Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

5. PRAVO NA SLOBODA I BEZBEDNOST NA LI^NOSTA
~l. 12 st. 1-4
Slobodata na ~ovekot e neprikosnovena.
Nikomu ne mo`e da mu bide ograni~ena slobodata, osven so
odluka na sudot i vo slu~aj i vo postapka utvredna so zakon.
Liceto povikano, privedeno ili li{eno od sloboda mora vedna{
da bide zapoznato so pri~inite na negovoto povikuvawe, priveduvawe
ili li{uvawe od sloboda i so negovite prava utvrdeni so zakon i
od nego ne mo`e da se bara izjava. Liceto ima pravo na branitel vo policiskata
i sudskata postapka.
Liceto li{eno od sloboda mora vedna{, a najdocna vo rok od 24
~asa od momentot na li{uvaweto od sloboda, da bide izvedeno pred sud,
koj bez odlagawe }e odlu~i za zakonitosta na li{uvaweto od sloboda.
Amandman III
Pritvorot do podignuvaweto na obvinenieto po odluka na sud
mo`e da trae najdolgo 180 dena od denot na pritvoruvaweto.
Po podignuvaweto na obvinenieto, pritvorot go prodol`uva
ili go opredeluva nadle`niot sud vo slu~ai i vo postapka utvrdeni so
zakon.
~l. 12 st. 6
Pritvorenoto lice mo`e pod uslovi utvrdeni vo zakon da bide
pu{teno da se brani od sloboda.
1. Pravoto na sloboda zna~i pravo na ~ovekot na fizi~ka sloboda,
na negovo slobodno dvi`ewe i odnesuvawe. 115 Negativno odredeno
toa zna~i deka nikoj ne smee da ne bide uapsen ili pritvoren, se razbira
pod uslov li{uvaweto od sloboda da ne e zakonito. Kako barawe
na ~ovekot da bide za{titen od kakvo i da e zagrozuvawe od strana na
dr`avata, ova pravo be{e pomesteno u{te vo ~l. 2 od Deklaracijata za
pravata na ~ovekot od 1789 godina kako prirodno i nezavisno pravo na
~ovekot. Vo ~l. 7, 8 i 9 od istata Deklaracija bea pomesteni i pretpostavkata
na nevinost, pravoto na odbrana, principot na zakonitost i
115
"Celta e ... da se utvrdi edno mnogu ednostavno na~elo koe apsolutno
}e vladee vo site prisilni i kontrolni postapki na op{testvoto sprema
poedinecot, bilo so sredstva na fizi~ka sila vo forma na zakonita kazna,
bilo preku moralna prisilba na javnoto mislewe. Toa na~elo glasi deka isklu~iva
cel, individualno ili kolektivno zagarantirana na lu|eto pri vpletuvaweto
vo slobodata na deluvaweto sprema koj i da e od niv e negovata sopstvena
za{tita. Deka edinstvena cel vo koja mo}ta mo`e so pravo, protiv negova
volja da se primeni na koj i da e pripadnik na civiliziranata zaednica e
da se spre~i {tetata na drugi." John Srewart Mill, On Liberty, Navedeno spored
Held, D. Modeli demokratije, [kolska kniga, Zagreb, 1990, str. 68.
89