Oslobodjenje-Zagreba

Oslobodenje 

i 

Za g r e b a

Na k l a d n i k: 

Sav e z antifašističkih boraca i a n t i fa š is ta Re p u b l i k e Hr vat s k e 

Au t o r i: 

Nata š a Mata u š i ć i Ma r i o Šim u n kov i ć 

Ur e d n i k: 

Ma r i o Šim u n kov i ć 

Di z a j n k ata l o g a: 

Nata š a Mata u š i ć i Ma r i o Šim u n kov i ć 

Gr a f i č k a p r i p rema: 

Ma r i o Šim u n kov i ć 

Le k t o r: 

Mi r os l av Kirinčić 

Za n a k l a d n i k a: 

Fr a n j o Ha b u l i n 

Ti s a k: 

Vj e s n i k d.d. 

s v i b a n j, 2014. g o d i n e 

Al b u m je f i n a n c i r a n u z potporu g r a d s ko g z a s t u p n i k a Gr a d s k e s k u p š t i n e 

Gr a da Za g r e b a Rat k a Maričića 

CIP z a p is d o s t u pa n u r a č u n a l n o m e k ata l o g u Nac i o n a l n e i s v e u č i l i š n e 

k n j i ž n i c e u Za g r e b u p o d b ro j e m 882485. 

ISBN 978-953-7587-25-3 (t is k a n o i z da n j e) 

ISBN 978-953-7587-24-6 (d i g i ta l n o i z da n j e)

U u t o r a k, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e, n a ko n četverogodišnje v l a dav i n e ustaškog r e ž im a,u 

u v j e t im a n j e m a č k e o k u pac i j e, o s l o b o đ e n je Za g r e b, g l av n i g r a d u r at u stvorene i 

p ro g l a š e n e federalne d r ž av e Hr vat s k e. 

Ti j e kom č e t i r i r at n e g o d i n e Za g r e b je bio središtem u p r av n o g a pa r ata Ne z av is n e Dr žav e 

Hr vat s k e, a n j e m a č k e o k u pac i js k e v l a s t i im a l e su u n j e m u n i z p r e d s tav n i š tava i u r e da. 

Sl o b o da k r e ta n j a bila je o g r a n i č e n a, a g r a d je bio p u n v o j s k e i policije r a z l i č i t i h b o j a 

i n a z i va, a g e n ata i š p i j u n a. 

Us p r ko s t o m e, i l e g a l n i pa r t i z a ns k i Za g r e b n i k a d n i j e m i r o va o. Di ve r z i je, s a b o ta ž e, 

distribucija t is k a i l e ta k a, p r i k u p l j a n j e sanitetskog i d ru g o g materijala z a pa r t i z a ns k e 

jedinice u o ko l i c i g r a da i u šire m p o d ru č j u, bili su s va ko d n e v n i z a dac i ko j i su p r e d 

sebe postavljali ru ko v o d i o c i a n t i fa š is t i č ko g p o k r e ta. Ve l i k i b ro j g r a đ a n a, u g l av n o m 

o m l a d i n ac a i SKOJ-e va c a i l e g a l n im se k a n a l im a p r i d ru ž i o pa r t i z a ns k im j e d i n i c am a. 

Po č e t ko m s v i b n j a 1945. jedinice Ju g o s l av e n s k e a r m i j e u n e z au s tav l j i vom m a r š u 

prib l i ž ava l e su se Za g r e b u. Su k l a d n o p l a n u Ge n e r a l š ta b a JA i Sav e z n i k a jedinice I. i 

II. a r m i j e n a p r e d ova l e su p r e m a Za g r e b u: I. a r m i j a s is t o k a, II. s j u g a, a jedinice X. 

ko r p u s a “z agrebačkog” (j e d i n o g ko r p u s a JA ko j i je d o b i o im e po j e d n o m g r a d u) sa 

sjevera. 

Prv e pa r t i z a ns k e jedinice, d v i j e b r i g a d e XLV. srpske divizije iz sastava II. Ar m i j e, u š l e su 

u Za g r e b 8. s v i b n j a u 11 s at i prije p o d n e s j u ž n e s t r a n e p r e ko Sav s k o g m o s ta, a b o rc i 

IX. b o s a n s k e divizije isti da n u p o s l i j e p o d n e v n im s at im a. Ti j e kom prijepodneva v o d i l e su 

se teške borbe za Ra d i o s ta n i c u Za g r e b u Vl a š ko j u l i c i. Di v e r z a n t im a III. o d r e da s t i g a o 

je u p o m o ć j e da n o d b ata l j o n a X. ko r p u s a i b o rc i Tu ro p o l j s ko p o s av s ko g o d r e da, ko j i 

su uspješno d o b i l i posljednju b i t k u za o s l o b o đ e n j e g r a da. 

Us p o r e d n o s t r a j a n j e m borbe za r a d i o s ta n i c u, d i o borac a XXVIII. slavonske divizije 

p r e š a o je d e s n u o b a l u r i j e k e Sav e ko d Tr n j a i o p ko l i o o da š i l j a č-prijemnik, g d j e su se 

neprijateljske s n a g e p r e da l e bez borbe. 

U 11 s at i i 12 m i n u ta Ju r e De v č i ć o b r at i o se s r a d i o s ta n i c e Za g r e b s ta n ov n i c im a g r a da 

pozi va j u ć i ih da m i r n o u s v o j im k u ć a m a, n e n a s j e da j u ć i l a ž n im i n f o rm ac i j am a, d o č e k a j u 

o s l o b o đ e n j e g r a da. Oko 13 s at i Ra d i o s ta n i c a o b j av i l a je p ro g l a s o o s l o b o đ e n j u 

g r a da. 

Da n a 9. s v i b n j a, o ko s e da m s at i u j u t ro, u Za g r e b su p r e ko Ma k s im i rs k e u l i c e u š l e 

jedinice XXI. srpske divizije, a o ko p o d n e va p r e ko Remeta, Šestina i Ma r k u š e vc a jedinice 

I. i VI. proleterske divizije. U š i ro j z o n i Za g r e b a u b o r b a m a z a o s l o b o đ e n j e g r a da 

djelovala je i XLVIII. m a k e d o n s k a divizija. 

Od bac i v š i s v e p l a n ov e za “o b r a n u” g r a da An t e Pav e l i ć, p o g l av n i k NDH, n a r e d i o je 

p ov l a č e n j e v o j s k e p r e m a Sl o v e n i j i i Au s t r i j i, r a d i p r e da j e b r i ta ns k im s n a g a m a ko j e su 

se ta m o n a l a z i l e. 

Pov l a č e n j e jedinica n j e m a č k e v o j s k e i Hr vat s k i h o ru ž a n i h s n a g a z a p o če lo je 6. i 

n a s tav i l o se 7. s v i b n j a 1945. Vo j n im ko l o n a m a p r i d ru ž i l a se i m a s a civilnih i z b j e g l i c a: 

č l a n ov i obitelji u s ta š k i h d u ž n o s n i k a i v o j n i k a HOS-a, g r a đ a n a i s ta n ov n i k a o ko l n i h 

m j e s ta, ko j i z g o g n e k i h r a z l o g a n is u željeli d o č e k at i pa r t i z a ns k e jedinice. Da n a 6. 

s v i b n j a g r a d je n a p u s t i o i An t e Pav e l i ć sa č l a n ov im a v l a d e. Od l a z a k v o j n i h p o s t ro j b i 

poštedio je g r a d v e ć i h m at e r i j a l n i h r a z a r a n j a. 

Ra d i o b r a n e g r a da i s p r j e č ava n j a u n i š tava n j a m at e r i j a l n i h d o b a r a u g r a d u je f o rmi r an 

“i l e g a l n i š ta b za o s l o b o đ e n j e”. Nije bilo tvornice, u s ta n ov e, u r e da, p o d u z e ć a, v e ć e 

t rg ov i n e ili vo j a r n e u ko j im a se n i j e n a l a z i l a g ru pa a k t i v is ta. Po s e b n o je m j e s t o im a o 

r a d u Na ro d n o j zaštiti, ko j a je b ro j a l a i zm e đ u šest i o s a m t is u ć a l j u d i, m e đ u ko j im a se 

n a l a z i o v e l i k i b ro j s im patizera NOP-a. Čl a n ov i Na ro d n e zaštite s p r j e č ava l i su p l j a č k u 

i pa l e ž, p r e u z imali i č u va l i n a p u š t e n a s k l a d i š ta i m a g a z i n e, p r i k u p l ja l i ostavljeno o ru ž j e 

i o d 6. s v i b n j a održavali red u g r a d u, a u z p o m o ć III. d i v e r z a n ts ko g o d r e da, ko j i je 

d j e l o va o u g r a d u o d p rv i h da n a s v i b n j a, spriječeno je ru š e n j e m i n i r a n i h o b j e k ata. 

Da n a 11. s v i b n j a n a c e n t r a l n o m zagrebačkom t rg u od r ž a n je v e l i č a ns t v e n i miting 

o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje n a ko j e m se o k u p i l o o ko 100.000 l j u d i, a 13. s v i b n j a u 

s v e č a n o m m im o h o d u Tr g o m su prolazile jedinice JA ko j e su s u d j e l ova l e u b o r b a m a z a 

o s l o b o đ e n j e g r a da. 

U s v i b n j u i lipnju p o s l o v e g r a d s k e u p r av e privremeno je p r e u z e l a Ko m a n da g r a da 

Za g r e b a n a čelu s p u ko v n i kom Većeslavom Holjevcem, ko j a je u b r z o u s p o s tav i l a 

nor m a l i z ac i j u ž i v o ta u g r a d u. 

U Na ro d n o-o s l o b o d i l a č kom pokretu s u d j e l ova l o je o d 1941. d o 1945. g o d i n e o ko 

50.000 g r a đ a n a Za g r e b a, o d 300.000 ko l i ko ih je pre d p o č e ta k Dru g o g svjetskog 

r ata ž i v j e l o u Za g r e b u. Više o d 16.000 g r a đ a n a p o g i n u l o je u Za g r e b u, u z at vo r i ma i 

l o g o r im a, o d n o s n o k a o b o rc i pa r t i z a ns k i h jedinica. Za g r e b je da o 89 n a ro d n i h h e ro j a 

i o ko 600 nositelja pa r t i z a ns k e s p o m e n i c e 1941. 

Da n a 16. ru j n a 1975. g o d i n e p r e d s j e d n i k SFRJ Jo s i p Bro z Tito o d l i ko va o je Za g r e b 

o r d e n o m n a ro d n o g h e ro j a. 

4 Os l o b o đ e n j e Za g r e b a Os l o b o đ e n j e Za g r e b a 5

Ova j a l b u m fotografija posvećen je s v i m č l a n i c a m a i č l a n ov i m a KPJ, č l a n i c a m a i 

č l a n ov i m a SKOJ-a, ilegalkama i ilegalcima, te g r a đ a n k a m a i g r a đ a n i m a g r a da Za g r e b a 

ko j i su djelovali u zagrebu u predratnom razdoblju, tijekom oku pac ije ili sudjelovali u 

z av r š n i m o p e r ac i j a m a za o s l o b o đ e n j e g r a da Za g r e b a

▲ U Šta b u II. j u g o s l av e n s k e a r m i j e, t r ava n j 1945. g o d i n e: Priprem e za o s l o b o đ e n j e 

Za g r e b a. S lijeva n a d e s n o: Lj u b o Vu č kov i ć, n a č e l n i k Šta b a II. a r m i j e, Ko č a Po p o v i ć, 

ko m a n da n t II. a r m i j e i Ra d ova n Vu k a n ov i ć, p o m o ć n i k Ko č e Po p o v i ć a 

w w w.zn ac i.n e t, i n v. br. 9769 

▲ Jedinice Ju g o s l av e n s k e a r m i j e n a cesti p r e m a Za g r e b u, s v i b a n j 1945. g o d i n e 

HPM/MRNH 98281 


▲ Na p u t u z a Za g r e b: Dio ko l o n e Gl av n o g š ta b a i OZN-e Hr vat s k e, 7. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

Fo t o t e k a SABA RH 

▲ Na p u t u z a Za g r e b: Dio ko l o n e Gl av n o g š ta b a i OZN-e Hr vat s k e, 7. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 



▲ Ko l o n a tenkova II. t e n kov s k e b r i g a d e n a cesti i zm e đ u Du g o g Sela i Sesveta 8. s v i b n j a 

1945. g o d i n e u k a s n im p o p o d n e v n im s at im a 


▲ Ve l i k a Gorica, Mr ac lin, s v i b a n j 1945. g o d i n e 

Treći bataljon 17. slavonske b r i g a d e n a s t u pa p r e m a Za g r e b u. Na čelu ko l o n e s lijeva: 

Veljko Di v j a k i Va s o Ša k i ć, te iza m j i h: Ju r e Pr i b a n i ć i Đu ro Fu m i ć 



▲ Jedinice Desetog ko r p u s a n a prilazu Za g r e b u, s v i b a n j 1945. g o d i n e 

▲ Jedinice JA p r e d Za g r e b o m, p o č e ta k s v i b n j a 1945. g o d i n e 


Di g i ta l n i a r h i v Desetog ko r p u s a “zagrebačkog”, w w w.deseti-ko r p u s.c o m 


▲ Un i š t e n a n e m a č ko v o z i l o n a p ril azima Za g r e b u, p o č e ta k s v i b n j a 1945. g o d i n e 


▲ Un i š t e n i neprijateljski materijal n a p u t u p r e m a Za g r e b u, p o č e ta k s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 



▲ Pre d Za g r e b o m: u n i š t e n a ko l o n a n j e m a č k i h v o z i l a, s v i b a n j 1945. g o d i n e 


▲ Pre d Za g r e b o m: u n i š t e n a neprijateljska ko l o n a, s v i b a n j 1945. g o d i n e 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Na p ril azu g r a d u - g ru pa boraca 21. slavonske 

b r i g a d e pregledava ko l a o s ta l a n a cesti n a ko n p ov l a č e n j a civila i v o j s k e iz g r a da. 


▲ Za g r e b, s v i b n j a 1945. g o d i n e: Za j e d n o s u s ta š a m a povlačili su se, p r e ko Za g r e b a, i 

crnogo r s k i č e t n i c i 



▲ Za g r e b, 7. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Ilica ko d Br i ta ns ko g t rg a: p ov l a č e n j e civila i 

v o j s k e p r e m a Čr n ome rc u i i z l azu iz g r a da 

Na cesti n a p u š t e n o b o l n i č ko v o z i l o bez s t r a ž n j e g ko ta č a. 

snimio: Mi l a n Pav i ć 

▲ Za g r e b, 7. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Ilica: p ov l a č e n j e civila i v o j s k e p r e m a izlazu iz 

g r a da 





▲ Za g r e b, 7. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pov l a č e n j e u s ta š k i h jedinica iz g r a da (Ma k s im i rs k a 

u l i c a). i s p r e d sebe v o d e i s ta d o k r ava ... (da im se n a đ e u s p u t...) 


▲ Za g r e b n e p o s r e d n o prije o s l o b o đ e n j a. Po g i n u l i v o j n i c i n a u l i c i. 



▲ Pov l a č e n j e četnika k ro z g r a d p r e m a Sl o v e n i j i, Za g r e b, s v i b a n j 1945. g o d i n e 

HPM/MRNH A-11697/94 

▲ Pov l a č e n j e četnika k ro z g r a d p r e m a Sl o v e n i j i, Za g r e b, s v i b a n j 1945. g o d i n e 



▲ Pov l a č e n j e č e t n i č k i h jedinica p r e m a z a pa d u, Za g r e b, Ilica, 7. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM/MRNH N-112 

▲ Pov l a č e n j e č e t n i č k i h jedinica p r e m a z a pa d u, Za g r e b, Ilica, 7. s v i b n j a 1945. g o d i n e 



▲ Iz g o r j e l i k a m i o n i n a p u s t im u l i c am a Za g r e b a n e p o s r e d n o p r i j e o s l o b o đ e n j a 

HPM 94170 

► Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Po g l e d iz Pr a š k e u l i c e n a t rg b a n a Jo s i pa Jel ači ća. 

U n a p e t o m is č e k i va n j u... g r a d je o p u s t i o 




▲ Ul a z a k p rv i h pa r t i z a ns k i h jedinica u Za g r e b p r e ko Sav s k o g m o s ta, 8. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM 94161 

▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Bo rc i Dvadeset i o s m e slavonske u da r n e b r i g a d e n a 

Sav s k o m m o s t u 



▲ Ul a z a k p rv i h pa r t i z a ns k i h jedinica u Za g r e b p r e ko Sav s k o g m o s ta, Sav s k a u l i c a, 

8. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94163 

▲ Ul a z a k p rv i h pa r t i z a ns k i h jedinica u Za g r e b p r e ko Sav s k o g m o s ta, 8. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM 94166 


▲ Ul a z a k p rv i h pa r t i z a ns k i h jedinica u Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94162 

▲ Ul a z a k p rv i h pa r t i z a ns k i h jedinica u Za g r e b, ko l o n a u Sav s k o j u l i c i, 8. s v i b n j a 

1945. g o d i n e 

HPM 94167 


▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Prv i tenkovi n a u l i c am a Za g r e b a. Obratiti 

p o z o r n o s t n a p ro l a z n i k a ko j i plješče o s l o b o d i o c im a. 


► Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Ku r i r s biciklom, Ilica, o ko 15 s at i 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e. Do l a z a k p rv i h pa r t i z a n a n a Trg b a n a Jo s i pa 

Jelačić a. 


◄ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Trg b a n a Jo s i pa Jelačića: U n a p e t o m is č e k i va n j u... 

g r a d je o p u s t i o... 




▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e. Do l a z a k p rv i h pa r t i z a n a n a Trg b a n a Jo s i pa 

Jelačić a. 


▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e. Do l a z a k g l av n i n e Po s av s ko g o d r e da n a Trg b a n a 

Jo s i pa Je l a č i ć a. Na t rg u tek p o n e k i civil. 

Sa cvije ć em u ru c i Zo r a Klemenčić Pav l ov i ć, sekretarica SKOJ-a Po s av s ko g 

pa r t i z a ns ko g o d r e da 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Jurišićeva u l i c a: Gru pa pa r t i z a ns k i h ru ko v o d i o c a. 

p r i pa d n i k Na ro d n e zaštite (sa c rv e n o m z v i j e z d om n a ru k av u) i z a ro b l j e n i n j e m a č k i oficir 

(u z a l e đ u)... 


◄ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Trg a b a n a Jo s i pa Jelačića - g r a đ a n i s radošću 

obilježavaju o s l o b o đ e n j e Gr a da 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945 g o d i n e, ispred z g r a d e Gl av n e p o š t e u Jurišićevoj u l i c i: g ru pa 

pa r t i z a n a Dru g o g Po s av s ko g pa r t i z a ns ko g o d r e da i Iva n Ka s u n, p r i pa d n i k Na ro d n e 

zaštite (sa c rv e n o m z v i j e z d om n a ru k av u). 


► Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e, ispr ed p o š t e u Jurišićevoj u l i c i, prije u l a s k a u 

Vl a š k u u l i c u g d j e su se j o š u v i j e k v o d i l e borbe: Zo r a Pav l ov i ć (Klemenčić), sekretarica 

o rg a n i z ac i j e SKOJ-a Po s av s ko g pa r t i z a ns ko g o d r e da 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Od m o r j e d n e o d p rv i h g ru pa pa r t i z a n a ko j e su u š l e 

u g r a d u z p o d n o ž j e s p o m e n i k a b a n u Jo s i p u Jelačiću. 


▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945: Pr va pa r t i z a ns k a ko l o n a n a Trg u b a n a Jo s i pa Je la čić a 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Prv i pa r t i z a n i p ro l a z e Il i c om... g r a d je j o š u v i j e k 

p u s t 


▲ Prv i pa r t i z a n i p ro l a z e Il i c om, Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pro t uav i o ns k i t o p – p u c a n j za s l o b o d u 


▲ Sr da č a n susret pa r t i z a n a i g r a đ a n a Za g r e b a, Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e 



▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Podjela l e ta k a – p rv e vijesti: Za g r e b je 

o s l o b o đ e n... 


◄ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945: Na ko n m n o g i h b i t k i m o ž da p r va č a š a v i n a.. 




▲ Pa r t i z a ns k a artiljerija n a Trg u b a n a Jo s i pa Jelačića, Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. 


▲ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l ačića, Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e 



▲ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l ačića o k u p l ja j u se g r a đ a n i Za g r e b a, Za g r e b, 8. s v i b n j a 

1945. g o d i n e 


▲ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l ačića u p o p o d n e v n im s at im a, Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 



▲ Prv i miting n a ko n o s l o b o đ e n j a n a Trg u b a n a Jo s i pa Jela čić a, Za g r e b, 



▲ Prv i miting n a ko n o s l o b o đ e n j a n a Trg u b a n a Jo s i pa Jelačića, Za g r e b, 




▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. Jedinica iz sastava I. JA u p ro l a z u Il i c om 


▲ Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Trg b a n a Jo s i pa Jelačića. Os l o b o d i o c e g r a da 

d o č e k u j e m n o š t v o g r a đ a n a u z pljesak i cvijeće... 



▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pro l a z jedinica I. ili II. JA Sav s k o m u l i c om 

snimio: Pe ro Dr a g i l a 


▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pro l a z jedinica I. ili II. JA Sav s k o m u l i c om 




▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Perkovčeva u l i c a (i spr ed z g r a d e Nov i n a rs ko g 

d o m a) 



▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Perkovčeva u l i c a (ispred z g r a d e Nov i n a rs ko g 

d o m a) 




▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Na u l a z u u n a p u š t e n u n j e m a č k u vo j a r n u (da n a s 

Mu z e j Mim a r a) 



▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pa r t i z a ns k e jedinice p ro l a z e Kl a i ć e v om u l i c om 

snimio: p e ro Dr a g i l a 



▲ Pa r t i z a ns k a artiljerija s t iže n a Trg b a n a Jo s i pa Jelačića, Za g r e b, 8. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 


◄ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. Pro l a z jedinica I. ili II. JA Sav s k o m u l i c om 




▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Iz Ilice n a Trg b a n a Jo s i pa Je la čić a n a d o č e k 

o s l o b o d i o c a g r a da... 


▲ U Ili c i, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94180 


▲ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l ačića, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94178 

◄ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l a čića, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94177 


▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: jedinice I. proleterske divizije n a Trg u b a n a Jo s i pa 

Jelačić a 


▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. Jedinice XIII. proleterske divizije n a Trg u b a n a Jo s i pa 

Jelačić a 



▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Za s tav e s l o b o d e u o s l o b o đ e n o m g r a d u 


▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: S p o s e b n im o d u š e v l j e n j e m d o č e k a n i su b o rc i X. 

ko r p u s a Za g r e b a č ko g 



▲ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l ačića, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94173 

► Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l a čića, 9. s v i b n j a 1945. 

HPM 94174 


▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Trg b a n a Jo s i pa Jel a č i ć a. Iz Ju r i š i ć e v e u l i c e 

pris t i ž e n a Trg ko l o n a pa r t i z a ns k i h k a m i o n a s o s l o b o d i o c im a g r a da. 


▲ Za g r e b, 8. ili 9. s v i b n j a 1945. Trg b a n a Jo s i pa Jelačića. Kro z m a s u o k u p l j e n i h 

g r a đ a n a iz Ju r i š i ć e v e u l i c e p r istiže n a Trg ko l o n a pa r t i z a ns k i h k a m i o n a i zaprežnih 

v o z i l a s o s l o b o d i o c im a g r a da. 



▲ Za g r e b, 8. ili 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Maksimirskom u l i c om p ro l a z i k a m i o n n a 

ko j e m s j e d e pa r t i z a n i – o s l o b o d i o c i g r a da. Na b o č n o j s t r a n i k a m i o n a n at p is: ŽIVILA 

SLOBODNA/ HRVATSKA/U DEMOKRATSKOJ JUGOSLAVIJI. 


▲ Za g r e b u da n im a o s l o b o đ e n j a, s v i b a n j 1945. g o d i n e 

HPM 94181 


▲ Za g r e b u da n im a o s l o b o đ e n j a, ko n j i i ko l a ispred Za g r e b a č k e burze, 9. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM 94185 

▲ Ispr e d Za g r e b a č k e b u r z e p ro l a z e o k i ć e n a s e l j a č k a ko l a, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94184 


▲ Za g r e b u da n im a o s l o b o đ e n j a, s v i b a n j 1945. g o d i n e 

HPM 94182 ▲ Gru pa boraca, m e đ u ko j im a i An đ e l k a Ma r t i ć, plešu ko l o u o s l o b o đ e n o m Za g r e b u, 


HPM 97271 


▲ Jedinice X. ko r p u s a Za g r e b a č ko g u s v e č a n o m m a r š u, Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM/MRNH F-257 


g o d i n e 




g o d i n e 


▲ Jedinice Dru g e a r m i j e u l a z e u Za g r e b, s v i b a n j 1945. g o d i n e 



▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. Te n ko v i d o l a z e n a Trg b a n a Jo s i pa Jelačića 


▲ Za g r e b, 8. ili 9. s v i b n j a 1945. Trg b a n a Jo s i pa Jelačića. Kro z m a s u o k u p l j e n i h 

g r a đ a n a iz Ju r i š i ć e v e u l i c e p r istiže n a Trg, u z p j e s m u i strojevi ko r a k, j e d n a o d 

pa r t i z a ns k i h jedinica ko j e su s u d j e l ova l e u o s l o b o đ e n j u g r a da. 



▲ Na Trg u b a n a Jo s i pa Je l a či ća, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pa r t i z a ns ko ko l o 

HPM 94171 

▲ Za g r e b, 9. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Trg b a n a Jo s i pa Jelačića. Pa r t i z a ns ko ko l o... 



▲ Za g r e b u da n im a o s l o b o đ e n j a. tenkovi n a raskrižju Dr a š kov i ć e v e i Ju r i š i ć e v e u l i c e. 

Tr a m va j p o n ov n o v o z i. 


▲ Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e: I t r a m va j s k i p r o m e t p o n ov n o je u f u n kc i j i... 




▲ Va s o Jo va n o v i ć, ko m a n da n t Prv e proleterske dvizije n a u l i c i, u Za g r e b u, 

n e p o s r e d n o poslije o s l o b o đ e n j a g r a da, s v i b n j a 1945. g o d i n e 

w w w.z n ac i.n e t, i n v. br. 9654 

▲ Vo j n a pa r a da pa r t i z a ns k i h jedinica u o s l o b o đ e n o m Za g r e b u, s v i b a n j 1945. g o d i n e 





















▲ Vo j n a pa r a da pa r t i z a ns k i h jedinica u o s l o b o đ e n o m Za g r e b u, s v i b a n j 1945. g o d i n e, 

n a u g l u Dr a š kov i ć e v e i Ju r i š i ć e v e u l i c e 












n a u g l u Dr a š kov i ć e v e i Ju r i š i ć e v e u l i c e 



▲ Miting u o s l o b o đ e n o m Za g r e b u, s v i b a n j 1945. g o d i n e 




▲ Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Do l a z a k g r a đ a n a i v o j s k e n a Gl av n i g r a d s k i t rg 

g d j e će se o d r ž at i v e l i k i miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje 


▲ Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Trg b a n a Jo s i pa Jelačića: Miting o s l o b o đ e n j a 

g r a da i zemlje. Na p rv o m m i t i n g u u o s l o b o đ e n o m g r a d u o k u p i l o se n e ko l i ko d e s e ta k a 

t is u ć a g r a đ a n a. 



▲ Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Prv i miting u o s l o b o đ e n o m g r a d u 


▲ Većeslav Holjevac i Ko č a Po p o v i ć n a m i t i n g u n a Trg u b a n a Jo s i pa Jel a č i ć e vom t rg u 

u o s l o b o đ e n o m Za g r e b u, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

Fo t o t e k a SABA RH, f o t o g r a f i j a je v l a s n i š t vo Tat j a n e Holjevac 


▲ Miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje, Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94188 

▲ Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje 




HPM 94197 

► Miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje, Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. 

U p rv o m p l a n u Iva n Go š n j a k 

HPM 94193 


▲ Miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje, Trg b a n a Jo s i pa Je l a č i ć a, 11. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM 94201 

▲ Miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje, Trg b a n a Jo s i pa Je l a č i ć a, 11. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM 94202 




◄ Miting o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje, Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94203 


▲ Većeslav Holjevac i Ko č a Po p o v i ć n a m i t i n g u n a Jelačićevom t rg u u o s l o b o đ e n o m 

Za g r e b u, 11. s v i b n j a 1945. g o d i n e 


▲ Za g r e b, 11. s v i b n j a 1945: Mn o š t v o g r a đ a n a o k u p i l o se n a Trg u u p o v o d u 

o d r ž ava n j a p rv o g m i t i n g a o s l o b o đ e n j a g r a da i zemlje. Na m i t i n g u se o k u p i l o, p r e m a 

n e k im p o dac im a, o ko 100.000 l j u d i 





HPM 94205 

▲ Za g r e b, 13. s v i b n j a 1945, Trg b a n a Jo s i pa Jelačića: Pr va v o j n a pa r a da jedinica JA 

ko j e su s u d j e l ova l e u b o r b a m a za o s l o b o đ e n j e g r a da. Motorizirane jedinice u p ro l a z u 

p o r e d s v e č a n o u r e đ e n e tribine n a c e n t r a l n o m p l at o u Trg a. 



▲ Miting poslije o s l o b o đ e n j a Za g r e b a, s v i b a n j 1945. g o d i n e, s ta d i o n k r a j Maksimira 



◄ Za g r e b n a ko n o s l o b o đ e n j a, s v i b a n j 1945. g o d i n e 




▲ Miting poslije o s l o b o đ e n j a Za g r e b a, s v i b a n j 1945. g o d i n e, s ta d i o n k r a j Maksimira 



▲ Miting poslije o s l o b o đ e n j a Za g r e b a, s v i b a n j 1945. g o d i n e, s ta d i o n k r a j Maksimiraa 




▲ Za g r e b, 13. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Trg b a n a Jo s i pa Jelačića: Pr va v o j n a pa r a da 

jedinica JA ko j e su s u d j e l ova l e u b o r b a m a za o s l o b o đ e n j e Gr a da. 


▲ Za g r e b, 13. s v i b n j a 1945. g o d i n e: Pr va v o j n a pa r a da jedinica JA ko j e su 

s u d j e l ova l e u b o r b a m a z a o s l o b o đ e n j e g r a da. Ko n j a n i č k e jedinice p ro l a z e Tr g o m... 



▲ Za g r e b, 13. s v i b n j a 1945: Pr va v o j n a pa r a da jedinica JA ko j e su s u d j e l ova l e u 

b o r b a m a z a o s l o b o đ e n j e Gr a da. defile t e n kov s k i h jedinica. n a c i j e v i tenka n a at p is: 

NAŠA SLOGA/NAŠA SNAGA 


▲ Za g r e b, 13. s v i b n j a 1945: Pr va v o j n a pa r a da jedinica JA ko j e su s u d j e l ova l e u 

b o r b a m a z a o s l o b o đ e n j e Gr a da. Te n kov s k e jedinice p ro l a z e Tr g o m... 



▲ Za g r e b, 16. s v i b n j a 1945. g o d i n e, Sav s k i m o s t: Sv e č a n i d o č e k k n j i ž e v n i k a Vladimira 

Nazor a, p r e d s j e d n i k a ZAVNOH-a. Ispred au t o m o b i l a Većeslav Holjevac, ko m a n da n t 

Ko m a n d e Gr a da Za g r e b a 


◄ Za g r e b, 16. s v i b n j a 1945. g o d i n e: S d o č e k a Vladimira Nazora, p r e d s j e d n i k a 

ZAVNOH-a. Sav s k o m c e s t o m p ro l a z i d ž i p sa s av e z n i č k im vojnicima. 



▲ Do l a z a k Vladimira Na z o ra u Za g r e b, 16. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94208 

▲ Do l a z a k Vladimira Na z o ra u Za g r e b, 16. s v i b n j a 1945. g o d i n e 

HPM 94209 


▲ Vo j n a pa r a da jedinica Ju g o s l av e n s k e a r m i j e n a t rg u b a n a Jo s i pa Jelačića, Za g r e b 


HPM 89293-3 

▲ De ta l j s v o j n e pa r a d e jedinica Ju g o s l av e n s k e a r m i j e, Za g r e b, 13. s v i b n j a 1945. 

g o d i n e 

HPM 99626 


▲ Vo j n a pa r a da jedinica Ju g o s l av e n s k e a r m i j e, 13. s v i b n j a 1945. g o d i n e 


▲ Vo j n a pa r a da jedinica Ju g o s l av e n s k e a r m i j e, 13. s v i b n j a 1945. g o d i n e. Na 

f o t o g r a f i j i s a m o h o t k a M7 Priest p ro l a z i Tr g o m b a n a Jo s i pa Jelačića 



▲ Vo j n a pa r a da jedinica Ju g o s l av e n s k e a r m i j e,13. s v i b n j a 1945. g o d i n e 


▲ Miting u o s l o b o đ e n o m zagrebu, s v i b a n j 1945. g o d i n e. Na f o t o g r a f i j i b i v š i 

politički z at vorenici s t r a n s pa r e n t o m. 

Na početku Ju r i š i ć e v e u l i c e m o ž e se u o č i t i t r a n s pa r e n t: “Živio Vladimir Na z o r” 



▲ Sa s v e č a n o s t i u p o v o d u d o l a s k a Jo s i pa Bro z a Ti ta, Za g r e b, s v i b a n j 1945. 

HPM 99629 ▲ Sa s v e č a n o s t i u p o v o d u d o l a s k a Jo s i pa Bro z a Ti ta, Za g r e b, s v i b a n j 1945. 

HPM 99630 



HPM 99631 


HPM 99639 


▲ Miting u o s l o b o đ e n o m zagrebu, s v i b a n j 1945. g o d i n e. Na f o t o g r a f i j i k at o l i č k i i 

p r av o s l av n i s većenici 


► Dr a g u t i n Sa i l i – Ko n s p i r at o r (Za g r e b, 19. s t u d e n i 1899. — Za g r e b, 1. s t u d e n i 

1968.), p r e d r at n i ko m u n is t, s u d i o n i k Na ro d n o o s l o b o d i l a č k e borbe, p rv o b o r ac. Poslije 

r ata bio je p r e d s e d n i k Gr a d s ko g o d b o r a Za g r e b a o d 1945. d o 1949. g o d i n e, o d n o s n o 

p rv i zag r e ba č k i g r a d o n a č e l n i k n a ko n o s l o b o đ e n j a. 



▲ Bo rc i Prv e proleterske divizije n a p rv o j k a z a l i š n o j priredbi u HNK, u o s l o b o đ e n o m 

Za g r e b u, s v i b n j a 1945. 


▲ Bo rc i Prv e proleterske divizije n a p rv o j k a z a l i š n o j priredbi u HNK, u o s l o b o đ e n o m 

Za g r e b u, s v i b n j a 1945. 



▲ Po v o r k a ž e n a I. r a j o n a Za g r e b a p ro l a z i Sav s k o m c e s t o m, Za g r e b, l i pa n j 1945. 

HPM 99656 

▲ Sta d i o n u Kr a n j č e v i ć e vo j u l i c i u v r i j em e o d r ž ava n j a I. s k u p š t i n e ž e n a g r a da Za g r e b a 

i o ko l i c e, Za g r e b, l i pa n j 1945. 

HPM 99670 


▲ Miting n a Trg u b a n a Jo s i pa Jelačića u p o v o d u o d r ž ava n j a I. ko n g r e s a o m l a d i n e 

Hr vat s k e, Za g r e b, 17. l i p n j a 1945. 


▲ Miting n a Trg u b a n a Jo s i pa Jelačića u p o v o d u o d r ž ava n j a I. ko n g r e s a o m l a d i n e 

Hr vat s k e, Za g r e b, 17. l i p n j a 1945. 



▲ Delegati i r a d n o predsjedništvo I. ko n g r e s a o m l a d i n e Hr vat s k e, Za g r e b, 17-21. 

l i p n j a 1945. 


▲ De ta l j s p r e d i z b o r n o g m i t i n g a Liste Na ro d n e fronte n a Trg u b a n a Jo s i pa Jelačića, 

Za g r e b, 4. s t u d e n o g 1945. 



▲ Po g l e d n a slavoluk i zm e đ u Trg a b a n a Jo s i pa Jelačića i Ju r i š i ć e v e u l i c e p o d i g n u t u 

p o v o d o m o d r ž ava n j a I. ko n g r e s a o m l a d i n e Hr vat s k e, Za g r e b, l i pa n j 1945. 


▲ Trg b a n a Jo s i pa Je l a č i ć a: Pr va p r o s l ava Da n a u s ta n k a n a ro da Hr vat s k e, Za g r e b, 

27. s r p n j a 1945. 



Literatura 

Bl e i b u rg i k r i žni p u t 1945., Za g r e b, 2007. 

Bo g da n Kr i z man: Pav e l i ć i Ustaše, Za g r e b, 1978. 

Bo g da n Kr i z man: Ustaše i Treći Reich (I i II), Za g r e b, 1986. 

Do k u m e n t i o p ro t u n a ro d n o m r a d u i zločini m a j e d n o g dijela k at o l i č ko g k l e r a, Za g r e b, 

1946. 

Fi k r e ta Jelić - Bu t i ć: Četnici u Hr vat s ko j 1941. - 1945., Za g r e b, 1984. 

Fi k r e ta Jelić - Bu t i ć: Ustaše i Ne z av is n a Država Hr vat s k e 1941.-1945., Za g r e b, 

1977. 

Goldstein Ivo: Ho l o k au s t u Za g r e b u, Za g r e b, 2001. 

Goldstein Ivo: Za g r e b 1941-1945., Za g r e b, 2011. 

Jelić Iva n: Ko m u n is t i č k a pa r t i j a Hr vat s k e 1937.-1945. (I i II), Za g r e b, 1981. 

Ko m u n is t i Ju g o s l av i j e 1919.-1969., Be o g r a d, 1969. 

Le k s i ko n: Na ro d n o o s l o b o d i l a č k i r at i revolucija u Ju g o s l av i j i 1941.-1945. (I i II), 

Be o g r a d, 1980. 

Ma r i j a n Ču b e l i ć i Mi l o va n Milostić: Pregled historije NOB n a ro da Ju g o s l av i j e, 

Za g r e b, 1954. 

Mi l a n Ba s ta: Rat je završen 7 da n a k a s n i j e, Za g r e b, 1976. 

Mišo Deverić i Iva n Fu m i ć: Hr vat s k a u l o g o r im a, Za g r e b, 2010. 

Na ro d n o o s l o b o d i l a č k a b o r b a n a ro da Hr vat s k e 1941 - 1945, Za g r e b, 2012. 

Ni ko l a An i ć: Antifašistička Hr vat s k a, Za g r e b, 2005. 

Ni ko l a An i ć: Nj e m a č k a v o j s k a u Hr vat s ko j 1941.-1945., Za g r e b, 2002. 

Pe ta zemaljska konferencija KPJ, Za g r e b, 1972. 

Prv i ko r p u s NOV Hr vat s k e, Ka r l o va c, 1987. 

Re vo l u c i o n a r n i o m l a d i ns k i p o k r e t u Za g r e b u 1941-1945 – I i II, Za g r e b, 1984. 

Sj e v e ro z a pa d n a Hr vat s k a u n a ro d n o o s l o b o d i l a č ko j borbi i socijalističkoj revo luci ji, 

Va r a ž d i n, 1976. 

Šim u n kov i ć Ma r i o i De l a č Do m a g o j: Sj e ć a n j e je b o r b a, Za g r e b, 2013. 

Špa n i j a 1936.-1939. (I - V), Be o g r a d, 1971. 

Trg ž r tava fa š i zm a u Za g r e b u, Za g r e b, 1991. 

Vi k t o r No va k: Ma g n u m crimen, Za g r e b, 1948. 

Vladimir Zelenjin: Ju g o s l av e n i p o d z a s tav o m Ok t o b r a, Be o g r a d, 1967. 

Za g r e b 1941. - 1945. - zbornik s j e ć a n j a I – IV, Za g r e b, 1982. 

Za g r e b 1941-1945. Za g r e b, 1972. 

Za g r e b a č k i pa r t i z a ns k i o d r e d, Za g r e b, 1976. 

Že n e Hr vat s k e i NOB-i, Za g r e b, 1967. 

Fo t o g r a f i j e 

Hr vat s k i p o v i j es n i m u z e j [Sva p r ava pridržana] 

Fo t o t e k a SABA RH [Sv e f o t o g r a f i je su u j av n o m v l a s n i š t v u i m o g u se s l o b o d n o 

koristiti bez t r a ž e n j a d o z v o l e] 

Foteoteka znaci.n e t (znaci.n e t) [Sv e f o t o g r a f i je su u j av n o m v l a s n i š t v u, u ko l i ko n i j e 

d ru k č i j e n a z n a č e n o] 

Os ta l i izvo ri (pogledati k ata l o š k e jedinice) [Sv e f o t o g r a f i je su u j av n o m v l a s n i š t v u, 

u ko l i ko n i j e d ru k č i j e n a z n a č e n o] 


Šta b Uda r n e b r i g a d e “Braća r a d i ć” n a čelu Desetog ko r p u s a u l a z i u Za g r e b, 

9. s v i b n j a 1945. g o d i n e. Na b i j e l om je ko n j u Jo s i p Sk u p n j a k Vl a d o

Oslobodjenje-Zagreba

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?