 19. yüzyılda eğitimi<br />
toplumun bir fonksiyonu olarak gören eğitim<br />
sosyologu Dilthey’in görüşü günümüzde<br />
yerini Weber, Marks, Rousseau, Freud’un<br />
savunucuları arasında olduğu, toplumun<br />
eğitimin bir fonksiyonu olduğu görüşüne<br />
bırakmıştır. Bu görüşün en önemli temsilcilerinden<br />
Rousseau’ya göre fert doğuştan<br />
temiz olarak dünyaya gelir. Fakat toplumun<br />
ve eğitim dâhil bütün toplumsal kurumlar<br />
daha sonra kişinin temizliğini ve ahlâkını<br />
bozar. Buna göre eğitim; toplumun, dinî,<br />
felsefî, ahlâki ve politik sistemlerin çocuğa<br />
kabul ettirilmesi değil; çocuğun serbest<br />
gelişimini, “tabiî gelişimini” sağlayıcı bir<br />
düzen olmalı idi. Rousseau’nun eğitim<br />
anlayışı yalnız bu değildir; O’nun eğitim<br />
anlayışını toplum anlayışı ile birlikte ele<br />
almalıdır. O’na göre toplum, o topluma<br />
katılan insanların bağımsız ve mantıklı<br />
düşünüp anlaşmalarıyla yani bir toplumsal<br />
sözleşme ile kurulmalıdır. Bu açıdan<br />
bakıldığında eğitimin sosyal işlevinin iki<br />
yönlü olduğunu görürüz. Eğitim bir yandan<br />
gençlere toplumsal kültürü aktarırken bir<br />
yandan da gençlerin toplumu iyileştirici,<br />
geliştirici rolü üstlenmesini sağlamalıdır.<br />
Öğretmen ve öğrenci<br />
Eğitimin amacı ve işlevi hususunda verdiğimiz<br />
bu kısa bilginin ışığında “Eğitim sistemimiz<br />
gençleri anlıyor mu” diye sorarsak nasıl bir<br />
tabloyla karşılaşırız? Öğrenci için birinci<br />
derecede rol model olan öğretmenler<br />
öğrenciyi ne kadar anlamaktadır? Yapılan<br />
araştırmalar, öğrencileri tarafından en çok<br />
hatırlanan öğretmenlerin öğrencilerinin<br />
ufkunu genişleterek ve bir insan olarak<br />
potansiyelleri hakkında yeni anlayışlar<br />
kazanmalarını sağlayarak onların hayatını<br />
değiştiren öğretmenler olduğunu ortaya<br />
koymuştur.<br />
Öğretmenler özellikle sosyal değerlerin<br />
ve kültürün öğrencilere aktarılması ve<br />
öğrencilerin kişisel ve sosyal gelişimlerinin<br />
arttırılması konusunda önemli bir role sahiptirler.<br />
Problemleri konusunda öğrenciye<br />
yardım etmeye gönüllü, planlanmış övgü<br />
ve ödül dağıtan, öğrenciden beklentiler<br />
ile beraber öğrencinin güvenini artıran<br />
öğretmenler öğrenci performansını ve<br />
okul yaşam kalitesini artırmaktadırlar. *<br />
Öğrencilerin kendilerini gerçekleştirme yolunda<br />
en önemli adımları attıkları yerlerden<br />
biri olan okul ve okulun kalitesini belirleyen<br />
en önemli etkenlerden biri olan öğretmen<br />
günümüzde öğrenciyi anlamada ne yazık<br />
ki yeterli olmamaktadır. Öğrenciyi genç<br />
bir yetişkin olarak düşünürsek gençlerin<br />
anlaşılmaya, fark edilmeye en çok ihtiyaç<br />
duydukları bir evrede öğretmenin, okulun<br />
rolü daha da önem arz etmektedir. Okulun,<br />
eğitimin kalitesini artıran, gençleri eğitime<br />
pozitif yönde katan en önemli etken öğretmen-öğrenci<br />
ilişkisidir kuşkusuz. Ve sınıflar<br />
öğretmen ve öğrencilerin bütünleştiği<br />
en önemli sosyal ortamdır. Öğretmenin<br />
kontrolcü yaklaşımından ziyade öğrenciyi<br />
anlamaya, kendini ifade etmesine izin vermeye<br />
yönelik tutumu eğitimin kalitesini<br />
artırır. Ancak birçok okulumuzda sınıf<br />
mevcudunun fazlalığı nedeniyle bu iletişim<br />
sağlıklı bir şekilde gerçekleşememektedir.<br />
Öğretmen kalabalık bir sınıfta, öğrenciyi<br />
İstanbul Eğitim ve Kültür Dergisi 51
Change language