Teater - Kl.5-6

1
REPUBLIKA E SHQIPËRISË
MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS
INSTITUTI I ZHVILLIMIT TË ARSIMIT
KURRIKULA KOMBËTARE E ARSIMIT BAZË
PROGRAM LËNDOR
Fusha: ARTE
Lënda: TEATËR
Klasa: 5-6
Kodi: _______
Koordinatore:
Majlinda HALA
Tiranë, 2012
TEATËR

2
GRUPI I PUNËS:
Petrit MALAJ
Besnik BISHA
Julika SIMA
Majlinda HALA
Mehmet XHELILI
Aneta MALAJ
TEATËR

3
1. TË PËRGJITHSHME
Lënda “Teatër”, së bashku me lëndët e tjera brenda fushës së arteve, që u ofrohet
nxënësve në arsimin bazë në klasat 5-6, përmes njohurive dhe aftësive të përftuara prej saj,
kërkon të sigurojë një orientim të drejtë dhe të mirëpërcaktuar për një formim dhe edukim
artistik, kulturor dhe më gjerë.
Në mënyrë të veçantë teatri, duke qenë një art ansambël, do t’u japë mundësi
nxënësve të edukohen me frymën e bashkëpunimit dhe të bashkëveprimit, përmes një
komunikimi artistik, si dhe të respektit reciprok për njëri-tjetrin. Ata do të mund të kultivojnë
gjithashtu cilësi të tilla, si forcën krijuese, shprehëse dhe komunikuese, besimin në vetvete,
lirshmërinë, aftësinë për të folur bukur gjuhën amtare, si dhe aftësinë për t’u shprehur në
publik.
Lënda “Teatër” ka për qëllim t’u japë mundësi nxënësve që të kenë një krijimtari të tyre në
këtë fushë, gjë që do t’i motivojë ata për t’u përfshirë në mënyrë aktive në jetën shoqërore,
artistike dhe kulturore të shkollës apo dhe të komunitetit. Nëpërmjet kontributit për njohjen e
vetvetes dhe të të tjerëve kjo lëndë do të ndihmojë:
në zhvillimin personal kulturor të nxënësve;
që ata ta shohin veten si pjesë e një shoqërie të kulturuar dhe kontribuues aktivë në të;
në përgatitjen e tyre si qytetarë aktivë të një shoqërie të kulturuar evropiane.
2. SYNIMET E PROGRAMIT SIPAS CIKLIT
KLASA 5-6
Në fund të klasës së gjashtë nxënësit duhet:
të bëhen të ndjeshëm, të marrin njohuri, të zhvillojnë ide, kryesisht nëpërmjet
lojërave, ushtrimeve dhe veprimtarive teatrale në klasë, për elementet dhe parimet
bazë të artit të teatrit;
të kuptojnë dhe përdorin elementet dhe parimet, bazë për zhvillimin e artit të teatrit;
të krijojnë një lidhje të përhershme midis lojërave me sikur dhe teatrit si formë
artistike;
TEATËR

4
të jenë të aftë të kuptojnë gjithashtu lidhjen midis lojës, gjuhës, mendimit dhe jetës, që
të zhvillojnë në këtë mënyrë aftësitë e tyre krijuese, shprehëse dhe komunikuese;
të zhvillojnë aftësitë e nevojshme sociale për t’u përfshirë në mënyrë të hapur, të
vullnetshme dhe emocionalisht me të tjerët gjatë këtyre lojërave dhe realizimeve
krijuese;
të bëhen të vetëdijshëm nëpërmjet një procesi bashkëpunimi dhe bashkëveprimi për
hapat e realizimit të një shfaqjeje teatrale, duke filluar nga krijimi i materialit letrarskenik
nëpërmjet dramatizimit, duke vijuar me punën për realizimin e roleve dhe më
tej me gjithë hapat e tjerë që çojnë drejt realizimit të shfaqjes;
të njohin rolin e tyre individual dhe rolin e bashkëpunëtorëve në këtë ndërmarrje të
përbashkët;
të zhvillojnë aftësinë që, në një përballje publike, të shprehen bukur, rrjedhshëm dhe
pa drojë;
të ndërgjegjësohen për forcën që kanë mjete të tjera komunikimi, si gjuha e gjesteve,
gjuha e trupit dhe shprehjet mimike të fytyrës;
të shprehen në mënyrë të kulturuar në gjuhën amtare;
të zhvillojnë vetëdijen se lirshmëria që duhet të shoqërojë procesin krijues është
pazgjidhshmërisht e lidhur me disiplinën artistike.
3. KËRKESA PËR ZBATIMIN E PROGRAMIT TË TEATRIT 5-6
Programi “Teatër” është një dokument zyrtar, pjesë e tërësisë së dokumenteve zyrtare
për arsimin bazë. Dokumentet e tjera kryesore janë Korniza Kurrikulare e Arsimit
Parauniversitar dhe Standardet e fushës së arteve ku kjo lëndë bën pjesë. Hartimi i programit
është mbështetur si te Korniza Kurrikulare, ashtu edhe te Standardet e fushës. Për të siguruar
përdorimin sa më të mirë të programit është e vlefshme njohja me dokumentet e
lartpërmendura.
Fusha e Arteve vjen në Arsimin Bazë në mënyrë të plotë për sa i përket kohës,
përmbajtjes, strukturës dhe lëndëve, të cilat janë: Art pamor, Muzikë, Kërcim dhe Teatër.
TEATËR

5
Teatri në Arsimin Fillor studiohet në 53 orë mësimore, 18 orë mësimore klasa e 5-të
dhe 35 orë mësimore klasa 6-të. Programi i Teatrit organizohet sipas linjave të përmbajtjes
dhe për çdo linjë shënohen objektivat, të cilat materializojnë elemente, njohuri teatrale, aftësi
dhe qëndrime që pritet të fitojnë nxënësit gjatë studimit të këtij programi.
Linjat që do të përshkruajnë lëndën e teatrit janë tri:
1) Zbulojmë nëpërmjet procesit krijues.
2) Krijojmë dhe bashkëpunojmë përmes teatrit.
3) Reflektojmë përmes teatrit.
Raporti i vëllimit midis njohurive dhe veprimtarive në lëndën “Teatër”, ndryshe nga
lëndët e tjera të AB-ë, është 50 me 50, pasi kjo lëndë synon shumë në zhvillimin e aftësive
përmes procesesh konkrete realizimi të lojërave të improvizuara teatrale, që çojnë në
inskenime të ndodhive të jetuara të vetë nxënësve dhe më tej në dramatizime përrallash,
tregimesh, poezish, legjendash etj. Kurrikula e Teatrit e konceptuar për arsimin fillor, do të
zgjerojë përvojat e fituara nga nxënësit në mënyrë spontane dhe nëpërmjet letërsisë, duke
synuar zhvillimin e aftësive të tyre krijuese, nëpërmjet shprehjes emocionale të vetvetes në
realizime konkrete artistike. Ndarja e orëve për çdo linjë apo nënlinjë të programit gjatë
procesit mësimor, është sugjeruese dhe zhvillohet në mënyrë të integruar nga mësuesit.
Bashkimi apo jo i njohurive përmbajtjesore në veprimtari të përbashkëta të teatrit do të
zhvillohet nga vetë mësuesit si ta shikojnë të arsyeshme.
Përdoruesit e këtij programi do të jenë të gjithë aktorët që marrin pjesë drejtpërdrejtë
ose jo në arsim: specialistët e arsimit bazë dhe më tej, mësuesit, autorët e teksteve, prindërit,
etj. Zbatimi i programit duhet të bëhet duke respektuar parimet e barazisë gjinore, etnike,
kulturore, racore dhe fetare.
Objektivat e programit
Objektivat e programit janë për të gjithë nxënësit. Kjo do të thotë se që të gjithë
nxënësve duhet t’u jepet mundësia që të nxënë çka përshkruhet tek objektivat. Realizimi i
objektivave në linja, tema dhe njësi apo renditja e tyre është zgjedhje e lirë e zbatuesit të
programit. Një objektiv përmbushet në nivele të ndryshme nga nxënës të ndryshëm. Mësuesit
dhe autorët e materialeve mësimore duhet të mbulojnë të gjithë gamën e niveleve të
nxënësve, p.sh.: objektivi: “Të zhvillojnë aftësinë për të bashkëpunuar dhe komunikuar me
TEATËR

6
partnerët për të ndihmuar në formësimin e materialit skenik ose në procesin e dramatizimit”,
kërkohet nga të gjithë nxënësit, por jo nga të gjithë do të pretendohet i njëjti nivel angazhimi.
Orët mësimore
Programi i Teatrit është strukturuar në linja që vijnë njëra pas tjetrës, por edhe që
mund të ndërlidhen me njëra-tjetrën sipas nevojave konkrete të realizimit të programit, edhe
pse shpërndarja e orëve të sugjeruara do të jepet në çdo linjë të programit të detajuar.
Në programin e lëndës “Teatër”, afërsisht 50% e totalit të orëve mësimore janë për
shtjellimin e njohurive të reja lëndore dhe 50% e tyre janë për përpunimin e njohurive (gjatë
vitit dhe në fund të vitit shkollor).
Përpunimi i njohurive
Përpunimi i njohurive përmban:
përsëritjen brenda një linje të njohurive të tij bazë (konceptet themelore);
integrimin e njohurive të reja të një linje me njohuritë e linjave paraardhëse;
integrimin e njohurive të reja me njohuritë e lëndëve të tjera brenda fushës së Arteve
dhe më tej, me Historinë, Gjuhën shqipe dhe Letërsinë, Gjuhën e huaj, Edukimin fizik
dhe Sporte etj., (ndonëse këto integrime do të përshkojnë zhvillimin e çdo ore
mësimore, gjatë përpunimit i duhet kushtuar kohë e posaçme);
përsëritjen vjetore (pavarësisht nga ndarja në linja, lënda duhet parë si një e tërë);
testimin vjetor (nuk është i detyruar).
Në orët mësimore, që i përkasin përpunimit të njohurive, mësuesit zhvillojnë edhe
tema me nismën e tyre ose me kërkesën e vetë nxënësve. Këto tema mund të kenë pikënisjen
nga ngjarje aktuale ose thjesht nga kureshtja e nxënësve.
TEATËR

7
4. INTEGRIMI DHE LIDHJA NDËRLËNDORE
Qasjet ndërlëndore nënkuptojnë marrëdhëniet reciproke midis dy ose më shumë
lëndëve brenda një fushe apo edhe me fusha të tjera të të nxënit. Kështu edhe lënda “Teatër”
është e lidhur me mjaft lëndë të kurrikulave të tjera lëndore, por edhe brenda fushës së saj.
Lënda“Teatër” është e lidhur:
- me të gjitha lëndët e tjera artistike,
- me lëndën Gjuhë shqipe dhe Letërsi,
- me lëndën Histori,
- me lëndën Edukim fizik dhe Sporte,
- me lëndën Gjuhë e huaj,
- me lëndën Unë dhe shoqëria etj.
Kështu në arsimin fillor, mësuesit, përmes mësimit të shumë përmbajtjeve mësimore,
duhet t’u japin mundësinë fëmijëve të konsolidojnë përvojat që ata vijnë dhe kanë, duke i
pasuruar dhe vendosur ato në një rrugë të drejtë e të saktë. Më poshtë janë disa lidhje
ndërlëndore të teatrit me lëndë të tjera, të para përmes objektivave të njohurive:
DRAMA
Fjala dhe roli i saj si mjet kryesor në
realizimin e veprimit nga aktori.
Veprimi nëpërmjet fjalës, përshtatja,
komunikimi i ndjenjave nëpërmjet
fjalës, emocioneve, ideve etj.
DRAMA
Kërkesa për dramatizim të
përrallave, tregimeve, poezive,
folklorit, legjendave etj.
GJUHA SHQIPE DHE LETËRSIA
Nxënësit duhet:
të përdorin elementet e teknikës së
theksit logjik dhe emocional, si dhe rolin
e intonacionit në komunikim;
të njohin dhe të praktikojnë për të
zotëruar stile të ndryshme të të folurit
dhe për të identifikuar forcën që mbart
gjuha për të individualizuar njeriun në
jetë dhe personazhin në skenë.
LETËRSIA
Nxënësit duhet:
të bëjnë dallimin midis gjinive të
ndryshme, veçanërisht dallimin midis të
shprehurit artistik në prozë dhe poezi me
TEATËR

8
Zbërthimi i domethënies së tyre dhe
analiza e temave dhe e ideve.
Zbulimi i mjeteve të tyre shprehëse.
DRAMA
Vëmendja, përqendrimi, disiplinimi,
bashkëpunimi në grup.
Të kenë një trup të përshtatshëm për
të shprehur veprimin edhe me anë të
gjuhës së trupit dhe të përballojnë
lodhjen fizike që të jep arti i teatrit.
të shprehurit në dramaturgji;
të bëjnë analizën e një vepre të thjeshtë
letrare, që në thelb është e njëjtë me
analizën e një vepre dramatike;
të njohin larminë e figurave artistike
letrare dhe t’i përshtatin ato në gjininë
dramatike.
EDUKIMI FIZIK DHE SPORTE
Nxënësit duhet:
të edukohen që, gjatë lojës, të jenë të
vëmendshëm e të përqendruar, të jenë
krijues e spontanë, të jenë të disiplinuar dhe
të bashkëpunojnë e të luajnë në ekip;
të kaliten fizikisht për të pasur një trup
sa më të fortë e të shëndetshëm dhe të kenë
rezistencë fizike.
5. METODOLOGJITË E MËSIMDHËNIES
Pedagogjia teatrale përqendrohet te subjekti dhe materializohet në një sërë aktivitetesh
që kanë për qëllim të shprehurit e vetvetes. Edhe Teatri, përmes aktiviteteve që nxisin
zhvillimin e aftësive krijuese dhe të komunikimit, ndjek të njëjtat objektiva. Ajo që e bashkon
artin dramatik me pedagogjinë krijuese ka të bëjë me të pasurit si qëllim final mësimin nga
nxënësit të mënyrave të bashkërendimit të informacioneve që vijnë nga përvoja, nga
eksperimenti dhe nga jeta personale, për të njohur më mirë vetveten dhe mënyrën e saj të të
shprehurit.
Mjedisi ku do të zhvillohet lënda “Teatër” duhet të jetë i hapur dhe atje duhet të
përdoren të gjitha mjetet për zhvillimin e aftësive krijuese dhe shprehëse, duke shfrytëzuar
cilësitë e teatrit, pa e minimizuar atë në një instrument të zhveshur nga vlerat artistike, por në
të njëjtën kohë, pa e kthyer qëllim në vetvete.
TEATËR

9
Ideja e edukimit nëpërmjet teatrit i referohet jo vetëm momentit të fundit të shfaqjes,
por mbi të gjitha, proceseve krijuese që çojnë në paraqitjen artistike të realitetit dhe në
realizimin e të cilave çdo nxënës duhet të shihet si përgjegjës në mënyrë të barabartë.
Teknika teatrale që përdoret bazohet në ushtrime, lodra dhe realizime të mbështetura
kryesisht tek improvizimi, i cili kërkon nga nxënësi që të jepet sa më shumë duke ofruar
vetveten me të gjitha mundësitë e saj në përpunimin e përmbajtjes, gjithmonë i drejtuar nga
mësuesi-regjisor.
Improvizimi është mjeti që përdoret edhe për të mbërritur në dramatizimin e ngjarjeve
që rezultojnë drejtpërsëdrejti nga përvoja personale e secilit pjesëmarrës e më tej në
përpunimin e saj, në përballjen me përvojat e të tjerëve, si dhe në dramatizime të mbështetura
në materiale letrare, tregime, përralla, poezi, folklor ose legjenda. Këto aktivitete mund t’u
përshtaten tematikave të ndryshme që shkolla synon të realizojë në kuadrin e një pune shumë
disiplinore dhe mund të konkretizohet edhe me një shfaqje teatrale përmbyllëse.
Siç dihet nga psikologjia, gjatë lojës fëmijët (nxënësit) ngrihen mbi nivelin mesatar të
sjelljes së tyre të zakonshme. Përveç qëllimit të mësipërm, në zhvillimin e lëndës “Teatër”
duhet të kihet parasysh fakti i vërtetuar i psikologjisë së edukimit se fëmijët (nxënësit), kur
luajnë, demonstrojnë aftësi të lindura teatrale, si për shembull aftësinë krijuese, aftësinë për
t’iu përshtatur në mënyrë organike roleve dhe karaktereve që marrin përsipër, aftësinë për të
ndërvepruar në një dekor të imagjinuar dhe për të komunikuar ndjenjë dhe atmosferë. Pra,
edhe në këtë program është e domosdoshme që gjithë veprimtaritë t’i karakterizojë fryma e
lojës artistike, sepse nxënësit do të kenë mundësi të përvetësojnë më lehtë me frymën e
haresë dhe të zbavitjes jo vetëm kërkesat për arritjen e objektivave të lëndës, por edhe cilësitë
specifike edukative që pritet të përftohen prej saj.
Por, nga ana tjetër, që loja të ketë sukses, duhet të përshkohet nga një seriozitet,
motivim dhe disiplinë maksimale, sepse vetëm kështu prej lojës do të mund të përvetësohen
njohuritë dhe aftësitë më të thella të lëndës.
6. METODAT E VLERËSIMIT TË ARRITJEVE
Vlerësimi i nxënësit përshkon gjithë procesin mësimor dhe shërben për përmirësimin
e këtij procesi. Vlerësimi i nxënësve nuk ka për qëllim të vetëm vendosjen e notës dhe as nuk
përfundon me vendosjen e saj. Vlerësimi mbështetet tërësisht në objektivat e programit
lëndor dhe mësuesi nuk ka të drejtë të vlerësojë nxënësit për ato objektiva të arritjes që nuk
përshkruhen në program. Objektiv i vlerësimit nuk janë vetëm njohuritë dhe aftësitë, por edhe
TEATËR

10
qëndrimet e nxënësve, si qëndrimet etiko-sociale në përgjithësi dhe ato të bashkëpunimit me
të tjerët në veçanti. Mësuesit zhvillojnë vetë një larmi mënyrash vlerësimi, si për shembull:
përdorin fjalë e shprehje inkurajuese gjatë punës me interpretimin, bëhet korrigjimi me
shumë takt i gabimeve në interpretim ose në një artikulim të fjalisë apo batutës së
personazhit;
vlerësojnë një nxënës duke i besuar rolin kryesor, edhe pse ky vlerësim e detyron më
shumë nxënësin dhe i jep më shumë përgjegjësi;
shpallin interpretuesin më të mirë;
ngarkojnë detyra më të vështira për realizim;
vlerësojnë pjesëmarrjen dhe aktivizimin në veprimtaritë e ndryshme artistiko-kulturore.
Vlerësimi mund të bëhet individual ose në grup, në klasë ose jashtë saj. Nxënësit
vlerësohen me notë ndërsa demonstrojnë arritjet në punët konkrete, si: përvetësimi i
elementeve teatrale, për shembull shprehitë në të vepruarit me sikur dhe të besuarit, aftësitë
bashkëpunuese dhe prurjet krijuese-improvizuese, por edhe pjesëmarrja në veprimtaritë
teatrale në komunitet, pasioni, vlerësimi dhe përkushtimi ndaj kësaj lënde shumë të bukur dhe
të dashur, siç është teatri.
Mësuesit nuk e kanë të detyrueshëm vlerësimin me notë të nxënësve në çdo orë
mësimore dhe vendosjen e notave në regjistër për secilën orë mësimore. Si rregull, nxënësit
dhe mësuesi duhet të bashkëbisedojnë lirshëm, si partnerë, rreth përvetësimit të njohurive dhe
aftësive të fituara të orëve të kaluara.
Vlerësimi për këtë lëndë duhet të bazohet kryesisht në nivelin e angazhimit, të
përkushtimit, në nivelin e arritjeve personale, të shfaqjes së shpirtit të kolektivitetit dhe
përgjegjshmërisë, të respektit ndaj punës dhe partnerit. Realizimet teatrale përbëjnë një sfidë
për të gjithë pjesëmarrësit dhe kush i reziston më mirë kësaj sfide, duhet të jetë më i
vlerësuari. Por, pa dyshim që edhe niveli artistik do të merret në konsideratë.
TEATËR

11
7. OBJEKTIVAT SIPAS LINJAVE / NËNLINJAVE, KLASA 5-TË
18 javë mësimore x 1 orë/javë = 18 orë/vjetore
Klasa Linja Orë të sugjeruara
5 Linja: Zbulojmë nëpërmjet procesit krijues
(6 orë)
Linja: Krijojmë dhe bashkëpunojmë përmes teatrit
(8 orë)
Linja: Reflektojmë përmes teatrit
(4 orë)
LINJA: ZBULOJMË NËPËRMJET PROCESIT KRIJUES
Orë të sugjeruara: 6 orë
Përshkrimi i linjës: Kjo linjë ka për qëllim që nëpërmjet lojërave teatrale dhe ushtrimeve të
ndryshme të improvizimit, imagjinatës dhe dramatizimit, të bëjë që nxënësit të zbulojnë
elemente bazë të proceseve teatrale, si: aktrimi (roli, karakteri, sikuri, të besuarit, marrëdhënia
me partnerin, veprimi fizik dhe psikik, veprimi me anë të fjalës, veprimi me anë të gjestit,
veprimi me mimikë, përqendrimi, të dëgjuarit, të shikuarit etj.), drama (subjekti, karakteret,
veprimi, dialogu etj.), shfaqja (aktorët, spektatorët, hapësira dhe koha skenike, kostumet,
muzika etj.).
Linja Objektiva Terma / Koncepte kyçe
Zbulojmë nëpërmjet
procesit krijues
(6 orë)
Nxënësit duhet të jenë të aftë:
të përdorin dhe të lidhin
instinktin e lojës në jetë për të
krijuar lojën në skenë;
të bëjnë kalimin nga bota reale në
botën e trilluar skenike nëpërmjet
sikurit, imagjinatës dhe procesit
të të besuarit;
të zhvillojnë aftësinë për të
kuptuar rolin si pjesë tërësore e
një veprimi nëpërmjet lojërave
teatrale;
të provojnë se si përdorimi i
hapësirës dhe i objekteve mund
të ndihmojnë për të krijuar
Drama
Loja në jetë
Loja në skenë
Imagjinata
Sikuri
Të besuarit
Roli
Hapësira skenike
Objekte skenike,
Koha skenike,
Veprimi dramatik dhe
karakteri i tij
psikofizik, tensioni
dramatik,
Të dëgjuarit,
TEATËR

12
realitetin e botës së sikurit;
të mësojnë se ç’janë rrethanat
dhe se si ndihmon hapësira e
objektet për të ndërtuar realitetin
skenik;
të aftësohen për të zhvilluar
vetëdijen për tensionin dramatik;
të zhvillojnë vetëdijen se si ai ose
ajo, si pjesë e grupit, ndihmojnë
për të realizuar dhe mbajtur të
gjallë veprimin dramatik;
të bëhen të vetëdijshëm se
veprimi dramatik ka karakter
psikofizik dhe ai mund të
shprehet me fjalë, por edhe me
gjuhën e trupit, me gjeste dhe me
mimikë;
të zhvillojnë aftësitë
komunikuese nëpërmjet të
folurit, por mbi të gjitha
nëpërmjet dëgjimit dhe shikimit
të partnerit.
Të shikuarit,
Marrëdhënia me
partnerin
LINJA: KRIJOJMË DHE BASHKËPUNOJMË PËRMES TEATRIT
Orë të sugjeruara: 8 orë
Përshkrimi i linjës: Kjo linjë ka për qëllim aftësimin e nxënësve për bashkëpunim në krijimin
e materialeve dramatike të kërkuara për t’u realizuar në grupe të vogla apo si klasë, si nëpërmjet
rolit të gjithsecilit, ashtu edhe jashtë rolit.
Gjatë procesit të improvizimit dhe realizimit të ndodhive nga jeta e tyre apo të dramatizimit të
fabulave të thjeshta, nxënësit, nën drejtimin e mësuesit-regjisor ose udhëheqësit artistik, do të
përvetësojnë koncepte, shprehi, taktika dhe strategji që do të bëjnë të mundur realizimin me
sukses të materialit, gjë që çon në arritjen e objektivave të mëposhtëm, por duke mbajtur si
objektiv themelor krijimtarinë dhe bashkëpunimin.
TEATËR

13
Linja Objektiva Terma / Koncepte kyçe
Krijojmë dhe
bashkëpunojmë përmes
teatrit
(8 orë)
Nxënësit duhet të jenë të aftë:
të zhvillojnë aftësinë që,
pavarësisht nga roli, të
komunikojnë dhe bashkëveprojnë
me të tjerët për të ndihmuar në
formësimin e materialit skenik ose
në procesin e dramatizimit;
të zhvillojnë duke qenë në rol
aftësinë për të bashkëpunuar dhe
komunikuar me partnerët, si dhe
për të ndihmuar në formësimin e
materialit skenik ose në procesin e
dramatizimit;
të luajnë sa herë t’u kërkohet për
partnerët në një skenë që është
krijuar në punë paralele me grupe
të vogla;
të luajnë në mënyrë spontane për
partnerët e tjerë në grup një skenë
nga dramatizimi apo të ndajnë me
pjesën tjetër të klasës një skenë që
është krijuar tashmë në punën
paralele në grupe të vogla;
të ndërgjegjësohen për rolin shumë
të madh që luan të qenit i lirshëm
në proceset krijuese, por edhe për
rëndësinë e jashtëzakonshme të
disiplinës artistike në teatër.
Rëndësia e
bashkëveprimit në
teatër
Procesi i dramatizimit
Të qenit në rol
Të qenit jashtë rolit
Veprimi i ndërsjellë
dhe marrëdhënia me
partnerin
Disiplina artistike
TEATËR

14
LINJA: REFLEKTOJMË PËRMES TEATRIT
Orë të sugjeruara: 4 orë
Përshkrimi i linjës: Kjo linjë ka për qëllim që nxënësit të marrin pjesë në diskutime të hapura
dhe reflektime, ku të kenë mundësi të shqyrtojnë jo vetëm mënyrën se si të përdorin elemente
dramatike, por edhe se si ndikojnë ato për të sjellë në dritë dhe për të shqyrtuar probleme
thelbësore që kanë të bëjnë me problemet dhe përvojën e tyre jetësore.
Objektiva
Terma / Koncepte kyçe
Reflektojmë përmes
teatrit
(4 orë)
Nxënësit duhet të jenë të aftë:
të aftësohen që të reflektojnë mbi
mënyrën se si shpërfaqet veprimi
dramatik;
të aftësohen të provojnë dhe të
përjetojnë ndërlidhjen midis
subjektit dhe temës së
dramatizimit me përvojën e tyre
jetësore;
të aftësohen që përjetimet dhe
përvojat e tyre t’i ndajnë me të
tjerët.
Linja të mundshme
veprimi
Subjekti
Tema
Lidhja me përvojën
personale.
OBJEKTIVA SIPAS LINJAVE / NËNLINJAVE, KLASA 6-TË
35 javë mësimore x 1 orë/javë = 35 orë/vjetore
Klasa Linja Orë të sugjeruara
6 Linja: Zbulojmë nëpërmjet procesit krijues
(12 orë)
Linja: Krijojmë dhe bashkëpunojmë përmes teatrit
(17 orë)
Linja: Reflektojmë përmes teatrit
(6 orë)
TEATËR

15
LINJA: ZBULOJMË NËPËRMJET PROCESIT KRIJUES
Orë të sugjeruara: 12 orë
Përshkrimi i linjës: Kjo linjë ka për qëllim që duke përdorur përvojën e lojërave teatrale dhe
ushtrimeve të ndryshme të improvizimit dhe të imagjinatës, të bëjë që nxënësit të thellohen dhe
të rizbulojnë elemente bazë të proceseve teatrale, si: aktrimi (roli, karakteri, sikuri, të besuarit,
marrëdhënia me partnerin, veprimi fizik dhe psikik, veprimi me anë të fjalës, veprimi me anë të
gjestit, veprimi me mimikë, përqendrimi, të dëgjuarit, të shikuarit etj.), drama (subjekti,
karakteret, veprimi, dialogu etj.), shfaqja (aktorët, spektatorët, skena, hapësira dhe koha
skenike, kostumet, muzika etj.).
Objektiva
Terma / Koncepte kyçe
Zbulojmë nëpërmjet
procesit krijues
(12 orë)
Nxënësit duhet të jenë të aftë:
të aftësohen për të hyrë në
rrethanat e imagjinuara
dramatike me të njëjtën
lirshmëri dhe spontanitet që
kane demonstruar edhe në
lojërat me sikur dhe lojërat e të
besuarit;
të kuptojnë marrëdhënien midis
rolit dhe karakterit, duke
përdorur vetëdijen e tyre për
ndryshimin e njerëzve;
të provojnë, nëpërmjet
ushtrimesh improvizimi,
marrëdhënien midis vetes dhe
karakterit;
të zhvillojnë aftësinë që të
ruajnë të njëjtin karakter gjatë
gjithë kohëzgjatje së veprimit;
të aftësohen më tej në
përdorimin e hapësirës dhe të
objekteve skenike si ndihmëse
në ndërtimin e rrethanave dhe
Rrethana
Lirshmëri
Spontaniteti
Roli dhe karakteri,
marrëdhënia midis vetes
dhe karakterit
Hapësira dhe objektet
skenike
Veprimi dramatik,
Karakteri psiko-fizik i
veprimit
Të dëgjuarit
Të shikuarit,
Marrëdhënia me
partnerin
Përmbajtja dramatike,
E ardhmja e dëshiruar,
tensioni dramatik
Teksti dramatik
Tragjedia
Komedia
TEATËR

16
në zbërthimin e përmbajtjes
dramatike;
të provojnë të lidhin me
imagjinatë veprimin që kryhet
në të tashmen me atë që iu ka
ndodhur në të shkuarën dhe me
atë që dëshirojnë në të ardhmen;
të aftësohen për të zhvilluar
vetëdijen për tensionin dramatik
dhe më tej të ndihmojnë për ta
kompozuar veprimin me
tensionin e duhur, në mënyrë të
tillë që ai të jetë i aftë të
zbërthejë subjektin dhe temën e
dhënë;
të bëhen të vetëdijshëm dhe ta
realizojnë veprimin dramatik si
një proces me karakter psikofizik;
të bëhen të vetëdijshëm dhe ta
konkretizojnë shprehjen e
veprimit me fjalë, por edhe me
gjuhën e trupit, me gjeste dhe
me mimikë;
të zhvillojnë aftësitë
komunikuese nëpërmjet të
folurit, por mbi të gjitha
nëpërmjet dëgjimit dhe shikimit
të partnerit;
të fillojnë procesin e të
përdorurit të tekstit të
dramatizuar si bazë e veprimit
skenik;
TEATËR

17
të aftësohen të dallojnë lloje të
ndryshme dramatike, tragjedinë,
komedinë, fantazinë etj.
LINJA: KRIJOJMË DHE BASHKËPUNOJMË PËRMES TEATRIT
Orë të sugjeruara: 17 orë
Përshkrimi i linjës: Kjo linjë ka për qëllim aftësimin e nxënësve për bashkëpunim në krijimin
e materialeve dramatike të kërkuara për t’u realizuar në grupe të vogla apo si klasë, si nëpërmjet
rolit të gjithsecilit, ashtu edhe jashtë rolit. Këto materiale mund të mbështeten në ndodhi nga
jeta e nxënësve ose të krijohen me imagjinatën e tyre, ose mund të jenë dramatizime përrallash,
poezish, tregimesh, nga folklori apo legjendat. Nxënësit detyrimisht do të pajisen nën drejtimin
e mësuesit-regjisor ose udhëheqësit artistik me literaturën përkatëse në shërbim të materialit
dhe realizimit të rolit individual. Gjithashtu, nën drejtimin e mësuesit-regjisor ose të
udhëheqësit artistik ata do të përvetësojnë koncepte, shprehi, taktika dhe strategji që do të bëjnë
të mundur realizimin me sukses të materialit, gjë që çon në arritjen e objektivave të mëposhtëm,
por duke mbajtur si objektiv themelor krijimtarinë dhe bashkëpunimin.
Objektiva
Terma / Koncepte kyçe
Krijojmë dhe
bashkëpunojmë përmes
teatrit
(17 orë)
Nxënësit duhet të jenë të aftë:
të zhvillojnë aftësinë që,
pavarësisht nga roli, të
komunikojnë dhe të
bashkëveprojnë me të tjerët për të
ndihmuar në formësimin e
materialit skenik ose në procesin
e dramatizimit;
të zhvillojnë aftësinë për të
bashkëpunuar dhe komunikuar
me partnerët, si dhe për të
ndihmuar në formësimin e
materialit skenik ose në procesin
e dramatizimit, duke qenë në rol;
të zhvillojnë marrëdhënie
imagjinare nëpërmjet veprimit të
ndërsjellë me karakteret e tjera në
skena me grupe të vogla ose në të
Rëndësia e
bashkëveprimit në
teatër
Procesi i dramatizimit
Të qenit në rol
Të qenit jashtë rolit
Veprimi i ndërsjellë
dhe marrëdhënia me
partnerin,
Disiplina artistike
TEATËR

18
gjithë klasën, ndërkohë që
krijohet dhe shkruhet teksti dhe
formësohet dramatizimi;
të luajnë sa herë t’u kërkohet për
partnerët në një skenë që është
krijuar në punë paralele me grupe
të vogla;
të luajnë në mënyrë spontane për
partnerët e tjerë në grup një skenë
nga dramatizimi ose të ndajnë me
pjesën tjetër të klasës një skenë
që është krijuar tashmë në punën
paralele në grupe të vogla;
të ndërgjegjësohen për rolin
shumë të madh që luan të qenit i
lirshëm në proceset krijuese, por
edhe për rëndësinë e
jashtëzakonshme të disiplinës
artistike në teatër.
LINJA: REFLEKTOJMË PËRMES TEATRIT
Orë të sugjeruara: 6 orë
Përshkrimi i linjës: Kjo linjë ka për qëllim që nxënësit të marrin pjesë në diskutime të hapura
dhe reflektime ku të kenë mundësi të shqyrtojnë jo vetëm mënyrën se si të përdorin elemente
dramatike, por edhe se si ndikojnë ato për të sjellë në dritë dhe për të shqyrtuar probleme
thelbësore që kanë të bëjnë me problemet dhe përvojën e tyre jetësore.
Objektiva
Terma / Koncepte kyçe
Reflektojmë përmes
teatrit
(6 orë)
Nxënësit duhet të jenë të aftë:
të aftësohen që të reflektojnë
mbi mënyrën se si shpërfaqet
veprimi dramatik dhe t’i
përdorin këto refleksione për
një veprim konkret dramatik që
Linja të mundshme
veprimi
Subjekti
Tema
Lidhja me përvojën
personale
TEATËR

19
të krijojnë linja të mundshme
veprimi;
të aftësohen të provojnë dhe të
përjetojnë ndërlidhjen midis
subjektit, temës, elementeve të
tjera të dramës, shfaqjes dhe
aktrimit me përvojën e tyre
jetësore;
të aftësohen që përjetimet dhe
përvojat e tyre t’i ndajnë me të
tjerët.
TEATËR