Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

neispolnuvawe na "odredena i konkretna obvrska" propi{na so zakon
(na primer, slu`ewe voena i civilna slu`ba, nosewe li~na karta, pla-
}awe na carina ili danok, psihijatrisko ve{ta~ewe, zemawe krv zaradi
ispituvawe i sl.). 134
Vo na{eto pravo, institutot upatuvawe na obvinetiot vo zdravstvena
ustanova zaradi posmatrawe so cel da se utvrdi negovata presmetlivost
naredeno so re{enie na istra`niot sudija (~l. 250 st. 2
ZKP), mo`e da se podvede pod ~l. 5 st. 1b od Evropskata konvencija.
Sli~no e so telesniot pregled na obvinetoto lice i drugi lica bez nivna
soglasnost (~l. 251 st. 1 ZKP), zemaweto krv i drugi lekarski dejstvija
bez soglasnost na liceto (~l. 251 st. 2 ZKP) i pretres na dom i
lice (~l. 198-202 ZKP). Me|utoa, ostanuva nejasno {to pretstavuva
osnova na ovlastuvaweto na policijata da vr{i zadr`uvawe 135 na "licata
zate~eni na mestoto na izvr{uvaweto na krivi~noto delo" soglasno
~l. 143 st. 1 ZKP, i "liceto {to go naru{uva ili zagrozuva javniot
red i mir" soglasno ~l. 29 st. 1 od Zakonot za vnatre{ni raboti
Stanuva zabor za na~ini na li{uvawe od sloboda koi ne mo`e da se
opravdaat spored odredbata od ~l. 5 st. 1b na Konvencijata. 136
Ovaa odredba ne ja opravduva politikata na preventivno pritvorawe
na lica za koi se pretpostavuva deka mo`at da go povredat zakonot
vo idnina. Vo ovaa smisla, Komisjata izrazi mislewe deka ovoj
~len ne se odnesuva na apsewe ili pritvorawe za prevencija na prest-
134
Vo ovaa smisla, za pritvorot da mo`e da se opravda po ovoj osnov, ne
e dovolno povikuvawe na op{ta obvrska na sekoe lice da go po~ituva pravoto,
tuku mora da postoi specifi~na obvrska {to poedinecot propu{til da ja
ispolni, a pritvorot mora da e opredelen tokmu so cel da se ispolni nejzinoto
ispolnuvawe. So drugi zborovi, pritvoraweto spored ovaa odredba ne
mo`e da se opravda dokolku e opredeleno kako kazna. Me|utoa, dokolku dr`avata
odlu~i neispolnuvaweto na nekoja obvrska da go predvidi kako kaznivo
delo, vo takov slu~aj }e postoi opravduvawe spored ~l. 5 st. 1a, a ne spored ~l.
5 st. 1b. So ~l. 5 st. 1b ne se {titat pomalku seriozni ograni~uvawa na li~nata
sloboda, kako {to se primenata na soobra}ajni propisi, zadol`itelnoto
prijavuvawe na strancite ili gra|anite, najgolemiot del merki povrzani so
nadzorot na licata {to se uslovno pu{teni na sloboda, policiskiot ~as i
drugi vidovi nadzor so koi seriozno ne se ograni~uva slobodata na ~ovekot za
prestoj i dvi`ewe vo zaednicata. Gomein, D. Kratok vodi~ niz Evropskata konvencija
za ~ovekovite prava, str. 27.
135
Vo praktikata na Komisijata i Sudot najmogu slu~ai na apsewe i
pritvorawe se izvr{eni od strana na policijata. Se smeta deka koga policaec
so fizi~ka sila, so zborovi ili so drugo povedenie }e poka`e deka liceto ne
e slobodno da si odi, postoi li{uvawe od sloboda vo smisla na ~l. 5 od Konvencijata.
136
Vidi pove}e: Izve{taj za kompatibilnosta... str. 51-52 i Slejmanov,
Z, Krivi~no procesno pravo, str. 321-324.
98