WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

80
a przez to nie może być postrzegany jako relikt przywilejów stanowych, co próbuje
wyeksponować wnioskodawca. Jest on środkiem służącym zabezpieczeniu sądów
i trybunałów przed zakusami pozostałych władz, w szczególności władzy wykonawczej,
podjęcia wobec sędziów czynności procesowych i prób realizowania wobec nich
odpowiedzialności karnej mogących znacząco osłabić niezależność tych organów. Należy
podkreślić, że ochronny skutek immunitetu formalnego wobec konkretnej osoby (w tym
wypadku - sędziego) ma charakter wtórny, gdyż towarzyszy z konieczności zasadniczym
celom i ratio istnienia instytucjonalnego immunitetu formalnego. Chodzi mianowicie
o ochronę prawidłowego, a zatem niezależnego i chronionego przed naciskami, działania
sądów i trybunałów (zob. wyrok TK z 27 października 2010 r., sygn. K 10/08, OTK ZU
nr 8/A/2010, poz. 81). Jak podkreślił Trybunał, "w warunkach nieutrwalonego obyczaju
demokratycznego i niższej sprawności profesjonalnej aparatu państwowego, a zwłaszcza
szlifującego się dopiero mechanizmu podziału władz (...), istnienie immunitetu
sędziowskiego jest ważnym komponentem niezawisłości (niezależności) sędziów. A ta
z kolei jest koniecznym warunkiem rządów prawa i podstawową gwarancją rzetelnego
procesu sądowego" (wyrok TK z 28 listopada 2007 r., sygn. K 39/07).
Trybunał zwrócił uwagę na charakter immunitetu sędziowskiego. Immunitet
nie może być traktowany jako przywilej czy prawo podmiotowe sędziego, gdyż sędzia TK
nie może się go dobrowolnie zrzec. W przeciwieństwie bowiem tego, że posłowie
i senatorowie mogą do mogą zrezygnować z przysługującego im na mocy Konstytucji
immunitetu (art. 105 ust. 4 Konstytucji), ustrajodawca nie przewidział takiej możliwości
dla sędziów, w tym też sędziów Trybunału. Wzmacnia to tezę, że immunitet sędziowski
jest w szczególności środkiem ochrony instytucji niezależności sądów i trybunałów,
a nie indywidualnej pozycji sędziego w postępowaniach karnych.
9.5. Immunitet sędziego Trybunału przyznany przez art. 196 Konstytucji powinien
być widziany w kontekście ustrojowej funkcji tego organu, do którego należy głównie
ocena działalności innych organów państwa należących do segmentu egzekutywy
i legislatywy, a niekiedy również rozstrzyganie sporów między nimi (art. 189 Konstytucji).
Orzeczenia TK, mające moc powszechnie obowiązującą i walor ostateczności (art. 190
ust. l Konstytucji), mogą powstrzymywać i niejednokrotnie skutecznie powstrzymują
próby wprowadzenia zmian legislacyjnych godzących
w normy, zasady i wartości
konstytucyjne, a przez to naruszających "prawa podstawowe dla państwa" będącego