Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Okul Dışındaki Eğitim Merkezleri:<br />
Türk Ocakları, Halkevleri<br />
Türk Ocakları, 1912 yılında İstanbul’da<br />
kurulmuş ve Cumhuriyet döneminde millî<br />
devletin oluşumuna katkıda bulunmuş<br />
milliyetçi bir kuruluştur. 1931’de ülkenin<br />
en güçlü sivil kuruluşu durumuna gelen<br />
Ocak, Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle<br />
CHP ile birleştirilerek kapatılmış, 1949<br />
yılında yeniden açılmıştır. Türk Ocakları’nda<br />
Türklük şu şekilde yasalaşmıştır: “Neslen<br />
Türk olmak veya hars dolayısıyla tamamen<br />
Türk duygusu beslemek ve mazileriyle Türklüğe<br />
bağlı olduklarını ispat etmiş olmak.” Türk<br />
Ocakları’nın fikir planındaki çalışmalarında,<br />
milliyetçilikten sonra en çok yer alan konu<br />
Batı medeniyetçiliğidir.<br />
Milliyetçilik fikrinin Batı medeniyetçiliği ile<br />
beraberliği konusunda, zaman zaman tereddütler<br />
ve anlaşmazlıklar olsa da, sonunda<br />
“Türk kalarak Batılılaşmak” şeklindeki bir anlayışta<br />
birleşilmiştir. Türk Ocakları 1944’ten<br />
itibaren resmi/bürokratik milliyetçilik ile<br />
arasındaki mesafe iyice büyüyen Türkçü<br />
akımın ve diğer milliyetçi muhafazakâr<br />
eğilimlerin bir parçası olmuştur. 9<br />
Modern Sporun Kuruluşu, Hacettepe Üniversitesi<br />
Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2014 Güz<br />
(21), s. 312.<br />
9<br />
Kasım Doğan, Cumhuriyet Dönemi Kimlik İnşası,<br />
Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,<br />
Cumhuriyet’in getirdiği değerlerin geniş halk<br />
kitlelerine ulaşması için 19 Şubat 1932 günü<br />
Halkevleri açılmış 14 Mayıs 1950 tarihinde<br />
iktidara gelen Demokrat Parti’nin girişimi<br />
ile 11 Ağustos 1951 tarihinde kapatılmıştır.<br />
Halkevleri yeni neslin heyecanını beslemek,<br />
fikir ve hareket birliğini sağlamak, millî dile,<br />
tarihe, sanatlara ve kültüre hizmet etmek<br />
için yola koyulmuştu. Türk Ocakları’nın<br />
yerini alan Halkevleri, Atatürk döneminde,<br />
ocakların süre gelen çalışmalarını disiplinli<br />
ve daha pratik şekilde devam ettirmiş ve<br />
ulus devletin inşasında önemli görevler<br />
almıştır. Halkevleri, Atatürk’ün ölümünden<br />
sonra fikir ve yön değiştirmiş, milliyetçi görüşe<br />
aykırı ideolojilerin etkisinde kalmaya<br />
başlamış ve özellikle bu durum 1960’lardan<br />
itibaren daha da belirgin bir hal almıştır.<br />
Sonuç<br />
Atatürk, devrimlerle ve çeşitli kurumlarla<br />
inşa sürecinde çok önemli rol oynamıştır.<br />
Bu noktada onun fikirleri devlet merkezli<br />
kimlik politikalarının belirleyicisi olmuştur.<br />
Atatürk’ün vefatından sonra kültür politikasının<br />
yönü değişmemiş 1950’lere kadar tek<br />
tip kimlik yaratılmaya çalışılmış, bu dönemde<br />
kalkınmanın ekonomiyle beraber kültüre de<br />
ağırlık verilmesiyle gerçekleşeceği fikrinden<br />
Doktora Tezi , Sakarya, 2008, s. 215.<br />
hareketle kültür seferberliği söz konusudur.<br />
Gençliğin teşekkülünde Türkiye Cumhuriyeti’nin<br />
Osmanlı İmparatorluğu’ndan farklılığı<br />
söylemi üzerine kurulmuş geçmişin hatalarını<br />
görerek, Türk gençliğine ders vermek amacındaki<br />
tarih anlayışı bir hükümet politikası<br />
olarak ele alınmıştır.<br />
Gençlerin tasavvur edilen bir kimlikle donatılması<br />
için Cumhuriyet idareleri; ideoloji<br />
ve ulusal tarih oluşturma, dinsel kimlik,<br />
ortak millî kahramanlar, ortak amaçlar,<br />
ulusal ve küresel değerler ve diğer unsurları<br />
kullanmıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında,<br />
Cumhuriyet’in övüncü olan Türk gençliği,<br />
Türklük bilincinde, dinamik, çalışkan, bilimi<br />
kendine yol gösterici tanımış, çağdaş, kendini<br />
milletine adamış, ulusunu uygarlık seviyesinin<br />
üstüne çıkarmayı kendisine ülkü edinmiş bir<br />
gençliğin inşası çalışmaları çeşitli araçlarla<br />
yapılmaya çalışılmıştır.<br />
Erken Cumhuriyet dönemine hâkim olan<br />
devlet anlayışıyla uyumlu olarak, herhangi bir<br />
dil, etnik köken, din, mezhep, bölge, sınıf ya<br />
da cinsiyet farkı gözetmeksizin, bilgi, birikim<br />
ve donanım itibariyle kendini yenileyen,<br />
araştıran, laiklik anlayışını hayatına esas<br />
edinmiş bir gençlik yetiştirmek amaçlanmıştır.<br />
Cumhuriyet Dönemi gençliğin kimlik inşası<br />
kapsamında iktidarlar milli olmak iddiasıyla<br />
çeşitli arayışlar içinde olmuşlardır.<br />
İstanbul Eğitim ve Kültür Dergisi 13
Change language